SPIS TREŚCI. Kontakt w zakresieemas i ochrony środowiska 39

SPIS TREŚCI Oświadczenie Weryfikatora Środowiskowego 4 Słowo wstępne 5 Cel i zakres Deklaracji 6 PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna 6 Krótka charakterystyka PGE GiEK S.A. Oddział Elektrownia Opole 7 Przyszłość Elektrowni Opole - budowa bloków 5 i 6 9 Ochrona środowiska w nowych instalacjach Elektrowni Opole 10 Opis funkcjonowania bloków energetycznych 1-4 11 Składowisko odpadów paleniskowych Groszowice 12 Ujęcie wody Mała Panew 13 Końcowa oczyszczalnia ścieków 14 Zintegrowany System Zarządzania 15 System Zarządzania Środowiskowego 17 Cele i zadania środowiskowe 19 Spełnianie wymagań prawnych 20 Aspekty środowiskowe 21 Ochrona środowiska w Elektrowni Opole 23 Ochrona powietrza atmosferycznego 24 Ochrona wód 25 Ochrona wód powierzchniowych 25 Ochrona wód podziemnych 27 Ochrona gleb 27 Gospodarka odpadami i produktami ubocznymi 28 Ochrona przed hałasem 30 Ochrona wody 31 Wskaźniki eksploatacyjne 32 Główne wskaźniki efektywności środowiskowej 36 Współdziałanie ze społecznością lokalną 38 Kontakt w zakresieemas i ochrony środowiska 39

4 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

SZANOWNI PAŃSTWO Oddajemy Państwu VIII wydanie Deklaracji Środowiskowej, w której zawarliśmy szereg najbardziej istotnych informacji dotyczących podejmowanych inicjatyw i działań, mających wpływ na otaczające nas naturalne środowisko. Deklaracja środowiskowa jest dla nas ważnym sposobem prowadzenia dialogu z wszystkimi grupami i osobami zainteresowanymi naszą działalnością. Deklaracja jest też jednym z dowodów spełnienia przez Oddział Elektrownia Opole wymogów europejskich w zakresie zarządzania ochroną środowiska. W swojej działalności kierujemy się zasadami zrównoważonego rozwoju. Stale prowadzimy prace nad modernizacją naszych instalacji w celu poprawienia ich efektywności oraz obniżenia oddziaływań na środowisko. Obecnie realizujemy największą inwestycję infrastrukturalną w Polsce - budowę dwóch bloków energetycznych o łącznej mocy 1800 MW. Nowe bloki zapewnią stabilność i bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej poprzez możliwość wytworzenia rocznie do 13,5 TWh energii elektrycznej, co jest szczególnie istotne w zakresie konieczności wycofania przestarzałych jednostek wytwórczych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Zachęcamy do zapoznania się z Deklaracją przez wszystkich zainteresowanych naszymi działaniami. Adam Żurek Dyrektor PGE GiEK S.A. Oddział Elektrownia Opole Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 5

CEL I ZAKRES DEKLARACJI Celem deklaracji środowiskowej jest przekazanie opinii publicznej i wszystkim zainteresowanym stronom informacji o oddziaływaniu Elektrowni Opole na środowisko naturalne, sposobie zarządzania środowiskowego oraz efektywności środowiskowej, a także przedstawienie działań zmierzających do osiągniecia poprawy tych wyników w najbliższym okresie. Zgodnie z wymaganiami rozporządzenia EMAS deklaracja będzie aktualizowana corocznie. Dla zapewnienia łatwego dostępu do informacji deklaracje środowiskowe zostały w całości opublikowane na stronie internetowej Oddziału www.elopole.pgegiek.pl w zakładce Ochrona środowiska. PGE GÓRNICTWO I ENERGETYKA KONWENCJONALNA SPÓŁKA AKCYJNA PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna to jeden z koncernów wchodzących w skład największej grupy energetycznej w kraju - Polskiej Grupy Energetycznej. Spółka zatrudnia ponad 18 tys. osób. Przedmiotem działalności spółki jest wydobycie węgla brunatnego oraz wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła. W skład PGE GiEK S.A. wchodzi centrala spółki, której siedziba znajduje się w Bełchatowie oraz 12 oddziałów zlokalizowanych na terenie dziewięciu województw. W skład oddziałów zaś wchodzą: 2 kopalnie węgla brunatnego, 4 elektrownie i 6 elektrociepłowni: Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego Turów Oddział Elektrownia Bełchatów Oddział Elektrownia Turów Oddział Elektrownia Opole Oddział Zespół Elektrowni Dolna Odra Oddział Elektrociepłownia Gorzów Oddział Elektrociepłownia Rzeszów Oddział Elektrociepłownia Lublin Wrotków Oddział Elektrociepłownia Zgierz Oddział Zespół Elektrociepłowni Bydgoszcz Oddział Elektrociepłownia Kielce Koncern jest liderem w branży wydobywczej węgla brunatnego - 78% rocznego krajowego wydobycia, a także największym wytwórcą energii elektrycznej - blisko 38% rocznej produkcji krajowej. Na rynki lokalne dostarcza również blisko 21 mln GJ ciepła rocznie. Moc zainstalowana jednostek wytwórczych należących do koncernu wynosi łącznie 10.982 MWe, a pochodząca z nich średnia roczna produkcja energii elektrycznej sięga 55,6 TWh. Największym producentem energii elektrycznej wchodzącym w skład koncernu jest Elektrownia Bełchatów, największa w Europie elektrownia konwencjonalna wykorzystująca do produkcji energii węgiel brunatny. Od 12 marca 2012 roku Oddział Elektrownia Opole jest oddziałem Spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka akcyjna z siedzibą w Bełchatowie. 6 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA PGE GIEK S.A. ODDZIAŁ ELEKTROWNIA OPOLE Elektrownia Opole Elektrownia Opole zlokalizowana jest w gęsto zaludnionym i silnie zurbanizowanym paśmie osadniczym w odległości 9 km na północ od Opola w Brzeziu powyżej ujścia rzeki Mała Panew do Odry. Argumentami decydującymi o lokalizacji elektrowni były: łatwy i bliski dowóz węgla, łatwe powiązanie z ogólnokrajowym systemem elektroenergetycznym, likwidacja deficytu mocy w tej części kraju, słabe gleby w miejscu lokalizacji, łatwość dostępu do wody, możliwość rekultywacji terenów poprzemysłowych. Obszar zajmowany przez istniejące i planowane obiekty ploatowane są 4 bloki energetyczne uruchomione w latach 1993-1997 o łącznej mocy zainstalowanej 1492 MW (1 376 MW; 1 373 MW; 1 373 MW; 1 370 MW). Elektrownia Opole wykorzystując polski węgiel kamienny, produkuje energię elektryczną dla Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i ciepło dla lokalnych odbiorców indywidualnych i zbiorowych. Zdolności produkcyjne elektrowni wynoszą ok. 10,5 TWh energii elektrycznej rocznie. Produkuje ona ok. 5% krajowej energii elektrycznej. Część możliwości produkcyjnych była i jest nadal wykorzystywana, jako rezerwa mocy dla Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. elektrowni wynosi ok. 240 hektarów. Pracujące 4 bloki energetyczne charakteryzują się wysoką dyspozycyjnością i niskim współczynnikiem awaryjności. Elektrownia Opole jest kondensacyjną elektrownią cieplną blokową, z zamkniętym układem wody chłodzącej. Eks- Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 7

Budowa bloków 5 i 6 Od września 2004 roku Elektrownia Opole posiada koncesję umożliwiającą spalanie biomasy w ramach tzw. współspalania z węglem i produkuje energię elektryczną zaliczaną do Obecnie realizowana jest budowa bloków 5 i 6 o mocy 2 x 900 MW. Sprawność wytwarzania energii elektrycznej netto w okresie zimowym ma wynosić co najmniej 45,5%. pochodzącej z odnawialnych źródeł energii. Pierwsza instalacja umożliwiała podawanie biomasy wspólnie z węglem spalanym w kotłach. Nowe bloki zaprojektowano z uwzględnieniem obowiązujących krajowych i unijnych norm z zakresu ochrony środowiska. W 2013 roku w Elektrowni Opole wybudowano instalację służącą do przyjęcia, rozładunku, magazynowania i wdmuchiwania zmielonej biomasy do kotła w celu jednoczesnego PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrownia Opole spalania jej z pyłem węglowym. Instalacja podawania biomasy umożliwia spalanie w sposób ciągły strumienia 100 MW energii dostarczanej w paliwie, tj. około 23 t/h peletów pochodzenia rolnego o wartości opałowej 15,5 MJ/kg. 46-021 Brzezie k. Opola tel.: +48 77 423 50 50, fax: +48 77 423 50 12 elektrownia.opole.giekelo@gkpge.pl www.elopole.pgegiek.pl NIP: 769-050-24-95 8 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

PRZYSZŁOŚĆ ELEKTROWNI OPOLE - BUDOWA BLOKÓW 5 I 6 Budowa dwóch bloków energetycznych o łącznej mocy 1800 MW w Elektrowni Opole to największa inwestycja energetyczna w Polsce po 1989 roku. energetyczno-klimatycznej, ponieważ będą zastępować jednostki wycofywane w innych elektrowniach, wybudowane w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Bloki nr 5 i 6 będą wyposażone we wszystkie niezbędne układy i instalacje podstawowe i pomocnicze, zapewniające im funkcjonalne działanie, w powiązaniu z istniejącymi układami bloków energetycznych nr 1-4. Inwestycja w znaczący sposób przyczynia się do rozwoju regionu. Zatrudnienie na placu budowy w szczytowym momencie osiągnie poziom ok. 4 tys. osób. Nowe bloki produkować będą do 13,5 TWh energii elektrycznej rocznie i zużywać będą ok. 4,1 miliona ton węgla rocznie. Budowa nowych Podstawowym urządzeniem każdego z nowych bloków będzie kocioł przepływowy o nadkrytycznych parametrach pary bloków przyczynia się do zapewnienia krajowego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. świeżej, wyposażony w palenisko pyłowe. Kocioł będzie produkował wysokociśnieniową i wysokotemperaturową parę, która rurociągami będzie podawana do turbiny. W turbinie na skutek rozprężania energia pary przemieniać się będzie w energię mechaniczną przekazywaną do generatora, w którym produkowana będzie energia elektryczna. Wszystkich zainteresowanych postępem prac zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej www.blok5i6.pl. Każdy zainteresowany może w ten sposób ocenić tempo prac i stopień zaawansowania budowy nowych bloków energetycznych. Sprawność wytwarzania energii elektrycznej netto w okresie zimowym ma wynosić co najmniej 45,5%. Bloki są zaprojektowane na 35 lat eksploatacji. Dwa realizowane bloki każdy o mocy brutto 900 MW opalane będą węglem kamiennym. Zastosowanie najnowszej technologii pozwoli na ograniczenie emisji, a dzięki wysokiej sprawności emisja dwutlenku węgla na jednostkę wyprodukowanej energii będzie niższa od eksploatowanych bloków. Nowe bloki 5 i 6 w Elektrowni Opole w istotny sposób przyczynią się do realizacji najnowszych celów unijnej polityki Wizualizacja bloków 5 i 6 Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 9

Ochrona środowiska w nowych instalacjach Elektrowni Opole Spaliny będą oczyszczane w następujących instalacjach: W instalacji SCR DeNO x (katalitycznego odazotowania) redukowane będzie stężenie NO x w spalinach do poziomu 80 mg/nm 3 na wylocie z instalacji do selektywnej redukcji katalitycznej; W elektrofiltrach redukowane będzie stężenie pyłu w spalinach do poziomu 25 mg/nm 3 ; dalsza redukcja do poziomu 10 mg/nm 3 następować będzie w instalacji odsiarczania spalin; W instalacji mokrego odsiarczania metodą mokrą wapienną redukowane będzie stężenie SO 2 w spalinach do poziomu 100 mg/nm 3. Wszystkie ścieki przemysłowe oraz deszczowe zostaną poddane separacji cząstek stałych oraz cząstek oleju, jak również ochłodzone, jeżeli zajdzie taka potrzeba. W przypadku wystąpienia ulewnych deszczy, sieć ścieków deszczowo-przemysłowych będzie wyposażona w zbiorniki retencyjne, które umożliwią retencjonowanie ścieków oraz ponowne wykorzystanie części ścieków w instalacji. Ścieki z instalacji odsiarczania spalin będą oczyszczane chemicznie. Wszystkie ścieki sanitarne będą zbierane w jednej sieci ścieków wspólnej dla bloków 5 i 6 i przesyłane do stacji uzdatniania ścieków sanitarnych. Ścieki z bloków 5 i 6, tak jak ścieki z bloków 1 4, oczyszczane będą w końcowej oczyszczalni ścieków. blok5i6.pl - widok projektowanych bloków 5 i 6 blok5i6.pl - widok projektowanych bloków 5 i 6 10 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

OPIS FUNKCJONOWANIA BLOKÓW ENERGE- TYCZNYCH NR 1 4 ELEKTROWNI OPOLE WElektrowni Opole energia chemiczna zawarta w węglu kamiennym pochodzącym z polskich kopalń przetwarzana jest na energię elektryczną dostarczaną do Krajowego Systemu Energetycznego. Głównym zadaniem wody jest przenoszenie energii cieplnej. Ogrzewana woda w kotle (8) ulega odparowaniu, a następnie para jest podgrzana do wysokich temperatur (540ºC) i przekazywana rurociągiem parowym do turbozespołu (9). Dostarczone paliwo (1) do elektrowni jest podawane poprzez układ taśmociągów do młynów węglowych (2), w których następuje zmielenie węgla do postaci drobnego pyłu. Pył transportowany jest pneumatycznie pyłoprzewodami (4) do komory paleniskowej kotła (8), gdzie ulega całkowitemu spaleniu. Gorące spaliny po wypływie z kotła oddają ciepło w obrotowych podgrzewaczach powietrza (14) i zostają oczyszczone z pyłów w elektrofiltrach (15). Następnie spaliny trafiają do instalacji odsiarczania spalin (16), z której są transportowane wprost do komina (17). Do celów technologicznych woda pobierana jest z ujęcia (5) Po wykonaniu pracy polegającej na obracaniu wirnika turbiny, para ulega skropleniu (10) a ciepło wydzielane podczas skraplania pary oddawane jest w chłodni kominowej (8) do atmosfery. Skroplona woda ze skraplacza (10) przepompowywana jest przez wymienniki regeneracyjne (11), których zadaniem jest podniesienie sprawności elektrowni (woda zostaje podgrzana w wymiennikach regeneracyjnych parą z odpowiednich upustów turbiny). Po podgrzaniu w regeneracji nisko i wysokoprężnej woda ponownie wtłaczana jest pod wysokim ciśnieniem (dochodzącym do 200 bar) do kotła. Energia elektryczna z turbogeneratora (9) wyprowadzana jest poprzez linie energetyczne (12) do stacji Dobrzeń. na rzece Mała Panew. Pobrana woda zostaje poddana procesom uzdatniania (6), tak, aby spełnić wysokie wymagania Poniżej przedstawiono schemat technologiczny bloków energetycznych nr 1 4 Elektrowni Opole: technologiczne układu chłodzącego oraz układu parowowodnego. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 11

Legenda do schematu technologicznego: 1. Układ podawania miału węgla kamiennego. 2. Zespoły młynów węglowych. 3. Instalacja oleju opałowego. 4. Pyłoprzewody ze zmielonym paliwem. 5. Ujęcie wody na rzece Mała Panew. 6. Układ przygotowania wody. 7. Chłodnia kominowa. 10. Skraplacz. 11. Regeneracja nisko i wysokoprężna. 12. Wyprowadzenie mocy. 13. Układ odżużlania. 14. Układ powietrze-spaliny. 15. Elektrofiltry. 16. Układ odsiarczania spalin. 17. Komin. 8. Kocioł przepływowy BP-1150. 9. Turbozespół. Składowisko odpadów paleniskowych Groszowice Elektrownia Opole posiada rezerwowe składowisko odpadów paleniskowych Groszowice. Składowisko to jest składowiskiem awaryjnym, obecnie nieeksploatowanym, ponieważ w normalnych warunkach pracy elektrowni odpady paleniskowe w całości są wykorzystywane gospodarczo. Składowisko zapewnia możliwość składowania odpadów w sytuacjach, gdy wykorzystanie odpadów jest niemożliwe lub nieuzasadnione ekonomicznie. Teren wykorzystany pod składowanie odpadów jest nieczynnym wyrobiskiem poeksploatacyjnym margli byłej Cementowni Groszowice. Proces ten od początku jest nadzorowany i monitorowany. Poletka składowe zabezpieczone są warstwą protekcyjną lub folią. Na składowisku prowadzone były badania nad lokowaniem odpadów w technologii emulgatu. Emulgat to mieszanina wody i popiołu, która po zestaleniu tworzy zwartą bryłę o małej wodoprzepuszczalności i dużej wytrzymałości mechanicznej. Składowanie odpadów w tej technologii jest bezpieczne dla środowiska, co potwierdzają badania prowadzone w rejonie składowiska od początku jego eksploatacji, tj. od 1993 roku. Składowisko rezerwowe przygotowane jest na wypadek wystąpienia braku odbioru popiołu i żużla. Od roku 2000 na składowisku nie złożono żadnej partii popiołu, gdyż całość odpadów paleniskowych jest wykorzystywana gospodarczo. Obecnie na terenach rolniczych przyległych do kwater składowiska założona jest doświadczalna plantacja wierzby energetycznej. Wierzba jest spalana w kotłach energetycznych Elektrowni Opole i jest źródłem energii odnawialnej. Nie przedstawiono głównych wskaźników efektywności środowiskowych dla Składowiska odpadów paleniskowych Groszowice, ponieważ od 2000 roku na składowisku nie złożono żadnej partii popiołu. Obecnie na składowisku odpadów paleniskowych Groszowice nie ma stałej załogi. Pracownicy Elektrowni Opole pracują tam sporadycznie. Nie prowadzi się tam produkcji. Zużycie energii elektrycznej na składowisku za 2014 rok to 375,576 MWh. Zużycie wody pitnej w 2014 roku to 479 m 3. Ilość powstałych odpadów komunalnych w 2014 roku to: 4320 l. Powierzchnia zabudowana: 42,05 ha. 12 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

Ujęcie wody Mała Panew Ujęcie wody do celów przemysłowych na rzece Mała Panew znajduje się poza terenem działki głównej Elektrowni Opole w Brzeziu, ale jest również własnością Elektrowni Opole. Oddalone jest od działki głównej zakładu o ok. 3,3 km. Elektrownia Opole jest także właścicielem jazu na rzece Mała Panew zlokalizowanego w km 2+955, posadowionym na nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa, która pozostaje w zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. W pobliżu obiektów gospodarki wodnej nie ma zabudowań mieszkalnych. Elektrownia pobiera wodę powierzchniową dla celów technologicznych wyłącznie z ujęcia brzegowego na rzece Mała Panew. Pobór wody uregulowany jest w odrębnym pozwoleniu wodnoprawnym. Jaz i ujęcie wody. Woda pobierana jest za pomocą ujęcia brzegowego zlokalizowanego w km 2+955, a następnie przepływając przez system krat i osadników pozbawiana jest zasadniczej części zanieczyszczeń mechanicznych. Wstępnie uzdatniona woda przesyłana jest rurociągami do elektrowni, gdzie następuje jej rozdział do poszczególnych ciągów technologicznych. Dalsze uzdatnianie wody powierzchniowej uzależnione jest od wymagań jakościowych poszczególnych odbiorców. W Elektrowni Opole woda powierzchniowa wykorzystywana jest w następujących instalacjach: zamknięty układ chłodzenia turbozespołów; układ wodno - parowy bloków; instalacja odsiarczania spalin (IOS); układ ciepłowniczy; układ transportu żużla; instalacja wody gospodarczej; instalacja wody przeciwpożarowej. Podczas identyfikacji aspektów środowiskowych również wzięto pod uwagę ujęcie wody do celów przemysłowych na rzece Mała Panew. Zużycie wody technologicznej zostało zakwalifikowane jako znaczący aspekt środowiskowy. Obecnie na ujęciu wody Mała Panew nie ma stałej załogi. Przy wyliczaniu głównych wskaźników efektywności środowiskowych dla Elektrowni Opole (w tym wskaźnika zużycia energii elektrycznej na potrzeby własne) uwzględniono ujęcie wody do celów przemysłowych na rzece Mała Panew gdyż obiekt ten jest powiązany z wytwarzaniem energii elektrycznej. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 13

Końcowa Oczyszczalnia Ścieków Końcowa oczyszczalnia ścieków. Oczyszczalnia ścieków położona jest na wyodrębnionym terenie Elektrowni Opole w Brzeziu k. Opola. Posiada ona odrębne pozwolenie zintegrowane. Końcowa oczyszczalnia ścieków składa się z dwóch niezależnych ciągów technologicznych: ciągu mechaniczno-biologicznego; ciągu mechaniczno-chemicznego oraz obiektów wspólnych: pompowni ścieków; kolektora zrzutowego ścieków do rzeki Odry. Na terenie końcowej oczyszczalni ścieków znajduje się kompostownia osadów ściekowych, do procesu kompostowania wykorzystywane są m.in. osady ściekowe z ciągu biologicznego tej oczyszczalni. W instalacji nie wytwarza się energii. Na potrzeby instalacji zużywa się rocznie do około 1,2 MWh energii elektrycznej. Eksploatacja oczyszczalni ścieków nie wiąże się ze zorganizowaną emisją gazów i pyłów do powietrza. Uciążliwość zapachowa związana z emisją niezorganizowaną z procesu oczyszczania ścieków bytowych ma charakter lokalny i nie stanowi istotnego aspektu z punktu widzenia oddziaływania instalacji na środowisko Źródłem hałasu jest wyłącznie pompownia ścieków na oczyszczalni. Nie powoduje ona przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku. Podczas identyfikacji aspektów środowiskowych również wzięto pod uwagę oczyszczalnię ścieków. Wytwarzanie ścieków przemysłowych zostało zakwalifikowane jako znaczący aspekt środowiskowy. Eksploatacja oczyszczalni ścieków nie wiąże się z wykorzystaniem wody ani paliw. Niewielka ilość wody (ok. 30 m 3 /rok) wykorzystywana jest wyłącznie na potrzeby socjalne pracowników. Przy wyliczaniu głównych wskaźników efektywności środowiskowych dla Elektrowni Opole uwzględniono końcową oczyszczalnię ścieków gdyż obiekt ten jest powiązany z wytwarzaniem energii elektrycznej. 14 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA W swojej działalności Elektrownia Opole kieruje się zasadami zrównoważonego rozwoju, uwzględniając w równym stopniu aspekty ekonomicznej, ekologiczne jak i społeczne. Powyższe starania potwierdzono wdrożeniem w Elektrowni Opole Zintegrowanego Systemu Zarządzania opartego na wymaganiach poniższych norm: PN-EN ISO 14001:2005 Systemy Zarządzania Środowiskowego; PN-N 18001:2004 Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy; PN-ISO/IEC 27001:2014 Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji. Zakres Zintegrowanego Systemu Zarządzania obejmuje wszystkie komórki organizacyjne oraz obszary działalności PGE GiEK S.A. - Oddział Elektrownia Opole. System EMAS obejmuje produkcję energii elektrycznej, która stanowi około 99% działalności oddziału. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 15

Deklaracja Zarządu Spółki w sprawie polityki środowiskowej Polityka środowiskowa PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna wynika ze świadomej troski o środowisko naturalne, chcemy bowiem być Spółką przyjazną środowisku, działającą z nim w pełnej harmonii i promującą zasadę zrównoważonego rozwoju. Działalność gospodarcza jest prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i innymi wymaganiami, w tym z normami dotyczącymi ochrony środowiska oraz wewnętrznymi regulacjami. Zobowiązujemy się do ciągłego doskonalenia naszych działań na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska oraz do zapobiegania zanieczyszczeniom wdrażania wysokich, ekonomicznie uzasadnionych standardów technologicznych. Polityka środowiskowa realizowana jest w Spółce poprzez: t planowanie rozwoju Spółki w oparciu o nowoczesne i przyjazne środowisku technologie, spełniające kryterium najlepszych dostępnych technik; t t t t t t t identyfikację wszystkich aspektów środowiskowych, ich okresowe przeglądy oraz stałe nadzorowanie aspektów znaczących; minimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko poprzez odpowiednie zarządzanie w obszarach gospodarki wodno-ściekowej oraz emisji do powietrza, ograniczanie ilości powstających odpadów oraz jak najefektywniejsze ich wykorzystanie; racjonalne i oszczędne zużycie paliw i energii elektrycznej; prowadzenie rekultywacji i zagospodarowanie terenów przekształconych działalnością górniczą oraz maksymalne zagospodarowanie kopalin towarzyszących; podejmowanie działań prewencyjnych mających na celu przeciwdziałanie wystąpieniom awarii; podnoszenie kwalifikacji, świadomości i zaangażowania pracowników na rzecz ochrony środowiska naturalnego; wsparcie i uczestnictwo w propagowaniu idei ochrony środowiska w społecznych inicjatywach lokalnych i krajowych. Kadrę kierowniczą zobowiązujemy do zapoznania podległych pracowników z niniejszą deklaracją, a wszystkich pracowników Spółki do stosowania jej w praktyce. Dyrektora Biura Ochrony Środowiska zobowiązujemy do realizacji zadań związanych z ochroną środowiska w ramach Systemu Zarządzania Środowiskowego. Dyrektora Departamentu Zarządzania i Organizacji czynimy odpowiedzialnym za nadzór nad prawidłowością funkcjonowania Systemu Zarządzania Środowiskowego. W imieniu Zarządu Spółki deklaruję zaangażowanie w realizację polityki środowiskowej oraz zapewnienie niezbędnych zasobów do realizacji wynikających z niej celów i zadań. Prezes Zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Bełchatów, dnia 29 maja 2014 r. 16 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO kompetencje, szkolenia, świadomość; komunikacja; dokumentacja; nadzór nad dokumentami; sterowanie operacyjne; gotowość i reagowanie na awarie; monitorowanie i pomiary; ocena zgodności; niezgodności, działania korygujące i zapobiegawcze; nadzór nad zapisami, audyty wewnętrzne OOd początku działalności Elektrowni Opole troska o środowisko naturalne była bardzo ważna dla kierownictwa i załogi. W 2000 roku Zarząd Elektrowni Opole podjął decyzję o wdrożeniu systemu zarządzania środowiskowego (SZŚ) zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001. Kierując się dbałością i przegląd zarządzania. o wizerunek firmy oraz wiarygodność wśród interesariuszy, kolejnym krokiem było dostosowanie w 2005 roku naszego SZŚ do wymagań Rozporządzenia EMAS. Elektrownia Opole, jako pierwsza w Polsce uzyskała certyfikat EMAS, (nr PL 2.16-001-01 krajowego rejestru). Szczegółowy zakres merytoryczny i organizacyjny Zintegrowanego Systemu Zarządzania Elektrowni Opole (oraz Spółki) został określony w Modelu Zintegrowanego Systemu Zarządzania w PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna wdrożonym: System Zarządzania Środowiskowego jest integralną częścią Zintegrowanego Systemu Zarządzania funkcjonującego w Elektrowni Opole. Zarządzeniem nr 42/2014 Prezesa Zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z dnia 20.06.2014 r. Podstawowe elementy SZŚ opisane w Księdze Zintegrowanego Systemu Zarządzania to: Deklaracja Zarządu Spółki w sprawie wprowadzenia do stosowania Modelu Zintegrowanego Systemu Zarządzania w PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna. w sprawie polityki środowiskowej; aspekty środowiskowe; wymagania prawne i inne; cele, zadania i programy środowiskowe; zasoby, role, odpowiedzialność i uprawnienia; Wdrożenie systemu przyczyniło się do uporządkowania istniejących już metod i sposobów zarządzania ochroną środowiska. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 17

18 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE System zarządzania środowiskowego wymaga ciągłego doskonalenia. Co roku wyznaczane są nowe cele i zadania środowiskowe. Są one często zużycia energii na potrzeby własne, ograniczaniem emisji zanieczyszczeń do powietrza, ograniczaniem emisji hałasu, segregacją odpadów. kontynuacją zadań rozpoczętych w latach wcześniejszych. Związane są one głównie z aspektami znaczącymi, w szczególności z ograniczaniem zużycia zasobów naturalnych i Główne cele i zadania na 2015 rok przedstawia poniższa tabela: Cel Zadanie Planowany efekt Termin realizacji Redukcja emisji NO x poniżej 200 mg/ Nm3 na blokach nr 1, 2 i 4 - realizacja projektu pozwoli na spełnienie wymagań Dyrektywy Parlamentu Europejskiego oraz Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (tzw. dyrektywa IED), które obowiązywać nas będą od 1 stycznia 2018 roku. Redukcja emisji NO x poniżej 200 mg/nm 3 na blokach nr 1, 2 i 4. Zadanie to jest kontynuacją zadania z roku ubiegłego, a także kontynuacją zrealizowanej w 2010 roku redukcji emisji NO x na bloku nr 3. Polega na modernizacji układów paleniskowych kotłów BP-1150. Redukcja emisji tlenków azotu poniżej 200 mg/nm 3. 2011-2016 Ograniczenie emisji do powietrza w związku z zastąpieniem produkcji ciepła w kotle węglowym OR-35 na rzecz produkcji ciepła w dwóch nowych kotłach olejowych. Modernizacja Kotłowni Pomocniczej w ramach zadania realizacja dwóch bloków nergetycznych nr 5 i 6 w PGE GiEK S.A. - Oddział Elektrownia Opole. Ograniczenie emisji pyłu, dwutlenku siarki, tlenków azotu. 2014-2015 Minimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko. Oszczędność w energii chemicznej paliwa oraz ograniczenie emisji CO 2. Zmiana sposobu regulacji temperatury i ciśnienia w kolektorze pierwotnym (gorące powietrze do młynów); poprawa sprawności i ograniczenie potrzeb własnych - zadanie dotyczy bloków nr 1, 2 i 4. Ograniczenie udziału zimnego powietrza w powietrzu nośnym będzie prowadzić do poprawy wskaźnika netto. Oszczędność w energii chemicznej paliwa. 2015 Minimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko. Oszczędność energii chemicznej paliwa, ograniczenie emisji CO 2. Zastosowanie układu krzyżowego w regeneracji wysokoprężnej. Oszczędność energii chemicznej paliwa. Docelowe ograniczenie emisji CO2 około 6900 Mg/rok. 2014-2016 Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 19

SPEŁNIANIE WYMAGAŃ PRAWNYCH Oddział Elektrownia Opole spełnia wymogi polskie i Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Przez cały dotychczasowy okres eksploatacji Elektrownia Opole nie została ukarana za naruszenie przepisów ochrony środowiska. Wykaz najważniejszych decyzji administracyjnych w Elektrowni Opole: Organ wydający decyzję Przedmiot decyzji Znak Data wydania Termin ważności Wojewoda Opolski Pozwolenie zintegrowane na prowadzenie instalacji spalania paliw ŚR.III-MJ-6610-1-1/04 (ze zmianami) 25.07.2005 czas nieoznaczony Marszałek Województwa Opolskiego Zezwolenie na emisję gazów cieplarnianych CO 2 z instalacji spalania paliw bloki 1-4 DOŚ.III.7225.4.2012.MJ (ze zmianami) 17.08.2012 16.08.2022 Marszałek Województwa Opolskiego Zezwolenie na emisję gazów cieplarnianych CO 2 dla projektowanych bloków 5 i 6 ze zmianami DOŚ.III.7225.7.2011. MJP (ze zmianami) 29.06.2011 28.06.2021 Marszałek Województwa Opolskiego Pozwolenie wodno-prawne na piętrzenie i pobór wód z rzeki Mała Panew DOŚ.III-AK-6220-18/10 29.04.2011 28.04.2031 Marszałek Województwa Opolskiego Pozwolenie zintegrowane dla instalacji do składowania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne ŚR.III-HS-6610-1-17/6 (ze zmianami) 22.12.2006 czas nieoznaczony 20 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

ASPEKTY ŚRODOWISKOWE Elektrownia Opole oddziałuje na środowisko naturalne w sposób bezpośredni wynikający z bieżącej działalności Zakładu oraz pośredni związany ze świadczeniem usług poprzez firmy zewnętrzne na rzecz Elektrowni. a) Aspekty bezpośrednie: Emisja dwutlenku siarki; Emisja tlenków azotu; Emisja tlenku węgla; Emisja pyłu; Emisja dwutlenku węgla; W Elektrowni Opole obowiązuje procedura identyfikacji i oceny znaczenia aspektów środowiskowych, która określa kryteria uznania aspektów środowiskowych jako znaczące aspekty środowiskowe. Aspekty środowiskowe są identyfikowane w zespołach, w których skład wchodzą wykwalifikowani specjaliści. Podczas identyfikacji brane są pod uwagę zarówno warunki normalnej pracy, sytuacje awaryjne oraz działalność przeszła i planowana. Emisja par rozpuszczalników i innych substancji organicznych i nieorganicznych; Emisja substancji kontrolowanych; Emisja SF6; Emisja hałasu; Emisja pól elektromagnetycznych; Emisja promieniowania jonizującego; Wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne: popioły lotne; Podczas identyfikacji aspektów środowiskowych uwzględnia się przede wszystkim: wymagania prawne i inne do których Oddział się zobowiązał; elementy działań realizowanych procesów oraz wytwarzanych wyrobów, które mogą wzajemnie oddziaływać ze środowiskiem; stosowane materiały niebezpieczne; uwarunkowania lokalne i poglądy zainteresowanych stron; działania bieżące i prowadzone w przeszłości; planowane działania związane ze zmianami technologii, wymiany urządzeń, zmianami surowców itp.; wnioski i zalecenia z audytów wewnętrznych i zewnętrznych. Wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne: żużle paleniskowe; Wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne: wypady młynowe; Wytwarzanie odpadów niebezpiecznych; Zużycie wody technologicznej; Zużycie wody pitnej; Wytwarzanie ścieków przemysłowych; Wytwarzanie ścieków bytowych; Zużycie paliwa; Zużycie olejów; Zużycie materiałów budowlanych i materiałów do remontów; Zużycie energii elektrycznej i ciepła; Aspekty środowiskowe wynikające z realizacji nowego projektu o istotnym wpływie na środowisko; W Elektrowni Opole zostały zidentyfikowane następujące aspekty środowiskowe: Wytwarzanie energii zielonej; Zmiana mikroklimatu; Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 21

Zanieczyszczenie gruntu i wód; Emisja szkodliwych substancji do środowiska podczas pożaru lub wybuchu. popioły lotne; Wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne: żużle paleniskowe; Zużycie wody technologicznej; b) Aspekty pośrednie Zagospodarowanie odpadów porzuconych przez dzierżawców i odpadów niestanowiących własności Elektrowni Opole a pozostawionych przez inny podmiot na jej terenie. Wytwarzanie ścieków przemysłowych; Zużycie paliwa; Aspekty środowiskowe wynikające z realizacji nowego projektu o istotnym wpływie na środowisko; Zanieczyszczenie gruntu i wód. Zanieczyszczenie gruntu i wód z czego do znaczących aspektów środowiskowych zostały zaliczone wyłącznie następujące aspekty bezpośrednie: Emisja dwutlenku siarki; Emisja tlenków azotu; Emisja pyłu; Elektrownia Opole prowadzi stały nadzór nad wszystkimi aspektami środowiskowymi. Dodatkowo dla znaczących aspektów środowiskowych opracowano Karty znaczących aspektów do szczególnego nadzoru nad tymi aspektami. Emisja dwutlenku węgla; Wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne: 22 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

OCHRONA ŚRODOWISKA W ELEKTROWNI OPOLE W elektrowni Opole przywiązuje się dużą wagę do ochrony środowiska poprzez ciągłe ograniczanie oraz monitorowanie niekorzystnych oddziaływań na środowisko naturalne. W elektrowni prowadzi się stały nadzór nad procesem produkcji, sprawnością, optymalizację racjonalnym zużyciem paliwa. Przeprowadzane modernizacje wpływają na zwiększenie efektywności produkcji. Dla ograniczania zanieczyszczeń emitowanych do środowiska w Elektrowni Opole stosuje się różnego rodzaju urządzenia i metody zapobiegawcze. Są one na tyle skuteczne, że Elektrownia w całej dotychczasowej działalności nie przekroczyła dopuszczalnych limitów emisji. Elektrownia Opole podejmuje starania, aby z wyprzedzeniem dostosować się do przyszłych wymagań prawnych w zakresie ochrony środowiska. Potwierdzają to m.in. kontrole Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska i audyty zintegrowanego systemu zarządzania. Przez cały dotychczasowy okres eksploatacji Elektrownia Opole nie została ukarana przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska za naruszenie przepisów ochrony środowiska. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 23

Ochrona powietrza atmosferycznego mg/rm 3 Elektrownia Opole od początku swej eksploatacji wyposażona jest w automatyczny system ciągłych pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego. Każdy z bloków energetycznych wyposażony jest w komplet urządzeń chroniących atmosferę. W jego skład wchodzą: instalacje odpylania spalin elektrofiltry o skuteczności odpylania 99,8%; instalacje odsiarczania spalin metodą mokrą wapiennogipsową. Instalacje osiągają gwarantowaną skuteczność odsiarczania 92%. Zastosowana technologia zapewnia również częściowe usunięcie ze spalin metali ciężkich oraz części chlorowodoru i fluorowodoru. urządzenia do redukcji tlenków azotu w procesie spalania poprzez zastosowanie na blokach niskoemisyjnych palników, obniżenie nadmiaru powietrza w procesie spalania, zróżnicowaniu doprowadzania pyłu węgla do dysz palnika oraz dzięki właściwemu przemiałowi węgla. instalacje odazotowania spalin kotłów bloków 1-4. 500 400 300 200 W ramach modernizacji wyposażane są w układy stanowiące połączenie dwóch metod redukcji tlenków azotu: 181 Emisja zanieczyszczeń do powietrza z Elektrowni Opole na tle obecnych wymagań 401 182 386 168 403 189 406 200 321 400 500 pierwotnej ROFA i wtórnej Rotamix. Obecnie w instalację odazotowania spalin wyposażone są kotły bloków nr 1, 3 i 4, a od lutego 2016 roku także kocioł bloku nr 2. Istotnym elementem systemu ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem emisją pyłu jest hermetyzacja wszystkich procesów technologicznych, a w szczególności transportu i rozładunku węgla oraz odpadów paleniskowych. Załadunek i rozładunek substancji mogących powodować pylenie odbywa się z wykorzystaniem hermetycznych urządzeń zabezpieczających. Wywóz popiołu oraz dostarczanie sorbentów odbywa się w wagonach cysternach, a ich transport na terenie zakładu poprzez rurociągi. Zastosowane metody pozwoliły na wyeliminowanie z elektrowni zjawiska tzw. pylenia wtórnego. Zastosowane urządzenia chroniące atmosferę gwarantują Elektrowni Opole spełnienie wymagań Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie standardów emisyjnych dotyczących źródeł spalania. Ilość wyemitowanych gazów i pyłów do powietrza w Elektrowni Opole w latach 2010 1014 w porównaniu z głównymi limitami określonymi w pozwoleniu zintegrowanym obrazują poniższe wykresy: 15000 Poziom emisji SO2 w Mg 14186,4 100 0 14 8 8 2010 2011 2012 pył 10 10 2013 2014 SO 2 No 2 50 obecne wymagania * [Mg] 10000 5000 4822 4869 4166 4530 4829 * Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie standardów emisyjnych dotyczące źródeł spalania paliw. 0 2010 2011 2012 2013 2014 SO 2 limit 24 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

20000 Poziom emisji NO2 w Mg 17692,07 2000 Poziom emisji pyłu w Mg 1838,13 15000 1750 1500 [Mg] 10000 5000 10392 10250 9793 9572 7607 [Mg] 1250 1000 750 500 250 364 227 194 250 241 0 2010 2011 2012 2013 2014 0 2010 2011 2012 2013 2014 NO 2 limit pył limit Ochrona wód Zastosowana technologia umożliwia Elektrowni Opole uzyskiwanie niskich jednostkowych wskaźników ilości wytwarzanych ścieków, jak również jednostkowych wskaźników zużycia wody oraz minimalizację ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami. Ochrona wód powierzchniowych Wszystkie ścieki z terenu elektrowni oczyszczane są w końcowej oczyszczalni ścieków. Niektóre rodzaje ścieków przemysłowych podlegają oczyszczaniu wielostopniowemu. Oczyszczanie ścieków przemysłowych zachodzi w następujących instalacjach: piaskownikach, odolejaczach, osadnikach i schładzaczach przy poszczególnych obiektach; chemicznej oczyszczalni ścieków z instalacji odsiarczania spalin, gdzie następuje strącanie metali ciężkich; chemicznej oczyszczalni ścieków przemysłowych przeznaczonej do neutralizacji ścieków agresywnych, takich jak z procesów trawienia kotłów czy regeneracji złóż jonowymiennych. Ścieki przemysłowe i deszczowe kierowane są na końcową oczyszczalnię mechaniczno-chemiczną, gdzie poddawane są procesowi koagulacji. Ścieki socjalno-bytowe oczyszczane są metodą osadu czynnego w ciągu biologicznym znajdującym się również na końcowej oczyszczalni ścieków. Oczyszczone ścieki przemysłowe i bytowe odprowadzane są wspólnym kolektorem do rzeki Odry. Na terenie końcowej oczyszczalni ścieków znajduje się kompostownia osadów ściekowych. Produkowany tam kompost wykorzystywany jest do nawożenia terenów zielonych elektrowni. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 25

2 3 2 3 Parametry ścieków na tle limitów określonych w pozwoleniu zintegrowanym przestawiają poniższe wykresy: Zawiesina BZT5 mg /dm 3 40 35 30 25 20 15 10 5 25 28 25 27 23 35 mg O /dm 12 10 8 6 4 2 4,1 3,4 3,9 3,1 2,9 10 0 2010 2011 2012 2013 2014 0 2010 2011 2012 2013 2014 Zawiesina limit BZT5 limit 80 70 60 ChZT 70 600 500 Siarczany 500 mg0 /dm 50 40 30 20 10 43 39 35 35 35 mg /dm 3 400 300 200 100 280 267 260 282 266 0 2010 2011 2012 2013 2014 0 2010 2011 2012 2013 2014 Chlorki limit Siarczany limit ph Chlorki 10 2000 1600 8 6 7,5 7,5 7,6 7,3 7,8 mg /dm 3 1500 1000 500 866 984 925 801 835 4 2010 2011 2012 2013 2014 0 2010 2011 2012 2013 2014 limit 6, 5-9 Chlorki limit 26 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

Ochrona wód podziemnych Przedsięwzięcia z zakresu ochrony wód podziemnych przed skażeniem wyciekami z obiektów takich, jak: zbiorniki olejów, zbiorniki chemikaliów, place składowe węgla oraz zbiornika i pola osadczego żużla należą do zabezpieczeń biernych. Zbiorniki chemikaliów, zbiorniki oleju opałowego, transformatorowego i turbinowego posadowione są w szczelnych misach betonowych, umożliwiających zatrzymanie całego zapasu substancji w wypadku jakiegokolwiek rozszczelnienia. Wokół fundamentów transformatorów wykonane są betonowe misy na ewentualne wycieki olejowe. Place węglowe zabezpieczono poprzez wyprofilowanie i utwardzenie spągu. Wody deszczowe spływające po powierzchni składów węgla przejmowane są przez rowy opaskowe. Zbiorniki i pole osadcze żużla są szczelnymi, betonowymi budowlami, z których nie ma możliwości przesączania się wód do ziemi. Wody zbiornika wód podziemnych znajdującego się na terenie Opolszczyzny, zostały zabezpieczone przed skażeniem odciekami z awaryjnego składowiska odpadów paleniskowych Groszowice, za pomocą protekcyjnej wykładziny z emulgatu lub folii. Odpady paleniskowe były tam składowane w technologii emulgatu. Emulgat charakteryzuje się małą wodoprzepuszczalnością, dużą wytrzymałością mechaniczną i nie jest źródłem pylenia wtórnego. Wokół składowiska odpadów paleniskowych Groszowice prowadzony jest monitoring odcieków i wód podziemnych. Zbudowano system piezometrów, umożliwiający pobór i badanie jakości wód podziemnych z poziomów wodonośnych cenomanu i turonu. Składowisko Groszowice jest składowiskiem awaryjnym na wypadek problemów z odbiorem odpadów. Od 2000 roku nie było potrzeby składowania odpadów, całość produkowanego popiołu i żużla jest wykorzystywana gospodarczo. Ochrona gleb Na terenie Elektrowni Opole zanieczyszczenie gleb może wystąpić wskutek awarii przemysłowej. W instrukcji zostały opisane techniczne sposoby zapobiegania awarii oraz sposób postępowania w przypadku ich wystąpienia. W związku z powyższym w Elektrowni Opole zostały opracowane i wdrożone procedury oraz instrukcje postępowania na wypadek awarii. Na terenie elektrowni nie miało miejsca żadne wydarzenie skutkujące trwałym zanieczyszczeniem gruntu. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 27

Gospodarka odpadami i produktami ubocznymi Odpady wytwarzane w Elektrowni Opole można podzielić na pięć podstawowych grup: 1. Odpady powstające w procesie produkcji energii: odpady z przygotowywania paliwa (wypady młynowe); żużle. Zgodnie z dokonanymi zgłoszeniami do Marszałka Województwa Opolskiego gips wykorzystywany do produkcji płyt kartonowo gipsowych i popiół spełniający wymagania normy PN-EN 450-1: 2012 są kwalifikowane jako produkty uboczne. 2. Odpady powstające w wyniku stosowania technologii oczyszczania gazów odlotowych: popioły lotne z węgla; stałe odpady z wapniowych metod odsiarczania (gips). Gips powstający w instalacji odsiarczania spalin jest surowcem do produkcji płyt kartonowo gipsowych. Wytwórnia tych płyt powstała, jako wspólne przedsięwzięcie Elektrowni Opole i firmy Norgips. Obecnie jest własnością firmy Knauff. 3. Odpady powstające w wyniku stosowania technologii oczyszczania ścieków: osady z oczyszczalni ścieków; osady z oczyszczalni ścieków po instalacji odsiarczania spalin opartej na technologii mokrej (placek filtracyjny); odpady z piaskowników i odwadniania olejów w separatorach. 4. Odpady powstające w wyniku eksploatacji urządzeń i obiektów, prowadzenia prac warsztatowych i remontowo-konserwatorskich, między innymi: przepracowane oleje; odpady z budowy, remontów, demontażu; odpady farb i lakierów; odpady poszlifierskie, zużyte materiały szlifierskie; detergenty; sorbenty, materiały filtracyjne, ubrania ochronne; baterie, akumulatory, lampy fluorescencyjne. 5. Inne odpady wynikające z funkcjonowania zaplecza biurowego, przebywania pracowników i utrzymania terenu: odpady opakowaniowe; odpadowy toner drukarski; odpady komunalne; odpady z pielęgnacji terenów zielonych. Wśród wyżej wymienionych odpadów największą grupę stanowią odpady powstające w procesie produkcji energii oraz wynikające ze stosowania technologii oczyszczania gazów odlotowych. W Elektrowni Opole prowadzi się gospodarowanie odpadami stosując m.in następujące warunki: 1. Wszystkie odpady powstające w wyniku działalności instalacji magazynowane są selektywnie w wyznaczonych do tego celu miejscach, odpowiednio opisanych (kod, nazwa odpadu) i zabezpieczonych przed dostępem osób postronnych, a następnie przekazywane firmom specjalistycznym posiadającym wymagane prawem zezwolenia z zakresu gospodarki odpadami lub mogą być poddawane procesowi unieszkodliwiania D5 na własnym składowisku odpadów paleniskowych Groszowice (odpady o kodach: 10 01 01 i 10 01 02). 2. Transport odpadów do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania prowadzony jest środkami transportu firm unieszkodliwiających i odzyskujących odpady lub firm 28 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

posiadających zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów. 3. Dopuszcza się przekazywanie odpadów osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędących przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby na zasadach określonych w przepisach szczególnych (obecnie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 kwietnia 2006 roku w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2006 r. Nr 75, poz. 527, z późn. zm.). 4. Wszystkie prace związane z odpadami uwzględniając w sposób szczególny gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi prowadzi się w sposób bezpieczny dla środowiska. Odpady niebezpieczne (np. sprzęt elektroniczny i elektryczny, zużyte tonery) przekazywane są do utylizacji, wyspecjalizowanej firmie, zgodnie z kartami przekazania odpadów. 5. W Elektrowni Opole prowadzi się segregację odpadów komunalnych zgodnie z regulacjami prawnymi obowiązującymi na terenie gminy Dobrzeń Wielki, a na terenie składowiska Groszowice zgodnie z regulacjami obowiązującymi w mieście Opole. Na miejskie składowisko trafiają tylko odpady komunalne niesegregowane lub te, których nie można wykorzystać. Wszystkie odpady są zabezpieczone przed ujemnym wpływem na środowisko. Popiół spełniający wymagania normy EN-450-1 wykorzystywany jest do produkcji cementu i betonu - jest produktem a nie odpadem. Analogicznie cały gips jest produktem ubocznym zgodnie z dokonanymi zgłoszeniami na podstawie ustawy odpadowej. Poniżej na wykresach przedstawiono produkcję popiołu jako odpad i żużla w latach 2010 2014 na tle limitu określonego w pozwoleniu zintegrowanym. tys. Mg tys. Mg 700 600 500 400 300 200 100 0 350 300 250 200 150 100 50 0 Odpad Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe Produkcja popiołu jako odpad w latach 2010-2014 121 112 2010 2011 2012 2013 2014 211 Kod odpadu Masa [Mg] Roczny limit [Mg/rok] 130208* 1,020 100 Olej opałowy i olej napędowy 130701* 5,28 10 Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 Chemikalia laboratoryjne i analityczne (np. odczynniki chemiczne) zawierające substancje niebezpieczne, w tym mieszaniny hemikaliów laboratoryjnych i analitycznych 150202* 6,573 50 160213* 0,33 5 160506* 0,147 0,35 Baterie i akumulatory ołowiowe 160601* 0,602 5 Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe 160602* 0,332 5 92 Produkcja popiołu jako odpad 115 123 limit Produkcja żuzla w latach 2010-2014 244 2010 2011 2012 2013 2014 Produkcja żużla 196 184 limit Suma [Mg] 14,284 221 600 330 * Odpady niebezpieczne Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 29

Ochrona przed hałasem Ochrona przed hałasem stała się obecnie wyzwaniem cywilizacyjnym. Po zinwentaryzowaniu wszystkich źródeł hałasu oraz wykonaniu kilkunastu serii pomiarów wypadkowego poziomu dźwięku, Elektrownia Opole opracowała i realizuje program redukcji hałasu poprzez dobór urządzeń o niskiej emisji hałasu do środowiska, budowę osłon przeciwhałasowych i tłumików hałasu oraz izolację przestrzenną obiektu. Lista przedsięwzięć z zakresu ochrony przed hałasem jest bardzo obszerna. Część z nich została uwzględniona już na etapie projektowania, ale większość wykonano po uruchomieniu bloków. W skład zrealizowanych zabezpieczeń przed nadmierną emisją hałasu wchodzą między innymi: obudowy i izolacje dźwiękoizolacyjne wentylatorów powietrza i spalin: zabezpieczenia akustyczne rurociągów wydmuchowych kotłów, osłony akustyczne korpusów turbin, zabezpieczenia akustyczne wentylatorów powietrza zbiorników popiołu, ściana przeciwhałasowa wraz z bramą przesuwną, obudowy i ekrany akustyczne szeregu urządzeń, tłumiki na ssaniu wentylatorów powietrza. 30 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

Ochrona wody Pobór wody oraz zrzut ścieków są monitorowane, z wykorzystaniem komputerowego systemu PROMAN, w którym rejestrowane są w sposób ciągły ilości pobieranej wody oraz ilości odprowadzanych ścieków jak również podstawowe parametry ścieków takie jak odczyn, temperatura, mętność i zawartość chlorków. Wszystkie parametry ścieków określone w pozwoleniu zintegrowanym kontrolowane są przez akredytowane laboratorium. Wielkość zużycia wody i ilość zrzucanych ścieków nie przekraczają dopuszczalnych wartości określonych w pozwoleniu zintegrowanym. Zużycie wody powierzchniowej i zrzut ścieków 40 30 26,0 mln. m 3 20 17,4 17,6 16,4 16,2 17,1 11,7 10 7,2 7,1 6,5 6,9 6,8 0 2010 2011 2012 2013 2014 limit woda ścieki W 2014 roku pobrano 17 116 007 m 3 wody powierzchniowej stanowiących 66% wielkości dopuszczalnej określonej w pozwoleniu zintegrowanym i odprowadzono 6 826 618 m 3 ścieków oczyszczonych odpowiada to 58% wartości dopuszczalnej. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 31

WSKAŹNIKI EKSPLOATACYJNE Podstawowe parametry produkcyjne Elektrowni Opole: Moc zainstalowana Moc osiągalna 1 492 MW 1 532 MW Roczna produkcja energii elektrycznej brutto w 2014 roku 7 327 100,660 MWh 32 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

Sprawność wytwarzania energii elektrycznej NETTO w warunkach rzeczywistych 10 500 40 10 000 38 9 500 36 9 000 34 8 500 32 8 000 30 39 35 [% ] [ kj/kwh ] 37 33 31 2010 2011 2012 wskaźnik jednostkowego zużycia energii chemicznej paliwa NETTO 2013 2014 sprawność wytwarzania energii elektrycznej NETTO Pogorszenie wskaźnika przedstawionego na powyższym wykresie wynika ze wzrostu ilości rozruchów przy jednoczesnym spadku wskaźnika użytkowania mocy osiągalnej. Całkowite zużycie energii elektrycznej na potrzeby własne na tle produkcji energii elektrycznej brutto 8,5 10 000 9 500 8,0 7,37 9 000 7,12 7,5 7,11 7,0 [% ] Gwh 8 500 7,09 8 000 6,97 6,5 7 500 6,0 7 000 5,5 6 500 6 000 5,0 2010 2011 produkcja energii GWh 2012 2013 2014 zużycie energii na potrzeby własne % Elektrownia Opole uczestniczy we wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2. W celu ograniczania emisji CO2 elektrownia wytwarza energię z biomasy. Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 33

Produkcja energii odnawialnej BRUTTO 250 000 245 754 200 000 189 417 143 983 [ MWh ] 150 000 10 000 144 913 138 771 50 000 0 2010 2011 2012 2013 2014 Udział w systemie handlu do emisji CO 2 wymaga monitorowania emisji CO 2 oraz dostosowania ilości posiadanych uprawnień do wielkości emisji. W 2014 roku dokupilismy brakującą ilość uprawnień. Rozliczenie emisji CO z Elektrowni Opole w 2014 r. 2 7 000 6 422 6 000 5 000 tys. Mg CO 2 4 000 3 000 3 588 2 834 2 000 1 000 239 0 Emisja CO2 w 2014 r. Emisja uniknięta * * Emisja uniknięta z tytułu spalenia biomasy Średnioroczny przydział uprawnień do emisji CO2 na 2014 r. (energia elektr. + ciepło) Zakup uprawnień dla rozliczenia emisji CO2 w 2014 r. * Emisja uniknięta z tytułu spalenia biomasy. 34 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

Zużycie paliw na tle dopuszczalnej wielkości obrazują kolejne wykresy: Zużycie węgla na tle limitu określonego w Pozwoleniu Zintegrowanym 5 000 4 547 tys. Mg 4 000 3 000 2 000 3 242 3 328 3 021 3 026 3 103 1 000 0 2010 2011 2012 2013 2014 Zużycie węgla Limit Zużycie biomasy na tle limitu określonego w Pozwoleniu Zintegrowanym 400 364 300 tys. Mg 200 121 145 128 110 169 100 0 2010 2011 2012 2013 2014 Zużycie biomasy Limit Zużycie mazutu na tle limitu określonego w Pozwoleniu Zintegrowanym 14 000 12 700 12 000 10 000 Mg 8 000 6 000 5 876 5 664 5 459 5 869 6 283 4 000 2 000 0 2010 2011 2012 2013 2014 Zużycie mazutu Limit Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 35

GŁÓWNE WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ W poniższej tabeli zestawiono główne wskaźniki efektywności środowiskowej w Elektrowni Opole. Wskaźniki efektywności środowiskowej zostały odniesione do rocznej produkcji energii elektrycznej brutto w Elektrowni Opole, w 2013 roku wyniosła ona 7 157 275,800 MWh a w 2014 r. 7 327 100,660 MWh. ELEKTROWNIA OPOLE Zużycie energii chemicznej paliw na produkcję en. elektrycznej 1 [GJ] Energia elektryczna na potrzeby własne Elektrowni Opole [MWh] A B R = A/B całkowita roczna wartość w danym obszarze Całkowita roczna produkcja energii elektrycznej [MWh] Wskaźnik w roku 2013 2014 2013 2014 2013 2014 Wskaźnik efektywności energetycznej 66 199 671,54 69 592 993,12 7 157 275,80 7 327 100,66 9,25 Jednostka 9,50 GJ/MWh 507 573,04 510 718,81 7 157 275,80 7 327 100,66 71 70 kwh Wskaźnik efektywnego wykorzystania materiałów Zużycie węgla [Mg] 3 026 000,00 3 103 000,00 7 157 275,80 7 327 100,66 422,79 423,50 [kg/mwh] Zużycie biomasy [Mg] 110 000,00 169 000,00 7 157 275,80 7 327 100,66 15,37 23,07 [kg/mwh] Zużycie mazutu [Mg] 5 869,00 6 283,00 7 157 275,80 7 327 100,66 0,82 0,86 [kg/mwh] Wskaźniki w obszarze - woda Całkowite zużycie wody [m 3 ] 16 218 961,00 17 116 007,00 7 157 275,80 7 327 100,66 2,27 2,34 [m 3 /MWh] Ilość odprowadzanych ścieków przemysłowych [m 3 ] 6 881 605,00 6 826 618,00 7 157 275,80 7 327 100,66 0,96 0,93 [m 3 /MWh] Wskaźniki w obszarze - odpady Popiół [Mg] 552 852,65 601 300,62 7 157 275,80 7 327 100,66 77 82 [kg/mwh] Żużel [Mg] 184 290,10 220 575,7 7 157 275,80 7 327 100,66 26 30 [kg/mwh] Gips [Mg] 117 786,50 122 555,00 7 157 275,80 7 327 100,66 16 17 [kg/mwh] Odpady niebezpieczne [Mg] 39,29 14,28 7 157 275,80 7 327 100,66 0,005 0,002 [kg/mwh] Użytkowanie ziemi powierzchnia utwardzona 2 [ha] Użytkowanie ziemi całkowita powierzchnia Elektrowni Opole [ha] Emisja gazów cieplarnianych wyrażona w tonach ekwiwalentu CO 2 3 [Mg] Wskaźniki w obszarze różnorodność biologiczna 180,77 180,77 7 157 275,80 7 327 100,66 0,25 0,25 [m 2 /MWh] 240 240 7 157 275,80 7 327 100,66 0,34 0,33 [m 2 /MWh] Wskaźniki w obszarze - emisja 6 321 343,00 6 422 060,00 7 157 275,80 7 327 100,66 883,21 876,48 [kg/mwh] Emisja SO 2 [Mg] 4 530,23 4 829,30 7 157 275,80 7 327 100,66 0,63 0,66 [kg/mwh] Emisja NO x [Mg] 9 572,04 7 606,92 7 157 275,80 7 327 100,66 1,34 1,04 [kg/mwh] Emisja pyłu [Mg] 250,20 241,11 7 157 275,80 7 327 100,66 0,03 0,03 [kg/mwh] Emisja CO [Mg] 683,50 754,29 7 157 275,80 7 327 100,66 0,10 0,10 [kg/mwh] 1 Suma energii chemicznej węgla, mazutu i biomasy obliczona na podstawie wartości opałowej i zużycia paliw. 2 Powierzchnia utwardzona następujących obiektów: teren podstawowy Elektrowni Opole [173,48 ha], Ujęcie wody Mała Panew [3,10 ha] oraz Oczyszczalnia ścieków [4,19 ha]. 3 Zweryfikowana emisja CO 2 w ramach systemu handlu emisjami. 36 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

Wytworzenie 1 MWh energii elektrycznej w Elektrowni Opole SPALINY 3 354 m 3 Co2 PYŁ 876 kg 0,03 kg SO2 NO2 CO 0,66 kg 1,04 kg 0,10 kg WĘGIEL 423 kg BIOMASA 23 kg MAZUT 0,86 kg WODA 2,34 m 3 ENERGIA 1 MWh POWIETRZE 3 000 Nm 3 CIEPŁO 161 MJ ENERGIA ELEKTRYCZNA 70 kwh ŚCIEKI POPIÓŁ 0,93 m 3 82 kg ŻUŻEL 30 kg GIPS 17 kg Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 37

WSPÓŁDZIAŁANIE ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ Od lat Elektrownia Opole współpracuje z Politechniką Opolską i Uniwersytetem Opolskim. Współorganizujemy i uczestniczymy w seminariach i konferencjach naukowych. Uczestniczą w nich dzieci i młodzież, studenci oraz zainteresowani mieszkańcy pobliskich gmin i Opola. Dzieci z przedszkoli i szkół w gminie Dobrzeń Wielki, w której zlokalizowana jest Elektrownia Opole, na Dzień Dziecka Ważnym czynnikiem współdziałania ze społecznością lokalną są organizowane od kilku lat Dni Otwarte w Elektrowni Opole, cieszące się dużą popularnością. w 2015 roku otrzymały książeczki opisujące, jak powstaje prąd i ciepło. Książeczka jest bogato ilustrowana, a informacje w niej zawarte mają dostarczyć podstawowe informacje. Elektrownia Opole to nowoczesne źródło energii elektrycznej i cieplnej o istotnym znaczeniu dla krajowego systemu elektroenergetycznego. Naszą działalność prowadzimy zgodnie z przepisami prawnymi i innymi wymaganiami. Kładziemy duży nacisk na efektywność ekonomiczną i zrównoważony rozwój oraz wysoki poziom zadowolenia naszych klientów. W Elektrowni Opole dbamy o środowisko naturalne. 38 Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 Wydanie VIII

KONTAKT W ZAKRESIE EMAS I OCHRONY ŚRODOWISKA W ELEKTROWNI OPOLE Środowisko naturalne jest naszym wspólnym dobrem, dlatego jesteśmy otwarci na dialog i wspólne działanie. Jeżeli są Państwo zainteresowani naszą Deklaracją Środowiskową lub mają pytania prosimy kontaktować się z: Wydziałem Ochrony Środowiska: tel. +48 77 423 56 20 fax: +48 77 423 56 19 Departamentem Komunikacji: tel. +48 77 423 50 24 fax: +48 77 423 68 28 Wydanie VIII Deklaracja Środowiskowa EMAS 2015 39