03.05.2014 Herbord o diecezji kaliskiej ok. 1124 n.e. Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ Czy w latach 1076-1136r. istniało biskupstwo kaliskie? Część autorów wyraża taki pogląd. Wiadomość o istnieniu biskupstwa kaliskiego pochodzi z połowy XII wieku i zawarta jest w dziele scholastyka bamberskiego Herborda. Nosi ono tytuł "Dialog o życiu św.
Ottona biskupa bamberskiego" i powstało w latach 1158-1160, w oparciu o relacje dwóch duchownych - Tymo i Zefryda - towarzyszących biskupowi Ottonowi w jego podróży misyjnej do pogańskich mieszkańców Pomorza Zachodniego. Przybył on do naszego kraju w 1124 roku dzięki staraniom Bolesława Krzywoustego i za zgodą papieża Kaliksta II oraz cesarza rzymskiego narodu niemieckiego Henryka V. Herbord opisując - na podstawie informacji uzyskanych od Zefryda - podróż biskupa Ottona na ziemie nadodrzańskie i nadbałtyckie, pisze, że po przekroczeniu granicy polsko-czeskiej jechał on "...per tres episcopatus Poloniae, Brezlavensem videlicet et Calissiensem atque Pozenanensem usque ad archiepiscopatum Gneznensem..." (przez trzy biskupstwa polskie, mianowicie wrocławskie i kaliskie oraz poznańskie, aż do arcybiskupstwa gnieźnieńskiego). wg http://www.historycy.org/index.php?showtopic=62397 wg opinii dyskutanta jdel, miała to być diecezja krótkotrwała, wg źródeł miała istnieć w latach 1124-1136. Informacje Herborda są dość wiarygodne i raczej trzeba widzieć biskupstwo kaliskie jako efemerydę, która istniała w latach 1124-1136. Kluczem do wyjaśnienia przejściowego charakteru tego tworu może być osoba Idziego (Gilles) z Paryża, kardynała-biskupa Tusculum, legata papieskiego w Polsce w 1124 r. Kalisz miał pecha, gdyż diecezja kaliska została utworzona przez legata Idziego z Tuskulum, który w 1130 przystąpił do obediencji antypapieża Anakleta II i popierał go przez cały okres schizmy. Papież Innocenty II prowadził politykę nieuznawania decyzji antypapieża i schizmatyckich biskupów (potwierdził ją później Sobór laterański II). Kościół polski początkowo także opowiedział się za Anakletem (pozostawał schizmatycki w latach 1130-1136), a zatem bulla Innocentego z 1133 r. nie została akceptowana i wykonana. Lecz gdy Kościół polski pogodził się z Innocentym II w 1136 r., wówczas diecezja kaliska musiała zostać zlikwidowana. wg http://www.historycy.org/index.php?showtopic=62397 Katedra lub kolegiata św. Pawła Apostoła w Kaliszu
Zrekonstruowane przyziemie kolegiaty św. Pawła Apostoła, cc wikimedia Domniemana katedra, kolegiata w Kaliszu, na Zawodziu, romańska, wzniesiona po 1145 z fundacji Mieszka III Starego, spalona w 1233, odbudowana; zniszczona w 1331 w czasie najazdu krzyżackiego, popadła w ruinę; miejsce pochówku władców Polski. Pozostałości kolegiaty odnalazł w 1903 Włodzimierz Demetrykiewicz, odsłonił w 1958 Krzysztof Dąbrowski [1], w 1964 wpisano je do rejestru zabytków, w 2007 zrekonstruowano przyziemie [2]. W kolegiacie św. Pawła Apostoła zostali pochowani: w 1193 Mieszko Młodszy w 1195 Bolesław Mieszkowic w 1202 Mieszko III Stary W trakcie kolejnych badań przeprowadzonych w latach 1983 1992 odsłonięto pozostałości kościoła drewniano-glinianego, znajdującego się aż pod dwoma wcześniejszyymi kościołami. Kolegiata romańska została wzniesiona po 1145[3] w miejscu wcześniejszego jednonawowego kościoła drewnianego[4], i jest częściowo posadowiona na fundamentach wcześniejszej kamiennej budowli przedromańskiej, wzniesionej w technice płytkowej przed I poł. XI w.[5], która prawdopodobnie była katedrą dawnej diecezji kaliskiej, wzmiankowanej w Dialogu o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego, erygowanej w 1075 przez Grzegorza VII, zniesionej w 1124 i włączonej do archidiecezji gnieźnieńskiej[6]. W czasie wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 1983 1992, wewnątrz ławy fundamentowej kolegiaty romańskiej odsłonięto fundamenty jeszcze wcześniejszego kościoła drewnianego, o konstrukcji wieńcowej, datowanego na przełom X i XI w. Kościół ten, nazwany kościołem św. Wojciecha, był jednym z dwóch (obok najwcześniejszej fazy kościoła św. Wojciecha w Krakowie) najstarszych kościołów drewnianych na ziemiach polskich. W literaturze Труды ВЫ Международного конгресса славянской археологии books.google.pl/books?id=jvq... 1997
Nieraz bowiem wyrazano opiniç, ze trudno przypuszczaé, aby oárodek rangi Kalisza nie posiadat przed XII w.... nawet, jeáli wa.tpi siç w wierogodnoác przekazu Herborda, który jako jedyny wspomina biskupstwo kaliskie pod rokiem 1 124 [7]. Kronika miasta Kalisza - Strona 18 books.google.pl/books?id=1osjaqaaiaaj Władysław Kościelniak, Krzysztof Walczak - 1989 - Dziejopis Herbord w Dialogu o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego wzmiankuje o likwidacji około tego roku biskupstwa kaliskiego, powołanego ponoć w 1075 r. Sprawa istnienia tej diecezji nie jest jednak ostatecznie wyjaśniona. Rozwój i ustrój kapituł polskieh w wiekach średnich - Strona 20 books.google.pl/books?id=m3daaaaaiaaj Stanisław Zachorowski - 1912 - Widok krótkiego opisu oraz zagadkowe biskupstwo kaliskie 2), wspomniane w po- czatkach w. XII.... 2) Wspomina je Herbord, Vita Ottonis, epi Babenberg. 1 Przegląd historyczny - Tom 53 - Strona 230 books.google.pl/books?id=1nlbaaaayaaj 1962 -
według Herborda droga Ottona Bamberskiego prowadziła przez biskupstwa polskie Wrocław, Poznań, Gniezno i Kalisz (tamże, s. 21). Dzieje Kalisza: praca zbiorowa - Strona 46 books.google.pl/books?id=v6lfaaaaiaaj Władysław Rusiński - 1977 - Zdaniem niektórych badaczy wśród nowo utworzonych biskupstw miało znajdować się i kaliskie, które objęło część terytorium diecezji... Przeciwko niej podniesiono szereg zastrzeżeń, kwestionując m. in. wiarygodność przekazów Herborda. zebrał Adam Fularz na odst. Wikipedii [1] Iwona Dąbrowska, Grodzisko na Zawodziu w Kaliszu. Pierwsze sprawozdanie z prac wykopaliskowych (1958), [w:] Osiemnaście wieków Kalisza, red. Aleksander Gieysztor, t. 1, Kalisz 1960, s. 29 67. [2] Tadeusz Baranowski, Leszek Ziąbka. Gród kaliski na Zawodziu. Kalisia Nowa. 5-6, s. 5-7, 2008. Kalisz: Miasto Kalisz. ISSN 1426-7667. [3] T. Baranowski, Najstarszy kościół kaliski, [w:] Z Otchłani Wieków, 2002, z. 1 2, s. 20 24. [4] Rodzińska-Chorąży T., Węcławowicz T., Kolegiata pod wezwaniem św. Pawła w grodzie kaliskim na Zawodziu, [w:] Kalisz wczesnośredniowieczny, red. Baranowski T., Kalisz Warszawa 1998, s. 73 74. ISBN 83-85463-72-0
[5] Andrzej Wędzki: Kalisz w państwie wczesnopiastowskim i w okresie rozbicia dzielnicowego. W: Władysław Rusiński (red.): Dzieje Kalisza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977, s. 46. [6] Władysław Kościelniak, Kalisz : przewodnik, Kalisz 2002, s. 133. ISBN 83-913102-3-X