PROGRAM KOŁA GEOGRAFICZNEGO W PUBLICZNYM GIMNAZJUM IM. WŁADYSŁAWA II JAGIEŁŁY W CHOSZCZNIE I. Wstęp Program skierowany jest do uczniów gimnazjum zainteresowanych geografią i jest ukierunkowany na utrwalenie i poszerzanie zakresu wiedzy i umiejętności z geografii określonych w Podstawie programowej. Zdobyte umiejętności i wiedza mają przygotować uczniów do stosowania wiedzy geograficznej w życiu, w trakcie egzaminu gimnazjalnego, konkursów przedmiotowych oraz ułatwiać kontynuowanie nauki na wyższym poziomie. Program jest realizowany na kole geograficznym w wymiarze 2 godzin tygodniowo: 1 godziny dla klas I i 1 godziny tygodniowo w czasie 2 lat klasa II i III. Uczniowie klas pierwszych uczestnicząc w zajęciach koła geograficznego rozwijają zainteresowania indywidualne oraz poznają i utrwalają podstawy wiedzy i umiejętności z geografii. II. Cele ogólne programu wynikają z Podstawy programowej : 1. Budzenie zainteresowania szeroko rozumianą przestrzenią geograficzną (własnym regionem, terytorium Polski, Europy, świata) oraz przygotowanie do swobodnego poruszania się w niej. 2. Kształtowanie w uczniach: 1) poszanowania innych narodów, systemów wartości i sposobów życia, 2) poczucia odpowiedzialności za swoje środowisko życia (geograficzne i społeczne), gotowości uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów swojej społeczności. 3. Uświadomienie wartości, jaką jest własny region i kraj oraz ich dziedzictwo kulturowe. 4. Kształtowanie postawy szacunku dla przyrody. 5. Stosowanie wiedzy geograficznej w praktyce. 6. Rozwijanie zainteresowań indywidualnych uczniów. 7. Przygotowanie uczniów do korzystania różnorodnych źródeł wiedzy geograficznej. 8. Przygotowanie uczniów do konkursów geograficznych i egzaminu geograficznego. 9. Utrwalenie i poszerzenie wiedzy i umiejętności umożliwiających realizację zamierzonych celów. III. Klasy pierwsze: Cele szczegółowe: - zna główne nauki geograficzne, - potrafi sprawnie określać współrzędne geograficzne, - zna sposoby prezentowania na mapach zjawisk przyrodniczych i społecznych, - zna rodzaje skal i potrafi wykorzystać wiedzę w praktyce, - sprawnie lokalizuje na mapach podstawowe obiekty geograficzne, - zna podstawowe pojęcia z zakresu astronomii - potrafi opisać konsekwencje ruchów Ziemi, - zna różnice między czasem strefowym i słonecznym, - potrafi obliczać czas słoneczny, - zna podstawowe pojęcia z zakresu meteorologii, klimatologii, hydrologii, geologii, geomorfologii i pedologii, - rozumie przebieg podstawowych procesów z zakresu meteorologii, klimatologii, hydrologii, geologii, geomorfologii i pedologii, - zna podstawowe pojęcia z zakresu geografii społeczno ekonomicznej, - rozumie podstawowe procesy z zakresu geografii społeczno ekonomicznej, - potrafi odczytywać i wykonywać diagramy klimatyczne, 1
- potrafi obliczyć średnią temperaturę, amplitudę temperatury, - potrafi wykonywać wykresy i diagramy strukturalne. Treści: Podział nauk geograficznych. Mapa: - siatka kartograficzna, - długość i szerokość geograficzna, - skala mapy, - sposoby przedstawiania zjawisk na mapach, - rozkład głównych obiektów geograficznych na mapie Miejsce Ziemi we wszechświecie: - podstawowe pojęcia z zakresu astronomii, rodzaje ciał niebieskich, - konsekwencje miejsca Ziemi w US oraz ruchów Ziemi - czas strefowy i słoneczny - kalendarz Sfery Ziemi: - podstawowe pojęcia i procesy z zakresu meteorologii, klimatologii, hydrologii geologii, geomorfologii i pedologii. Geografia społeczno ekonomiczna - podstawowe pojęcia i procesy z zakresu geografii ludności, osadnictwa, rolnictwa, przemysłu. Zainteresowania indywidualne: zbieranie, porządkowanie, prezentowanie informacji dotyczących zainteresowań indywidualnych uczniów. Procedury osiągania celów: - dyskusje, pogadanki, wykłady, - praca z mapą: lokalizowanie miejsc, określenia współrzędnych, analiza treści map, wykonywanie pomiarów, - wykonywanie obliczeń geograficznych, - wykonywanie diagramów, wykresów, schematów, - analiza wykresów, schematów, diagramów, - wykorzystywanie różnych źródeł informacji, - gry edukacyjne, wykorzystanie programów komputerowych, - praca indywidualna ucznia polegając na wyszukiwaniu, analizie i prezentowaniu informacji - projekcje filmów - wycieczki terenowe. Planowane osiągnięcia. - swobodnie operuje pojęciami i terminami z zakresu geografii, - potrafi lokalizować miejsca na powierzchni ziemi przy pomocy mapy, - wykonuje podstawowe obliczenia geograficzne, - poznał podstawowe źródła informacji geograficznej, - potrafi zaprezentować indywidualne zainteresowania stosując odpowiednie terminy i pojęcia do opisywania zjawisk. - rozwinął zainteresowania indywidualne w zakresie geografii. - bierze udział w konkursach geograficznych. IV. Klasy drugie i trzecie: Cele szczegółowe: 2
- zna nauki geograficzne i nauki pomocnicze geografii, - zna i rozumie znaczenie wielkich odkryć geograficznych, - potrafi wymienić największych odkrywców (również wśród Polaków) oraz potrafi wskazać trasy ich podróży, - zna cechy różnych rodzajów ciał niebieskich - potrafi wymienić różnice między tymi ciałami, - potrafi określić warunki sprzyjające życiu, - zna historię poszukiwań życia w kosmosie, - potrafi obliczyć wysokość Słońca nad widnokręgiem, - potrafi obliczać czas strefowy, - zna podstawowe rodzaje odwzorowań kartograficznych, - potrafi odczytywać treść map topograficznych i planu, - lokalizuje na mapie obiekty geograficzne, - zna podstawowe rodzaje minerałów, - potrafi dokonać podziału skał i podać przykłady, - zna cechy ruchów wody morskiej, potrafi wyjaśnić ich przebieg, - zna właściwości wody morskiej, - zna typy jezior i ich przykłady, - zna i rozumie powstawanie różnych wiatrów, - potrafi opisać proces powstawania opadu atmosferycznego, - odczytuje i wykonuje diagramy klimatyczne, - potrafi wyjaśnić procesy prowadzące do powstawania różnych form powierzchni ziemi, - zna różne rodzaje gleb na Ziemi, - zna krainy zoogeograficzne i potrafi wymienić przyczyny zastosowanego podziału, - zna zasady podziału dziejów Ziemi, - potrafi opisać historię wydarzeń geologicznych oraz historię życia na Ziemi, - zna terminy - potrafi opisać zróżnicowanie ludnościowe świata, - potrafi opisywać przebieg procesów urbanizacyjnych, - potrafi określić pozytywne i negatywne strony urbanizacji, - zna typy rolnictwa, - potrafi określić kierunki produkcji roślinnej i zwierzęcej na świecie, - potrafi określić źródła energii, - potrafi opisać rozmieszczenie przemysłu na świecie, - potrafi określić znaczenie technopolii, - zna rozmieszczenie państwa na mapie politycznej, - potrafi wskazać zmiany na mapie politycznej świata, - potrafi określić miejsca, przyczyny i skutki konfliktów na świecie, - potrafi wskazać zadnia organizacji integracyjnych, - zna zasady podziału społeczno ekonomicznego państw świata, - potrafi określić miejsce Polski na tle Europy, - zna konsekwencje przeszłości geologicznej Polski, - zna główne obiekty na mapie Bałtyku, - potrafi określić cechy Bałtyku i je wyjaśnić, - zna rozmieszczenie PN, - rozumie potrzebę ochrony przyrody w Polsce, - zna cechy poszczególnych regionów Polski, - potrafi dokonać charakterystyki poszczególnych regionów w Polsce, - zna znaczenie własnego regionu, - potrafi dokonać charakterystyki własnego regionu. 3
Treści: Nauki geograficzne: -nauki główne i pomocnicze. Wielkie odkrycia geograficzne: - czas wielkich odkryć geograficznych, - podróże dookoła świata, - badania Antarktydy, - poszukiwanie przejścia północnego, -Polacy wśród odkrywców, podróżników i badaczy. Astronomia: - analiza cech różnych ciał niebieskich, - poszukiwania życia we wszechświecie, - obliczanie wysokości Słońca nad widnokręgiem, - rachuba czasu. Mapa kartografia: - odwzorowania kartograficzne, - mapa topograficzna, - plan, - rozkład obiektów geograficznych na mapie. Geograf fizyczna: - rodzaje minerałów i skał, - ruchy wody morskiej, -właściwości wody morskiej, -typy genetyczne jezior, - typy troficzne jezior, - wiatry, - powstawanie opadu atmosferycznego, - diagramy klimatyczne, - procesy rzeźbotwórcze, - gleby na ziemi, - krainy zoogeograficzne. Przeszłość geologiczna świata: Geografia społeczno gospodarcza: - procesy demograficzne, - zróżnicowanie ludności świata, - procesy urbanizacyjne, - typy rolnictwa, - główne regiony rolnicze świata, - produkcja roślinna i zwierzęca, - surowce energetyczne, - alternatywne źródła energii, - okręgi przemysłowe świata, - technopolia, - transport na świcie, - współczesna mapa polityczna świata, - organizacje integracyjne, - konflikty na świecie, - nierównomierny rozwój państw świata. Geografia Polski: - miejsce Polski na tle Europy, - przeszłość geologiczna, 4
- Morze Bałtyckie, - ochrona przyrody, - regiony Polski charakterystyka środowiska przyrodniczego, ludności i gospodarki. Własny region: - charakterystyka środowiska przyrodniczego, ludności i gospodarki. Procedury osiągania celów: - dyskusje, pogadanki, elementy wykładów, - prezentacje obserwacji, badań, opracowań wyników przez uczniów, - praca z mapą: lokalizowanie miejsc, określenia współrzędnych, analiza treści map, - wykonywanie obliczeń geograficznych: obliczanie czasu słonecznego, strefowego, rozciągłości geograficznej, odległości przy pomocy skali, wysokości względnej, obliczenia meteorologiczne i klimatologiczne, - wykonywanie wykresów, diagramów, schematów, - analiza wykresów, schematów, diagramów, - wykorzystywanie różnych źródeł informacji, - praca indywidualna ucznia polegając na wyszukiwaniu, analizie i prezentowaniu informacji - projekcje filmów, - wycieczki terenowe, - rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych, rozwiązywanie testów przygotowujących do konkursów i egzaminów, - udział w konkursie przedmiotowym, konkursie Poznaj swój kraj, konkursie o Unii Europejskiej, Orły Stypendiada i innych, - wykonanie materiałów na giełdę turystyczną - wykonanie prezentacji o własnym regionie. Planowane osiągnięcia. - swobodnie operuje pojęciami i terminami z zakresu geografii, - potrafi bezbłędnie lokalizować miejsca na powierzchni ziemi przy pomocy mapy, - wykonuje obliczenia geograficzne, - potrafi korzystać ze źródła informacji geograficznej, - potrafi zaprezentować opracowane wyniki własnych obserwacji, - prawidłowo potrafi interpretować informacje przedstawione w różnej postaci, - potrafi formułować wnioski i hipotezy, - potrafi samodzielnie opisywać obserwowane zjawiska, - potrafi oceniać działalność człowieka w przyrodzie w kategoriach geograficznych, - potrafi przewidywać zmiany w przyrodzie na podstawie uzyskanych informacji, - bierze udział z sukcesami w konkursach geograficznych, - jest przygotowany do egzaminu gimnazjalnego, - potrafi współpracować w zespole. V. Ewaluacja Ewaluacja będzie prowadzona w dwóch wymiarach. Informacja zwrotna o poziomie osiągniętych umiejętności uczniów będzie pochodziła z wyników konkursów oraz egzaminu gimnazjalnego. Ewaluacją objęty będzie też dobór treści oraz sposoby realizacji programu. W tym celu zostanie przeprowadzona po każdym etapie pracy ankieta sprawdzająca poziom spełnienia oczekiwań uczniów, co do pracy na kole geograficznym. 5 Opracował: Krzysztof Bartosik