LITERATURA STAROPOLSKA PRZEWODNIK BIBLIOGRAFICZNY DLA STUDENTÓW FILOLOGII POLSKIEJ Opracowanie Roman Mazurkiewicz i Jan Okoń Kraków 1995 2000 Uwagi wstępne Przewodnik bibliograficzny Literatura staropolska adresowany jest przede wszystkim do studentów pierwszego roku filologii polskiej Akademii Pedagogicznej w Krakowie (studiów dziennych, zaocznych i podyplomowych) oraz do uczestników seminariów dyplomowych i magisterskich z zakresu kultury staropolskiej. Jego podstawowym celem jest dostarczenie studentom polonistyki niezbędnych informacji na temat lekturowego kanonu z zakresu staropolszczyzny oraz towarzyszącego mu wyboru najważniejszych dzieł literatury powszechnej od starożytności po wiek XVII. Prócz spisu tekstów i opracowań obowiązkowych przewodnik zawiera obszerną bibliografię prac naukowych na temat kultury średniowiecza, renesansu i baroku, ułatwiającą orientację w aktualnym stanie badań. Wykaz ten będzie systematycznie aktualizowany w miarę pojawiania się nowych edycji tekstów i literatury przedmiotowej. Sukcesywnie będą również dodawane do niego adresy internetowe stron poświęconych kulturze polskiej i europejskiej od średniowiecza do baroku. W przypadku lektur obowiązkowych, wszędzie tam, gdzie zostało to zasygnalizowane w opisie bibliograficznym, należy korzystać z wydań w serii "Biblioteka Narodowa" (skrót: BN). Obowiązuje wówczas znajomość tekstu wraz z przypisami oraz wstępu do danej edycji. Jeżeli jakaś pozycja wznawiana była kilkakrotnie, można korzystać również z wydań innych niż podane w bibliografii. Studenci filologii polskiej winni orientować się w takich seriach wydawniczych, jak Biblioteka Pisarzów Polskich (skrót: BPP), Biblioteka Pisarzy Staropolskich (skrót: BPS), Archiwum Literackie (dział Miscellanea Staropolskie), Studia Staropolskie, Vademecum Polonisty, Biblioteka "Polonistyki", Problemy literatury staropolskiej oraz w najważniejszych nowościach wydawniczych z zakresu staropolszczyzny. Wiele cennych rozpraw na temat kultury staropolskiej można znaleźć w periodykach o profilu humanistycznym, takich jak "Pamiętnik Literacki", "Ruch Literacki", "Przegląd Humanistyczny", "Barok", "Ogród", "Znak" (tu np. zeszyty monograficzne Dziedzictwo średniowiecza, 1992 nr 9; Dziedzictwo baroku, 1995 nr 7; Dziedzictwo renesansu, 1997, nr 5), "Teksty" (np. nr 4 z 1974 i nr 3 z 1975 roku poświęcone sarmatyzmowi) oraz "Teksty Drugie" (np. nr 3 z 1994 r. pt. Kultura rękopisów i nr 4 z 1997 r. pt. Gry ze staropolszczyzną). Dodatkowe informacje biograficzne i bibliograficzne można znaleźć m.in. w następujących wydawnictwach: Bibliografia literatury polskiej "Nowy Korbut", Polski słownik biograficzny, Polska bibliografia literacka, Bibliografia zawartości czasopism.
LITERATURA POLSKA Ś R E D N I O W I E C Z E LEKTURY OBOWIĄZKOWE Anonim tzw. Gall, Kronika polska, przeł. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, Wrocław 1965 i wyd. nast. BN I, 59. Mistrz Wincenty tzw. Kadłubek, Kronika polska, przeł. i oprac. B. Kürbis, Wrocław 1992. BN I, 227; Mistrza Wincentego Kronika polska, przeł. K. Abgarowicz i B. Kürbis, oprac. B. Kürbis, Warszawa 1974. "By czas nie zaćmił i niepamięć". Wybór kronik średniowiecznych, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1979 (odczytać fragmenty Roczników Jana Długosza). Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, przeł. J. Pleziowa, oprac. M. Plezia, Warszawa 1987 (odczytać jeden żywot). Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański, t. 1, Warszawa 1959 (odczytać: Nawiedzenie grobu). W. Wydra, W.R. Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław 1984: a) z działu "Przekłady Biblii": Psałterz floriański; b) z działu "Kazania": Kazania świętokrzyskie; c) z działu "Literatura o cechach apokryficznych i apokryfy": Rozmyślanie przemyskie; d) z działu "Świecka proza powieściowa i nowelistyczna": Historia Aleksandra Wielkiego; e) z działu "Pieśni religijne": Bogurodzica; Krystus z martwych wstał je; Maryja, czysta Dziewice; Jezus Krystus, Bog człowiek; Zdrow bądź, krolu anjelski; Posłuchajcie, bracia miła; pieśni Władysława z Gielniowa. f) z działu "Poezja hagiograficzna": Legenda o świętym Aleksym; g) z działu "Poezja religijno dydaktyczna": Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią; Skarga umierającego; Wiersz Słoty o chlebowym stole; h) z działu "Poezja społeczno obyczajowa": Andrzej Gałka z Dobczyna, Pieśń o Wiklefie; Wiersz o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego; Satyra na leniwych chłopów; i) dział "Poezja miłosna" w całości. Większość z powyższych tekstów można również odczytać z wydań: Najdawniejsze zabytki języka polskiego, oprac. W. Taszycki, Wrocław 1975. BN I, 104; Polska poezja świecka XV wieku, oprac. M. Włodarski, Wrocław 1997, BN I, 60. Średniowieczna pieśń religijna polska, oprac. M. Korolko, Wrocław 1980. BN I, 65; Średniowieczna poezja polska świecka, oprac. S. Vrtel Wierczyński, Wrocław 1952. BN I, 60; Średniowieczna proza polska, oprac. S. Vrtel Wierczyński, Wrocław 1959. BN I, 68; Toć jest dziwne a nowe. Antologia literatury polskiego średniowiecza, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1987. Zrozumieć średniowiecze. Wypisy, konteksty i materiały literackie, oprac. R. Mazurkiewicz, Tarnów 1997. LEKTURY NADOBOWIĄZKOWE (do wyboru co najmniej jedna pozycja) "By czas nie zaćmił i niepamięć". Wybór kronik średniowiecznych, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1979 (odczytać: Kronika wielkopolska; Kronika krakowska; Kronika Janka z Czarnkowa).
Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, wyd. W.R. Rzepka i W. Wydra, Warszawa Poznań 1996. Modlitwy księżnej Gertrudy z Psałterza Egberta" w Cividale, tłum. i oprac. B. Kürbis, Kraków 1998. Jan Ostroróg, Memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej, przeł. A Pawiński, w: Filozofia i myśl społeczna XIII XV wieku, wyd. J. Domański, Warszawa 1978. Polska Jana Długosza. Wybór z pism, przeł. J. Mruk, oprac. H. Samsonowicz, Warszawa 1984 (wybór). Polskie wierszowane legendy średniowieczne, wyd. i oprac. S. Vrtel Wierczyński i W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1962 (BPP Seria A, nr 2). Toć jest dziwne a nowe. Antologia literatury polskiego średniowiecza, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1987 (odczytać: O życiu i cudach świętej Jadwigi; O życiu i cudach bł. Kingi; Jan Ursyn z Krakowa, O sposobie pisania listów). W. Wydra, W.R. Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław 1984: a) z działu "Przekłady Biblii": Psałterz puławski; Biblia królowej Zofii; b) z działu "Kazania": Kazania gnieźnieńskie; Jan z Szamotuł, Kazania o Maryi Pannie czystej; c) z działu "Literatura o cechach apokryficznych i apokryfy": Rozmyślania dominikańskie; Ewangelia Nikodema. Ponadto należy zapoznać się z edycjami: Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, E. Ostrowska, H. Feicht, Wrocław 1962 (BPP Seria A, nr 1). Psałterz floriański łacińsko polsko niemiecki. Rękopis Biblioteki Narodowej w Warszawie, wyd. R. Ganszyniec, W. Taszycki, S. Kubica, pod red. L. Bernackiego, Lwów 1939. Rozmyślania dominikańskie, t. 1 2, oprac. K. Górski i W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1956 (BPP Seria A, nr 3). OPRACOWANIA OBOWIĄZKOWE T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995; T. Witczak, Literatura Średniowiecza, Warszawa 1990. Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1990 (odczytać hasła: Apokryf, Biblia, Dramat liturgiczny, Hagiografia, Kazanie, Kronika, Misterium, Pieśń religijna, Sekwencja, Średniowiecze, Trop). J. Woronczak, Polskość i europejskość literatury naszego średniowiecza, w: J. Woronczak, Studia o literaturze średniowiecza i renesansu, Wrocław 1993 (lub w: Problemy literatury staropolskiej, pod. red. J. Pelca, Seria 1, Wrocław 1972). OPRACOWANIA NADOBOWIĄZKOWE (do wyboru co najmniej dwie pozycje) M. Adamczyk, Biblijno apokryficzne narracje w literaturze staropolskiej do końca XVI wieku, Poznań 1980. M. Adamus, Tajemnice sag i run, Wrocław 1970. J. Baszkiewicz, Myśl polityczna wieków średnich, Warszawa 1970. F. Beer, Kobiety i doświadczenie mistyczne w wiekach średnich, Kraków 1996. Bogurodzica, oprac. J. Woronczak, E. Ostrowska, H. Feicht, Wrocław 1962, BPP Seria A, nr 1 (odczytać wstępy: filologiczny, językowy i muzykologiczny). T. Borawska, K. Górski, Umysłowość średniowiecza, Warszawa 1993. U. Borkowska, Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów (XV i początek XVI wieku), Lublin 1988.
J. Chélini, Dzieje religijności w Europie Zachodniej w średniowieczu, Warszawa 1996. Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, tłum. M. Radożycka Paoletti, Warszawa Gdańsk 1996 (odczytać 2 wybrane szkice). A. Czyż, Światło i słowo. Egzystencjalne czytanie tekstów dawnych, Warszawa 1995 (odczytać 2 wybrane szkice). Ch. Dawson, Religia i powstawanie kultury zachodniej, przeł. S. Ławicki, Warszawa 1958. Ch. Dawson, Szkice o kulturze średniowiecznej, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1966. J. Dąbrowski, Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964. J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu (XIV XVIII wiek), przeł. A. Szymanowski, Warszawa 1986 (wybór). Cz. Deptuła, Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiografii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, Lublin 1990. M. Derwich, Benedyktyński klasztor Świętego Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa 1992. A. Drzewicka, Starofrancuska epopeja rycerska. Szkice, Warszawa 1979. G. Duby, Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980 1420, przeł. K. Dolatowska, Warszawa 1986. G. Duby, Rycerz, kobieta i ksiądz. Małżeństwo w feudalnej Francji, przeł. H. Geremek, Warszawa 1986. U. Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu, przeł. M. Olszewski i M. Zabłocka, Kraków 1994. N. Elias, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, przeł. T. Zabłudowski, Warszawa 1980 (wybór). V. Fumagali, Świt średniowiecza, przeł. H. Manikowska, Gdańsk 1996. L. Génicot, Powstaje nowy świat. Studium o kulturze i cywilizacji wieków średnich, przeł. J.S. Łoś, Warszawa 1964. M. Gębarowicz, "Psałterz floriański" i jego geneza, Warszawa 1965. J. Le Goff, Inteligencja w wiekach średnich, przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1966. J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, przeł. H. Szumańska Grossowa, Warszawa 1994. J. Le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni, tłum. M. Radożycka Paoletti, Warszawa 1997. K. Górski, Zarys dziejów duchowości w Polsce, Kraków 1986 (odczytać fragment dotyczący średniowiecza). A. Guriewicz, Kategorie kultury średniowiecznej, przeł. J. Dancygier, Warszawa 1976. A. Guriewicz, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, przeł. Z. Dobrzyniecki, Warszawa 1987. G. Henderson, Wczesne średniowiecze, przeł. P. Paszkiewicz, Warszawa 1987. J. Huizinga, Jesień średniowiecza, przeł. T. Brzostowski, Warszawa 1992. A. Jelicz, Życie codzienne w średniowiecznym Krakowie, Warszawa 1966. W.P. Ker, Wczesne średniowiecze. Zarys historii literatury, przeł. T. Rybowski, Wrocław 1977. Kobieta w kulturze średniowiecznej Europy, pod red. A. Gąsiorowskiego, Poznań 1995 (odczytać 2 wybrane szkice). Z. Krążyńska., T. Mika, Architektura "Bogurodzicy", "Slavia Occidentalis" t. 52, 1995. Kultura Polski średniowiecznej. X XIII w., pod. red. J. Dowiata, Warszawa 1985 (wybór). Kultura Polski średniowiecznej. XIV XV w., pod. red. B. Geremka, Warszawa 1997 (wybór). J. Lewański, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981 (odczytać rozdz. 1: W wiekach średnich). C.S. Lewis, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. W. Ostrowski, Kraków 1995. D. Lichaczew, Poetyka literatury staroruskiej, przeł. A. Prus Bogusławski, Warszawa 1981 (wybór). Literatura i kultura późnego średniowiecza w Polsce, pod. red. T. Michałowskiej, Warszawa 1993 (odczytać rozprawy Stefana Świeżawskiego, Zofii Włodek i Teresy Michałowskiej). Literatura staropolska w kontekście europejskim. Związki i analogie, pod red. T. Michałowskiej i J. Ślaskiego, Wrocław 1977 (wybór).
J. Malicki, Legat wieku rycerskiego. Studia staropolskie, Wrocław 1989 (odczytać rozprawy dotyczące literatury średniowiecznej). T. Manteuffel, Kultura Europy średniowiecznej, Warszawa 1974. R. Mazurkiewicz, Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i św. Jana Chrzciciela w kulturze średniowiecznej, Kraków 1994 (odczytać część 2: Kultura staropolska). T. Michałowska, Mediaevalia i inne, Warszawa 1998. A.W. Mikołajczak, Łacina w kulturze średniowiecznej, Wrocław 1998. L. Milis, Anielscy mnisi i ziemscy ludzie. Monastycyzm i jego znaczenie w społeczeństwie średniowiecznym, Kraków 1996. J. Nowak Dłużewski, Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Średniowiecze, Warszawa 1963. Od "Lamentu świętokrzyskiego" do "Adona". Włoskie studia o literaturze staropolskiej, pod red. G. Brogi Bercoff i T. Michałowskiej, Warszawa 1995 (odczytać 2 wybrane szkice). M. Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 1973 (wybór). E. Ostrowska, Z dziejów języka polskiego i jego piękna, Kraków 1978. E. Ostrowska, O artyzmie polskich średniowiecznych zabytków językowych, Kraków 1967. E. Panofsky, Studia z historii sztuki, wybór i oprac. J. Białostocki, Warszawa 1971 (odczytać: Architektura gotycka i scholastyka). R. Pernoud, Kobieta w czasach katedr, przeł. I. Badowska, Warszawa 1990. R. Pernoud, Kobieta w czasach wypraw krzyżowych, przeł. I. Badowska, Gdańsk 1995. S. Piekarczyk, W średniowiecznej rzeczywistości, Warszawa 1987. Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1989 (wybór). Polska dzielnicowa i zjednoczona. Państwo Społeczeństwo Kultura, pod red. A. Gieysztora, Warszawa 1972 (odczytać 2 wybrane rozprawy). Polska pierwszych Piastów. Państwo Społeczeństwo Kultura, pod. red. T. Manteuffla, Warszawa 1970 (odczytać 2 wybrane rozprawy). K. Pomian, Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza, Warszawa 1968 (wybór). E. Potkowski, Książka rękopiśmienna w kulturze Polski średniowiecznej, Warszawa 1984. J. Ptaśnik, Kultura wieków średnich, I. Życie religijne i społeczne, Warszawa 1959. Retoryka w XV stuleciu. Studia nad tradycjami, teorią i praktyką retoryki piętnastowiecznej, pod red. M. Frankowskiej Terleckiej, Wrocław 1988 (odczytać 2 wybrane rozprawy). D. Rott, Staropolskie chorografie. Początki rozwój przemiany gatunku, Katowice 1995. H. Samsonowicz, Dziedzictwo średniowiecza. Mity i rzeczywistość, Wrocław 1991. H. Samsonowicz, Złota jesień polskiego średniowiecza, Warszawa 1971. O. von Simson, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, przeł. A. Palińska, Warszawa 1989. R.W. Southern, Kształtowanie średniowiecza, przeł. H. Pręczkowska, Warszawa 1970. J. Starnawski, Średniowiecze, Warszawa 1989. J. Starnawski, Wieki średnie i wiek renesansowy, Łódź 1996. M. Stieblin Kamieński, Ze świata sag, przeł. J. Litwiniuk, Warszawa 1982. W. Szelińska, Biblioteki profesorów uniwersytetu krakowskiego w XV wieku, Wrocław 1966. T. Szostek, Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997. Sztuka i ideologia XIII wieku, pod red. P. Skubiszewskiego, Wrocław 1974 (odczytać 2 wybrane rozprawy). Sztuka i ideologia XIV wieku, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1975 (odczytać 2 wybrane rozprawy). Sztuka i ideologia XV wieku, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1978 (odczytać 2 wybrane rozprawy). Średniowiecze. Studia o kulturze, pod red. J. Lewańskiego, t. 1 4, Warszawa 1961 1969 (odczytać 3 wybrane rozprawy). K. Targosz, Korzenie i kształty teatru, Kraków 1995. S. Urbańczyk, "Bogurodzica". Problemy czasu powstania i tła kulturalnego, "Pamiętnik
Literacki" 1978, z. 1 (lub w: S. Urbańczyk, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979). H. Waddel, Średniowiecze wagantów, przeł. Z. Wrzeszcz, Warszawa 1960. S. Wielgus, Z badań nad średniowieczem, Lublin 1995. N.M. Wildiers, Obraz świata a teologia. Od średniowiecza do dzisiaj, przeł. J. Doktór, Warszawa 1985 (odczytać cz. 1: Kosmologiczne tło teologii średniowiecznej). M. Włodarski, Ars moriendi w literaturze polskiej XV i XVI wieku, Kraków 1987. J. Woronczak, Studia o literaturze średniowiecza i renesansu, Wrocław 1993 (wybór). W. Wydra, Władysław z Gielniowa. Z dziejów średniowiecznej poezji polskiej, Poznań 1992. Wyobraźnia średniowieczna, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1996.
R E N E S A N S LEKTURY OBOWIĄZKOWE Antologia poezji polsko łacińskkiej 1470 1543, oprac. A. Jelicz, Szczecin 1985 (odczytać po 5 wybranych utworów Filipa Kallimacha, Konrada Celtisa, Andrzeja Krzyckiego, Jana Dantyszka, Odę do Apollina Pawła z Krosna, Z wojny pruskiej Jana z Wiślicy, Pieśń o żubrze Mikołaja Hussowskiego). Utwory powyższych twórców można również odczytać z wydań: Najstarsza poezja polsko łacińska (do połowy XVI wieku), oprac. M. Plezia, Wrocław 1952. BN I, 141; Antologia poezji łacińskiej w Polsce. Renesans, opr. I. Lewandowski, Poznań 1996. Klemens Janicjusz, Poezje wybrane, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1979 (odczytać Księgę żalów); Z. Kubiak, Medytacje Janicjusza, Warszawa 1993 (odczytać jw.). Biernat z Lublina, Ezop, wstęp S. Grzeszczuk, oprac. J. Gruchała, Kraków 1997. Proza polska wczesnego renesansu 1510 1550, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1954 (odczytać: Rozmowy, które miał król Salomon...; Sowiźrzał krotochwilny i śmieszny). Mikołaj Rej, Pisma wierszem (wybór), oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1954. BN I, 151 (odczytać: Krótka rozprawa; Kupiec; Żywot Józefa; Źwierzyniec; Figliki). Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1956. BN I 152 (odczytać: Księga II; Andrzej Trzecieski, Żywot i sprawy Mikołaja Reja z Nagłowic). Większość z wymienionych tekstów można również znaleźć w wydaniu: M. Rej, Wybór pism, oprac. J. Ślaski, Warszawa 1979. Andrzej Frycz Modrzewski, Wybór pism, oprac. W. Voisé, Wrocław 1977. BN I, 229 (odczytać O poprawie Rzeczypospolitej, ks. I, III i V). Jan Kochanowski, Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1953 i wyd. nast. (odczytać: Zgoda; Satyr albo Dziki Mąż; Zuzanna; Szachy; Muza). Jan Kochanowski, Fraszki, oprac. J. Pelc, Wrocław 1991. BN I, 163. Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich, oprac. T. Ulewicz, Wrocław 1962 i wyd. nast. BN I, 3. Jan Kochanowski, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka Ślęk, Wrocław 1969 i wyd. nast. BN I, 100. Jan Kochanowski, Psałterz Dawidów, oprac. J. Ziomek, Wrocław 1960. BN I, 174 (odczytać: wiersz dedykacyjny oraz 10 wybranych psalmów). Jan Kochanowski, Treny, oprac. J. Pelc, Wrocław 1969 i wyd. nast. BN I, 1. Jan Kochanowski, Z łacińska śpiewa Słowian Muza. Elegie, foricenia, liryki w przekładzie L. Staffa, Warszawa 1986 (odczytać: po 10 wybranych elegii i foricoeniów). Łukasz Górnicki, Dworzanin polski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1954. BN I, 109 (odczytać: Księga I). Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, oprac. J. Okoń, Wrocław 1971. BN I, 201 (odczytać redakcję A). Piotr Skarga, Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir i M. Korolko, Wrocław 1972 i wyd. nast. BN I, 70 (odczytać kazania: II, III, IV, VIII). Szymon Szymonowic, Sielanki i pozostałe wiersze polskie, oprac. J. Pelc, Wrocław 1964. BN I, 182 (odczytać: Dafnis; Żeńcy; Kołacze). Antologia literatury sowiźrzalskiej XVI i XVII wieku, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1985. BN I, 186 (odczytać: Wyprawa plebańska; Komedia rybałtowska nowa; Fraszki Sowiźrzała nowego). LEKTURY NADOBOWIĄZKOWE
(do wyboru co najmniej dwie pozycje) Antologia pamiętników polskich XVI wieku, pod red. R. Pollaka, Wrocław 1966. Marcin Bielski, Satyry, wyd. W. Wisłocki, Kraków 1889. Jan Dantyszek, Pieśni, wybrała i przeł. A. Kamieńska, Olsztyn 1987. Dawna facecja polska (XVI XVIII wiek), oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1960. Sebastian Fabian Klonowic, Flis, to jest spuszczanie statków Wisłą, oprac. A. Karpiński, Warszawa 1983. Sebastian Fabian Klonowic, Żale nagrobne na ślachetnie urodzonego i znacznie uczonego męża... Jana Kochanowskiego, oprac. H. Wiśniewska, Lublin 1988. Literatura ariańska w Polsce XVI wieku. Antologia, oprac. L. Szczucki i J. Tazbir, Warszawa 1959 (odczytać pisma Szymona Budnego, Marcina Czechowica, Fausta Socyna). Stanisław Orzechowski, Wybór pism, oprac. J. Starnawski, Wrocław 1972. BN I, 210 (odczytać: Mowa żałobna... na pogrzebie Zygmunta Jagiellończyka...; Quincunx, to jest Wzór Korony Polskiej na cynku wystawiony...; Rozmowa albo Dyjalog około egzekucyjej Polskiej Korony...). Erazm Otwinowski, Pisma poetyckie, oprac. P. Wilczek, Warszawa 1999 (BPS, t. 15). Patrząc na rozmaite świata tego sprawy. Antologia polskiej poezji renesansowej, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1984. Mikołaj Rej, Postylla, oprac. K. Górski i W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1965. BPP Seria B, nr 7 (wybór). Piotr Skarga, Żywoty świętych polskich, Kraków 1987 (odczytać żywoty św. Wojciecha, św. Stanisława, św. Jadwigi Śląskiej, św. Jana Kantego). Staropolska poezja ziemiańska, oprac. J.S. Gruchała i S. Grzeszczuk, Warszawa 1986 (odczytać utwory z XVI wieku). Teatr polskiego renesansu, oprac. J. Lewański, Warszawa 1988 (odczytać: Piotr Ciekliński, Potrójny z Plauta). W. Walecki, Z duchem w rozmawianiu. Szesnastowieczna proza polska, Kraków 1991 (odczytać: Marcin Bielski, Kronika wszytkiego świata; Maciej Miechowita, Polskie wypisanie dwojej krainy świata; Łukasz Górnicki, Dzieje w Koronie Polskiej; Jan Januszowski, Jan Kochanowski). Ponadto należy zapoznać się z edycjami: Mikołaj Rej, Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem, oprac. K. Górski i W. Taszycki, Wrocław 1953 (BPP Seria B, nr 1). Jan Kochanowski, Dzieła wszystkie (wydanie sejmowe), oprac. M.R. Mayenowa i in. (Treny, Psałterz Dawidowy, Pieśni). OPRACOWANIA OBOWIĄZKOWE J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1973 i wyd. nast.; J. Ziomek, Literatura Odrodzenia, Warszawa 1987 i wyd. nast. J. Pelc, Literatura renesansu w Polsce, Warszawa 1994. Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1990 (odczytać hasła: Antyk, Cyceronianizm, Erazmianizm, Horacjanizm, Humanizm, Imitacja, Mecenat, Neoepikureizm, Neostoicyzm, Petrarkizm, Poezja nowołacińska, Reformacja, Renesans, Wiersz, Włosko polskie związki literackie i kulturalne). J. Pelc, Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980 i wyd. nast. (odczytać cz. 1: Zarys biografii).
OPRACOWANIA NADOBOWIĄZKOWE (do wyboru co najmniej dwie pozycje) J. Abramowska, Ład i Fortuna. O tragedii renesansowej w Polsce, Wrocław 1974. M. Adamczyk, "Żywot Józefa..." Mikołaja Reja. Studium porównawcze, Wrocław 1971. M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais'go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, oprac. S. Balbus, Kraków 1975. C. Backvis, Szkice o kulturze staropolskiej, Warszawa 1975 (odczytać rozprawy o Andrzeju Krzyckim i Mikołaju Hussowskim). A. Borowski, Pojęcie i problem "renesansu północnego". Przyczynek do geografii historycznoliterackiej humanizmu renesansowego północnego, Kraków 1987. A. Borowski, Renesans, Warszawa 1992. M. Brahmer, Petrarkizm w poezji polskiej XVI wieku, Kraków 1927. A. Brückner, Mikołaj Rej, Warszawa 1988. J. Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia, przeł. M. Kreczkowska, Warszawa 1991. Cracovia litterarum. Kultura umysłowa i literacka Krakowa i Małopolski w dobie renesansu, pod red. T. Ulewicza, Wrocław 1991 (odczytać 3 wybrane rozprawy). J. Delumeau, Cywilizacja Odrodzenia, przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1987. J. Domański, Początki humanizmu, Wrocław 1982. H. Dziechcińska, O staropolskich dziennikach podróży, Warszawa 1991. H. Dziechcińska, W krzywym zwierciadle. O karykaturze i pamflecie czasów renesansu, Wrocław 1976. Z. Głombiowska, Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego, Warszawa 1988. I. Goleniszczew Kutuzow, Odrodzenie włoskie i literatury słowiańskie wieku XV i XVI, przeł. W. i R. Śliwowscy, Warszawa 1970. A. Gorzkowski, Zagadki demonologii, Demon Socratis" Łukasza Górnickiego, Kraków 1995. S. Graciotti, Od renesansu do oświecenia, t. 1, Warszawa 1991 (odczytać rozprawę Europejskość umysłowości polskiego renesansu oraz szkice o Janie Kochanowskim). S. Grzeszczuk, Staropolskie potomstwo Sowizdrzała. Plebejski humor literacki, Warszawa 1990. J. Huizinga, Erazm, przeł. M. Kurecka, Warszawa 1964. Jan Kochanowski 1584 1984. Epoka twórczość recepcja, pod red. J. Pelca, P. Buchwald Pelcowej i B. Otwinowskiej, t. 1 2, Lublin 1989 (odczytać 3 wybrane rozprawy). Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety 1530 1980, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1984 (odczytać 3 wybrane rozprawy). Jan Kochanowski i kultura odrodzenia, pod red. Z. Libery i M. Żurowskiego, Warszawa 1985 (odczytać 3 wybrane rozprawy). T. Klaniczay, Renesans. Manieryzm. Barok, przeł. E. Cygielska, oprac. J. Ślaski, Warszawa 1986. M. Korolko, Andrzej Frycz Modrzewski. Humanista, pisarz, Warszawa 1978. M. Korolko, Jana Kochanowskiego żywot i sprawy. Materiały, komentarze, przypuszczenia, Warszawa 1985. M. Korolko, O prozie "Kazań sejmowych" Piotra Skargi, Warszawa 1981. M. Kossowska, Biblia w języku polskim, t. 1, Poznań 1968. S. Kot, Polska złotego wieku a Europa, oprac. H. Barycz, Warszawa 1987 (odczytać rozprawy: Polska Złotego Wieku wobec kultury zachodniej; Humaniści polscy między sobą; Jana Kochanowskiego podróże i studia zagraniczne). E. Kotarski, Dziedzictwo i tradycja. Szkice o literaturze staropolskiej, Gdańsk 1990 (odczytać rozprawy o Reju, Kochanowskim, Modrzewskim, Górnickim). A. Krzewińska, Początki utopii w literaturze staropolskiej, Toruń 1994. A. Krzewińska, Sielanka staropolska. Jej początki, tradycje i główne kierunki rozwoju, Warszawa Poznań Toruń 1979. J. Krzyżanowski, Mikołaja Reja "Krótka rozprawa" na tle swoich czasów, Warszawa 1954
(przedruk w: J. Krzyżanowski, W wieku Reja i Stańczyka, Warszawa 1958). J. Krzyżanowski, Poeta czarnoleski. Studia literackie, Warszawa 1984. J. Krzyżanowski, Romans polski wieku XVI, Warszawa 1962. J. Lewański, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981 (odczytać: Epoka odrodzenia). Łacińska poezja w dawnej Polsce, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1995 (odczytać 2 wybrane rozprawy). S. Łempicki, Renesans i humanizm w Polsce. Materiały do studiów, Warszawa 1952. M.R. Mayenowa, O języku poezji Jana Kochanowskiego, Kraków 1983. K. Meller, Jakuba Lubelczyka "Psałterz Dawida" z roku 1558, Poznań 1992. T. Michałowska, Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982 (wybór). Mikołaj Rej. W czterechsetlecie śmierci, pod red. T. Bieńkowskiego, J. Pelca i K. Pisarkowej, Wrocław 1971 (wybór). Necessitas et ars. Studia staropolskie dedykowane Profesorowi Januszowi Pelcowi, t. 1, pod red. B. Otwinowskiej i in., Warszawa 1993 (wybór). Z. Nowak, Jan Dantyszek. Portret renesansowego humanisty, Gdańsk 1982. A. Nowicka Jeżowa, Pieśni czasu śmierci. Studium z historii duchowości XVI XVIII wieku, Lublin 1992 (odczytać cz. 2: Humanizm. Pieśni czarnoleskie dedykowane Persefonie). Nurt religijny w literaturze polskiego średniowiecza i renesansu, pod red. S. Nieznanowskiego i J. Pelca, Lublin 1994 (odczytać rozprawy Aliny Nowickiej Jeżowej, Mirosława Korolki, Janusza Pelca i Krzysztofa Mrowcewicza). R. Ocieczek, Sebastian Fabian Klonowic poeta epoki odrodzenia, Kielce 1993. E. Panofsky, Studia z historii sztuki, wybór i oprac. J. Białostocki, Warszawa 1971 (odczytać: Artysta uczony geniusz. Uwagi o "Renaissance Dmmerung"). J. Pelc, Europejskość i polskość literatury naszego renesansu, Warszawa 1984 (wybór). J. Pelc, Jan Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980. J. Pelc, Jan Kochanowski w tradycjach literatury polskiej od XVI do połowy XVIII wieku, Warszawa 1965. J. Pelc, Renesans w literaturze polskiej w kontekście europejskim, Warszawa 1988. B. Pfeiffer, Alegoria między pochwałą a naganą. Twórczość Jana Jurkowskiego (1580 1635), Wrocław 1995. T. Podgórska, Komizm w twórczości Mikołaja Reja, Wrocław Gdańsk 1981. Polska w epoce Odrodzenia. Państwo Społeczeństwo Kultura, pod red. A. Wyczańskiego, Warszawa 1970 (odczytać 2 wybrane rozprawy). J. Sokolski, Lipa, Chiron i Labirynt. Esej o Fraszkach", Wrocław 1998. J. Starnawski, Andrzej Frycz Modrzewski. Żywot dzieło sława, Łódź 1981. J. Starnawski, Odrodzenie. Czasy ludzie książki, Łódź 1991 (odczytać rozprawy o Mikołaju Reju, Andrzeju Fryczu Modrzewskim i Piotrze Skardze). J. Starnawski, O "Źwierzyńcu" Mikołaja Reja z Nagłowic, Wrocław 1971. K. Stawecka, Religijna poezja łacińska XVI wieku w Polsce, Lublin 1964. Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej i J. Ślaskiego, Wrocław 1980 (wybór). L. Szczucki, Marcin Czechowic (1532 1613). Studium z dziejów antytrynitaryzmu polskiego XVI wieku, Warszawa 1964. L. Ślękowa, Muza domowa. Okolicznościowa poezja rodzinna czasów renesansu i baroku, Wrocław 1991. D. Śnieżko, Mit wieku złotego w literaturze polskiego renesansu. Wzory warianty zastosowania, Warszawa 1996. J. Tazbir, Piotr Skarga. Szermierz kontrreformacji, Warszawa 1983. J. Tazbir, Reformacja w Polsce. Szkice o ludziach i doktrynach, Warszawa 1993. T. Ulewicz, Sarmacja. Studium z problematyki słowiańskiej XV XVI wieku, Kraków 1950. T. Ulewicz, Wśród impresorów krakowskich doby renesansu, Kraków 1977. W. Ullmann, Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, przeł. J. Mach, Łódź 1985. W. Urban, Epizod reformacyjny, Kraków 1988.
W. Weintraub, Nowe studia o Janie Kochanowskim, Kraków 1991. W. Weintraub, Rzecz czarnoleska, Kraków 1977. P. Wilczek, Erazm Otwinowski. Pisarz ariański, Katowice 1994. T. Witczak, Studia nad twórczością Mikołaja Reja, Poznań 1975. S. Zabłocki, Od prerenesansu do oświecenia. Z dziejów inspiracji klasycznych w literaturze polskiej, Warszawa 1976 (wybór). S. Zabłocki, Polsko łacińskie epicedium renesansowe na tle europejskim, Wrocław 1968. K. Ziemba, Jan Kochanowski jako poeta egzystencji. Prolegomena do interpretacji "Trenów", Warszawa 1994.
B A R O K LEKTURY OBOWIĄZKOWE M. Sęp Szarzyński, Poezje, oprac. J.S. Gruchała, Kraków 1997. Mikołaj Sęp Szarzyński, Rytmy, abo wiersze polskie, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1957; Mikołaj Sęp Szarzyński, Rytmy, abo wiersze polskie, oraz cykl erotyków, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1973. BN I, 118; Poeci polskiego baroku, oprac. J. Sokołowska i K. Żukowska, t. 1 2, Warszawa 1965 (odczytać: Stanisław Grochowski, Sebastian Grabowiecki, Jan Żabczyc, Olbrycht Karmanowski, Kasper Miaskowski, Kasper Twardowski, Krzysztof Niemirycz, Hieronim Morsztyn, Maciej Kazimierz Sarbiewski, Bartłomiej Zimorowic, Jan z Kijan, Krzysztof Opaliński, Stanisław Herakliusz Lubomirski, Dominik Rudnicki, fragmenty Oblężenia Jasnej Góry, Józef Baka, Elżbieta Drużbacka). Utwory powyższych twórców można również znaleźć w książce: I w odmianach czasu smak jest. Antologia polskiej poezji epoki baroku, oprac. J. Sokołowska, Warszawa 1991. Zob. też dział Lektury nadobowiązkowe. Szymon Zimorowic, Roksolanki, oprac. L. Ślękowa, Wrocław 1983. BN I, 73; Szymon Zimorowic, Roksolanki, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1981. Daniel Naborowski, Poezje, oprac. J. Dürr Durski, Warszawa 1961; Daniel Naborowski, Poezje wybrane, oprac. K. Karasek, Warszawa 1980. Zbigniew Morsztyn, Wybór wierszy, oprac. J. Pelc, Wrocław 1975. BN I, 215. Jan Andrzej Morsztyn, Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1988. BN I, 257. Wacław Potocki, Wiersze wybrane, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1992. BN I, 19. Wespazjan Kochowski, Utwory poetyckie, oprac. M. Eustachiewicz, Wrocław 1991. BN I, 92. Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, wybór i wstęp A. Vincenz, oprac. M. Malicki, Wrocław 1989. BN I, 259. Dramaty staropolskie. Antologia, oprac. J. Lewański, t. 4, Warszawa 1961 (odczytać: Piotr Baryka, Z chłopa król); t. 5, Warszawa 1963 (odczytać: Stanisław Herakliusz Lubomirski, Ermida albo królewna pasterska). Maciej Kazimierz Sarbiewski, Wykłady poetyki, przeł. i oprac. S. Skimina, Wrocław 1958 (odczytać: O poincie i dowcipie). Samuel Twardowski, Nadobna Paskwalina, oprac. J. Okoń, Wrocław 1980. BN I, 87. Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki, oprac. W. Czapliński, Wrocław 1968. BN I, 62; Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki, oprac. R. Pollak, Warszawa 1963. Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, oprac. R. Pollak, Wrocław 1970. BN I, 88 (odczytać: O wychowaniu dzieci). LEKTURY NADOBOWIĄZKOWE (do wyboru co najmniej dwie pozycje) Józef Baka, Poezje, oprac. A. Czyż i A. Nawarecki, Warszawa 1986. Marcin Borzymowski, Morska nawigacyja do Lubeka, oprac. R. Pollak, Gdańsk 1971. Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny albo Akademia wszelkiej sciencyi pełna..., oprac. M. i J. Lipscy, Kraków 1966.
Czasy saskie. Wybór żródeł, Kraków 1928. BN I, 110. Andrzej Maksymilian Fredro, Przysłowia mów potocznych, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1980. Sebastian Grabowiecki, Rymy duchowne, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1996 (BPS, t. 5). Adam Jarzębski, Gościniec albo Krótkie opisanie Warszawy, oprac. W. Tomkiewicz, Warszawa 1974. Adam Korczyński, Złocista przyjaźnią zdrada, oprac. R. Pollak i S. Saski, Kraków 1949. Stanisław Herakliusz Lubomirski, Wybór pism, oprac. R. Pollak, Wrocław 1953. BN I, 145 (odczytać: Rozmowy Artaksesa i Ewandra; Orfeusz; Tobiasz wyzwolony). Stanisław Herakliusz Lubomirski, Poezje zebrane, wyd. A. Karpiński, t. 1: Teksty, Warszawa 1995; t. 2: Komentarze, Warszawa 1996. Kasper Miaskowski, Zbiór rytmów, wyd. A. Nowicka Jeżowa, Warszawa 1995 (BPS, t. 3). Hieronim Morsztyn, Światowa rozkosz, wyd. A. Karpiński, Warszawa 1995 (BPS, t. 1). Jan Andrzej Morsztyn, Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1971. Myśl ariańska w Polsce XVII wieku. Antologia tekstów, oprac. Z. Ogonowski, Wrocław 1991 (wybór). Krzysztof Niemirycz, Bajki ezopowe, oprac. S. Furmanik, Wrocław 1957. BN I, 164. Krzysztof Opaliński, Satyry, oprac. L. Eustachiewicz, Wrocław 1953. BN I, 147. Łukasz Opaliński, Wybór pism, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1959. BN I, 172. Wacław Potocki, Dzieła, t. 1 3, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1987 (wybór). Walenty Roździeński, Officina ferraria abo Huta i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego, oprac. R. Pollak i in., Wrocław 1966. Maciej Kazimierz Sarbiewski, Liryki oraz Droga rzymska i fragmenty Lechiady, przeł. T. Karyłowski, oprac. M. Korolko przy współpracy J. Okonia, Warszawa 1980. Maciej Kazimierz Sarbiewski, O poezji doskonałej, czyli Wergiliusz i Homer, przeł. M. Plezia, oprac. S. Skimina, Wrocław 1954 (odczytać 2 pierwsze księgi). Jan III Sobieski, Listy do Marysieńki, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1970. Staropolska poezja ziemiańska, oprac. J.S. Gruchała i S. Grzeszczuk, Warszawa 1986 (odczytać utwory z epoki baroku). Staropolskie pastorałki dramatyczne, oprac. J. Okoń, Wrocław 1989. BN I, 269 (odczytać 2 wybrane utwory z XVII wieku). Szymon Starowolski, Wybór pism, oprac. I. Lewandowski, Wrocław 1991. BN I, 272 (odczytać: Setnik pisarzy polskich; Prawy rycerz; Reformacyja obyczajów polskich). Kasper Twardowski, Lekcje Kupidynowe, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1997 (BPS, t. 7). Kasper Twardowski, Pochodnia Miłości Bożej, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa 1995 (BPS, t. 2). Samuel Twardowski, Dafnis drzewem bobkowym, oprac. J. Okoń, Wrocław 1976. BN I, 227. Wybór mów staropolskich, oprac. B. Nadolski, Wrocław 1962. BN I, 175 (wybór). Wysoki umysł w dolnych rzeczach zawikłany". Antologia polskiej poezji metafizycznej epoki baroku, oprac. K. Mrowcewicz, Warszawa 1993. Stanisław Żółkiewski, Początek i progres wojny moskiewskiej, oprac. J. Maciszewski, Warszawa 1966. Ponadto należy zapoznać się z edycjami: Jakub Teodor Trembecki, Wirydarz poetycki, t. 1 2, wyd. A. Brückner, Lwów 1910 1911. OPRACOWANIA OBOWIĄZKOWE Cz. Hernas, Barok, Warszawa 1973 i wyd. nast.;
Cz. Hernas, Literatura baroku, Warszawa 1987 i wyd. nast. Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1990 (odczytać hasła: Barok, Emblemat, Epika, Koncept, Kontrreformacja, Manieryzm, Marinizm, Pamiętnik, Sarmatyzm). OPRACOWANIA NADOBOWIĄZKOWE (do wyboru co najmniej dwie pozycje) C. Backvis, Renesans i barok w Polsce. Studia o kulturze, wybór i oprac. H. Dziechcińska i E.J. Głębicka, Warszawa 1993 (odczytać 2 wybrane rozprawy). Barok. Analogie opozycje, pod red. S. Nieznanowskiego, Lublin 1980 (wybór). Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku. Materiały z konferencji naukowej 25 29 sierpnia w Krakowie, pod red. M. Stępnia i S. Urbańczyka, Warszawa Kraków 1992 (odczytać rozprawy Andrzeja Borowskiego i Janusza Pelca). J. Błoński, Mikołaj Sęp Szarzyński a początki polskiego baroku, Kraków 1967. P. Buchwald Pelcowa, Satyra czasów saskich, Wrocław 1969. T. Chrzanowski, Wędrówki po Sarmacji europejskiej. Eseje o sztuce i kulturze staropolskiej, Kraków 1988 (wybór). A. Czyż, Ja i Bóg. Poezja metafizyczna późnego baroku, Wrocław 1988. A. Czyż, Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach, Bydgoszcz 1997 (rozdział II). H. Dziechcińska, Kultura literacka w Polsce XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane, Warszawa 1994. H. Dziechcińska, Oglądanie i słuchanie w kulturze dawnej Polski, Warszawa 1987. M. Eustachiewicz, W. Majewski, Nad lirykami Wespazjana Kochowskiego, Wrocław 1986. B. Falęcka, Sztuka tworzenia. Podmiot autorski w poezji kunsztownej polskiego baroku, Wrocław 1983. Filozofia i myśl społeczna XVII wieku, oprac. Z. Ogonowski, cz. 1 2, Warszawa 1979 (wybór). J.K. Goliński, Okolice trwogi. Lęk w literaturze i kulturze dawnej Polski, Bydgoszcz 1997. J. K. Goliński, Vanitas. O marności w literaturze i kulturze dawnej, Warszawa 1996. Literatura polskiego baroku w kręgu idei, red. A. Nowicka Jeżowa, M. Hanusiewicz, A. D. Gostyńska, Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991. S. Grzeszczuk, O "Satyrach" Krzysztofa Opalińskiego. Próba syntezy, Wrocław 1961. M. Hanusiewicz, Świat podzielony. O poezji Sebastiana Grabowieckiego, Lublin 1994. Jezuici a kultura polska, pod red. L. Grzebienia i S. Obirka, Kraków 1993 (wybór). M. Kaczmarek, Sarmacka perspektywa sławy. Nad "Wojną chocimską" Wacława Potockiego, Wrocław 1982. A. Karpiński, Staropolska poezja ideałów ziemiańskich. Próba przekroju, Wrocław 1983. J. Kotarska, Poetyka popularnej liryki miłosnej XVII wieku w Polsce, Gdańsk 1970. J. Kracik, Pokonać czarną śmierć. Staropolskie postawy wobec zarazy, Kraków 1991. T. Kruszewska, Różne historyje. Studium z dziejów nowelistyki staropolskiej, Wrocław 1965. Z. Kuchowicz, Człowiek polskiego baroku, Łódź 1992. D. Künstler Langner, Idea vanitas. Jej tradycje i toposy w poezji polskiego baroku, Toruń 1993. J.Z. Lichański, Retoryka od średniowiecza do baroku. Teoria i praktyka, Warszawa 1992. Literatura i instytucje w dawnej Polsce, pod red. H. Dziechcińskiej, Warszawa 1994 (wybór). Literatura i kultura polska "po potopie", pod red. B. Otwinowskiej i in., Wrocław 1992 (odczytać 3 wybrane rozprawy). A. Litwornia, Sebastian Grabowiecki. Zarys monograficzny, Wrocław 1976. J.T. Maciuszko, Symbole w religijności polskiej doby baroku i kontrreformacji, Warszawa 1986. J. Malicki, Słowa i rzeczy. Twórczość Wacława Potockiego wobec polskiej tradycji literackiej, Katowice 1980.
T. Michałowska, Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982 (wybór). T. Michałowska, Staropolska teoria genologiczna, Wrocław 1974. K. Mrowcewicz, Czemu wolność mamy? Antynomie wolności w poezji Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, Wrocław 1987. A. Nawarecki, Czarny karnawał. "Uwagi o śmierci niechybnej" księdza Baki poetyka tekstu i paradoksy recepcji, Wrocław 1991. S. Nieznanowski, O poezji Kaspra Miaskowskiego. Studium o kształtowaniu się baroku w poezji polskiej, Lublin 1965. S. Nieznanowski, Studia i wizerunki. O poezji staropolskiej i jej badaczach, Warszawa 1989 (odczytać 3 wybrane szkice, zwłaszcza Początki baroku w poezji polskiej). A. Nowicka Jeżowa, Madrygały staropolskie. Z dziejów liryki miłosnej w epoce renesansu i baroku, Wrocław 1978. A. Nowicka Jeżowa, Pieśni czasu śmierci. Studium z historii duchowości XVI XVIII wieku, Lublin 1992. A. Nowicka Jeżowa, Sarmaci i śmierć. O staropolskiej poezji żałobnej, Warszawa 1992. K. Obremski, "Psalmodia polska". Trzy studia nad poematem, Toruń 1995. J. Okoń, Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wrocław Warszawa Kraków 1970. J. Partyka, Rękopisy dworu szlacheckiego doby staropolskiej, Warszawa 1995. J. Pelc, Barok epoka przeciwieństw, Warszawa 1993. J. Pelc, Obraz słowo znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej, Wrocław 1973. J. Pelc, Zbigniew Morsztyn, arianin i poeta, Wrocław 1966; J. Pelc, Zbigniew Morsztyn na tle poezji polskiej XVII wieku, Warszawa 1973. M. Piszczkowski, Wieś w literaturze polskiego baroku, Kraków 1977. D. Platt, Kazania pogrzebowe z przełomu XVI i XVII wieku. Z dziejów prozy staropolskiej, Wrocław 1992. R. Pollak, Wśród literatów staropolskich, Warszawa 1966 (wybór). Polska XVII wieku. Państwo Społeczeństwo Kultura, pod red. J. Tazbira, Warszawa 1974 (wybór). M. Prejs, Poezja późnego baroku. Główne kierunki przemian, Warszawa 1989. Przełom wieków XVI i XVII w literaturze i kulturze polskiej, pod red. B. Otwinowskiej i J. Pelca, Wrocław 1984. Religijność literatury polskiego baroku, red. Cz. Hernas, M. Hanusiewicz, Lublin 1995 (odczytać 2 wybrane rozprawy). Retoryka a literatura, pod red. B. Otwinowskiej, Wrocław 1984 (wybór). Rokoko. Studia nad sztuką pierwszej połowy XVIII wieku, Warszawa 1970. A. Rysiewicz, Zagadnienia retoryki w analizie poezji polskiej przełomu XVI i XVII wieku, Wrocław 1990. J. Rytel, "Pamiętniki" Paska na tle pamiętnikarstwa staropolskiego, Wrocław 1962. A. Sajkowski, Barok, Warszawa 1987. E. Sarnowska Temeriusz, Świat mitów i świat znaczeń. Maciej Kazimierz Sarbiewski i problemy wiedzy o starożytności, Wrocław 1969. E. Sarnowska Temeriusz, Zarys dziejów poetyki (od starożytności do końca XVII wieku), Warszawa 1985 (wybór). E. Sarnowska Temeriusz, T. Kostkiewiczowa, Krytyka literacka w Polsce w XVI i XVII wieku oraz w epoce Oświecenia, Wrocław 1990. J. Sokolski, Bogini Pojęcie Demon. Fortuna w dziełach autorów staropolskich, Wrocław 1996. J. Sokolski, Staropolskie zaświaty. Obraz piekła, czyśćca i nieba w renesansowej i barokowej literaturze polskiej wobec tradycji średniowiecznej, Wrocław 1994. J. Sokołowska, Dwie nieskończoności. Szkice o literaturze barokowej Europy, Warszawa 1978. J. Sokołowska, Jan Andrzej Morsztyn, Warszawa 1965.
J. Sokołowska, Spory o barok. W poszukiwaniu modelu epoki, Warszawa 1971. J. Starnawski, W świecie barokowym, Łódź 1992 (wybór). Staropolska kultura rękopisu, pod red. H. Dziechcińskiej, Warszawa 1990. K. Stasiewicz, Elżbieta Drużbacka najwybitniejsza poetka czasów saskich, Olsztyn 1992. K. Stawecka, Maciej Kazimierz Sarbiewski. Prozaik i poeta, Lublin 1989. L. Szczerbicka Ślęk, W kręgu Klio i Kalliope. Staropolska epika historyczna, Wrocław 1973. D. Śnieżko, Mikołaj Sęp Szarzyński, Poznań 1996. J. Tazbir, Kultura szlachecka w Polsce. Rozkwit upadek relikty, Warszawa 1979. J. Tazbir, Państwo bez stosów. Szkice z dziejów tolerancji w Polsce XVI i XVII wieku, Warszawa 1967. E. Ulčinaite, Teoria retoryczna w Polsce i na Litwie w XVII wieku. Próba rekonstrukcji schematu retorycznego, Wrocław 1984. P. Urbański, Natura i łaska w poezji polskiego baroku. Okres potrydencki, Kielce 1996. Wiek XVII kontrreformacja barok. Prace z historii literatury, pod. red. J. Pelca, Wrocław 1970 (wybór). Wśród zagadnień polskiej literatury barokowej, cz. 1 2, pod red. Z.J. Nowaka, Katowice 1980 (wybór). S. Zabłocki, Od prerenesansu do Oświecenia. Z dziejów inspiracji klasycznych w literaturze polskiej, Warszawa 1976. Zmierzch kultury staropolskiej. Ciągłość i kryzysy (wieki XVII XIX), pod red. U. Augustyniak i A. Karpińskiego, Warszawa 1997.
LITERATURA POWSZECHNA LEKTURY OBOWIĄZKOWE Pismo święte Starego Testamentu w przekładzie ks. Jakuba Wujka (z dowolnego wydania odczytać: Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Tobiasza, Księga Hioba, Księga Psalmów, Księga Eklezjastesa (Koheleta), Pieśń nad pieśniami, Treny Jeremiasza, Księga Daniela). Pismo święte Nowego Testamentu w przekładzie ks. Jakuba Wujka (z dowolnego wydania odczytać: Ewangelia według św. Mateusza, Pierwszy List św. Pawła do Koryntian, List św. Pawła do Efezjan, Objawienie św. Jana). Wymienione księgi można w ostateczności odczytać z innego wydania Pisma świętego, np. z tzw. Biblii Tysiąclecia. Jan Parandowski, Mitologia (dowolne wydanie); Robert Graves, Mity greckie, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1982. Homer, Iliada, przeł. F.K. Dmochowski, oprac. Z Kubiak, Warszawa 1990 (lub inne wydanie). Homer, Odyseja, przeł. L. Siemieński, oprac. Z. Kubiak, Warszawa 1990 (lub inne wydanie). Sofokles, Król Edyp, przeł. S. Srebrny, Wrocław 1952. BN II, 5 (lub inne wydanie). Horacy, Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Wrocław 1967. BN II, 25. Wergiliusz, Eneida, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1987 (lub inne wydanie). Św. Augustyn, Wyznania (dowolne wydanie w przekładzie Z. Kubiaka). Dzieje Tristana i Izoldy, odtworzył J. Bdier, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1959 i wyd. nast. Pieśń o Rolandzie, przeł. T. Żeleński (Boy), oprac. A. Drzewicka, Wrocław 1991. BN II, 223. François Villon, Wielki Testament, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1950 i wyd. nast. Arcydzieła francuskiego średniowiecza, przeł. T. Żeleński Boy i A. Tatarkiewicz, oprac. Z. Czerny, Warszawa 1968 i wyd. nast. (tu również Wstęp). Dante Alighieri, Boska Komedia. Wybór, przeł. Edward Porębowicz, oprac. K. Morawski, Wrocław 1977. BN II, 187 lub inne wydanie (odczytać: Piekło). Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu, przeł. L. Staff, Warszawa 1978 lub inne wydanie (wybór). Tomasz a Kempis, O naśladowaniu Jezusa Chrystusa, przeł. A. Kamieńska, Warszawa 1981. Giovanni Boccaccio, Dekameron, przeł. E. Boy, oprac. M. Brahmer, Warszawa 1974 lub inne wydanie (odczytać: nowela ramowa i po jednej noweli z każdego dnia). Francesco Petrarca, Wybór pism, przeł. F. Faleński, J. Kurek, K. Morawski, oprac. K. Morawski, Wrocław 1982. BN II, 206 (odczytać: Sonety). Poetyka okresu renesansu. Wybór, oprac. E. Sarnowska Temeriusz, Wrocław 1983. BN II, 205 (odczytać: Julius Caesar Scaliger, Poetyka w siedmiu księgach). William Shakespeare, Hamlet (dowolne wydanie w przekładzie J. Paszkowskiego, J.S. Sity lub S. Barańczaka). Torquato Tasso, Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, przeł. P. Kochanowski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1951. BN II, 4. Pierre Corneille, Cyd (dowolne wydanie w przekładzie Jana Andrzeja Morsztyna). LEKTURY NADOBOWIĄZKOWE (do wyboru co najmniej dwie pozycje) Eurypides, Elektra, przeł. i oprac. J. Łanowski, Wrocław 1969. BN II, 160.
Platon, Uczta, przeł. W. Witwicki, Warszawa 1957 i wyd. nast. Arystoteles, Poetyka, przeł. i oprac. H. Podbielski, Wrocław 1983. BN II, 209. Antologia palatyńska. Nowy przekład, przeł. i oprac. Z. Kubiak, Warszawa 1992. Muza rzymska. Antologia poezji starożytnego Rzymu, przeł. i oprac. Z. Kubiak, Warszawa 1963. Rzymska krytyka i teoria literatury. Wybór, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1983. BN II, 207 (odczytać: Quintus Horatius Flaccus, List do Pizonów). Hymny kościelne, przeł. T. Karyłowski, oprac. M. Korolko, Warszawa 1978 (wybór). Jakub de Voragine, Złota legenda. Wybór, przeł. J. Pleziowa, oprac. M. Plezia, Warszawa 1955 lub wyd. nast. (odczytać: Wstęp; legendy na dzień św. Jerzego, św. Wojciecha, św. Floriana, św. Stanisława, św. Aleksego, św. Krzysztofa). Edda poetycka, przeł. i oprac. A. Załuska Strmberg, Wrocław 1986. BN II, 214. Księga tysiąca i jednej nocy. Wybrane opowieści, przeł. W. Kubiak i J. Ficowski, oprac. T. Lewicki, Wrocław 1959. BN II, 115. Opowieści Okrągłego Stołu, przeł. K. Dolatowska i T. Komendant, Warszawa 1987. Brewiarz miłości. Antologia liryki staroprowansalskiej, przeł. i oprac. Z. Romanowiczowa, Wrocław 1963. BN II, 137. Słowo o wyprawie Igora, przeł. J. Tuwim, oprac. M. Jakóbiec, Wrocław 1950. BN II, 50. Kroniki staroruskie, przeł. E. Goranin, F. Sielicki i H. Suszko, oprac. F. Sielicki, Warszawa 1987. Piotr Abelard, Historia moich niedoli i inne listy, przeł. i oprac. L. Joachimowicz, Warszawa 1993. Geoffrey Chaucer, Opowieści kanterberyjskie. Wybór, przeł. H. Pręczkowska, Warszawa 1963. BN II, 138. Niccolo Machiavelli, Książę, przeł. W. Rzymowski, oprac. K. Grzybowski, Wrocław 1969. BN II, 159. Erazm z Rotterdamu, Adagia, przeł. i oprac. M. Cytowska, Wrocław 1973. BN II, 172 (wybór). Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty, przeł. i oprac. E. Jędrkiewicz, Wrocław 1953. BN II, 81. François Rabelais, Gargantua i Pantagruel, przeł. T. Żeleński (Boy), t. 1 2, Warszawa 1959 (wybór). Pierre de Ronsard, Poezje. Wybór, przeł. L. Staff, M. Wroncka, L.E. Stefański, oprac. A. Sandauer, Warszawa 1956 (wybór). Michel de Montaigne, Próby, przeł. T. Żeleński (Boy), t. 1 3, Warszawa 1957 i wyd. nast. (wybór). Św. Jan od Krzyża, Dzieła, przeł. o. Bernard od Matki Bożej, karmelita bosy, t. 1 2, Kraków 1975 i wyd. nast. Lodovico Ariosto, Orland szalony, przeł. P. Kochanowski, oprac. R. Pollak, Wrocław 1965. BN II, 150. Miguel de Cervantes Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy, przeł. A.L. i Z. Czerny, Warszawa 1983 (lub inne wydanie). William Shakespeare, Makbet. Tragedia w 5 aktach (dowolne wydanie w przekładzie J. Paszkowskiego lub S. Barańczaka). William Shakespeare, Romeo i Julia. Tragedia w pięciu aktach, przeł. W. Tarnawski, Kraków 1924. BN II, 26 (lub inne wydanie). Lope Felix de Vega Carpio, Owcze źródło, przeł. L.H. Morstin, oprac. M. Strzałkowa, Wrocław 1954. BN II, 37. Blaise Pascal, Myśli, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1968 i wyd. nast. Pedro Calderon de la Barca, Życie snem, przeł. E. Boy, oprac. M. Strzałkowa, Wrocław 1956. BN II, 102 lub inne wydanie. John Milton, Raj utracony, przeł. M. Słomczyński, Kraków 1986. Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia, przeł. i oprac. S. Barańczak, Warszawa 1992.
WARSZTAT POMOCNICZY Opracowania encyklopedyczne i biograficzne Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1 2, Warszawa 1984 i wyd. nast. Encyklopedia staropolska, oprac. A. Brückner, t. 1 2, Warszawa 1990 (reprint). Średniowiecze. Encyklopedia popularna, oprac. H.R. Loyn, Warszawa 1996. Z. Gloger, Encyklopedia staropolska, t. 1 4, Warszawa 1989 (reprint). Encyklopedia katolicka, t. 1 7, Lublin 1985 1997 (litery A J). M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990. Pisarze staropolscy. Sylwetki, pod. red. S. Grzeszczuka, t. 1 2, Warszawa 1991 1997. Słowniki Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1990. Szkolny słownik literatury staropolskiej, pod red. M. Pytasza, Katowice 1999. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1988 i wyd. nast. W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1985 i wyd. nast. D. Fortsner, Świat symboliki chrześcijańskiej, przeł. i oprac. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, wybór ilustracji i komentarz T. Łozińska, Warszawa 1990. S. Reczek, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław 1968. Słownik staropolski, pod red. S. Urbańczyka, t. 1 10 (do litery "W"), Warszawa 1953 i nast. Słownik staropolskich nazw osobowych, pod red. W. Taszyckiego, t. 1 6, Wrocław 1965 1983; t. 7: Suplement, pod red. M. Malca, Wrocław 1984 1987. Słownik polszczyzny XVI wieku, pod red. M.R. Mayenowej, Wrocław 1966 i nast. Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, pod red. M. Kucały, Kraków 1995 i nast. Słownik języka Jana Chryzostoma Paska, pod red. H. Konecznej i W. Doroszewskiego, t. 1 2, Wrocław 1965 1973. Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce (wyd. od 1953 roku pod red. M. Plezi). A. Jougan, Słownik kościelny łacińsko polski, Warszawa 1992. Bibliografie Bibliografia literatury polskiej "Nowy Korbut", t. 1 3 (Piśmiennictwo staropolskie), oprac. zespół pod kier. R. Pollaka, Warszawa 1963 1965. Systematyczne omówienie bibliografii literatury staropolskiej zawierają m.in. opracowania: J. Czachowska, R. Loth, Przewodnik polonisty. Bibliografie, biblioteki, muzea literackie, Wrocław 1974. J. Starnawski, Warsztat bibliograficzny historyka literatury polskiej, Warszawa 1982. Syntezy I. Chrzanowski, Historia literatury niepodległej Polski 965 1795, Warszawa 1930 i wyd. nast. J. Kleiner, Zarys dziejów literatury polskiej, t. 1, Wrocław 1947 i wyd. nast. J. Krzyżanowski, Dzieje literatury polskiej od początków do czasów najnowszych, Warszawa 1970 i wyd. nast. J. Krzyżanowski, Historia literatury polskiej. Alegoryzm preromantyzm, Warszawa 1964 i wyd. nast. Z. Libera, J. Pietrusiewiczówna, J. Rytel, Literatura polska. Od średniowiecza do oświecenia, Warszawa 1988. Okresy literackie, praca zbiorowa pod red. J. Majdy, Warszawa 1983 i wyd. nast. J. Starnawski, Zarys dziejów literatury staropolskiej, Lublin 1993.
WYBÓR ANALIZ I INTERPRETACJI Zbiory interpretacji Arcydzieła literatury polskiej. Interpretacje, pod red. S. Grzeszczuka i A. Niewolak-Krzywdy, t. 1, Rzeszów 1987. Liryka polska. Interpretacje, pod red. J. Prokopa i J. Sławińskiego, Kraków 1966. Lektury polonistyczne. Średniowiecze renesans barok, t. 1, pod red. A. Borowskiego i J.S. Gruchały, Kraków 1992. Lektury polonistyczne. Średniowiecze renesans barok, t. 2, pod red. A. Borowskiego i J.S. Gruchały, Kraków 1993. Lektury polonistyczne. Średniowiecze renesans barok, t. 3, pod red. J. Gruchały, Kraków 1999. Lekcje czytania. Eksplikacje literackie. Część I, pod red. W. Dynaka i A.W. Labudy, Warszawa 1991. Średniowiecze A. Czyż, Zdrow bądź, Krolu anielski najdawniejsza kolęda polska, w: A. Czyż, Władza marzeń. Studia o wyobraźni i tekstach, Bydgoszcz 1997. A. Gieysztor, Dobrowolne ubóstwo, ucieczka od świata i średniowieczny kult świętego Aleksego, w: Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej, Warszawa 1972. W. Maciąg, O leniwych poddanych, w: Lektury obowiązkowe, pod red. S. Balbusa i W. Maciąga, Wrocław 1973. R. Mazurkiewicz, Matka Boska Kwietna. O średniowiecznej pieśni maryjnej Kwiatek czysty, smutnego sierca ucieszenie..., Pamiętnik Literacki 1998, z. 4. T. Michałowska, "Dusza z ciała wyleciała". Próba interpretacji, "Pamiętnik Literacki" 1989, z. 2. E. Ostrowska, O nowe odczytanie wiersza o św. Aleksym, w: Z dziejów języka polskiego i jego piękna, Kraków 1978. E. Ostrowska, Utalentowany polski poeta średniowieczny, w: Z dziejów języka polskiego i jego piękna, Kraków 1978 (o pieśni godzinkowej Jezus Krystus, Bóg Człowiek...). W. Walecki, Piętnastowieczna powieść dla wszystkich, czyli co myśleć o średniowieczu, w: Literackie wizje i re wizje, pod red. W. Waleckiego i M. Stępnia, Warszawa 1980 (Legenda o św. Aleksym). J. Wiesiołowski, Kim był Słota, autor "Wiersza o chlebowym stole"?, w: Europa Slowiańszczyzna Polska, Poznań 1970. M. Włodarski, W średniowiecznym kręgu śmierci, "Ruch Literacki" 1986, z. 5 (o Skardze umierającego). Renesans A. Czyż, Świat: znak i dom. O "Żywocie człowieka poczciwego" Reja, w: Światło i słowo, Warszawa 1995. S. Grzeszczuk, Między historią i bibliografią literatury staropolskiej. Studia, Rzeszów 1992 (Czego chcesz od nas, Panie...; Przy pogrzebie rzecz). Jan Kochanowski. Interpretacje, pod red. J. Błońskiego, Kraków 1989. J. Krzyżanowski, Mikołaja Reja "Krótka rozprawa" na tle swoich czasów, Warszawa 1954. M.R. Mayenowa, O języku poezji Jana Kochanowskiego, Kraków 1983 (psalm 129, monolog Kasandry, pieśń I, 8, Modlitwa o deszcz, pieśń I, 14). W. Weintraub, "Fraszka" w tonacji tragicznej, w: Rzecz czarnoleska, Kraków 1977 (Tren XI). W. Weintraub, Nowe studia o Janie Kochanowskim, Kraków 1991 (Szachy, Muza, pieśń II, 5, Odprawa posłów greckich). J. Ziomek, Niezwykłe i nie leda pióro, w: Prace ostatnie, Warszawa 1994 (pieśń II, 24 J. Kochanowskiego).