Jesteś tu: Bossa.pl Wprowadzenie do obrotu giełdowego Przedmiotem obrotu na giełdzie mogą być instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu giełdowego. Decyzję o dopuszczeniu instrumentów finansowych do obrotu na giełdzie podejmuje Zarząd Giełdy, chyba że instrumenty finansowe są dopuszczone na mocy regulaminu Giełdy. Przed podjęciem decyzji dokonuje on szczegółowej analizy i oceny sytuacji finansowej emitenta, jego prognoz, perspektyw rozwoju, możliwości realizacji planów inwestycyjnych, warunków na jakich emitowane były akcje, tak by został zachowany interes i bezpieczeństwo wszystkich uczestników obrotu giełdowego. W przypadku gdy Zarząd Giełdy stwierdzi niezgodności w zaprezentowanych mu dokumentach i oświadczeniach lub też ma jakiekolwiek wątpliwości co do spółki, może odmówić dopuszczenia instrumentów finansowych do obrotu giełdowego. W przypadku Spółek, których akcje tego samego rodzaju są już notowane na giełdzie, akcje kolejnych emisji są dopuszczane do obrotu giełdowego po złożeniu wniosku o ich wprowadzenie do obrotu, jeżeli sporządzono odpowiedni dokument informacyjny, ich zbywalność jest nieograniczona, zostały wyemitowane zgodnie z zasadami publicznego charakteru obrotu giełdowego oraz dodatkowo spełniają warunki dopuszczenia do obrotu na rynku oficjalnych notowań. Prawa poboru z akcji spółki, której akcje są już notowane na giełdzie, są dopuszczone do obrotu giełdowego następnego dnia po dniu ustalenia prawa poboru, o ile spełniają warunki określone w Regulaminie Giełdy oraz zostały zarejestrowane w Krajowym Depozycie. W przypadku prawa do nowych akcji (Spółki, której akcje są już notowane na giełdzie), ich dopuszczenie następuje z upływem dnia otrzymania przez Giełdę zawiadomienia o przydziale akcji. Warunkiem dopuszczenia do obrotu giełdowego jest to iż po przekształceniu staną się one akcjami o takim samym rodzaju jak te akcje już notowane na giełdzie, sporządzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego (chyba ze nie jest to wymagane) oraz wcześniejsze zarejestrowanie ich w Krajowym Depozycie. Do obrotu giełdowego mogą zostać również dopuszczone prawa do nowych akcji Spółki, której akcje nie są jeszcze notowane na giełdzie. Warunkiem ich dopuszczenia do obrotu giełdowego jest sporządzenie i zatwierdzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego (chyba ze nie jest to wymagane) oraz uznanie
przez Zarząd Giełdy, że obrót nimi będzie odpowiednio płynny, zapewni prawidłowy przebieg transakcji, interes uczestników nie będzie zagrożony, a także, że akcje w jakie prawa się przekształcą będą spełniały warunki Regulaminu Giełdy. DLA PRZYPOMNIENIA - Handel PDA (prawa do nowych akcji) odbywa się w okresie pomiędzy przydziałem akcji nowej emisji a ich rejestracją w sądzie. W przypadku instrumentów pochodnych, Zarząd Giełdy dopuszczając instrumenty pochodne do obrotu giełdowego, określa ich standard (podstawowe elementy konstrukcji). Nie wymaga uchwały Zarządu Giełdy dopuszczenie do obrotu giełdowego instrumentów finansowych emitowanych przez Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski. Po dopuszczeniu instrumentów finansowych do obrotu giełdowego powinny być one wprowadzone przez Zarząd Giełdy do tego obrotu. Wprowadzenie do obrotu giełdowego odbywa się w trybie: 1. 2. zwykłym, na wniosek emitenta, publicznej sprzedaży, na podstawie oferty sprzedaży złożonej przez członka giełdy. Zarząd Giełdy wprowadza w trybie zwykłym papiery wartościowe do obrotu giełdowego i w drodze uchwały szczegółowo określa m.in. liczbę wprowadzanych papierów wartościowych, rynek i system notowań, dni sesji, sesję giełdową, na której nastąpi pierwsze notowanie, a także ewentualne ograniczenia i okres ich obowiązywania w przyjmowaniu zleceń na pierwszych sesjach. W przypadku wprowadzenie instrumentów do obrotu giełdowego w trybie publicznej sprzedaży oferta złożona przez członka giełdy zawiera m.in.: rodzaj, liczbę i wartość nominalną instrumentów finansowych, warunki przyjmowania i realizacji zleceń, cenę sprzedaży lub sposób jej określenia. Akcje wszystkich spółek notowanych na rynku regulowanym kwalifikowane są do czterech segmentów. Kryterium kwalifikacji spółek do segmentów rynku regulowanego jest wartość kapitalizacji spółki. Do segmentu: MINUS 5 należą akcje spółek, których kapitalizacja nie przekracza 5 mln euro 5 PLUS należą akcje spółek, których kapitalizacja wynosi od 5 do 50 mln euro 50 PLUS należą akcje spółek, których kapitalizacja wynosi od 50 do 250 mln euro 250 PLUS należą akcje spółek, których kapitalizacja przekracza 250 mln euro
Giełda po zakończeniu ostatniej sesji w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu dokonuje weryfikacji i kwalifikacji spółek do odpowiednich segmentów. Szczególnym rodzajem subsegmentu jest Lista Alertów, na którą trafiają spółki o groszowej wartości akcji, charakteryzujące się wysoką zmiennością oraz spółki w stanie upadłości. Papiery wartościowe, instrumenty pochodne Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie przedmiotem obrotu mogą być: Papiery wartościowe akcje certyfikaty inwestycyjne obligacje Skarbu Państwa obligacje emitentów innych niż Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski Prawa do papierów wartościowych prawa do nowych akcji prawa poboru Instrumenty pochodne kontrakty terminowe: kontrakty terminowe na indeksy giełdowe kontrakty terminowe na kursy walut kontrakty terminowe na kursy akcji warranty opcje jednostki indeksowe Zlecenia maklerskie Obrót na giełdzie odbywa się w oparciu o składane przez inwestorów zlecenia. Zleceniem maklerskim jest oferta kupna lub sprzedaży notowanych na giełdzie papierów wartościowych lub instrumentów finansowych sporządzana przez członka giełdy (biuro maklerskie) w ściśle określonej przez giełdę formie. Każde zlecenie zawiera informacje niezbędne do zawarcia transakcji takie jak: nazwę lub kod papieru wartościowego, którego zlecenie dotyczy,
rodzaj oferty (kupno lub sprzedaż), limit ceny lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, liczbę papierów wartościowych mających być przedmiotem transakcji, termin ważności zlecenia, nazwę i kod wystawcy zlecenia, datę wystawienia zlecenia oraz inne informacje szczegółowo określone przez giełdę potrzebne np. do identyfikacji klienta. Wszystkie informacje zawarte w zleceniach są dostępne tylko dla wybranych pracowników giełdy oraz innych upoważnionych osób. Różnorodność zleceń maklerskich możliwych do składania na giełdzie pozwala inwestorom realizować przyjęte strategie inwestycyjne. Inwestor może na przykład położyć w swoim zleceniu nacisk na szybkość wykonania zlecenia kosztem wysokości ceny, jaką uzyska za papier wartościowy, może skupić się na realizacji zlecenia po określonej cenie lub też uzależnić wykonanie swojego zlecenia od sytuacji na rynku. Zestawienie zleceń maklerskich Zlecenie z limitem ceny określa poziom ceny, po jakiej może nastąpić realizacja zlecenia. Dla zleceń kupna jest to maksymalna cena zakupu, a dla zleceń sprzedaży jest to minimalna cena sprzedaży papieru wartościowego. Zlecenie bez określonego limitu ceny, ale z oznaczeniem polecenia wykonania zlecenia Zlecenia po cenie rynkowej albo Zlecenie po każdej cenie. Zlecenie może zawierać dodatkowe warunki wykonania Zlecenie PEG Zlecenie z minimalną wielkością wykonania Zlecenie z limitem aktywacji Zlecenie z warunkiem wielkości ujawnianej Zlecenie z terminem ważności zawiera określoną datę ważności wykonania zlecenia Zlecenia bez określonej daty ważności, ale z oznaczeniem ważności zlecenia: Zlecenia z oznaczeniem ważności do końca sesji Zlecenie z oznaczeniem ważności do pierwszego wykonania Zlecenie z oznaczeniem ważności wykonaj lub anuluj Zlecenie z oznaczeniem ważności ważne na fixing lub ważne na zamknięcie Więcej informacji na temat poszczególnych zleceń na stronie [ Rodzaje zleceń].
Sesje giełdowe i systemy notowań Handel na giełdzie odbywa się w ściśle określonym miejscu i czasie. Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie sesje giełdowe odbywają się od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8.00 do 17.35, w miejscu zwanym "parkietem" w siedzibie Giełdy. Na giełdzie o cenie (kursie) papieru wartościowego decydują zlecenia kupna i sprzedaży składane przez inwestorów. Określenie ceny (kursu), po której dochodzi do zawarcia transakcji, odbywa się w ramach dwóch różnych systemów określania kursów: w systemie kursu jednolitego, gdzie notowania opierają się na procedurze fixingu, tzn. wyznaczenia ceny papieru wartościowego na podstawie wcześniej złożonych zleceń. W tym systemie wszystkie transakcje dla danego papieru zawierane są po tym samym kursie. w systemie kursu ciągłego, w których notowaniach kurs papieru wartościowego zmienia się od transakcji do transakcji. Transakcje zawierane są na podstawie przyjmowanych na bieżąco zleceń i realizowane po różnych cenach. Papiery wartościowe w ramach systemu notowań kursu jednolitego notowane są z dwukrotnym określeniem kursu (fixingiem). Każdy papier wartościowy musi być notowany w jednym z wymienionych systemów notowań. System notowań ciągłych System notowań jednolitych z dwukrotnym określaniem kursu akcje o największej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku podstawowym) obligacje instrumenty terminowe certyfikaty inwestycyjne prawa poboru (do akcji notowanych w systemie ciągłym) prawa do nowych akcji (do akcji notowanych w systemie ciągłym) akcje o średniej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku równoległym) akcje o niskiej płynności (wprowadzone do obrotu na rynku wolnym) prawa poboru (do akcji notowanych w systemie jednolitym) prawa do nowych akcji (do akcji notowanych w systemie jednolitym) Transakcje pakietowe
Nie wszystkie transakcje na giełdzie zawierane są jednak w ramach systemów notowań ciągłych lub jednolitych. Giełda może wyrazić zgodę na zawarcie transakcji pakietowych tzn. transakcji dużymi pakietami papierów wartościowych, poza systemami notowań. Dzięki temu transakcje te nie mają wpływu na ustalenie kursu na sesji. Przedmiotem transakcji mogą być wszystkie papiery wartościowe i instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu giełdowego, z wyjątkiem kontraktów terminowych i opcji. Wielkość minimalnego pakietu, jaki może być przedmiotem obrotu, określona jest ściśle Regulaminem Giełdy. Maklerzy giełdowi Biura maklerskie działają na giełdzie poprzez swoich pełnomocników. Takimi pełnomocnikami są maklerzy giełdowi, tzn. osoby, które po zdaniu egzaminu zostały wpisane na listę maklerów, a następnie złożyły egzamin z zakresu znajomości przepisów obowiązujących na giełdzie oraz praktycznych umiejętności niezbędnych do wykonywania zadań maklera giełdowego przed komisją egzaminacyjną dla maklerów giełdowych. Do zawierania transakcji giełdowych uprawnieni są jedynie maklerzy giełdowi. Animatorzy Nad utrzymaniem płynności handlu papierami wartościowymi na giełdzie czuwają biura maklerskie - animatorzy. Nałożone na nich umowami obowiązki wykonują przez swoich pełnomocników, maklerów giełdowych, którzy zobowiązani są do składania zleceń kupna i sprzedaży danego papieru na określonych zasadach. Wyróżnia się: animatorów rynku - działających na podstawie umowy z Giełdą, animatorów emitenta - działających na podstawie umowy z emitentem. Nabycie znacznego pakietu akcji - Wezwanie Każdy podmiot, który chce w okresie krótszym niż 90 dni nabyć w obrocie wtórnym akcje spółki dopuszczonej do obrotu publicznego, zapewniające mu co najmniej 10% głosów na jej walnym zgromadzeniu, może to zrobić wyłącznie w drodze wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji. Wezwanie musi być przeprowadzone za pośrednictwem biura maklerskiego i ściśle określać rodzaj akcji, ich liczbę, proponowaną cenę oraz dzień realizacji i rozliczenia wezwania. Żaden posiadacz akcji nie ma jednak obowiązku odpowiadać na wezwanie i sprzedawać swoich papierów wartościowych. Informacje giełdowe
Oficjalnym wydawnictwem Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA jest Ceduła Giełdy Warszawskiej. Podawane są w niej szczegółowe notowania oraz inne informacje na temat działalności giełdy. Dom Maklerski BOŚ SA jako członek giełdy i aktywny jej uczestnik otrzymuje bieżące informacje giełdowe za pośrednictwem Satelitarnego Systemu Dystrybucji Informacji Giełdowych, dzięki czemu umożliwia inwestorom szybki dostęp do notowań oraz innych informacji niezbędnych inwestorom do podejmowania decyzji inwestycyjnych. Katarzyna Kochan