MINISTERSTWO SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI DEPARTAMENT BEZPIECZEŃSTWA POWSZECHNEGO Raport o zarządzaniu kryzysowym w Polsce Projekt: Zarządzanie Sytuacją Kryzysową 2000 POZIOM POWIATOWY
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 2 Zarządzanie kryzysowe na poziomie powiatowym aktualny stan prawny Zarząd powiatu Zarząd jest organem wykonawczym powiatu. W jego skład wchodzą: starosta jako przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie 1. Starosta organizuje prace zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje go na zewnątrz 2. Jest również kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, jak też zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży 3. Wykonuje zadania powiatu przewidziane w art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy o samorządzie powiatowym z zakresu: ochrony przeciwpowodziowej, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska 4, przy pomocy powiatowego centrum zarządzania kryzysowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego 5. Zadania własne powiatu, z zakresu ochrony przeciwpożarowej obejmują 6 : 1. Prowadzenie analiz i opracowywanie prognoz dotyczących pożarów, klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń. 2. Prowadzenie analizy sił i środków krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze powiatu. 3. Budowanie systemu koordynacji działań jednostek ochrony przeciwpożarowej wchodzących w skład krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz służb, inspekcji, straży oraz innych podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu. 4. Organizowanie systemu łączności, alarmowania i współdziałania między podmiotami uczestniczącymi w działaniach ratowniczych na obszarze powiatu. Zakres działań starosty jako powiatowego szefa obrony cywilnej: Kompetencje starosty w zakresie obrony cywilnej, nie zostały dotychczas szczegółowo uregulowane. Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa, wprowadza jednakże zapis, że terenowymi 1 art. 26 ust 1 i 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998r. nr 91 poz. 578 z późn. zm.) 2 art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998r. nr 91 poz. 578 z późn. zm.) 3 art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998r. nr 91 poz. 578 z późn. zm.) 4 ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 1998r. nr 91 poz. 578 z późn. zm.) 5 art. 92 ustawy z dnia 13 października 1998r. przepisy wprowadzające administrację publiczną (Dz. U. z 1998r., nr 133, poz. 872) 6 art. 21 b ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 1991r. nr 81, poz. 351 z późn. zm.)
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 3 organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie. 7 Do zakresu działania szefa obrony cywilnej powiatu należy: kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne 8. Przykładowe wyliczenie kompetencji starosty jako szefa obrony cywilnej powiatu napotkać można w opracowaniach Urzędu Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności 9. Starosta jako przewodniczący powiatowego zespołu do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa 10. Powiat jest podstawowym elementem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Tworzą go komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej, jednostki ochrony przeciwpożarowej mające siedzibę na obszarze powiatu włączone do systemu, powiatowy zespół ds. ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa, inne służby, inspekcje i straże, specjaliści w sprawach ratownictwa oraz inne podmioty, włączone do systemu w drodze umowy cywilnoprawnej 11 Informacje o zdarzeniach przyjmowane są przez powiatowe stanowiska kierowania. Tworzą je komendy Państwowej Straży Pożarnej, które wraz z wojewódzkim stanowiskiem koordynacji stanowią bazę techniczną i informacyjną właściwego terenowo zespołu do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa 12. W przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnego zagrożenia życia, zdrowia lub środowiska na obszarze powiatu, zespół do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa pełni rolę sztabu antykryzysowego starosty 13. W skład zespołu, wchodzą: starosta jako przewodniczący, komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej (jako zastępca przewodniczącego) oraz członkowie: komendant powiatowy Policji, powiatowy inspektor obrony cywilnej, powiatowy inspektor sanitarny, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, przedstawiciel wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska oraz inne osoby, które przewodniczący może zaprosić stosownie do 7 art. 4 pkt 4 lit. b.ustawy z dnia 29 grudnia 1998r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa (Dz.U. z 1998, nr 162, poz. 1126), art. 17 ust. 6 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U z 1992r.nr 4, poz. 16 z późn. zm.) 8 art. 17 ust. 7 ustawy z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U z 1992r.nr 4, poz. 16 z późn. zm.) 9 Według Urzędu Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności, w zakres kompetencji starosty wchodzić powinno: określanie zagrożeń związanych z rozwojem cywilizacyjnym lub siłami natury oraz programowanie procesu zapobiegania tym zagrożeniom w odniesieniu do administrowanego obszaru, monitorowanie, alarmowanie ludności oraz koordynowanie działań ratowniczych i porządkowo-ochronnych przy pomocy powiatowego centrum zarządzania kryzysowego, zarządzanie w sytuacjach kryzysowych przy pomocy zespołu reagowania kryzysowego, przygotowanie i koordynowanie na terenie powiatu obrony cywilnej, planowanie i koordynowanie realizacji procesu odbudowy, w: Rola i miejsce Urzędu Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności, Biuro Analiz i Prognoz, Warszawa 1999 10 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie składu oraz szczegółowych zasad działania i trybu powoływania zespołów do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa (Dz.U. z 1998r. nr 166, poz. 1259 11 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz.U. z 1999r. nr 111, poz. 1311) 12 15 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz.U. z 1999r. nr 111, poz. 1311) 13 5 ust. 3 i 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie składu oraz szczegółowych zasad działania i trybu powoływania zespołów do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa (Dz.U. z 1998r. nr 166, poz. 1259
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 4 potrzeb (np. kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży inni niż wymienieni powyżej). W sprawach ochrony przeciwpożarowej lub nadzwyczajnych zagrożeń występujących na terenie gminy w posiedzeniu bierze udział wójt lub burmistrz (prezydent miasta) albo upoważniony przez niego pracownik zarządu gminy 14. Należy również dodać, że starosta zatwierdza plan ratowniczy opracowany, przez komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, po zasięgnięciu opinii właściwego terenowo zespołu do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa 15. Rada powiatu Rada powiatu przynajmniej raz w roku rozpatruje informacje komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o stanie bezpieczeństwa ochrony przeciwpożarowej oraz o zagrożeniach pożarowych powiatu (miasta na prawach powiatu). Na polecenie starosty, informację taką właściwy komendant jest obowiązany składać w każdym czasie 16. Na podstawie tych informacji, rada powiatu może określić w drodze uchwały istotne dla wspólnoty samorządowej zagrożenia bezpieczeństwa pożarowego. W przypadku bezpośredniego zagrożenia, w szczególności życia lub zdrowia, przewodniczący zarządu gminy lub powiatu może wydać komendantowi powiatowemu (miejskiemu) Państwowej Straży Pożarnej polecenie podjęcia działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia. Uchwała lub polecenie, o których mowa powyżej nie mogą dotyczyć wykonania konkretnej czynności służbowej, ani sposobu wykonania zadania. Wyłączną odpowiedzialność za treść i skutki powyższego polecenia ponosi starosta lub wójt (polecenie podlega niezwłocznemu wykonaniu, jeśli zostało wydane ustnie, powinno być potwierdzone na piśmie). Jeżeli komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej, nie jest w stanie wykonać polecenia starosty, przedkłada sprawę komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej. 14 3 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie składu oraz szczegółowych zasad działania i trybu powoływania zespołów do spraw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa (Dz.U. z 1998r. nr 166, poz. 1259) 15 6 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz.U. z 1999r. nr 111, poz. 1311 z późn. zm.) 16 art. 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 1991r. nr 88, poz. 400)
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 5 Zarządzanie kryzysowe na poziomie powiatowym organizacja, struktury, procedury Wstęp Zrealizowany przez Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA w okresie kwiecień-lipiec 2000 r. projekt ZSK 2000 (Zarządzanie Sytuacją Kryzysową 2000) ma na celu dostarczenie Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji merytorycznych argumentów do dyskusji nad systemem zarządzania kryzysowego w Polsce oraz nad przyjętą przez Radę Ministrów i skierowaną pod obrady Sejmu ustawą o gotowości cywilnej i zarządzaniu kryzysowym. Niniejszy, końcowy raport z przeprowadzonych badań może posłużyć także do przedstawienia na forum publicznym diagnozy obecnego stanu systemu planowania cywilnego i zarządzania kryzysowego w Polsce. W ramach projektu ZSK 2000 Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA rozesłał do wszystkich Urzędów Wojewódzkich i za ich pośrednictwem do wszystkich powiatów szczegółowe ankiety oraz symulacje dotyczące struktur i funkcjonowania Wojewódzkich Wydziałów Zarządzania Kryzysowego, Ochrony Ludności i Spraw Obronnych oraz wojewódzkich i powiatowych centrów zarządzania kryzysowego. Projekt, zrealizowany został przez Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA w ramach jego statutowych zadań, do których należy między innymi: sporządzanie analiz i prognoz stanu bezpieczeństwa powszechnego, opracowywanie analiz stanu przygotowania oraz sprawności systemów ochrony ludności i zarządzania kryzysowego, ratownictwa, ochrony przeciwpożarowej, przeciwdziałania klęskom żywiołowym oraz innym zagrożeniom bezpieczeństwa powszechnego. Metodologia zbierania danych W trakcie realizacji projektu ZSK 2000 korzystano z dwóch technik pomiarowych. Pierwszą, stanowiła ankieta (ZAŁĄCZNIK 17). Miała ona charakter ilościowy. Jej celem było dostarczenie ogólnych informacji statystycznych, takich jak wydatki na zarządzanie kryzysowe, lokalizacja centrum zarządzania kryzysowego, dysponowanie środkami łączności i planami reagowania kryzysowego. Ostatnie punkty ankiety pozwalały ponadto określić czy struktura reagowania kryzysowego była już wykorzystywana w praktyce, a także czy istnieją ustalenia dotyczące alarmowania i informowania o zagrożeniach i sytuacjach kryzysowych pomiędzy Urzędem Powiatowym a mediami 17. Druga technika miała charakter jakościowy i polegała na przedstawieniu opisu pewnego hipotetycznego zdarzenia kryzysowego, które mogłoby się wydarzyć na terenie każdego powiatu (ZAŁĄCZNIK 18). Zadaniem respondentów było przedstawienie procesu reagowania na zaistniałe zagrożenie, w zakresie stosowania odpowiednich procedur i środków. Technika ta pozwoliła na analizę, nie tyle struktury czy zaplecza zarządzania kryzysowego, co sposobu działania osób odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe w powiecie 18. 17 Ankiety przeznaczone dla województw i powiatów posiadały taką samą konstrukcję i szatę graficzną, z tym że ankiety wojewódzkie były nieco bardziej rozbudowane - zawierały kilka dodatkowych pytań m.in. o plany ewakuacji CZK, awaryjny system zasilania urządzeń elektro-energetycznych. 18 Przed rozesłaniem ankiet, dniach 20-26 kwietnia 2000 r pracownicy Departamentu Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA wizytowali pięć powiatów (Legionowo, Ząbkowice Śląskie, Kłodzko, Pisz, Radom-grodzki) w celu przeprowadzenia badań pilotażowych.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 6 Wyniki Do Departamentu wpłynęło ogółem 333 ankiet z powiatów, co stanowi 89% wszystkich powiatów w Polsce, w tym 60 ankiet z powiatów grodzkich (92%) oraz 273 z powiatów ziemskich (89%). Województwo Liczba nadesłanych ankiet % nadesłanych ankiet Ogółem Ziemskie Grodzkie Ogółem Ziemskie Grodzkie Dolnośląskie 23 19 4 77 73 100 Kujawsko-Pomorskie 22 18 4 96 95 100 Lubelskie 21 18 3 88 90 75 Lubuskie 13 11 2 100 100 100 Łódzkie 19 16 3 83 80 100 Małopolskie 22 19 3 100 100 100 Mazowieckie 40 37 3 95 97 75 Opolskie 10 9 1 83 82 100 Podkarpackie 24 20 4 100 100 100 Podlaskie 14 11 3 82 79 100 Pomorskie 18 14 4 95 93 100 Śląskie 31 15 16 86 88 84 Świętokrzyskie 13 12 1 93 92 100 Warmińsko-Mazurskie 15 13 2 79 76 100 Wielkopolskie 29 25 4 83 81 100 Zachodniopomorskie 19 16 3 100 100 100 Ankiety zostały wypełnione przez: Osoba wypełniająca ankietę Liczba % Pracownik Wydziału/Inspektoratu/Referatu Zarządzania Kryzysowego 115 34,5 Pełnomocnik ds. obronnych/współpracy z zespolonymi służbami 13 3,9 Pracownik Wydziału/Inspektoratu/Referatu Spraw 96 28,8 Obywatelskich/Obronności/OC Pracownik CZK 16 4,8 Inny pracownik starostwa/urzędu miasta 85 25,5 Inne 2 0,6 Brak danych 6 1,8 W załączniku 1 przedstawiono statystyki z uwzględnieniem podziału na województwa. 1. Infrastruktura Wydatki na planowanie cywilne i zarządzanie kryzysowe w powiatach (inwestycje i płace) w 2000 roku wahały się pomiędzy 0 zł a 5 723 tys. zł. Średnio we wszystkich powiatach na zarządzanie kryzysowe (inwestycje i płace) przeznaczono 106,77 tys. zł 19. Pomiędzy powiatami grodzkimi i ziemskimi występowały jednak istotne różnice. W przypadku powiatów ziemskich wydatki na planowanie cywilne i zarządzanie kryzysowe 19 Dane z 250 powiatów; odchylenie standardowe 386,23.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 7 (inwestycje i płace) wahały się pomiędzy 0 zł a 200 tys. zł średnio 39,22 tys. zł 20, natomiast w powiatach grodzkich pomiędzy 0 zł a 5 723,8 tys. zł średnio 383,88 tys. zł 21. W załączniku 2 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Na inwestycje (wysokość nakładów na ten cel określono jako różnicę pomiędzy wydatkami na zarządzanie kryzysowe i płacami) przeznaczano od 0 zł do 140,5 tys. zł średnio 15,08 tys. zł 22, w tym w powiatach ziemskich od 0 zł do 140,5 tys. zł średnio 12,05 tys. zł 23, natomiast w powiatach grodzkich pomiędzy 0 zł a 131,3 tys. zł średnio 28,02 tys. zł 24. W załączniku 3 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Procentowy udział płac w wydatkach na zarządzanie kryzysowe wahał się pomiędzy 0% a 100% - średnio 77,48% 25, w tym w powiatach ziemskich od 0 % do 100% średnio 75,09% 26, a w powiatach grodzkich od 24,44% do 100% średnio 85,09% 27. W załączniku 4 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Wydatki na zarządzanie kryzysowe stanowiły od 0% do 1,25% budżetu powiatów. Średnio we wszystkich powiatach na zarządzanie kryzysowe (inwestycje i płace) przeznaczono 0,12% 28 budżetu. W powiatach ziemskich udział wydatków na zarządzanie kryzysowe wahał się pomiędzy 0 % a 1,25% budżetu średnio 0,12% 29, w powiatach grodzkich natomiast od 0 % do 0,32% budżetu średnio 0,10% 30. W załączniku 5 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. W przeliczeniu na jednego mieszkańca wydatkowano od 0 zł do 12,29 zł średnio 0,80 zł 31, w tym w powiatach ziemskich od 0 zł do 2,12 zł średnio 0,47 zł 32, a w powiatach grodzkich od 0 zł do 12,29 zł średnio 2,13 zł 33. W załączniku 6 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Centra Zarządzania Kryzysowego funkcjonowały w 233 powiatach, co stanowi 71,7% wszystkich powiatów 34, w tym 190 w powiatach ziemskich (tzn. 71,4%) 35, natomiast w powiatach grodzkich 43 (tzn. 72,9%) 36. W załączniku 7 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. 20 Dane z 201 powiatów; odchylenie standardowe 38,20. 21 Dane z 49 powiatów; odchylenie standardowe 818,69. 22 Dane ze 142 powiatów; odchylenie standardowe 27,05. 23 Dane ze 115 powiatów; odchylenie standardowe 25,48. 24 Dane z 27 powiatów; odchylenie standardowe 30,14. 25 Dane ze 121 powiatów; odchylenie standardowe 27,37. 26 Dane z 95 powiatów; odchylenie standardowe 29,49. 27 Dane z 26 powiatów; odchylenie standardowe 15,74. 28 Dane ze 226 powiatów; odchylenie standardowe 0,13. 29 Dane ze 184 powiatów; odchylenie standardowe 0,14. 30 Dane z 42 powiatów; odchylenie standardowe 0,08. 31 Dane z 250 powiatów; odchylenie standardowe 1,15. 32 Dane z 201 powiatów; odchylenie standardowe 0,42. 33 Dane z 49 powiatów; odchylenie standardowe 1,94. 34 Dane z 325 powiatów. 35 Dane ze 190 powiatów. 36 Dane z 59 powiatów.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 8 Lokalizacja Centrów Zarządzania Kryzysowego Lokalizacja Starostwo 97 33,45 24 44,44 73 30,93 PSP 163 56,21 24 44,44 139 58,90 PSP i starostwo 18 6,21 2 3,70 16 6,78 Brak centrum 5 1,72 1 1,85 4 1,69 Inne 7 2,41 3 5,56 4 1,69 Brak danych 43 6 37 Poniżej przedstawiono wykaz jednostek organizacyjnych i rodzaje łączności między centrami zarządzania kryzysowego a podmiotami, które mogą zostać użyte w czasie sytuacji kryzysowej. Pogotowie energetyczne Środki łączności Brak połączeń 11 3,68 0 0,00 11 4,51 Telefonia przewodowa 287 95,99 55 100,00 232 95,08 Telefonia komórkowa 89 29,77 21 38,18 68 27,87 Łączność radiowa 40 13,38 17 30,91 23 9,43 Łączność wydzielona/specjalna 11 3,68 5 9,09 6 2,46 Sieć komputerowa 2 0,67 1 1,82 1 0,41 Inne 3 1,00 1 1,82 2 0,82 Brak danych 34 5 29 Pogotowie gazowe Środki łączności Brak połączeń 24 8,16 0 0,00 24 10,04 Telefonia przewodowa 270 91,84 55 100,00 215 89,96 Telefonia komórkowa 76 25,85 19 34,55 57 23,85 Łączność radiowa 36 12,24 17 30,91 19 7,95 Łączność wydzielona/specjalna 9 3,06 5 9,09 4 1,67 Sieć komputerowa 1 0,34 1 1,82 0 0,00 Inne 3 1,02 1 1,82 2 0,84 Brak danych 39 5 34 Pogotowie ratunkowe Środki łączności Brak połączeń 10 3,33 0 0,00 10 4,08 Telefonia przewodowa 290 96,67 55 100,00 235 95,92 Telefonia komórkowa 71 23,67 19 34,55 52 21,22 Łączność radiowa 108 36,00 29 52,73 79 32,24 Łączność wydzielona/specjalna 24 8,00 8 14,55 16 6,53
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 9 Sieć komputerowa 2 0,67 2 3,64 0 0,00 Inne 5 1,67 1 1,82 4 1,63 Brak danych 33 5 28 Pogotowie wodociągowe Środki łączności Brak połączeń 17 5,67 0 0,00 17 6,94 Telefonia przewodowa 282 94,00 55 100,00 227 92,65 Telefonia komórkowa 73 24,33 19 34,55 54 22,04 Łączność radiowa 37 12,33 17 30,91 20 8,16 Łączność wydzielona/specjalna 5 1,67 3 5,45 2 0,82 Sieć komputerowa 1 0,33 1 1,82 0 0,00 Inne 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Brak danych 33 5 28 Policja Środki łączności Brak połączeń 10 3,33 0 0,00 10 4,08 Telefonia przewodowa 287 95,67 55 100,00 232 94,69 Telefonia komórkowa 140 46,67 24 43,64 116 47,35 Łączność radiowa 96 32,00 28 50,91 68 27,76 Łączność wydzielona/specjalna 73 24,33 21 38,18 52 21,22 Sieć komputerowa 4 1,33 4 7,27 0 0,00 Inne 11 3,67 2 3,64 9 3,67 Brak danych 33 5 28 Służby oczyszczania Środki łączności Brak połączeń 22 7,41 1 1,82 21 8,68 Telefonia przewodowa 272 91,58 54 98,18 218 90,08 Telefonia komórkowa 56 18,86 18 32,73 38 15,70 Łączność radiowa 17 5,72 8 14,55 9 3,72 Łączność wydzielona/specjalna 2 0,67 0 0,00 2 0,83 Sieć komputerowa 1 0,34 1 1,82 0 0,00 Inne 2 0,67 1 1,82 1 0,41 Brak danych 36 5 31 Straż miejska Środki łączności Brak połączeń 48 16,84 2 3,70 46 19,91 Telefonia przewodowa 235 82,46 52 96,30 183 79,22 Telefonia komórkowa 78 27,37 24 44,44 54 23,38 Łączność radiowa 53 18,60 30 55,56 23 9,96
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 10 Łączność wydzielona/specjalna 8 2,81 4 7,41 4 1,73 Sieć komputerowa 8 2,81 6 11,11 2 0,87 Inne 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Brak danych 48 6 42 Straż Pożarna Środki łączności Brak połączeń 25 8,36 3 5,45 22 9,02 Telefonia przewodowa 270 90,30 52 94,55 218 89,34 Telefonia komórkowa 110 36,79 29 52,73 81 33,20 Łączność radiowa 121 40,47 30 54,55 91 37,30 Łączność wydzielona/specjalna 38 12,71 14 25,45 24 9,84 Sieć komputerowa 16 5,35 8 14,55 8 3,28 Inne 10 3,34 3 5,45 7 2,87 Brak danych 34 5 29 Szpitale Środki łączności Brak połączeń 22 7,33 3 5,45 19 7,76 Telefonia przewodowa 277 92,33 51 92,73 226 92,24 Telefonia komórkowa 70 23,33 13 23,64 57 23,27 Łączność radiowa 31 10,33 9 16,36 22 8,98 Łączność wydzielona/specjalna 7 2,33 1 1,82 6 2,45 Sieć komputerowa 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Inne 2 0,67 1 1,82 1 0,41 Brak danych 33 5 28 Urząd Wojewódzki Środki łączności Brak połączeń 16 5,37 2 3,64 14 5,76 Telefonia przewodowa 282 94,63 53 96,36 229 94,24 Telefonia komórkowa 100 33,56 19 34,55 81 33,33 Łączność radiowa 138 46,31 25 45,45 113 46,50 Łączność wydzielona/specjalna 17 5,70 7 12,73 10 4,12 Sieć komputerowa 18 6,04 6 10,91 12 4,94 Inne 17 5,70 4 7,27 13 5,35 Brak danych 35 5 30 Urzędy gminne Środki łączności Brak połączeń 28 9,79 17 41,46 11 4,49 Telefonia przewodowa 256 89,51 23 56,10 233 95,10 Telefonia komórkowa 76 26,57 11 26,83 65 26,53
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 11 Łączność radiowa 117 40,91 17 41,46 100 40,82 Łączność wydzielona/specjalna 5 1,75 0 0,00 5 2,04 Sieć komputerowa 3 1,05 1 2,44 2 0,82 Inne 10 3,50 1 2,44 9 3,67 Brak danych 47 19 28 Środki łączności Brak połączeń 112 49,34 7 16,67 105 56,76 Telefonia przewodowa 108 47,58 31 73,81 77 41,62 Telefonia komórkowa 41 18,06 12 28,57 29 15,68 Łączność radiowa 45 19,82 13 30,95 32 17,30 Łączność wydzielona/specjalna 12 5,29 7 16,67 5 2,70 Sieć komputerowa 3 1,32 1 2,38 2 1,08 Inne 6 2,64 1 2,38 5 2,70 Brak danych 106 18 88 Zmiany w systemie łączności przewidywało 138 powiatów, co stanowi 46,5% wszystkich powiatów 38, w tym 117 powiatów ziemskich (48,1%) 39 oraz 21 powiatów grodzkich (38,91%) 40. W załączniku 8 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. 2. Planowanie kryzysowe Struktury odpowiedzialne za planowanie kryzysowe w powiatach Nazwa struktury Liczba % Liczba % Liczba Brak struktury 9 2,8 2 3,3 7 2,7 Wydział/Inspektorat/Referat Zarządzania Kryzysowego 120 27,4 39 65,0 81 31,0 Pełnomocnik ds. obronnych/współpracy z zespolonymi służbami 16 5,0 0 0,0 16 6,1 Wydział/Inspektorat/Referat Spraw Obywatelskich/Obronności/OC 91 28,3 10 16,7 81 31,0 CZK 31 9,7 4 6,7 27 10,3 Zespół ds. ochrony ppoż. i ratownictwa 13 4,0 1 1,7 12 4,6 PSP łączone z WZK,OLiSO 4 1,2 1 1,7 3 1,1 % 37 Kategoria ta obejmuje przede wszystkim: pogotowie ciepłownicze, urząd miasta, pogotowie wodnokanalizacyjne, Lasy Państwowe, organizacje społeczne, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. 38 Dane z 297 powiatów. 39 Dane ze 263 powiatów. 40 Dane z 54 powiatów.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 12 Starosta/prezydent 4 1,2 0 0,0 4 1,5 Starostwo/urzędu miasta 32 10,0 3 5,0 29 11,1 Inne 1 0,3 0 0,0 1 0,1 Brak danych 12 0 12 W załączniku 9 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Kierownicy struktur planowania w powiecie Status kierownika Pracownik cywilny 256 87,5 38 64,4 227 93,0 Funkcjonariusz PSP 10 3,3 0 0,0 10 4,1 Funkcjonariusz (żołnierz) MSWiA/MON 24 7,9 21 35,6 3 1,2 Inne 2 0,7 0 0,0 2 0,8 Brak kierownika 2 0,7 0 0,0 2 0,8 Brak danych 30 1 29 W załączniku 10 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Stan zatrudnienia w strukturach odpowiedzialnych za planowanie kryzysowe. Liczba etatów w strukturach planowania kryzysowego, we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 32 średnio 2,70 41, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 9,5 średnio 1,59 42, a w powiatach grodzkich od 0 do 32 średnio 7,69 43. W załączniku 11 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Liczba pracowników cywilnych w strukturach planowania kryzysowego we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 28 średnio 2,47 44, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 11 średnio 1,47 45, natomiast w powiatach grodzkich od 0 do 28 średnio 6,86 46. W załączniku 12 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Liczba funkcjonariuszy PSP w strukturach planowania kryzysowego we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 4 średnio 0,12 47, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 4 średnio 0,15 48. W powiatach grodzkich nie pracował żaden funkcjonariusz PSP (dane z 59 powiatów). W załączniku 13 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. Liczba funkcjonariuszy (żołnierzy) MSWiA/MON w strukturach planowania kryzysowego, we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 4 średnio 0,06 49, w tym 41 Dane z 292 powiatów; odchylenie standardowe 3,86. 42 Dane z 239 powiatów; odchylenie standardowe 1,41. 43 Dane z 53 powiatów; odchylenie standardowe 6,57. 44 Dane z 318 powiatów; odchylenie standardowe 3,60. 45 Dane z 259 powiatów; odchylenie standardowe 1,38. 46 Dane z 59 powiatów; odchylenie standardowe 6,20. 47 Dane z 316 powiatów; odchylenie standardowe 0,59. 48 Dane z 257 powiatów; odchylenie standardowe 0,65. 49 Dane z 316 powiatów; odchylenie standardowe 0,32.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 13 w powiatach ziemskich od 0 do 1 średnio 0,02 50 a w powiatach grodzkich od 0 do 4 średnio 0,23 51. W załączniku 14 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. osób). Inni pracownicy, głównie z Policji stanowili jedynie ułamek procenta (ogółem 8 Liczba wakatów we wszystkich powiatach w strukturach planowania kryzysowego wahała się od 0 do 6 średnio 0,31 52, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 5 średnio 0,32 53 a w powiatach grodzkich od 0 do 6 średnio 0,28 54. W załączniku 15 przedstawione są wyniki z podziałem na województwa i rodzaje powiatów. W ramach działań planistycznych struktury odpowiedzialne za planowanie cywilne przygotowały plany reagowania na wypadek wstąpienia następujących (podanych w ankiecie 25 rodzajów) zagrożeń. Plany na poszczególne rodzaje zagrożeń Ogółem Środki łączności Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Powodzie 202 63,92 38 66,67 164 63,32 Wielkie pożary 192 60,57 40 67,80 152 58,91 Anomalie pogodowe 166 53,72 37 62,71 129 51,60 Zamieszki uliczne 142 45,81 33 56,90 109 43,25 Masowe manifestacje 139 44,84 32 55,17 107 42,46 Blokady dróg 139 44,69 28 48,28 111 43,87 Okupacja urzędów 121 39,29 26 44,83 95 38,00 Akty terroryzmu 133 43,04 30 51,72 103 41,04 Paraliż komunikacyjny 111 36,27 27 46,55 84 33,87 Katastrofa kolejowa 141 45,63 27 46,55 114 45,42 Katastrofa lotnicza 106 34,75 19 33,93 87 34,94 Katastrofa budowlana 167 53,53 30 51,72 137 53,94 Osunięcia gruntu 85 29,01 16 29,63 69 28,87 Epidemia wśród ludzi 170 53,97 31 53,45 139 54,09 Epidemia wśród zwierząt 162 51,59 29 50,88 133 51,75 Skażenie chemiczne 170 54,31 33 56,90 137 53,73 Skażenie biologiczne 130 42,90 26 45,61 104 42,28 Skażenie promieniotwórcze 131 43,81 27 47,37 104 42,98 Przerwy w dostawach wody 129 42,16 33 56,90 96 38,71 Przerwy w dostawach gazu 96 32,32 25 43,10 71 29,71 Przerwy w dostawach prądu 121 39,93 27 45,76 94 38,52 Przerwy w dostawach paliw 57 19,93 12 21,82 45 19,48 Brak łączności 105 35,35 25 44,64 80 33,20 Paraliż sieci komputerowych 59 21,15 18 35,29 41 17,98 Inne 20 11,83 8 28,57 12 8,51 Na podstawie danych przesłanych w ankietach, uzyskano także informacje dotyczące podmiotów odpowiedzialnych za kierowanie/koordynowanie działaniami w przypadku 50 Dane z 257 powiatów; odchylenie standardowe 0,12. 51 Dane z 59 powiatów; odchylenie standardowe 0,67. 52 Dane z 309 powiatów; odchylenie standardowe 0,88. 53 Dane z 251 powiatów; odchylenie standardowe 0,89. 54 Dane z 58 powiatów; odchylenie standardowe 0,85.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 14 wystąpienia jednego z 25 wymienionych zdarzeń kryzysowych. Należy podkreślić, że podobnie jak na poziomie wojewódzkim, respondenci często wskazywali koordynatora działań pomimo braku zasad, wedle których miałby on funkcjonować. W poniższym zestawieniu zaprezentowani zostali tylko ci koordynatorzy, których uwzględniały sporządzone wcześniej plany reagowania kryzysowego. W załączniku 16 przedstawiono wyniki uwzględniające podmioty kierujące/koordynujące uwzględnione w planach reagowania kryzysowego w poszczególnych zdarzeniach, a także podmioty kierujące/koordynujące nie posiadające oparcia w planach reagowania kryzysowego - wskazane przez wypełniającego ankietę. Podmioty kierujące/koordynujące uwzględnione w planach reagowania kryzysowego w poszczególnych zdarzeniach Powodzie Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 143 71,50 32 84,21 111 68,52 PSP 35 17,50 4 10,53 31 19,14 Inne 22 11,00 2 5,26 20 12,35 Brak danych 19 2 17 Wielkie pożary Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 51 26,98 15 37,50 36 24,16 PSP 137 72,49 24 60,00 113 75,84 Inne 1 0,53 1 2,50 0 0,00 Brak danych 17 1 16 Anomalie pogodowe Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 86 53,42 25 67,57 61 49,19 PSP 69 42,86 11 29,73 58 46,77 Inne 6 3,73 1 2,70 5 4,03 Brak danych 34 1 33 Zamieszki uliczne Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 34 24,46 13 39,39 21 19,81 PSP 1 0,72 1 3,03 0 0,00 Policja 103 74,10 18 54,55 85 80,19 Inne 1 0,72 1 3,03 0 0,00 Brak danych 24 1 23
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 15 Masowe manifestacje Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 35 25,74 13 40,63 22 21,15 PSP 1 0,74 1 3,13 0 0,00 Policja 99 72,79 17 53,13 82 78,85 Inne 1 0,74 1 3,13 0 0,00 Brak danych 26 1 25 Blokady dróg Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 0,73 0 0,00 1 0,92 Pracownicy Starostwa 35 25,55 9 32,14 26 23,85 PSP 1 0,73 1 3,57 0 0,00 Policja 99 72,26 17 60,71 82 75,23 Inne 1 0,73 1 3,57 0 0,00 Brak danych 23 1 22 Okupacje urzędów Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 34 28,33 10 38,46 24 25,53 PSP 1 0,83 1 3,85 0 0,00 Policja 84 70,00 14 53,85 70 74,47 Inne 1 0,83 1 3,85 0 0,00 Brak danych 26 1 25 Akty terroryzmu Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 32 24,43 12 40,00 20 19,80 PSP 2 1,53 1 3,33 1 0,99 Policja 96 73,28 16 53,33 80 79,21 Inne 1 0,76 1 3,33 0 0,00 Brak danych 25 1 24 Paraliż komunikacyjny Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 55 50,46 19 70,37 36 43,90 PSP 3 2,75 0 0,00 3 3,66 Policja 47 43,12 8 29,63 39 47,56 Inne 4 3,67 0 0,00 4 4,88 Brak danych 28 1 27
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 16 Katastrofa kolejowa Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 2 1,44 0 0,00 2 1,79 Pracownicy Starostwa 55 39,57 16 59,26 5 4,46 PSP 69 49,64 8 29,63 5 4,46 Policja 6 4,32 1 3,70 39 34,82 Inne 7 5,04 2 7,41 61 54,46 Brak danych 26 1 25 Katastrofa lotnicza Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 0,95 0 0,00 1 1,16 Pracownicy Starostwa 37 35,24 10 52,63 27 31,40 PSP 57 54,29 6 31,58 51 59,30 Policja 4 3,81 1 5,26 3 3,49 Inne 6 5,71 2 10,53 4 4,65 Brak danych 32 3 29 Katastrofa budowlana Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 42 25,45 15 50,00 27 20,00 PSP 55 33,33 7 23,33 48 35,56 Policja 1 0,61 0 0,00 1 0,74 Inspektor nadzoru budowlanego 67 40,61 8 26,67 59 43,70 Brak danych 20 1 19 Osunięcia gruntu Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 1,19 0 0,00 1 1,47 Pracownicy Starostwa 25 29,76 7 43,75 18 26,47 PSP 36 42,86 4 25,00 32 47,06 Policja 1 1,19 0 0,00 1 1,47 Inne 1 1,19 0 0,00 1 1,47 Inspektor sanitarny 2 2,38 1 6,25 1 1,47 Inspektor nadzoru budowlanego 18 21,43 4 25,00 14 20,59 Brak danych 42 6 36 Epidemia wśród ludzi Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 48 28,57 13 41,94 35 25,55 PSP 2 1,19 0 0,00 2 1,46 Inne 9 5,36 4 12,90 5 3,65 Inspektor sanitarny 109 64,88 14 45,16 95 69,34 Brak danych 19 1 18
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 17 Epidemia wśród zwierząt Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 43 26,88 12 41,38 31 23,66 PSP 1 0,63 0 0,00 1 0,76 Inne 1 0,63 0 0,00 1 0,76 Inspektor sanitarny 5 3,13 1 3,45 4 3,05 Lekarz weterynarii 110 68,75 16 55,17 94 71,76 Brak danych 20 2 18 Skażenie chemiczne Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 60 35,71 17 51,52 43 31,85 PSP 101 60,12 16 48,48 85 62,96 Inne 5 2,98 0 0,00 5 3,70 Inspektor sanitarny 2 1,19 0 0,00 2 1,48 Brak danych 21 1 20 Skażenie biologiczne Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 48 37,21 14 53,85 34 33,01 PSP 7 5,43 0 0,00 7 6,80 Inne 7 5,43 2 7,69 5 4,85 Inspektor sanitarny 67 51,94 10 38,46 57 55,34 Brak danych 33 3 30 Skażenie promieniotwórcze Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 0,78 0 0,00 1 0,98 Pracownicy Starostwa 57 44,19 16 59,26 41 40,20 PSP 22 17,05 1 3,70 21 20,59 Inne 8 6,20 3 11,11 5 4,90 Inspektor sanitarny 40 31,01 7 25,93 33 32,35 Lekarz weterynarii 1 0,78 0 0,00 1 0,98 Brak danych 34 2 32 Przerwy w dostawach wody Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 87 68,50 24 72,73 63 67,02 PSP 8 6,30 0 0,00 8 8,51 Inne 30 23,62 9 27,27 21 22,34 Inspektor sanitarny 2 1,57 0 0,00 2 2,13 Brak danych 32 3 29
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 18 Przerwy w dostawach gazu Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 63 67,02 18 72,00 38 65,22 PSP 3 3,19 0 0,00 3 4,35 Inne 28 29,79 7 28,00 21 30,43 Brak danych 42 4 Przerwy w dostawach prądu Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 0,84 1 3,70 0 0,00 Pracownicy Starostwa 76 63,87 19 70,37 57 61,96 PSP 4 3,36 0 0,00 4 4,35 Inne 38 31,93 7 25,93 31 33,70 Brak danych 36 3 33 Przerwy w dostawach paliw Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 1,82 1 8,33 0 0,00 Pracownicy Starostwa 42 76,36 9 75,00 33 76,74 PSP 5 9,09 0 0,00 5 11,63 Inne 7 12,73 2 16,67 5 11,63 Brak danych 52 6 46 Brak łączności Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak koordynatora 1 0,96 0 0,00 1 1,27 Pracownicy Starostwa 70 67,31 17 68,00 53 67,09 PSP 4 3,85 0 0,00 4 5,06 Inne 29 27,88 8 32,00 21 26,58 Brak danych 40 3 37 Paraliż sieci komputerowych Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Pracownicy Starostwa 54 91,53 17 94,44 37 90,24 PSP 1 1,69 0 0,00 1 2,44 Inne 4 6,78 1 5,56 3 7,32 Brak danych 62 7 55
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 19 Inne 55 Brak koordynatora 1 5,00 0 0,00 1 8,33 Pracownicy Starostwa 9 45,00 5 62,50 4 33,33 PSP 5 25,00 1 12,50 4 33,33 Inne 4 20,00 1 12,50 3 25,00 Lekarz weterynarii 1 5,00 1 12,50 0 0,00 Brak danych 164 32 132 Udział procentowy podmiotów koordynujących zarządzanie kryzysowe (po uwzględnieniu wszystkich zdarzeń) Policja 17% PSP 20% Inne 7% Inspektor sanitarny 7% Lekarz weterynarii 4% Pracownicy Starostwa 42% Inspektor nadzoru budowlanego 3% Jednostki spoza administracji zespolonej uwzględnione w planach reagowania kryzysowego Poza organami administracji publicznej (rządowej i samorządowej), w planach reagowania kryzysowego uwzględnione zostały także inne podmioty, które można pogrupować w trzy kategorie: osoby fizyczne, osoby prawne/przedsiębiorcy oraz organizacje społeczne. 55 Kategoria ta obejmuje między innymi: zagrożenia kopalniane; zagrożenia ze strony niebezpiecznych zwierząt; susze; śnieżyce; migracje ludności; choroby roślin; eksplozja materiałów wybuchowych (niewypały), złóż ropy i gazu; itp.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 20 Osoby fizyczne Charakter wsparcia Transport 30 9,0 5 8,5 1 9,8 Telekomunikacja 3 1,0 0 0,0 3 1,2 Usługi medyczne 5 1,6 1 1,7 4 1,6 Pomoc ekspertów 58 18,3 12 20,3 46 17,8 Inne 56 50 15,9 9 15,0 41 16,1 Osoby prawne/przedsiębiorcy Kategoria osoby prawne/przedsiębiorcy uwzględniona została w planach większości powiatów zakres zadań wskazanych do realizacji ww. podmiotom dotyczył głównie działań wspomagających działania ratownicze. Charakter wsparcia Transport 133 39,9 33 55,0 100 36,6 Telekomunikacja 86 27,7 18 31,6 68 24,9 Media 29 9,4 7 12,3 22 8,7 Usługi medyczne 49 15,8 11 19,3 38 15,0 Energetyka 132 42,6 28 49,1 104 41,1 Usługi gazowe 99 31,9 23 40,4 76 30,0 Usługi wodno-kanalizacyjne 91 29,3 23 40,4 68 26,8 Służby oczyszczania 36 11,6 8 14,0 28 11,1 Lokale dla ewakuowanych 33 10,6 15 25,9 18 7,1 Wojsko 25 8,0 7 12,1 18 7,1 Inne 57 173 55,3 36 62,1 137 53,7 Organizacje społeczne Organizacje społeczne zostały uwzględnione w planach reagowania kryzysowego większości powiatów. Charakter wsparcia PCK 197 61,2 48 80,0 149 56,9 Organizacje harcerskie 128 39,9 32 53,3 96 36,8 OSP 96 29,8 11 18,3 85 32,4 LOK 43 13,4 8 13,3 35 13,4 WOPR 78 23,4 25 41,7 53 20,2 GOPR (TOPR) 9 2,8 2 3,3 7 2,7 Organizacje humanitarne 66 20,5 18 30,0 48 18,3 Organizacje krótkofalowców 39 12,1 14 23,3 25 9,5 Inne 58 82 25,5 20 33,3 62 23,7 56 Kategoria ta obejmuje miedzy innymi: wolontariuszy, tłumaczy, elektryków, ślusarzy, pszczelarzy, właścicieli hurtowni (spożywczych), właścicieli sprzętu specjalistycznego: koparek, spychaczy, dźwigów. 57 Kategoria ta obejmuje miedzy innymi: Lasy Państwowe, przedsiębiorstwa komunalne, pogotowie ciepłownicze, punkty żywieniowe, firmy budowlane, hurtownie, piaskownie, cukrownie, firmy ochroniarskie, WKU, kluby sportowe.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 21 Przewidywane zmiany w strukturach planowania Większość powiatów zwłaszcza ziemskich nie przewiduje żadnych zmian w strukturach planowania cywilnego. Plany zmian Zmiany są przewidywane 95 30,2 21 35,6 74 28,6 Zmiany nie są przewidywane 220 69,8 28 64,4 182 71,1 Brak danych 18 1 17 3. Reagowanie kryzysowe Struktury odpowiedzialne za reagowanie kryzysowe w powiatach Nazwa struktury Brak struktury 4 1,26 1 1,72 3 1,16 Wydział/Inspektorat/Referat Zarządzania 51 16,09 12 20,69 39 15,06 Kryzysowego Zespół reagowania kryzysowego 70 22,08 14 24,14 56 21,62 Powiatowy Zespół ds. Ochrony 45 14,20 9 15,52 36 13,90 Ppoż./Ratownictwa CZK 44 13,88 8 13,79 36 13,90 Wydział/Inspektorat/Referat Spraw 44 13,88 5 8,62 39 15,06 Obywatelskich/Obronności/OC PSP 23 7,26 7 12,07 16 6,18 Starostwo Powiatowe przy pomocy PSP 4 1,26 2 3,45 2 0,77 Starosta/prezydent 7 2,21 0 0,0 7 2,70 Starostwo/urzędu miasta 22 6,94 0 0,0 22 8,49 Inne 3 0,95 0 0,0 3 1,16 Brak danych 16 2 14 Kierownicy struktur reagowania w powiecie Status kierownika Pracownik cywilny 229 79,24 32 62,75 197 82,77 58 Kategoria ta obejmuje miedzy innymi: organizacje stowarzyszone z kościołami i związkami wyznaniowymi, Polski Związek Łowiecki, Polski Związek Wędkarski, Koła Gospodyń Wiejskich, Miejskie Ośrodki Pomocy, Powiatowe Komitety Pomocy Społecznej, stowarzyszenia regionalne
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 22 Funkcjonariusz PSP 45 15,57 11 21,57 34 14,29 Funkcjonariusz (żołnierz) MSWiA/MON 9 3,11 7 13,73 2 0, 84 Mieszane PSP/Powiat 59 6 2,08 1 1,96 5 2,10 Brak danych 44 9 35 Liczba etatów w strukturach reagowania kryzysowego, we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 156 średnio 3,33 60, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 61 średnio 1,54 61, natomiast w powiatach grodzkich od 0 do 156 62 średnio 12,52 63. Liczba pracowników cywilnych w strukturach reagowania kryzysowego, we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 22 średnio 2,14 64, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 18 średnio 1,68 65, a w grodzkich od 0 do 22 średnio 4,23 66. Liczba funkcjonariuszy PSP w strukturach reagowania kryzysowego, we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 153 średnio 2,22 67, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 65 średnio 1,08 68, a w grodzkich od 0 do 153 funkcjonariuszy PSP średnio 7,41 69. Liczba funkcjonariuszy (żołnierzy) MSWiA/MON w strukturach reagowania kryzysowego, we wszystkich powiatach wahała się od 0 do 4 średnio 0,04 70, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 1 średnio 0,01 71, a w powiatach grodzkich od 0 do 4 średnio 0,16 72. Liczba innych pracowników, głównie z Policji, we wszystkich powiatach, w strukturach reagowania kryzysowego wahała się od 0 do 5 średnio 0,21 73, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 4 średnio 0,15 74, natomiast w powiatach grodzkich od 0 do 5 średnio 0,47 75. Liczba wakatów we wszystkich powiatach w strukturach reagowania kryzysowego wahała się od 0 do 6 średnio 0,29 76, w tym w powiatach ziemskich od 0 do 6 średnio 0,30 77, a w powiatach grodzkich od 0 do 6 średnio 0,23 78. 59 Kategoria obejmuje następujące przypadki: cywilny pracownik jest kierownikiem w godzinach pracy urzędu, a po godzinach kierownikiem jest funkcjonariusz PSP; w zależności od rodzaju zagrożenia kierownikiem jest pracownik cywilny lub funkcjonariusz. 60 Dane z 245 powiatów; odchylenie standardowe 13,07. 61 Dane z 205 powiatów; odchylenie standardowe 4,46. 62 Tak duża liczba pracowników wynika z faktu potraktowania Komendy Miejskiej PSP jako struktury odpowiedzialnej za reagowanie kryzysowe w powiecie. 63 Dane z 40 powiatów; odchylenie standardowe 29,36. 64 Dane z 284 powiatów; odchylenie standardowe 3,22. 65 Dane z 233 powiatów; odchylenie standardowe 2,58. 66 Dane z 51 powiatów; odchylenie standardowe 4,73. 67 Dane z 282 powiatów; odchylenie standardowe 12,56. 68 Dane z 231 powiatów; odchylenie standardowe 5,97. 69 Dane z 51 powiatów; odchylenie standardowe 26,24. 70 Dane z 280 powiatów; odchylenie standardowe 0,29. 71 Dane z 229 powiatów; odchylenie standardowe 0,09. 72 Dane z 51 powiatów; odchylenie standardowe 0,64. 73 Dane z 281 powiatów; odchylenie standardowe 0,66. 74 Dane z 230 powiatów; odchylenie standardowe 0,51. 75 Dane z 51 powiatów; odchylenie standardowe 1,06. 76 Dane z 273 powiatów; odchylenie standardowe 0,96. 77 Dane z 223 powiatów; odchylenie standardowe 0,97. 78 Dane z 50 powiatów; odchylenie standardowe 0,91.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 23 Zaplecze kancelaryjno-biurowe reagowania kryzysowego Nazwa struktury Starostwo/Urząd Miejski 256 81,01 50 86,21 206 79,84 PSP 43 13,61 6 10,34 37 14,34 Starostwo i PSP 16 5,06 1 1,72 15 5,81 Straż Miejska 1 0,32 1 1,72 0 0,0 Brak danych 17 2 15 Planowane zmiany w strukturach reagowania kryzysowego Plany zmian % Liczba % Liczba % Liczba Zmiany są przewidywane 203 64,86 34 59,65 169 66,02 Zmiany nie są przewidywane 110 35,14 23 40,35 87 33,98 Brak danych 20 3 17 Planowane zmiany w strukturach reagowania kryzysowego dotyczyły miedzy innymi: utworzenia Powiatowych Centrów Reagowania Kryzysowego lub ich rozbudowy, lokalizacji CZK w budynkach Straży Pożarnej, utworzenia w strukturach starostw Wydziałów Zarządzania Kryzysowego; poza tym, zmiany wynikające z wprowadzenia ustawy o gotowości cywilnej i zarządzaniu kryzysowym. Planowane zmiany w monitorowaniu zagrożeń Ogółem Plany zmian Liczba Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % % Liczba % Liczba Zmiany są przewidywane 190 61,29 22 37,29 168 66,93 Zmiany nie są przewidywane 120 38,71 37 62,71 83 33,07 Brak danych 23 1 22
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 24 4. Użycie struktur reagowania kryzysowego Struktury reagowania kryzysowego były używane dotychczas od 0 (193 przypadki) do 9 razy (1 przypadek) - średnio 0,77 razy 79. Rodzaje zdarzeń, podczas których wykorzystywano struktury reagowania kryzysowego Rodzaje zdarzeń Powódź/podtopienia 74 34,58 12 26,67 62 36,69 Pożary 9 4,21 1 2,22 8 4,73 Anomalie pogodowe 20 9,35 5 11,11 15 8,88 Zamieszki uliczne 3 1,40 2 4,44 1 0,59 Masowe manifestacje 6 2,80 2 4,44 4 2,37 Blokady dróg 6 2,80 0 0,00 6 3,55 Okupacje urzędów i zakładów 1 0,47 1 2,22 0 0,00 Akty terroryzmu 14 6,54 1 2,22 13 7,69 Paraliż komunikacyjny 1 0,47 0 0,00 1 0,59 spowodowany Katastrofa kolejowa 1 0,47 0 0,00 1 0,59 Katastrofa lotnicza 1 0,47 1 2,22 0 0,00 Katastrofa 3 1,40 3 6,67 0 0,00 budowlana/technologiczna Osunięcia gruntu 1 0,47 0 0,00 1 0,59 Epidemia wśród ludzi 1 0,47 1 2,22 0 0,00 Epidemia wśród zwierząt 2 0,93 0 0,00 2 1,18 Skażenie chemiczne 12 5,61 2 4,44 10 5,92 Przerwy w dostawach gazu 1 0,47 1 2,22 0 0,00 Wybuch gazu 4 1,87 2 4,44 2 1,18 Katastrofy drogowe/transport TŚP 5 2,34 1 2,22 4 2,37 Problem roku 2000 38 17,76 6 13,33 32 18,93 Inne 80 11 5,14 4 8,89 7 4,14 Podmioty koordynujące działania Brak koordynatora 19 8,56 2 4,35 17 9,66 Pracownicy Starostwa 160 72,07 35 76,09 125 71,02 PSP 29 13,06 7 15,22 22 12,50 Policja 10 4,50 1 2,17 9 5,11 Inne 3 1,35 1 2,17 2 1,14 Inspektor nadzoru budowlanego 1 0,45 0 0,00 1 0,57 79 Dane z 329 województw; odchylenie standardowe 1,28. 80 Kategoria ta obejmuje miedzy innymi: obsługę pielgrzymki Jana Pawła II w Polsce, wydobycie i unieszkodliwienie niewypałów, ćwiczenia, gry decyzyjne.
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 25 Przygotowanie procedur na wypadek zdarzenia Ogółem Procedury Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Nie były przygotowane procedury 81 36,16 11 25,58 70 38,67 Procedury były przygotowane 143 63,84 32 74,42 111 61,33 5. System alarmowania i informowania Procedury informowania Procedury Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Nie było przygotowanych procedur 153 48,42 13 22,03 140 54,47 Procedury były przygotowane 163 51,58 46 77,97 117 45,53 Współpraca z mediami Media Ogółem Powiaty grodzkie Powiaty ziemskie % Liczba % Liczba % Liczba Brak 136 43,87 12 20,34 124,00 49,40 Radio 134 43,23 42,00 71,19 92,00 36,65 Telewizja 130 41,94 35,00 59,32 95,00 37,85 Prasa 100 32,26 27,00 45,76 73,00 29,08
Raport ZSK 2000. Poziom powiatowy Departament Bezpieczeństwa Powszechnego MSWiA 26 Interpretacja wyników i wnioski Budżet Analizując wysokość nakładów finansowych na planowanie cywilne i zarządzanie kryzysowe zaobserwować można dużą rozpiętość pomiędzy poszczególnymi powiatami, także w obrębie powiatów grodzkich i ziemskich. Charakterystyczna w tym wypadku jest prawie dziesięciokrotna różnica pomiędzy średnimi wydatkami w powiatach ziemskich i grodzkich. Jest to związane z różną wielkością budżetów ww. jednostek administracyjnych. Powiaty grodzkie, dysponując większą ilością pieniędzy, przeznaczają średnio większe środki na zarządzanie kryzysowe. Po porównaniu udziału nakładów finansowych na zarządzanie kryzysowe w budżecie, okazuje się jednak, że jest on zbliżony w obydwu rodzajach powiatów (0,12% - powiaty ziemskie, 0,10% - powiaty grodzkie). W powiatach ziemskich poziom wydatków jest niski, ale bardziej zrównoważony. W powiatach grodzkich średnia jest większa, należy jednak zwrócić uwagę na duże dysproporcje w nakładach przeznaczanych na ww. cel. Na przykład różnica tylko w obrębie województw: kujawsko-pomorskiego i śląskiego jest dwudziestokrotna. Duże nakłady na zarządzanie kryzysowe występujące w powiatach grodzkich są najprawdopodobniej pochodną istnienia w byłych miastach wojewódzkich rozbudowanych struktur OC, przejętych przez część powiatów grodzkich (w powiatach grodzkich, które nie miały ww. statusu struktury te, podobnie jak we wszystkich powiatach ziemskich musiały być tworzone od podstaw). Co ciekawe, tworzenie struktur reagowania kryzysowego okazało się mniej kosztowne, niż przejmowanie lub przekształcanie starych struktur. Prawidłowość taką sugeruje porównanie danych z województw kujawsko-pomorskiego i śląskiego (załącznik 2). W pierwszym z nich, spośród czterech powiatów grodzkich, trzy były dawniej stolicami województw. Pomimo tego średnie wydatki na zarządzanie kryzysowe w ww. powiatach należą do najwyższych w kraju. W województwie śląskim tylko trzy miasta miały status stolicy województwa (z 12, które przesłały adekwatne dane). Średnie wydatki na zarządzanie kryzysowe w powiatach grodzkich tego województwa są jednak niższe niż w województwie kujawsko-pomorskim i porównywalne ze średnią krajową dla powiatów grodzkich. Niepokój budzi fakt, że są powiaty (zwłaszcza ziemskie), w których w ogóle nie przeznacza się środków finansowych na zarządzanie kryzysowe. W związku z powyższym zasadne wydaje się rozważenie możliwości wprowadzenia regulacji ustalającej wysokość minimalnych kwot przeznaczanych na finansowania zarządzania kryzysowego wraz z podaniem źródeł finansowania. W przeliczeniu na jednego mieszkańca najwięcej wydaje się w powiatach grodzkich o cztery i pół razy więcej niż w powiatach ziemskich. Dysproporcje te można tłumaczyć większą liczbą zagrożeń występujących na terenach zurbanizowanych oraz znacznie poważniejszymi konsekwencjami, jakie spowodować by mogło pojawienie się kryzysu. Warto podkreślić znaczny udział płac w wydatkach na zarządzanie kryzysowe. W powiatach grodzkich przeznacza się na nie średnio 85% wydatków. W powiatach ziemskich udział ten jest mniejszy i wynosi 75%. Różnica ta jest związana z większą liczbą zatrudnionych osób odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe w powiatach grodzkich. Niedoinwestowanie zarządzania kryzysowego, a więc ograniczanie wydatków na szkolenia, zakup sprzętu i rozwój infrastruktury budzą spory niepokój. Nasuwają się wątpliwości, co do efektywności działań z zakresu zarządzania kryzysowego, za którymi nie stoi odpowiednie wsparcie finansowe. Z pewnością część takich działań może obejść się bez znacznych środków finansowych. Nie wszystkie problemy można jednak rozwiązać przy pomocy własnej inicjatywy i zaangażowania osób, które zajmują się zarządzaniem kryzysowym w powiecie.