GAZOMIERZ ROTOROWY CGR01
GAZOMIERZ ROTOROWY CGR01 1 2 3 5 6 7 Zatoowanie, budowa tr. 2 Dane techniczne tr. 3 Wyjścia omiarowe tr. Podtawowe wymiary tr. 6 Zalecenia intalacyjne tr. 7 Straty ciśnienia tr. Dobór gazomierza tr. Szanowni Pańtwo, Pragniemy rzedtawić kolejny wyrób gazomierz rotorowy CGR01, zarojektowany i wytwarzany rzez nazą fi rmę COMMON S.A., olkiego roducenta urządzeń i ytemów omiarowych. Dzięki unikatowej, dwukadłubowej kontrukcji gazomierze CGR01 oiadają wiele cech wyróżniających je ośród innych urządzeń tego tyu dotęnych na rynku. Ich arametry techniczne, właności metrologiczne znacznie rzewyżzają oziom wyznaczony dotąd rzez gazomierze rotorowe o tradycyjnej budowie. Zachęcamy do kontaktu z nami, otaramy ię odowiedzieć na wzelkie Pańtwa ytania dotyczące gazomierzy CGR01, ich użytkowania, doboru oraz możliwości wółracy z rzelicznikami, rejetratorami i ytemami tranmiji danych. 1
1 ZASTOSOWANIE, BUDOWA Gazomierze rotorowe CGR01, dzięki woim arametrom technicznym oraz włanościom metrologicznym ą najlezym rozwiązaniem, wzędzie tam, gdzie wytęują bardzo duże zmiany oboru gazu oraz gdzie należy zaewnić dokładny i ewny omiar. Najczęściej toowane ą w układach: w tacjach omiarowych i redukcyjnoomiarowych nikiego, średniego oraz odwyżzonego średniego ciśnienia, oomiarowania ytemów dytrybucji oraz miejc ich ołączeń z liniami rzeyłowymi, kontrolnego omiaru gazu, omiarowych gazów technicznych, m.in. owietrza, roanubutanu, acetylenu, wodoru. koru zewnętrzny Dwukadłubowa kontrukcja gazomierza CGR01 zaewnia całkowite odciążenie zeołu omiarowego, zarówno od narężeń montażowych, jak i od narężeń związanych z omiarem gazu o ciśnieniu i temeraturze różnych od otoczenia. Pozwala to na uzykiwanie bardzo dużych zakreowości rzy zachowaniu ełnego bezieczeńtwa omiaru, zwiękzenie trwałości urządzenia oraz zminimalizowanie trat ciśnienia. Kolejną zaletą gazomierzy CGR01 jet rota, bezroblemowa ekloatacja. Pełna obługa wykonywana jet od rzodu gazomierza, co ozwala na zmniejzenie gabarytów intalacji. Duża liczba nadajników imulów daje możliwość jednoczenego kontrolowania zużycia rzez odbiorcę i dotawcę gazu. Naza fi rma, dyonując bankiem gazomierzy erwiowych realizuje zybką, bezroblemową relegalizację gazomierzy, o której otrzymacie Pańtwo 12mieięczną gwarancję na całe urządzenie. Gazomierz rotorowy CGR01 zbudowany jet z natęujących odzeołów: koru zewnętrzny (ciśnieniowy) z gniazdami omiarowymi ciśnienia i temeratury, zeół omiarowy: z koruem wewnętrznym, zeołem rotorów z rzekładnią ynchronizującą, zeół rzenieienia naędu, rzenozący naęd z zeołu rotorów do zeołu liczydła wolnego od mierzonego gazu, zeół liczydła, obrotowy, z ośmioegmentowym licznikiem i nadajnikami imulów. zeół liczydła zeół rzenieienia naędu 2 koru wewnętrzny zeół rotorów
2 DANE TECHNICZNE ZASTOSOWANIE DANE TECHNICZNE Tabela 1. DN mm G Przeływ makymalny Q max [m 3 /h] Przeływ minimalny Q min [m3 /h] 1:50 1:65 1:0 1:100 1:130 1:160 1:200 Werja Objętość cykliczna V cykl [dm 3 ] Waga imulu nadajnika LF [m 3 /imul] 16 25 0,5 0, 0,3 0,25 0,2 w 0,229 0,316 0,01 0/50 25 0 0, 0,6 0,5 0, 0,3 0,25 0,2 w 0,229 0,316 0,503 0,1 0 65 1,3 1,0 0, 0,6 0,5 0, 0,3 0,316 0,503 0,1 w 0,23 50 65 100 2,0 1,6 1,3 1,0 0, 0,6 0,5 0,503 0,23 0,1 w 1,262 50/0 100 160 3,0 2,5 2,0 1,6 1,3 1,0 0, 0,23 1,262 0,1 100 160 3,0 2,5 2,0 1,6 1,3 1,0 0, w 1,310 2,020 0,1 0/100 1,310 160 250 5,0,0 3,0 2,5 2,0 1,6 1,3 2,020 0,1 w 3,35 100 250 00,0 6,0 5,0,0 3,0 2,5 2,0 2,020 3,35 1 00 650 13 10,0 6,0 5,0,0 3,0 3,35 1 werja odtawowa, zalecana werja zybkobieżna, mniejza gabarytowo, odwyżzony oziom hałau w werja wolnobieżna, więkza gabarytowo, obniżony oziom hałau makymalne ciśnienie racy: 1,6 MPa PN16; 2,0 MPa PN20, ANSI150 wielkości gazomierzy: G16 G00 zakre rzeływów: 0,2 (mniejzy na zaytanie) 650 m 3 /h zakreowość: od 1:50 do 1:200 zgodnie z ZT 13/9, więkze na zaytanie zakre temeratur: mierzonego gazu 20 C 60 C otoczenia 25 C 70 C zatwierdzenia tyu: oznaczenie budowy rzeciwwybuchowej: ozycje racy: ZT 13/9 krajowe ZT E 2.200 na rynek Unii Euroejkiej, inne na zaytanie II 2G EEx ia IIB T wykonanie tandardowe II 2G EEx ia IIC T wykonanie ecjalne ozioma i ionowa w wykonaniu tandardowym rozdział 5. 3
dokładność: rzewyżza wymogi norm PGNiG i Unii Euroejkiej określające: w zakreie omocniczym Q min Q t < ±2% w zakreie odtawowym Q t Q max < ±1% Q t = 0,1Q max dla 1:50; Q t = 0,05Q max dla więkzych od 1:50 Ry. 1. Przykładowa charakterytyka metrologiczna gazomierza rotorowego CGR01 Błąd [%] 2 1 0 1 2 Gaz lub miezanina gazów Symbol (wzór) chemiczny Gętość ρ [kg/m 3 ] Gętość względem owietrza Wykonanie gazomierza Q min Q t Q ma x Q [m 3 /h] argon Ar 1,66 1,3 azot N 2 1,16 0,97 butan C H 10 2,53 2,1 dwutlenek węgla CO 2 1, 1,53 etan C 2 H 6 1,27 1,06 etylen gaz ziemny hel metan owietrze roan tlenek węgla acetylen wodór C 2 H ~CH He CH C 3 H CO C 2 H 2 H 2 1,17 ~0,75 0,17 0,67 1,20 1,7 1,16 1,09 0,0 0,9 ~0,63 0,1 0,55 1 1,56 0,97 0,91 0,07 ecjalne IIC ecjalne IIC Tabela 2. Gętości najczęściej mierzonych rzez CGR01 gazów. Gętości odano rzy temeraturze 20 C i ciśnieniu 101,325 kpa (w rzyadku gdy itnieje otrzeba omiaru gazu nie wymienionego w tabeli roimy o kontakt) 3 WYJŚCIA POMIAROWE WYJŚCIA POMIARU CIŚNIENIA I TEMPERATURY Gazomierze CGR01 oiadają cztery wyjścia omiaru ciśnienia z gwintem M12x1,5 (tandard) lub ¼ NPT rozmiezczone ymetrycznie o dwa, o obu tronach koruu: dwa oznaczone r do omiaru ciśnienia wlotowego, używane do omiaru ciśnienia rzy korekcji objętości gazu, dwa oznaczone do omiaru ciśnienia wylotowego. Ocjonalnie gazomierze mogą być wyoażone w cztery wyjścia omiaru temeratury (gniazda z gwintem M1x1,5 lub ¼ NPT), o dwa o obu tronach koruu. ZESPÓŁ LICZYDŁA, NADAJNIKI IMPULSÓW Każdy gazomierz wyoażony jet w obrotowy w zakreie 350 zeół liczydła zawierający: ośmioozycyjny licznik mechaniczny, który umożliwia bezośredni odczyt rzeczywitej objętości zmierzonego gazu, nadajniki imulów LF, jeden nikiej czętotliwości kontaktronowy LFK i jeden nikiej czętotliwości indukcyjny LFI, odłączone do gniazda 1(dla DN50 i DN0 1x LFK). Na zamówienie gazomierze mogą być wyoażone w dodatkowe nadajniki LF i/lub nadajniki wyokiej czętotliwości HF.
HF Ui = 16 V DC Ii = 25 ma LFI Ui = 15,5 V DC Ii = 52 ma LFK, AFK Ui = 15,5 V DC Ii = 52 ma Tabela 3. Dane techniczne nadajników imulów WYJŚCIA POMIAROWE Pi = 6 mw Pi = 169 mw Pi = 169 mw Li = 50 μh Li 0 μh Li 0 Ci = 30 nf Ci = 2 nf Ci 0 Wyjście omiaru ciśnienia Wyjście omiaru ciśnienia r Wyjścia omiaru temeratury (ocja) Gniazdo 2 (ocja) Ry.2. Rozmiezczenie wyjść omiarowych Gniazdo 1 Gazomierze rotorowe CGR01 mogą być wyoażone aż w 6 nadajników imulów Tabela. Tabela. Symbol Nadajnik imulów oi Oznaczenie na tabliczce gazomierza CGR01 LFK nikiej czętotliwości kontaktronowy LFK 1, LFK 2 LFI nikiej czętotliwości indukcyjny LFI 1, LFI 2 HF wyokiej czętotliwości wewnętrzny w zeole liczydła HF 1, HF 2 AFK nikiej czętotliwości kontaktronowy kontrolny (toowany wymiennie z HF 1) AFK Wagi imulów nadajników LF odane ą w Tabeli 1. Waga imulów nadajników HF utalana jet indywidualnie dla każdego gazomierza. Można ją odczytać na tabliczce znamionowej gazomierza. Nr inu 1 2 5 3 6 Gniazdo 1 LFK 1 (tandard) LFI 1 (tandard DN0, DN100) HF 1 lub AFK Gniazdo 2 LFK 2 LFI 2 HF 2 Ry. 3. Numeracja inów nadajników imulów znajdujących ię w zeole liczydła. Do ołączenia należy toować 6inowy męki wtyk TUCHEL nr C091 31H006 100 2 5
PODSTAWOWE WYMIARY Gazomierze rotorowe CGR01 rodukowane ą w dwóch tyozeregach: od G16 do G100 oraz 21 od G100 do G00. Tyozereg Tyozereg 21 Ry.. Podtawowe wymiary gazomierzy rotorowych CGR01 Tabela 5. DN 0 50 0 100 n A B L Ciężar Objętość cykliczna mm mm mm kg dm 3 G16 165 277 10 0,229 G16w 1 296 12 0,316 G25 165 277 10 0,229 G25 1 296 12 0,316 G25w 225 337 1 0,503 G0 1 296 12 0,316 G0 225 337 1 0,503 G0w 295 07 19 0,23 G65 225 337 1 0,503 G65 295 07 19 0,23 G65w 391 503 2 1,262 G100 295 07 19 0,23 G100 391 503 2 1,262 G100 295 07 19 0,23 G100 391 503 2 1,262 G100 29 21 356 25 1,310 G100w 31 21 21 31 2,020 G160 29 21 356 25 1,310 G160 31 21 21 31 2,020 G160w 39 21 56 2 3,35 G250 31 21 21 31 2,020 G250 39 21 56 2 3,35 G00 39 21 56 2 3,35 6 werja odtawowa, zalecana werja zybkobieżna, mniejza gabarytowo, odwyżzony oziom hałau w werja wolnobieżna, więkza gabarytowo, obniżony oziom hałau
5 ZALECENIA INSTALACYJNE WYMIARY ZALECENIA Gazomierze rotorowe CGR01 ą objęte 2mieięczną gwarancją. Nie wymagają zczególnej obługi oza okreową kontrolą oleju. Przed zaintalowaniem gazomierza w intalacji docelowej należy zaoznać ię z dotarczoną intrukcją obługi. Poniżej zamiezczamy odtawowe zaady ich użytkowania: gazomierze owinny być tranortowane w oakowaniu firmowym, nie mogą być rzucane, oddawane ilnym wtrząom, gazomierze mogą racować zarówno w omiezczeniach o utabilizowanej temeraturze jak i na zewnątrz (wymagane jet ołonięcie gazomierza rzed bezośrednim wływem warunków atmoferycznych: śniegu, dezczu, gradu), gazomierze rotorowe CGR01 w tandardowym wykonaniu mogą racować w układach, w których gaz naływa zarówno z lewej (a), z rawej (b) trony, z góry (c) lub z dołu (d), rzed układem omiarowym należy zamontować filtr dokładnego oczyzczenia o kuteczności co najmniej 10 μm, zaleca ię na okre ierwzych tygodni racy rurociągu czaowy montaż rzed gazomierzem wkładu filtracyjnego iatkowego (n. CWF nazej rodukcji), należy zwrócić zczególną uwagę aby mierzony rzeływ gazu nie rzekraczał Q max gazomierza (ytuacje takie najczęściej zdarzają ię rzy naełnianiu zbiorników, rurociągów, kotłów, intalacji o dużych ojemnościach). Dla werji odtawowej douzcza ię chwilowe rzekroczenie Q max o 20% (dla wolnobieżnej o 50%), wzelkie race związane z otwieraniem zaworów (owodujących zwiękzenie rzeływu rzez urządzenie omiarowe) należy wykonywać owoli rzetrzegając zaleceń odowiednich norm, minimalne długości odcinków, według normy ZNG010:2001, wynozą: doływowy xdn, odływowy 2xDN. Jeteśmy roducentami zeregu urządzeń wółracujących z gazomierzami CGR01: korektorów i rzeliczników objętości CMK02, CTK02, CPS01, rejetratorów imulów CRI02; akceoriów takich jak odcinki omiarowe, wkłady filtracyjne CWF, zawory trójdrogowe CKMT. Ry.5. Komletny zetaw omiarowy z korektorem bateryjnoieciowym CMK02 7
6 STRATY CIŚNIENIA Przy doborze gazomierza należy mieć na uwadze, że odobnie jak inne elementy em intalacji gazowej, wywołuje on adek ciśnienia gazu w rurociągu. Wartość tego adku rzy gętości gazu 1,2 kg/m 3 może być odczytana z oniżzego wykreu (Ry. 6.) Dla innych gętości mierzonego gazu trata ciśnienia na gazomierzu rotorowym wynoi: ρ 1 = ( ) ( N ) [Pa] 300 200 100 50 0 30 20 ρ a tyozereg N 10 10 20 30 0 50 70 100 Q [%] Q max G100 DN0 G65 DN50 G0 DN0 G0 DN50 G25 DN0 G16 DN0 [Pa] 1000 Ry.6. Strata ciśnienia dla gazomierzy rotorowych CGR01 dla gętości gazu ρ a =1,2 kg/m 3 500 00 300 200 100 50 0 30 20 tyozereg 21 10 10 20 30 0 50 100 Q [%] Q max G00 DN100 G250 DN100 G160 DN0 G160 DN100 G100 DN0 G100 DN100 OZNACZENIA: 1 = rzeczywita trata ciśnienia [Pa] = trata ciśnienia dla ρ a =1,2 kg/m 3 (Ry.6.) [Pa] = rzeczywite nadciśnienie racy [kpa] N = ciśnienie normalne: 101,325 kpa ρ = gętość mierzonego gazu według Tabeli 2. [kg/m 3 ] ρ a = gętość owietrza: 1,2 kg/m 3 7 DOBÓR GAZOMIERZA Zaotrzebowanie na gaz wyraża ię w metrach ześciennych normalnych (Nm 3 ). Wielkość gazomierza dobiera ię korzytając z rzeczywitych warunków racy (objętości rzeczywitej). Itnieje zatem konieczność rzeliczania objętości normalnej na faktyczną objętość rzeływającego gazu w miejcu omiaru (wzór 1). (1) V R =V N Z N / R T R /T N Gazomierz owinien być dobrany tak, aby ełniał warunki: Przeływ makymalny gazomierza Q max owinien być więkzy od makymalnego rzeływu, jaki może zaitnieć w miejcu omiaru Q max R (wzór 2). (2) Q max > Q max R Przeływ minimalny gazomierza Q min (wzór 3) owinien być mniejzy od minimalnego rzeływu, jaki może zaitnieć w miejcu omiaru Q min R. O ile gazomierz mierzy gaz o nadciśnieniu owyżej 0,1 MPa to zgodnie z ZNG010:2001 rzeływ minimalny korygowany gazomierza Q min kr owinien być mniejzy od rzeływu minimalnego w miejcu omiaru (wzór 3a). (3) Q min < Q min R (3a) Q min kr < Q min R
Zakre temeratur (wzór ) i ciśnień (wzór 5) mierzonego gazu owinien mieścić ię w zakreie racy gazomierza: () t min <t R <t max (5) R < max Do zybkiego, rzybliżonego wyznaczenia makymalnego i minimalnego rzeływu rzeczywitego w miejcu omiaru łużą wzory (6) i (7): (6) Q max R = Q max N N / min R (7) Q min R = Q min N N / max R Do obliczania rzeływu minimalnego korygowanego korzyta ię z wzoru (): () Q min kr = Q min ρ a / ρ R gdzie ρ R = ρ max R / N Przykład Należy dobrać gazomierz dla tacji omiarowej o arametrach: zakre rzeływów w warunkach normalnych: 9 00 Nm 3 /h (Q max N = 00 Nm 3 /h, Q min N = 9 Nm 3 /h) zakre nadciśnienia: 100 300 kpa (czyli ciśnienia abolutne: min R 200 kpa, max R 00 kpa) zakre temeratur: 2 20 C Q max R = 00 101,325/200 202,6 m 3 /h, Q min R = 9 101,325/00 2,3 m 3 /h, Pierwzym gazomierzem, który ełnia warunek (2) jet G160 o Q max = 250 m 3 /h (Tabela 1.). Przy zakreowości 1:130 Q min tego gazomierza wynoi 2 m 3 /h, a więc zotał ełniony warunek (3) i nie zachodzi konieczność korzytania z warunku (3a). Gazomierz CGR DN0 G160 PN16 obejmuje ełen zakre rzeływów, jakie mogą ojawić ię odcza racy tacji omiarowej. Sełnione ą również warunki dotyczące zakreu ciśnień (5) i temeratur () racy. Przy doborze należy amiętać, że do wyznaczenia rzeływów rzeczywitych zawze touje ię wartość ciśnienia abolutnego. Wartości te toowane ą we wzytkich odanych wzorach i obliczeniach. OZNACZENIA: V R = objętość rzeczywita [m 3 ] V N = objętość w warunkach normalnych [Nm 3 ] Z = wółczynnik ściśliwości, dla max R < 500 kpa Z 1 Q max = rzeływ makymalny gazomierza [m 3 /h] Q max R = rzeływ makymalny w miejcu omiaru [m 3 /h] Q max N = rzeływ makymalny w warunkach normalnych [Nm 3 /h] Q min = rzeływ minimalny gazomierza [m 3 /h] Q min R = rzeływ minimalny w miejcu omiaru [m 3 /h] Q min kr = rzeływ minimalny gazomierza korygowany [m 3 /h] Q min N = rzeływ minimalny w warunkach normalnych [Nm 3 /h] T N = temeratura normalna: 273,15 K T R = temeratura mierzonego gazu [K] t min = minimalna temeratura racy gazomierza [ C] t R = temeratura mierzonego gazu [ C] t max = makymalna temeratura racy gazomierza [ C] N = ciśnienie normalne: 101,325 kpa R = ciśnienie mierzonego gazu [kpa] min R = ciśnienie minimalne mierzonego gazu [kpa] max = makymalne ciśnienie racy gazomierza [kpa] max R = ciśnienie makymalne mierzonego gazu [kpa] ρ a = gętość medium legalizacyjnego [kg/m 3 ] (dla owietrza 1,2 kg/m 3 ) ρ R = gętość gazu w miejcu omiaru [kg/m 3 ] ρ = gętość gazu według Tabeli 2. [kg/m 3 ] UWAGA: Producent zatrzega obie rawo dokonania zmian kontrukcyjnych nie naruzających zgodności roduktu z odowiednimi normami.
PARTNER HANDLOWY COMMON S.A. ul. Alekandrowka 67/93 91205 Łódź tel. 2 253 66 00 2 253 66 59 fax 2 253 66 99 htt://www.common.l email: common@common.l PR: CGR/PL/01/0.06