MAJ 2015 Raport BIG Indeks Zatorów Płatniczych BIG 28. EDYCJA www.raportbig.pl Mimo poprawiającej się koniunktury gospodarczej przedsiębiorstwa mają nadal problemy z odzyskiwaniem należności w niektórych branżach skala zatorów płatniczych wzrosła. (s. 5) Firmy z sektora MŚP zazwyczaj nie korzystają z miękkiej windykacji efekt? Średnio 42 proc. ich należności jest opóźnionych. (s. 12)
Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. (BIG InfoMonitor): ź Wymienia informacje gospodarcze (informacje o dłużnikach - konsumentach i przedsiębiorcach) pomiędzy bankami, a wszystkimi sektorami gospodarki; ź Prowadzi Rejestr Dłużników BIG oraz jako jedyny z BIGów w Polsce posiada bezpośredni dostęp do baz Biura Informacji Kredytowej i Związku Banków Polskich (ponad 6,1 mln informacji i danych o zaległym zadłużeniu); ź Raporty z BIG InfoMonitor pobierają, średnio co 4 sekundy, banki komercyjne i spółdzielcze oraz przedsiębiorcy z większości branż (firmy pożyczkowe, leasingowe, telekomunikacyjne itp.). ź Wysyła do dłużnika wezwania do zapłaty, z informacją o konsekwencjach niespłacenia długu, a potem wpis do Rejestru Dłużników BIG jest skuteczny. ODZYSKUJ SWOJE NALEŻNOŚCI Motywacją dłużnika do spłaty zobowiązań jest świadomość konsekwencji wpisania do Rejestru Dłużników w BIG InfoMonitor. W efekcie dłużnikowi odmawia się udzielenia kredytów, pożyczek, przedstawia mniej korzystne warunki współpracy. SPRAWDZAJ SWOICH KONTRAHENTÓW Zanim podejmiesz współpracę z nowym kontrahentem, sprawdź czy spłaca on swoje zobowiązania. Wczesne wykrycie nierzetelnych kontrahentów to ograniczenie ryzyka poniesienia strat finansowych. POTWIERDZAJ SWOJĄ WIARYGODNOŚĆ Zdobądź Certyfikat Firmy Wiarygodnej Finansowo i dołącz do grona solidnych przedsiębiorców z zasadami. www.big.pl
Raport BIG www.raportbig.pl 1 Raport BIG Indeks Zatorów Płatniczych BIG MAJ 2015 28. EDYCJA SPIS TREŚCI Najważniejsze liczby Wstęp Indeks BIG Indeks BIG w wybranych branżach Zatory płatnicze przeszkadzają firmom Sytuacja finansowa małych i średnich przedsiębiorstw Czekając na zapłatę Problem nieterminowych płatności wśród MŚP Szacunkowa wartość przeterminowanych należności Konsekwencje zatorów płatniczych w firmach Płynność finansowa Hierarchia terminowych płatności Komu pomaga gospodarka? Prognozy przyszłości finansowej firm O badaniu Informacja o przypisaniu kodów PKD do wybranych branż 2 3 5 6 8 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
2 www.raportbig.pl Raport BIG NAJWAŻNIEJSZE LICZBY Najważniejsze liczby z raportu uwzględniają odpowiedzi firm z przeterminowanymi należnościami, o zatrudnieniu od 10 do 249 osób. 12,6 pkt. wartość Indeksu Zatorów Płatniczych BIG 81 % 61 % 42 % 69,5 tys. zł. małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) borykających się z zatorami płatniczymi uważa je za poważną przeszkodę w prowadzeniu działalności MŚP wskazuje, że opóźnione płatności za produkty i usługi są elementem ich codzienności. W porównaniu z wrześniem 2014 r. odsetek ten wzrósł o 11 pkt. proc. średnio tyle należności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) jest opóźnionych to szacunkowa wartość przeterminowanych należności przypadająca na jedną rmę 54 % MŚP posiada przeterminowane należności o wartości powyżej 50 tys. zł 62 % rm pozytywnie ocenia możliwości kontrahentów do płacenia w terminie (brak zmiany w porównaniu z poprzednią edycją badania) 47 % rm ma problem z zachowaniem wypłacalności 36 % rm deklaruje, że nie reguluje zobowiązań w terminie 47 % rm uważa, że warunki gospodarcze im sprzyjają, 44 proc., że nie 31 % przedsiębiorstw oczekuje, że jego sytuacja nansowa w najbliższych 12 miesiącach się poprawi, 14 proc. rm obawia się, że ich sytuacja pogorszy się, 51 proc. ankietowanych nie przewiduje zmian
Raport BIG www.raportbig.pl 3 WSTĘP Szanowni Państwo, Przedstawiamy już 28 edycję Raportu BIG na temat zatorów płatniczych, występujących w polskiej gospodarce. Badaniem objęte zostały firmy, które deklarowały, że część ich należności nie jest regulowana terminowo (posiadają należności przeterminowane). Ta grupa przedsiębiorców po raz kolejny podzieliła się z nami opiniami na temat bezpieczeństwa prowadzenia działalności gospodarczej oraz wpływu sytuacji gospodarczej na kondycję finansową swoich firm. Koncentrujemy się na małych i średnich firmach zatrudniających od 10 do 249 osób, bo to one w największym stopniu narażone są na ryzyko niedotrzymywania warunków umowy przez partnerów biznesowych. Wyniki badania wydają się zaskakujące, bo mimo że Polska ma za sobą siedem kwartałów zauważalnego wzrostu gospodarczego, przybyło ocen negatywnych. Indeks Zatorów Płatniczych BIG obniżył się z 16 do 12,6 pkt., co oznacza, że opóźnienia w płatnościach za towary i usługi wzrosły. Jeszcze bardziej znaczący spadek wskaźnika widać w zestawieniu rok do roku. Najwyraźniej obserwowane na początku zeszłego roku przyspieszenie gospodarki na ponad 3 procent przyrostu PKB, wywoływało większe nadzieje na udrożnienie płatności, niż okazało się to w rzeczywistości. Trzeba jednak pamiętać, że w tym czasie doszło też do pogorszenia relacji handlowych z Rosją, co szczególnie odczuli rolnicy, firmy produkcyjne i przetwórcze, a także transportowe. Dwie ostatnie branże dołączyliśmy do naszego najnowszego badania, do prezentowanych już od lat: dostawców usług finansowych, dostawców usług masowych, budownictwa, turystyki, e -commerce oraz przedsiębiorców i innych branż. Szersza baza oraz geopolityczne zawirowania sprawiły, że średni odsetek płatności, na które czekają małe i średnie firmy wzrósł w nowej odsłonie badania z 32 do 42 proc. mówimy tu o grupie przedsiębiorstw z problemami, bo tę badamy. Generalnie dla MŚP na całym rynku odsetek ten kształtuje się na poziomie kilkunastu procent. Szersza baza oraz geopolityczne zawirowania sprawiły, że średni odsetek płatności, na które czekają małe i średnie firmy wzrósł w nowej odsłonie badania z 32 do 42 proc. mówimy tu o grupie przedsiębiorstw z problemami, bo tę badamy. Generalnie dla MŚP na całym rynku odsetek ten kształtuje się na poziomie kilkunastu procent. Do nieregulowania swoich zobowiązań w terminie przyznaje się więcej niż jedna trzecia MŚP. Co robią, gdy zmuszone są wybierać za co zapłacić w pierwszej kolejności? Na pewno nie sięgają po faktury kontrahentów. Przede wszystkim regulują ZUS, podatki i wynagrodzenia pracowników, dalej leasing, kredyty, dopiero na końcu opłacają zobowiązania wobec firm kooperujących. SŁAWOMIR GRZELCZAK Prezes Zarządu Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A.
4 www.raportbig.pl Raport BIG WSTĘP PROGNOZA KONDYCJI FINANSOWEJ FIRM Co trzecia firma liczy na poprawę sytuacji finansowej w nadchodzących 12 miesiącach, ponad połowa ocenia, że jej kondycja co najmniej pozostanie bez zmian, jedynie co piętnasta uważa, że może być gorzej. Przedsiębiorcom nie brakuje jednak optymizmu, prawie co trzecia firma liczy na poprawę sytuacji finansowej w nadchodzących 12 miesiącach, ponad połowa ocenia, że jej kondycja co najmniej pozostanie bez zmian, jedynie co piętnasta uważa, że może być gorzej. MŚP, wprawdzie nieśmiało, ale jednak spodziewają się też lepszej ściągalności płatności za towary i usługi. Jedna piąta ankietowanych zakłada, że w najbliższych trzech miesiącach wierzytelności będą oddawane szybciej, ponad 60 proc., że tak jak dotychczas, a niewiele ponad 10 proc. prognozuje pogorszenie. Kto będzie miał rację, czas pokaże, a my niezwłocznie poinformujemy o tym w kolejnym raporcie. Nie ma jednak wątpliwości, że na poprawę nie należy czekać z założonymi rękami. Zawsze można skorzystać z miękkiej windykacji, jaką jest wpisanie nierzetelnego kontrahenta do bazy biura informacji gospodarczej, utrudniając mu tym samym funkcjonowanie i ostrzegając innych. Warto też pamiętać, że każdorazowo przed podjęciem decyzji o współpracy, dzięki BIG, można zweryfikować wiarygodność finansową przyszłego odbiorcy usług czy towarów. Zapraszam do lektury! www.facebook.com/bigpl www.facebook.com/licencjanazaufanie
Raport BIG www.raportbig.pl 5 Indeks BIG W artość Indeksu Zatorów Płatniczych BIG (wcześniej Wskaźnik Bezpieczeństwa Działalności Gospodarczej BIG) od momentu poprzedniego badania obniżyła się o 3,4 pkt. i obecnie wynosi 12,6 pkt. Oznacza to, że wbrew optymizmowi Indeks BIG przedsiębiorców widocznym we wrześniu, problem zatorów płatniczych w małych i średnich firmach pogłębił się. Skalę problemu pokazują dane PONT Info, według jego statystyki małym i średnim przedsiębiorcom z opóźnieniami wpływa do kas co dziewiąta złotówka, czyli około 21 mld zł. WARTOŚĆ INDEKSU BIG zmalała o 3,4 pkt. obecnie wynosi 12,6 pkt. 8,6 5,4 9,1 14,1 17,8 19,3 14,3 16,0 12,6 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 IV 2015 Mimo lepszych warunków gospodarczych przedsiębiorstwom, których kontrahenci nie regulują terminowo zobowiązań, nie udaje się poprawić sytuacji i w pełni uczestniczyć w lepszej koniunkturze. Szczególnie widoczne jest to w branży budowlanej. 8,6 5,4 9,1 Indeks BIG a PKB 14,1 Indeks BIG 17,8 Spadek liczby upadłości w stosunku do początku zeszłego roku i niezła sytuacja gospodarcza, nie pomagają. Znacznie więcej firm związanych z budownictwem podkreśla, że w porównaniu z 2014 r. więcej kontrahentów spowolniło płatności, niż przyspieszyło. IV kwartał 2012 II kwartał 2013 IV kwartał 2013 II kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2013 III kwartał 2013 I kwartał 2014 III kwartał 2014 prognoza I kwartał 2015 19,3 14,3 16,0 12,6 IV 2015 IX 2014 VI 2014 III 2014 XII 2013 IX 2013 VI 2013 III 2013 XII 2012 PKB Indeks BIG
6 www.raportbig.pl Raport BIG Indeks BIG W WYBRANYCH BRANŻACH Do spadku indeksu, w najnowszej edycji badania, dołożyły się również dołączone do próby nowe branże: produkcja i przetwórstwo oraz transport. Obie zostały najbardziej narażone na konsekwencje związane z geopolitycznymi wydarzeniami 2014 r. Produkcja i przetwórstwo mocno odczuły sankcje nałożone przez Rosję na kraje UE. A w przypadku przewoźników poza ograniczeniem transportu na wschód, w grę weszła też obawa przed skutkami wprowadzenia płacy minimalnej dla zagranicznych kierowców wjeżdżających do Niemiec. Indeks BIG w wybranych branżach WARTOŚĆ INDEKSU BIG Dostawcy usług nansowych Dostawcy usług masowych Przedsiębiorcy (inne branże) Branża turystyczna Branża budowlana E-commerce Transport Produkcja i przetwórstwo Ogółem (wszystkie branże) wynosi: 12,6 pkt. 17,6 pkt 14,0 pkt 13,0 pkt 24,0 pkt 5,4 pkt 11,6 pkt 4,0 pkt 11,1 pkt
Raport BIG www.raportbig.pl 7 Indeks BIG W WYBRANYCH BRANŻACH Przed sezonem letnim optymizm wykazują hotele i biura podróży. Wskaźnik zatorów płatniczych wyłącznie dla tej branży uplasował się na poziomie nienotowanym od lat. Dobrze mają się dostawcy usług masowych, którzy zawsze najlepiej radzą sobie z egzekwowaniem przeterminowanych płatności. Wciąż w dobrym nastroju są także dostawcy usług finansowych. Uczestniczący w badaniu głównie pośrednicy finansowi wyrażają już jednak niepokój o spadek sprzedaży i ewentualne pogorszenie płatności za swoje usługi. EGZEKWOWANIE PRZETERMINOWANYCH PŁATNOŚCI Dobrze mają się dostawcy usług masowych, którzy zawsze najlepiej radzą sobie z egzekwowaniem przeterminowanych płatności. 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 19,3 34,1 21,6 11,4 16,2 15,4 17,5 Indeks BIG w wybranych branżach, zmiany w czasie 25,0 19,8 8,6 14,3 18,8 2,5 12,0 16,0 22,3 9,3 16,8 21,0 8,1 18,9 12,6 17,6 14,0 13,0 24,0 5,4 11,9 4,0 11,1 III 2014 VI 2014 IX 2014 IV 2015 dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy (inne branże) branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo ogółem (wszystkie branże)
8 www.raportbig.pl Raport BIG ZATORY PŁATNICZE PRZESZKADZAJĄ FIRMOM POZYTYWNE NASTROJE Większość branż, mimo nienajlepszej oceny wpływu gospodarki na ich biznes, spodziewa się jednak w najbliższych miesiącach poprawy zachowania kontrahentów. Ostatecznie w kwietniowym badaniu mamy więcej firm postrzegających nieterminowe regulowanie płatności przez swoich klientów jako poważną przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej niż przed siedmioma miesiącami. Przybyło przedsiębiorstw, u których nieterminowe płatności 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% występują często. Większość branż, mimo nienajlepszej oceny wpływu gospodarki na ich biznes, spodziewa się jednak w najbliższych miesiącach poprawy zachowania kontrahentów, wyjątek stanowią wspomniane już wcześniej finanse. Niemal co trzecie przedsiębiorstwo liczy również, że jego kondycja finansowa w ciągu roku poprawi się. Jak regulowane są płatności za produkty, towary i usługi przez odbiorców / kontrahentów w porównaniu do ubiegłego roku szybciej, czy później? 8% 16% 5% 10% 9% 9% 5% 18% 14% 14% 5% 27% 0% 13% 11% 22% 13% 20% Usługi masowe Usługi nansowe Przedsiębiorstwa Branża budowlana Branża turystyczna Ogółem Produkcja i przetwórstwo E-commerce Transport szybciej później
Raport BIG www.raportbig.pl 9 ZATORY PŁATNICZE PRZESZKADZAJĄ FIRMOM 90% 75% 60% 45% 30% 15% 0% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 37% Ogółem 61% Czy problem nieterminowego regulowania należności, wśród firm z Pana(i) branży, występuje często czy rzadko? 60% Usługi nansowe 38% 39% Usługi masowe 57% 44% 53% Przedsiębiorcy rzadko 43% Branża turystyczna 57% 20% Branża budowlana często 79% 38% E-commerce 63% 18% Transport 76% 33% 66% Produkcja i przetwórstwo Biorąc pod uwagę obecną sytuację, czy przewiduje Pan(i), że poziom wierzytelności, których termin płatności mija w okresie 60 dni w ciągu następnych 3 miesięcy, w przypadku klientów \ partnerów biznesowych wzrośnie, nie zmieni się, zmaleje, trudno powiedzieć? Ogółem Usługi nansowe Usługi masowe Przedsiębiorcy Branża turystyczna Branża budowlana E-commerce Transport wzrośnie nie zmieni się zmaleje trudno powiedzieć Produkcja i przetwórstwo CO TO JEST INDEKS ZATORÓW PŁATNICZYCH BIG Indeks pokazuje na ile dotkliwe dla firm są opóźnienia w zapłacie za sprzedane produkty i usługi. Na ogólną wartość indeksu wpływają opinie małych i średnich firm zatrudniających od 10 do 249 pracowników, wyłącznie tych, które mają lub w ostatnich trzech miesiącach miały do czynienia z należnościami przeterminowanymi o ponad 60 dni. Wartość indeksu może wahać się w przedziale od minus 100 pkt do 100 pkt. Im wyższy poziom tym mniejsze kłopoty z zatorami płatniczymi. Ankietowane firmy podzielone są na osiem branż: dostawców usług finansowych, czyli firmy pośrednictwa finansowego i mniejsze banki; dostawców usług masowych m.in.: gazownie, elektrownie, spółdzielnie mieszkaniowe; turystykę: hotele, biura podróży; budownictwo od przygotowania terenu pod budowę, po roboty wykończeniowe; e-commerce czyli handel w sieci i poza placówkami; transport wodny i lądowy oraz firmy pracujące na jego rzecz; produkcję i przetwórstwo oraz kategorię przedsiębiorców, w której mieszczą się inne segmenty gospodarki. Przedstawiciele firm wymienionych branż oceniają m.in.: ź w jakim stopniu opóźnienia w płatnościach są przeszkodą w prowadzeniu działalności gospodarczej, ź skalę problemu nieterminowych należności w swojej branży, ź terminowość płatności klientów zarówno biznesowych jak i indywidualnych, ź możliwą zmianę poziomu wierzytelności w najbliższych trzech miesiącach.
10 www.raportbig.pl Raport BIG SYTUACJA FINANSOWA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW SYTUACJA FINANSOWA MŚP Ponad połowa (57 proc.) firm ocenia obecną sytuację finansową jako dobrą, a tylko mniej niż co dziesiąta (8 proc.) uważa stan swoich finansów za zły. Wyniki badania nastrojów firm z sektora MŚP w I kwartale 2015 r. pokazują, że sytuacja firm, które mają problem z nieterminowymi płatnościami kontrahentów, nie uległa pozytywnym zmianom w porównaniu z poprzednim badaniem. Pomimo optymistycznego nastawienia, które przedsiębiorcy prezentowali we wrześniu 2014 r., teraz co piąta firma jest zdania, że I kwartał 2015 przyniósł pogorszenie ich sytuacji finansowej w porównaniu z poprzednimi 3 miesiącami. Większość, bo ponad 60 proc. firm, nie widzi ani pozytywnych, ani negatywnych zmian. Pomimo to, ponad połowa (57 proc.) firm ocenia obecną sytuację finansową jako dobrą, a tylko mniej niż co dziesiąta (8 proc.) uważa stan swoich finansów za zły. W tak wydawałoby się niezłych warunkach nieterminowe płatności dotykają więcej niż co trzecią małą lub średnią firmę i wpędzają je w utratę płynności finansowej. Brak zmian nie jest więc zwiastunem stabilizacji i spokoju. Należy raczej traktować to jako ostrzeżenie przed kłopotami z wypłacalnością, w przypadku braku istotnych modyfikacji w zasadach zarządzania ryzykiem finansowym w MŚP. Ocena obecnej sytuacji nansowej MŚP w porównaniu do poprzedniego kwartału WSZYSTKIE BRANŻE Ocena obecnej sytuacji finansowej MŚP Ocena obecnej sytuacji nansowej przez MŚP WSZYSTKIE BRANŻE 20% 18% 8% 57% 62% poprawiła się pogorszyła się bez zmian 35% dobra zła przeciętna
Raport BIG www.raportbig.pl 11 CZEKAJĄC NA ZAPŁATĘ 61 proc. MŚP wskazuje, że opóźnione płatności za produkty i usługi są elementem ich codzienności. W porównaniu z wrześniem 2014 r. odsetek ten wzrósł o 11 pkt. proc. Problemy najczęściej mają firmy z branży budowlanej (w porównaniu z wynikami z września 2014 r. tutaj nastąpił największy wzrost nieterminowego regulowania płatności z 64 proc. na 79 proc.) i transportowej (trzy na cztery), co jest już stałą cechą obu biznesów. Na nieterminowe regulowanie zobowiązań przez kontrahentów narzekają także przedsiębiorstwa produkcyjne i przetwórcze oraz e-commerce. Najrzadziej problem zatorów płatniczych dotyka dostawców usług finansowych. Ale już przewidywania co do opóźnień w przyszłości właśnie w tej branży są najbardziej pesymistyczne. Obawy w mniejszym stopniu dotyczą płatności klientów indywidualnych 24 proc. a bardziej firm 38 proc. Poza finansami jeszcze tylko w transporcie przyszłe zachowania kontrahentów rodzą więcej lęków niż nadziei. W pozostałych branżach więcej firm liczy 61 proc. MŚP wskazuje, że opóźnione płatności za produkty i usługi są elementem ich codzienności. W porównaniu z wrześniem 2014 r. odsetek ten wzrósł o 11 pkt. proc. na poprawę ściągalności płatności, niż niepokoi się wzrostem opóźnień. Nawet firmy budowlane uznały, że gorzej być nie może. Szczególnie optymistycznie na przyszłe płatności spoglądają firmy związane z turystyką. TERMINOWE PŁATNOŚCI Maksymalnie ¼ należności klienci płacą w terminie. Maksymalnie jedną czwartą należności klienci płacą w terminie 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 15% Ogółem 10% 5% Usługi nansowe 6% 9% Usługi masowe 10% 15% Przedsiębiorcy 10% 14% Branża turystyczna 6% 19% Branża budowlana 10% 25% E-commerce 16% 20% Transport 0% 17% Produkcja i przetwórstwo 0% kwiecień 2015 r. wrzesień 2014 r.
12 www.raportbig.pl Raport BIG PROBLEM NIETERMINOWYCH PŁATNOŚCI WŚRÓD MŚP TERMINOWE PŁATNOŚCI MŚP 15 proc. firm deklaruje, że maksymalnie ¼ należności wpływa w terminie. Średni odsetek nieterminowego regulowania należności przez kontrahentów wszystkich badanych branż wynosi 42 proc. Niektóre przedsiębiorstwa mogą jednak pozazdrościć takich statystyk. W co szóstej firmie w zatorach płatniczych utyka 75 proc. wartości sprzedanych usług i towarów. W poprzednim badaniu kłopoty na taką skalę sygnalizowała co dziesiąta firma. Częstotliwość nieterminowych płatności w MŚP nieterminowo regulowane należności występują często 38% WYNIKI W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH 57% 53% 57% 79% 63% 76% 66% dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo nieterminowo regulowane należności występują rzadko 60% 39% 44% 43% 20% 38% 18% 33% WSZYSTKIE BRANŻE 61% 2% 37% nieterminowo regulowane należności występują rzadko nieterminowo regulowane należności występują często trudno powiedzieć
Raport BIG www.raportbig.pl 13 SZACUNKOWA WARTOŚĆ PRZETERMINOWANYCH NALEŻNOŚCI Szacunkowa wartość przeterminowanych należności przypadająca na jedną firmę to obecnie 69,5 tys. złotych. Jak pokazują wyniki badania ponad połowa (54 proc.) firm z sektora MŚP posiada przeterminowane należności o wartości powyżej 50 tys. zł. Od września 2014 r. nastąpił wzrost odsetka tej grupy aż o 10 pkt. proc. Równocześnie zwiększył się także o 5 pkt. proc. udział firm, których wierzytelności przekroczyły 100 tys. złotych i obecnie stanowią one już 32 proc., czyli niemal 1/3 wszystkich firm z sektora MŚP. PRZETERMINOWANE NALEŻNOŚCI 69,5 tys zł szacunkowa wartość przeterminowanych należności przypadających na jedną firmę. Szacunkowy poziom przeterminowanych wierzytelności wszystkie branże 8% 8% 17% 16% 5% 10% 5% 26% 1% 4% dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorstwa (inne branże) branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo 5% 2% 10% 10% 2% 5% 57% 2% 7% 8% 7% 10% 17% 7% 6% 6% 32% 3% 5% 21% 14% 14% 14% 3% 5% 5% 1% 18% 3%3% 14% 29% 29% 14% 14% 7% 4% 5% 18% 6% 13% 5% 1% 38% 2%2% 38% 38% 13% 13% 7% 4% 15% 11% 4% 18% 9% 24% 2% 7% 4% 5% 13% 22% 5% 10% 7% 27% 4% 2% do 5 tys. zł (5) 5,1-10 tys. zł (7,5) 10,1-20 tys. zł (62,5) 20,1-50 tys. zł (35) 50,1-75 tys. zł (62,5) 75,1-100 tys. zł (87,5) 100,1-150 tys. zł (125) powyżej 150 tys. zł (150) miał takie wierzytelności, ale już ich nie ma nie wiem/trudno powiedzieć
14 www.raportbig.pl Raport BIG KONSEKWENCJE ZATORÓW PŁATNICZYCH W FIRMACH SKALA PROBLEMU Dla 81 proc. przedsiębiorstw zatory płatnicze stanowią poważną przeszkodę. Skala problemu nieterminowego regulowania płatności przez kontrahentów firm z sektora MŚP, powoduje, że dla 81 proc. przedsiębiorstw zatory płatnicze stanowią poważną przeszkodę w prowadzeniu działalności gospodarczej. Rzadziej niż co piąta firma uznaje, że nie jest to utrudnienie, które ma wpływ na jej funkcjonowanie. Postrzeganie nieterminowych płatności jako poważnej przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej nasiliło się w porównaniu z poprzednim pomiarem. Od tego czasu udział firm, dla których stanowi to problem, wzrósł o 9 pkt. proc. Nieterminowe płatności ze strony kontrahentów stanowią największe wyzwanie dla branży finansowej oraz budowlanej, w najmniejszym stopniu ten problem dotyka branży turystycznej. Jak poważną przeszkodą jest nieterminowe regulowanie płatności? WYNIKI W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH poważna przeszkoda niewielka przeszkoda 88% dostawcy usług nansowych 12% 80% 79% 71% 88% 75% 85% 79% dostawcy usług masowych przedsiębiorcy branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo 20% 19% 29% 12% 13% 15% 21% 19% WSZYSTKIE BRANŻE niewielka przeszkoda 81% poważna przeszkoda
Raport BIG www.raportbig.pl 15 PŁYNNOŚĆ FINANSOWA Jedną z poważniejszych konsekwencji zatorów płatniczych dla firm z sektora MŚP są kłopoty z zachowaniem płynności finansowej. Wśród przedsiębiorstw, które mają należności przeterminowane o co najmniej 60 dni (tylko takie uczestniczą w badaniu) aż 47 proc. ma problemy z zachowaniem płynności finansowej. W przypadku 1/3 przedsiębiorstw problemy mają charakter sezonowy, 12 proc. ma je w różnych momentach roku, natomiast 2 proc. firm zmaga się z nimi cały czas. Najbardziej stabilne pod względem płynności finansowej są firmy z branży finansowej, dostawcy usług masowych oraz przedsiębiorcy z pozostałych branż. Najwięcej trudności z trwałym utrzymaniem płynności mają branże: budowlana, turystyczna, e-commerce oraz produkcja i przetwórstwo. PŁYNNOŚĆ FINANSOWA Wśród przedsiębiorstw, które mają należności przeterminowane o co najmniej 60 dni (tylko takie uczestniczą w badaniu) aż 47 proc. ma problemy z zachowaniem płynności finansowej. Zachowanie płynności finansowej w ciągu roku trudności / brak płynności nansowej WYNIKI W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH 12% 30% 38% 71% 63% 63% 44% 54% dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo rma zachowuje płynność nansową przez cały rok 88% 70% 62% 29% 37% 38% 56% 46% 12% 33% 2% 53% WSZYSTKIE BRANŻE rma zachowuje płynność nansową przez cały rok w zasadzie cały czas rma ma trudności z utrzymaniem płynności trudności z utrzymaniem płynności nansowej pojawiają się w rmie w różnych okresach są okresy w których rma ma trudności z utrzymaniem płynności nansowej
16 www.raportbig.pl Raport BIG HIERARCHIA TERMINOWYCH PŁATNOŚCI TERMINOWE PŁATNOŚCI 64 proc. przedsiębiorców deklaruje, że terminowo płaci swoim kontrahentom. Zatory płatnicze mają nie tylko wpływ na zachowanie płynności finansowej, czy realizację planów inwestycyjnych, ale także wstrzymywanie płatności. Jak wynika z badania terminowo płaci swoim kontrahentom niespełna 2/3 przedsiębiorców, ponad 1/3 przyznaje, że zdarzają się im opóźnienia. Najczęściej o czasie nie płacą właśnie firmy działające w branżach najbardziej narażonych na zatory płatnicze. Jeśli pojawiają się trudności z rozliczeniami w pierwszej kolejności przedsiębiorcy uzupełniają zaległości w płacach pracowniczych oraz te związane z ZUS-em, i podatkami, dalej są kredyty i leasing. Najniżej w hierarchii terminowych płatności firm znajdują się zobowiązania wobec kontrahentów oraz opłaty takie jak czynsz za wynajem i właśnie zobowiązania wobec kontrahentów. REGULOWANIE ZOBOWIĄZAŃ W TERMINIE Tak Nie 64% TAK 83% 73% 66% 57% 56% 50% 64% 62% Kolejność regulowania zobowiązań 36% REGULOWANIE ZOBOWIĄZAŃ W TERMINIE W PODZIALE NA BRANŻE dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo HIERARCHIA REGULOWANIA ZOBOWIĄZAŃ ZUS\podatki płace pracownicze kredyty\leasingi zobowiązania stałe: rachunki za prąd, media czynsz za wynajem lokalu należności wobec kontrahentów NIE 17% 27% 34% 43% 44% 50% 36% 38% 46% 42% 6% 4% 1% 1%
Raport BIG www.raportbig.pl 17 KOMU POMAGA GOSPODARKA? Przedsiębiorcy spolaryzowali się w ocenach wpływu obecnej sytuacji gospodarczej na rozwój firm. 47 proc. uważa, że gospodarka im Wpływ sytuacji gospodarczej na rozwój firm nie sprzyja WYNIKI W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH 76% 34% 46% 57% 37% 38% 35% 29% dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo pomaga, a 44 proc., że nie. Spora grupa, bo aż 9 proc. nie wie po której stronie się opowiedzieć. sprzyja 24% 47% 41% 43% 50% 63% 51% 57% SYTUACJA GOSPODARCZA A ROZWÓJ FIRM ź 47 proc. firm uważa, że sytuacja gospodarcza sprzyja ich rozwojowi; ź 44 proc. firm uważa, że sytuacja gospodarcza nie sprzyja ich rozwojowi. 9% WSZYSTKIE BRANŻE 47% sprzyja trudno powiedzieć nie sprzyja 44%
18 www.raportbig.pl Raport BIG PROGNOZY PRZYSZŁOŚCI FINANSOWEJ FIRM POZYTYWNA PROGNOZA Niemal co trzecie przedsiębiorstwo (31 proc.) ocenia, że nadchodzące 12 miesięcy przyniesie pozytywną zmianę w sytuacji finansowej. Mimo że niemal co druga badana firma ocenia obecną sytuację gospodarczą, jako niesprzyjającą dla swojego rozwoju, jedynie 14 proc. z nich uważa, że w ciągu nadchodzącego roku ich sytuacja finansowa pogorszy się. Zdecydowana większość (51 proc.) uznaje, że prawdopodobnie nic w tej kwestii się nie zmieni. A niemal co trzecie przedsiębiorstwo (31 proc.) ocenia, że nadchodzące 12 miesięcy przyniesie pozytywną zmianę w sytuacji finansowej. Dominuje więc oczekiwanie stabilności sfery finansowej przedsiębiorstw. Z punktu widzenia podziału na branże najbardziej optymistycznie na nadchodzący rok patrzą przedstawiciele: turystycznej, budowlanej, produkcji i przetwórstwa oraz branży e-commerce. Prognoza sytuacji finansowej MŚP w czasie nadchodzących 12 miesięcy pogorszy się WYNIKI W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH 36% 5% 17% 14% 13% 0% 15% 10% dostawcy usług nansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo poprawi się 19% 16% 25% 43% 41% 38% 25% 45% 14% 4% WSZYSTKIE BRANŻE 31% poprawi się trudno powiedzieć pogorszy się 51% pozostanie bez zmian
Raport BIG www.raportbig.pl 19 O BADANIU Po raz 28. BIG InfoMonitor publikuje raport prezentujący sytuację małych i średnich firm, które zmagają się z zatorami płatniczymi. Jak pokazują dane gromadzone przez Główny Urząd Statystyczny zaległe i utracone zobowiązania stanowią ważne zagadnienie w życiu gospodarczym i dotykają 1/3 firm z sektora MŚP. Od listopada 2007 r. przeprowadzamy badanie wśród przedsiębiorców, posiadających przeterminowane należności, w którym badamy jaki wpływ na sytuację finansową firm z sektora MŚP mają zatory płatnicze. Systematycznie sprawdzamy, czy problem się pogłębia, w jaki sposób firmy radzą sobie z nieterminowym regulowaniem należności i jaki wpływ na nie ma nieregulowanie zobowiązań przez partnerów biznesowych w wyznaczonym czasie. Badanie zrealizowano w formie wywiadów telefonicznych (CATI wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo) na losowo kwotowej próbie firm działających w Polsce, które obecnie posiadają lub posiadały w ciągu ostatnich 3 miesięcy należności (od klientów indywidualnych bądź partnerów biznesowych) przeterminowane o co najmniej 60 dni. W porównaniu z dotychczasowym badaniem próba uległa zmianie, zarówno ze względu na jej wielkość, jak również włączenie do niego firm reprezentujących takie branże jak transport oraz produkcja i przetwórstwo. Łączna wielkość próby wyniosła N=645, w tym: dostawcy usług finansowych dostawcy usług masowych przedsiębiorcy (inne branże) branża turystyczna branża budowlana e-commerce transport produkcja i przetwórstwo Różna wielkość prób w przypadku wymienionych branż wynika z różnego stopnia natężenia badanego zjawiska. Aby zachować porównywalność wyników pomiędzy poszczególnymi pomiarami podczas obliczania wyników dla wszystkich branży przyjęto taki sam udział każdej z badanych branży. Wywiady zrealizowano z: 42 117 151 30 108 30 55 112 ź firmami, których klienci lub kontrahenci posiadają obecnie, bądź posiadali w ciągu ostatnich 3 miesięcy, przeterminowane o co najmniej 60 dni płatności wobec firmy respondenta, ź z osobami decydującymi lub współdecydującymi o kwestiach finansowych w firmie. Najnowsza edycja badania prezentuje również analizę sposobów odzyskiwania należności przez MŚP. Jesteśmy ciekawi Państwa opinii na temat naszego raportu, a także liczymy na sugestie, co do zmian i udoskonalenia jego zawartości merytorycznej. Uwagi prosimy kierować na adres e-mail RaportBIG@big.pl PARTNER MERYTORYCZNY BADANIE WYKONANE PRZEZ: AUTOR: BIG InfoMonitor S.A. ul. Z. Modzelewskiego 77 02-679 Warszawa Raport jest opracowywany przez zespół w składzie: BIG InfoMonitor: Diana Borowiecka, Sławomir Grzelczak, Mariusz Hildebrand, Halina Kochalska BIK: Alina Stahl, Waldemar Rogowski MSLGROUP: Elżbieta Czerwińska Każdorazowe wykorzystanie i cytowanie danych zawartych w niniejszym raporcie wymaga podania źródła oraz wiodącego autora raportu Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A.
20 www.raportbig.pl Raport BIG INFORMACJA O PRZYPISANIU KODÓW PKD DO WYBRANYCH BRANŻY Kody na podstawie PKD 2004 Branża turystyczna: ź Hotele ź Obiekty noclegowe turystyki i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania, pozostałe ź Działalność związana z turystyką Dostawcy usług masowych: ź Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej ź Wytwarzanie paliw gazowych; dystrybucja paliw ź Produkcja ciepła (pary wodnej i gorącej wody) ź Pobór i uzdatnianie wody, z wyłączeniem działalności usługowej ź Zarządzanie nieruchomościami ź Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, gospodarowanie odpadami, pozostałe usługi sanitarne i pokrewne Branża budowlana: ź Przygotowanie terenu pod budowę ź Wznoszenie kompletnych budynków i budowli lub ich części; inżynieria lądowa i wodna ź Wykonywanie instalacji budowlanych ź Wykonywanie robót budowlanych wykończeniowych Transport: ź Transport, gospodarka magazynowa i łączność transport lądowy; transport rurociągowy ź Transport wodny ź Transport lotniczy ź Działalność wspomagająca transport ź Transport lądowy pozostały Dostawcy usług finansowych: ź Pośrednictwo pieniężne ź Pośrednictwo finansowe pozostałe ź Ubezpieczenia oraz fundusze emerytalno-rentowe, bez gwarantowanej prawnie opieki społecznej ź Działalność pomocnicza związana z pośrednictwem finansowym ź Działalność pomocnicza związana z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno-rentowymi E-commerce: ź Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej ź Sprzedaż detaliczna pozostała prowadzona poza siecią sklepową