Zajęcia nr 4 Temat: MontaŜ łoŝysk, spręŝyn i pierścieni zabezpieczających I. ŁoŜyska UłoŜyskowanie stosujemy w celu zapewnienia ruchu obrotowego współpracujących ze sobą elementów mechanicznych. Ma ono zminimalizować opory ruchu tych elementów względem siebie i jednocześnie przenieść siły obciąŝające te elementy. UłoŜyskowanie moŝe występować w postaciach: - ślizgowego (tarcie ślizgowe) - tocznego (tarcie toczne) - spręŝystego (tarcie wewnętrzne) 1. ŁoŜyska ślizgowe Składa się z czopa (części obejmującej) i panewki (części obejmowanej). Między czopem i panewką występuje poślizg. Zazwyczaj elementy te wymagają smarowania. 2. ŁoŜyska toczne Składają się z pierścieni: wewnętrznego, i zewnętrznego oraz elementów tocznych, często zamocowanych w specjalnym koszyczku. Ze względu na elementy toczne dzielimy je na: - kulkowe - walcowe - baryłkowe - stoŝkowe - igiełkowe ŁoŜyska osadzamy na osiach (wałkach) poprzez wciskanie, stosowanie przekołkowanego pierścienia, zabezpieczanie pierścieniem rozpręŝnym, płytką lub nakrętką z podkładką zębatą. W oprawie łoŝyska mocujemy za pomocą: pokrywy, pierścienia rozpręŝnego, pierścienia rozpręŝnego i płytki, dwóch pierścieni rozpręŝnych.
3. ŁoŜyska spręŝyste. Stosowane w przyrządach pomiarowych. Ich działanie polega na odkształcaniu materiału łoŝyska pod wpływem przyłoŝonej siły. ŁoŜysko moŝe być skręcone pod niewielkim kątem. II. SpręŜyny SpręŜyny są elementami konstrukcyjnymi podlegającymi znacznym odkształceniom pod wpływem obciąŝeń zewnętrznych i powracającymi do pierwotnych wymiarów po zaniknięciu obciąŝeń. MoŜemy podzielić je na: 1. SpręŜyny śrubowe - naciskowe - naciągowe - skrętne 2. SpręŜyny stykowe 3. SpręŜyny włosowe 4. Termobimetale 1. SpręŜyny śrubowe są wykonane z drutu o przekroju kołowym SpręŜyny naciskowe pod wpływem obciąŝenia zmniejszają swoją długość. Są nawijane tak, Ŝeby między zwojami występował odstęp, który jest nast. redukowany podczas ich ściskania. SpręŜyny naciągowe na skutek obciąŝenia zwiększają swoją długość. Są nawijane zwój przy zwoju. SpręŜyny skrętne są obciąŝane nie wzdłuŝ zwojów jak naciskowe i rozciągowe, ale w poprzek. Siły działające na nie skręcają zwoje do środka lub rozciągają je na zewnątrz.
2. SpręŜyny stykowe Są stosowane w urządzeniach elektronicznych pozamykania i otwierania oraz przełączania połączeń małej mocy. Są one wykonane z taśm i blech. Dzielimy je na zwierne, rozwierne i przełączające. SpręŜyny są zakończone styczkami (elementami stykowymi).
3. SpręŜyny włosowe Są to spręŝyny spiralne, wykonane z taśmy o przekroju prostokątnym. Są stosowane w urządzeniach elektronicznych i pomiarowych jako spręŝyny zwrotne, kasujące luz lub doprowadzające prąd do części ruchomych. 4. Termobimetale
Są to elementy spręŝyste wykonane z połączonych na swoich końcach dwóch warstw metali, z których kaŝdy ma inną rozszerzalność cieplną. Na skutek nagrzewania (pod wpływem przepływu prądu lub zewnętrznej spirali grzejnej) bimetal wygina się otwierając lub zamykając styki elektryczne. Po schłodzeniu wraca do pierwotnego kształtu. Materiały dydaktyczne wyłącznie do uŝytku uczniów klas elektrycznych i elektronicznych Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych w Katowicach. Niniejsze materiały stanowią ilustrację do wprowadzeń teoretycznych przeprowadzonych na warsztatach szkolnych według podręcznika podanego w literaturze. Zamieszczone ilustracje są chronione prawami autorskimi autorów podręcznika. Literatura: W.Oleksiuk, K.Paprocki Podstawy konstrukcji mechanicznych dla elektroników WSiP Warszawa 1996 S.Okomski Technologia dla elektroników WSiP Warszawa 1980