Grudzień 2012 Nr 12/ 2012

Grudzień 2012 Nr 12/ 2012 Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Eksport warzyw i owoców mrożonych i świeżych owoców do Rosji 3 Eksport Polski do Rosji w 2012 r. w rozbiciu kwartalnym oraz na regiony Rosji w okresie 3 pierwszych kwartałów 2012 r. 14 WPHI Moskwa na konferencji Eksport świeżych i mrożonych owoców 15 WPHI Moskwa na konferencji "Narzędzia dla eksportu Poligrafia i Opakowania 16 Sprawozdanie z prezentacji potencjału gospodarczego i inwestycyjnego Okręgu Archangielskiego 17 Udział w roli prelegenta w szkoleniu: Skuteczny marketing, promocja i handel na rynku rosyjskim i francuskim 20 Misja polskich firm oraz stoisko promocyjno-informacyjne WPHI Moskwa na XIX Międzynarodowej Wystawie Maszyn i Technologii dla Rolnictwa YUGAGRO w Krasnodarze w dniach 20-23 listopada 2011 r. 22 Perspektywy współpracy z Republiką Udmurtii 27 Zmiany w taryfie celnej oraz zasadach eksportu do FR 28 Obroty handlu zagranicznego Polski 29 Ogłoszenia 31

Szanowni Państwo! Korzystając z okazji świąt Bożego Narodzenia pragnę złożyć wszystkim naszym Czytelnikom najserdeczniejsze życzenia: szczęścia, wiary, nadziei i pomyślności oraz w każdym dniu Nowego Roku wiele uśmiechu i radości Marek Ociepka Radca Minister wraz z zespołem WPHI Moskwa РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 2

Eksport warzyw i owoców mrożonych i świeżych owoców do Rosji opr. Anna Madej WPHI Moskwa W wolumenie polskiego eksportu do Rosji ponad 12% stanowią artykuły rolnospożywcze, a wśród nich znaczącą grupą są mrożonki i owoce świeże, przede wszystkim jabłka. W 2011 roku Polska wyeksportowała do Rosji towarów rolnospożywczych na kwotę ponad 1 mld USD, a w kryzysowym 2008 roku jabłka stanowiły największą polską pozycję eksportową do tego kraju. Także wg danych rosyjskich Polska jest podstawowym dostawcą mrożonek i jabłek. W opracowaniu niniejszym zaprezentuję podstawowe dane na temat rosyjskiego rynku tych produktów, podam analizy liczbowe dotyczące polskiego eksportu do Rosji w grupach towarowych o kodzie taryfy celnej 0808, 0710 i 0811, a także przedstawię główne bariery w handlu z Federacją Rosyjską. Rosyjski rynek mrożonek 1.1. Wielkość rynku W latach 2007-2011 sprzedaż mrożonych owoców i warzyw w Rosji wzrosła o prawie 30%: od 246 do 319 tys. ton. Nawet podczas światowego kryzysu gospodarczego rynek ten należał do nielicznej grupy produktów spożywczych, ledwie dotkniętych stagnacją spadek w 2009 roku wyniósł zaledwie 3%, a już w 2010 roku osiągnięto stan sprzed kryzysu. W czasie kryzysu konsumenci zmniejszali wydatki na mniej potrzebne produkty, ponadto zmniejszył się popyt na segment premium na rzecz tańszych marek. Obserwowano pewne ożywienie producentów rosyjskich, jednak dramatyczna susza 2010 roku spowodowała ponowny wzrost importu tych towarów do Rosji. W 2011 roku dynamika nadal była pozytywna i zaobserwowano wzrost wartości rynku o 26 pp. Obecnie sprzedaż mrożonek w Rosji wynosi ok. 320 tys. ton, największy udział mają mrożonki jednowarzywne, wieloskładnikowe i grzyby. Głównym dostawcą mrożonych warzyw i owoców do Rosji jest Polska. Już w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia Polska odpowiadała za dostawy mrożonek do krajów bloku socjalistycznego, a po zmianie ustroju firmy polskie nie straciły mocnej pozycji na rynku, w którym mają, wg różnych danych ok. 60%-70% udział. Absolutnym liderem jest firma Hortex ZPS Maków, Hortino i Oerlemans Siemiatycze. Zdecydowanie mniejszym powodzeniem cieszą się marki holenderskie (Farm Frites BV i Aviko BV), francuskie (Bonduelle), chińskie, węgierskie i amerykańskie. W 2011 roku Ukraina zwiększyła swój eksport do Rosji w tej branży o 40%, stając się ważnym graczem na rynku. Ok. 10-15% ogólnej wartości stanowią mrożonki private label. Mrożonki sprzedawane pod rosyjskimi markami, takimi jak 4 сезона» i Краски лета», również najczęściej pochodzą z Polski, rzadziej z Chin i Holandii. Rosjanie to najczęściej byli dystrybutorzy, którzy dziś zajmują się przede wszystkim konfekcją i zbytem. Posiadają nowoczesne terminale chłodnicze, maszyny i urządzenia, wykształcili sobie specjalistów, nie ma jednak na miejscu surowców, z których mogliby korzystać. W Rosji wciąż brakuje upraw gatunków warzyw, które nadają się do mrożenia, a warunki klimatyczne i koszty ogrzewania powodują, że brokuły wyhodowane w Rosji są droższe, niż importowane warzywa po ocleniu. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 3

Podsumowując, 95% mrożonych warzyw i owoców w Rosji pochodzi z importu. 1.2. Struktura rynku Rosyjski rynek mrożonek nie został jeszcze ukształtowany. Segment ten stanowi ok. 17% w strukturze rynku spożywczego, podczas gdy w USA i Europie Zachodniej ponad 70%. Ocenia się, że wzrost stanowić może ok. 10-15% rocznie. Przede wszystkim rośnie tempo życia, które motywuje do kupna żywności przetworzonej. Po drugie, rośnie świadomość konsumenta, który zaczyna rozumieć, że współczesne metody szybkiego mrożenia pozwalają zachować większość witamin, tak, że poza sezonem mrożonki mają większe wartości odżywcze niż owoce świeże, i wreszcie, rośnie termin przydatności do spożycia warzyw mrożonych. Warto jednak uwzględniać w reklamie konieczność przełamywania stereotypów z ubiegłego wieku o mrożonych odpadach produkcyjnych. Obecnie istnieją też pewne różnice między konsumentem rosyjskim i zachodnim jeśli chodzi o wybór produktów. Przykładowo, za granicą bardzo popularne są mrożone ziemniaki i półprodukty z ziemniaków. W Rosji warzywo to jest powszechnie uprawiane w prywatnych ogródkach, jesienią przygotowywane są znaczne zapasy tak, aby nie było potrzeby kupowania ziemniaków w wyższej cenie w zimie i wiosną, a kupowanie obranych i pokrojonych kartofli uznawane jest za zbędny luksus. Istnieje jednak coraz wyraźniejsza tendencja do zmiany takiego nastawienia, zwłaszcza w dużych miastach. Rosjanie najchętniej wybierają mieszanki: hawajską, meksykańską, chińską, wiosenną, chętnie kupowane są też gotowe dania z ryżem. Dużą popularnością cieszą się brokuły, kalafior, brukselka, fasolka szparagowa i grzyby. Nieco rzadziej kupowane są groszek zielony, szpinak, szparagi, marchew, seler i bataty. W latach 2007-2011 udział warzyw (za wyjątkiem ziemniaków) w sprzedaży mrożonek wynosił od 57& w roku 2009 do 54% w 2011. Udział ziemniaków wynosił od 23% w 2010 roku do 265 w 2011, a owoców od 19% w 2009 roku do 24% w 2010 r. Owoce kupowane są mniej chętnie, uznaje się je za towar luksusowy, nabywany z okazji świąt lub dla dzieci. Liderami są tutaj truskawka, wiśnia i żurawina, przy czym ta ostatnia w coraz większym stopniu pochodzi z Rosji. Coraz bardziej popularne stają się owoce leśne, takie jak borówka i czarna jagoda, sprowadzane głównie z Białorusi i Ukrainy. 1.3. Zachowania konsumenckie Obecnie około 39% Rosjan regularnie dokonuje zakupów mrożonek. Są to przede wszystkim mieszkańcy stolic Moskwy i Sankt Petersburga (odpowiednio 47% i 37% ogółu kupujących). Wynika to przede wszystkim z większym, niż w regionach, poziomem dochodów i bardziej europejskim stylem życia. Najczęściej mrożonki kupują kobiety pracujące w wieku 20-54 lata (80% respondentów), nieco ponad połowa z nich ma rodziny. 45% kupujących mrożonki ma wyższe wykształcenie. Mrożone owoce i warzywa kupowane są przede wszystkim w supermarketach i sklepach wielkopowierzchniowych (70% rynku), konsumenci uważają, że właśnie tam są najlepsze warunki do przechowywania tego typu towarów i najszerszy wybór. Przy wyborze pod uwagę brane są przede wszystkim marka, walory smakowe produktu i cena. Zauważono też, że chętniej kupowane są produkty w opakowaniach РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 4

prezentujących przepisy na dania z wykorzystaniem tego towaru, a także w opakowaniach umożliwiających obejrzenie produktu. Rolą specjalistów do spraw marketingu dziś jest przekonanie do zakupu mrożonek kobiet w przedziale wiekowym 40-60 lat. Propozycja zapewnienia szybkich i pełnowartościowych dań z mrożonek wywołuje u nich dysonans poznawczy. Z jednej strony kusząca jest wizja znacznej oszczędności czasu, z drugiej silny jest stereotyp, że jedynie wielogodzinne stanie przy kuchni zapewni rodzinie smaczne i zdrowe pożywienie. Niektóre badania mówią, że kobiety, które kupują mrożonki, mają poczucie winy, ponieważ przeczy to ich wyobrażeniu o dobrej gospodyni, która dba o zdrowie swojej rodziny. Niezbędne jest więc takie kształtowanie obrazu produktu, w którym mrożonki nie zastępują gospodyni, a są pomocnikiem, ułatwiającym życie i zapewniającym zbilansowane żywienie. 1.4. Prognozy W ciągu najbliższych 3-4 lat można oczekiwać, wg różnych szacunków, wzrostu na poziomie 10-15% rocznie, do 460 ton w 2016 roku. W stolicach rynek jest już nasycony i można tam będzie zaobserwować konsolidację przez liderów, perspektywy rozwoju wyraźne są przede wszystkim w regionach Rosji. 1.5. Dane makroekonomiczne Import mrożonych warzyw wg krajów pochodzenia Kraj Tys. Mln pochodzenia ton USD Import mrożonych owoców wg krajów pochodzenia Kraj Tys. Mln pochodzenia ton USD Polska 71,4 55,7 Polska 38,2 32,2 Chiny 27,4 26,5 Chiny 22,3 23,1 Holandia 9,1 9,4 Serbia 2 4,06 Serbia 5,8 6,3 USA 3,1 3,4 Belgia 4,5 4,8 Kanada 1,8 2,4 Ukraina 4,9 3,7 Chile 1,3 0,8 Węgry 3,5 3,3 Grecja 0,5 0,4 Uzbekistan 3,1 2 Egipt 0,2 0,4 Chile 1,2 1,7 Belgia 0,4 0,4 Mołdawia 2,4 1,6 Francja 0,2 0,3 ogółem 119 ogółem 72 Dane wg. Służby Celnej Federacji Rosyjskiej РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 5

Import mrożonych warzyw wg krajów pochodzenia w 2011 r. 5% 8% 3% 3%2%1% 1% 4% 24% 49% Polska Chiny Holandia Serbia Belgia Ukraina Węgry Uzbekistan Chile Mołdawia Import mrożonych owoców wg krajów pochodzenia w 2011 r. 5% 4%1%1%1%1%0% Polska Chiny 6% Serbia USA 47% Kanada Chile Grecja Egipt 34% Belgia Francja Polskie mrożonki warzywne w regionach Rosji Tys. Mln region ton USD Polskie mrożonki owocowe w regionach Rosji Tys. Mln region ton USD Moskwa 61 45,7 Moskwa 25 19,7 Omski 2,5 3,7 Petersburg 4,1 4,2 Kaliningradzki 2,2 2,3 Pskowski 3,5 2,8 Moskiewski 2,4 1,4 Moskiewski 3 2,4 Tiumienski 6,8 0,7 Pskowski 1 0,5 Sankt Petersburg 0,8 0,7 Kaliningradzki 0,2 0,6 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 6

Rosyjski rynek owoców świeżych ze szczególnym uwzględnieniem jabłek Około 25% rosyjskiego importu owoców stanowią jabłka, a Polska jest niekwestionowanym liderem wśród dostawców. Rosja jest 11 światowym producentem warzyw i owoców, jednak produkcja owoców rozwija się o wiele wolniej, niż warzyw. Prawie ¾ wszystkich owoców spożywanych w Rosji pochodzi z importu, przede wszystkim z Turcji i Chin. Banany, stanowiące 22% rosyjskiego importu, w większości przywożone są z Ekwadoru. Kolejną grupę towarową stanowią pomarańcze, a także jabłka. Rosja również jest producentem jabłek (9 miejsce na świecie), nie nadają się one jednak do przechowywania, poza tym w Rosji brakuje odpowiedniej infrastruktury, dlatego też zimą, wiosną i wczesnym latem sprzedawane są przede wszystkim jabłka pochodzące z importu. Wg Intesco Research Group w 2011 roku Rosja importowała ponad 5,7 mln ton owoców, w tym ponad 1 mln ton jabłek. Strategia bezpieczeństwa żywnościowego Rosji zakłada zwiększenie konkurencji w handlu owocami, budowę odpowiednich baz do przechowywania warzyw i owoców, a także centrów logistycznych. Nie planuje się inwestowania w sadownictwo. Założenie sadu intensywnego, w którym można będzie zebrać 40 ton jabłek z hektara, a nie 6-7, jak obecnie, wymaga inwestycji od 500 tys. do 2 mln rubli (12 tys. 50 tys EUR, co przy oprocentowaniu kredytów na poziomie 15% jest niemożliwe. Brakuje także środków na chłodnie. Większość dużych gospodarstw sadowniczych w Rosji powstała na bazie sowchozów i nie zmieniła się w ciągu ostatnich kilku dekad, brak jest również standardów jakości. Znaczne odległości utrudniają logistykę. W ciągu ostatnich dwudziestu lat kilkadziesiąt powierzchnia sadów w Rosji zmniejszyła się kilkadziesiąt razy, a te, które zostały, produkują głównie jabłka przemysłowe. Jabłka zaś stanowią ok. 1/3 wszystkich spożywanych przez Rosjan owoców. Dlatego Rosja pozostaje jednym z największych importerów jabłek i gruszek. Po wstąpieniu Rosji do WTO o połowę zmniejszone zostały stawki celne, zostaną one obniżone o kolejne 50% do 2017. Obecnie wynoszą one, w zależności od pory roku i gatunku, od 0,01 Eur/kg do 0,06 Eur. Obniżenie stawek nie powinno wg rosyjskich analityków - znacząco wpłynąć na dynamikę handlu, gdyż i tak cła były stosunkowo niskie. W Polsce jednak ze zmianą ceł wiązane są poważne nadzieje oczekuje się zwiększenia udziału w imporcie rosyjskim do 40%. Przed obniżką bardzo poważną konkurencję stanowiły Mołdawia i Ukraina, które mają zerowe stawki na eksport do Rosji. W październiku odnotowano najniższe w ciągu ostatnich trzech lat ceny jabłek: w Moskwie w hurcie jabłka kosztowały 15-25 rubli/kg (0,37-0,62 eur/kg), podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku cena wynosiła 27-32 ruble/kg, co i tak było o 5% niżej, niż w październiku 2010 r. Ponadto w poprzednich sezonach już na początku października można było podnosić ceny na gatunki zimowe jednak w tym roku ceny nie zmieniały się w ogóle. Rynek w dalszym ciągu jest przepełniony, a zgodnie z prognozami agencji «АПК-Информ: овощи и фрукты» Rosja uzyska w tym roku rekordowe zbiory własne: 1,6 mln ton. Mimo to, Rosja w sezonie 2012/2013 może zwiększyć import jabłek do poziomu 1,4 mln ton, co oznaczałoby wzrost o blisko 17% w stosunku do sezonu poprzedniego. W ciągu ostatnich 5 lat import zwiększył się trzykrotnie. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 7

Do najchętniej kupowanych odmian jabłek w Rosji należą Red i Golden Delicious, Gala, Fuji, Richard, Starking, Jonagold, Pink Lady, Idared. Trudno jest ocenić wielkość rynku, wg różnych danych statystyczny Rosjanin zjada średnio 15-20 kg jabłek rocznie, czyli sprzedaż powinna wynosić ok. 2-3 mln ton. Wg spółki Alma Group sprzedaje się ok. 2 mln ton, z czego połowa pochodzi z importu. Do największych eksporterów należą Polska (286 tyś. ton, ok. 150 mln USD), Chiny, Włochy (tam kupowane są drogie odmiany) i Mołdawia. Tabela: Import jabłek w 2011 roku Kraj pochodzenia Tys. ton Mln USD Polska 286 163 Chiny 137 76 Włochy 71 76 Młodawia 180 68 Francja 93 67 Belgia 48 50 Argentyna 39 42 Chili 58 39 Niemcy 50 33 Azerbajdząn 23 24 Holandia 41 20 Ukraina 16 17 Hiszpania 35 14 USA 11 13 Razem 1149 755 Dane wg. Służby Celnej Federacji Rosyjskiej РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 8

Wykres: Import jabłek w Rosji w 2011 roku Import jabłek w Rosji 2011 Polska Chiny Włochy Młodawia Francja Belgia Argentyna Chili Niemcy Azerbajdząn Holandia Ukraina Hiszpania USA Stawki na jabłka są różne w zależności od sezonu. Najwięcej jabłek do Rosji sprzedajemy w okresie od stycznia do marca, co ilustruje poniższa tabela: Import jabłek z Polski: Tys. ton Mln USD 1.01-31.03 125 72,7 1.03-30.06 83 48,1 1.06-31.07 4 2,1 1.08-31.12 72 40 Ze względu na specyfikę rynku towar dostarczany jest przede wszystkim do Moskwy, gdzie przechodzi procedury celne i trafia do dystrybutorów. Rosyjski rynek owoców zdominowany jest przez azerskich monopolistów, których udział w rynku jest wyższy niż np. dużych sieci handlowych, jeśli kupują one bezpośrednio u eksportera, co zdarza się rzadko. Głównym punktem sprzedaży jest Pokrowska baza owocowowarzywna w Moskwie, stamtąd owoce trafiają do dalszych regionów Rosji. Działania РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 9

władz rosyjskich ukierunkowane na utworzenie giełd rolnych, podobnych do tych istniejących w Polsce, na razie nie przynoszą rezultatów. Rosjanie najczęściej kupują owoce na bazarach i rynkach, często wprost z samochodów, zdecydowanie rzadziej w supermarketach, sklepach wielkopowierzchniowych, najrzadziej w dyskontach i sklepach przydomowych. Polskie jabłka w regionach Rosji: region Tys. ton Mln USD Moskwa 167 89 Krasnodarski kraj 22 19 Petersburg 30 17 Smoleński 17 9 Brianski 13 7 Niżegorodzkij 10 5 Kaliningradzki 5,6 3,7 Kirowski 3,4 1,8 Twierski 2,7 1,6 Moskiewski 2,6 1,4 Rostowski 1,6 0,9 Biełgorodzki 1,7 0,9 Czelabiński 1 0,6 Dane wg. Służby Celnej Federacji Rosyjskiej РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 10

Co ciekawe, Rosja również eksportuje własną produkcję, w symbolicznych co prawda ilościach: Eksport jabłek w 2011 roku Kraj docelowy Tys. ton Mln USD Uzbekistan 0,06 0,05 Tadżykistan 0,02 0,02 Armenia 0,02 0,017 Szpitzbergen Panama Norwegia Mongolia RAZEM 0,5 0,9 РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 11

Podstawowe problemy występujące w handlu z Rosją w sektorze produktów rolno-spożywczych: brak możliwości bezproblemowego bezpośredniego eksportu do FR świeżych owoców i warzyw. Eksport obsługiwany jest jedynie przez rosyjskich tzw. brokerów, którzy to - jako jedyni, za odpowiednią opłatą, bezproblemowo dokonują odprawy celnej w organach celnych Unii Celnej (Rosja, Białoruś, Kazachstan). stosowanie przez organy celne Unii Celnej własnych cenników do naliczania cła (zwykle wyższych niż wartość towaru na fakturze) oraz żądanie dodatkowych dokumentów. problemy z polskimi firmami transportowymi, które ze względu na wciąż szwankujący system wydawania pozwoleń na obsługę transportu do FR zawodzą. Prywatne samochody polskich producentów również pozostają bezużyteczne. Jest to bardzo poważny problem także dla strony rosyjskiej. niska przepustowość urzędu fitosanitarnego w Grójcu obsługującego znaczną część dostaw na Wschód i związany z tym niedopuszczalnie długi czas oczekiwania na odprawę towaru. brak dostępności dla naszych producentów znanego np. hiszpańskim i holenderskim eksporterom instrumentu gwarancji państwowych do 80% wartości faktury (jedyny warunek rosyjski importer musi funkcjonować co najmniej od 3 lat) sezonowość funkcjonowania rosyjskich firm firmy importujące zakładane są często w celu dokonania jednej lub kliku transakcji. Brak możliwości sprawdzenia ich historii oraz ryzyko nagłego zniknięcia z rynku. brak możliwości dotarcia do osób odpowiedzialnych za zakupy w dużych sieciach handlowych. Za spotkanie z takimi osobami organizacje pośredniczące żądają nawet 1000 EUR/osoba (specyfika rynku). Ważnym problemem poruszanym przez polskich producentów jest też brak jednolitego programu wsparcia polskiego eksportu w tej branży. Mnogość programów i różnorodność stawianych warunków nie pozwala na wspólne wystąpienie (poszczególne programy wyjątkowo precyzyjnie określają wymogi dotyczące powierzchni i wystroju stoiska, haromonogramu imprez towarzyszących itp.). Wiele firm z branży dotychczas nie wie o działaniu Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (poddziałanie 6.5.1 PO IG), tj. Branżowego Programu Promocji dla artykułów żywnościowych, którego operatorem jest Agencja Rynku Rolnego. Program ten umożliwia wsparcie podczas imprez targowych, znaczne dofinansowanie nie tylko udziału w targach, ale również certyfikacji, wspólne stoisko, reklamę, materiały marketingowe etc. Szczegółowe informacje o programie dostępne są na stronach Ministerstwa Gospodarki. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 12

Podsumowanie Rynek rosyjski zarówno z branży mrożonek, jak i świeżych owoców pozostaje rynkiem bardzo chłonnym, o dużym potencjale wzrostu (ok. 10% rocznie). Polscy producenci są na nim rozpoznawani i cieszą się dobrą opinią, istnieją też szanse na zwiększenie ich udziału w rynku. Warto skierować wysiłki zarówno producentów, jak i państwa na przełamanie faktycznego monopolu Moskwy na import produktów spożywczych do Rosji. Rynki regionalne mają większy potencjał rozwoju i są jeszcze stosunkowo słabo spenetrowane przez konkurencję. WPHI w Moskwie zachęca przedsiębiorców do udziału w misjach organizowanych przez Wydział lub innych operatorów w regiony. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 13

Eksport Polski do Rosji w 2012 r. w rozbiciu kwartalnym oraz na regiony Rosji w okresie 3 pierwszych kwartałów 2012 r. opr. Marek Śmietana WPHI Moskwa Prawie 82% całego eksportu polskich towarów i usług do Rosji w 3 pierwszych kwartałach 2012 r. było kupowane przez firmy działające na terenie zaledwie 3 regionów Moskwy i Obwodu Moskiewskiego, St.Petersburga i Obwodu Leningradzkiego i Obwodu Kaliningradzkiego z 26 milionami konsumentów. Do pozostałych 117 mln Rosjan, bezpośrednio, dociera raptem 18% polskiego eksportu. Podobne proporcje zachowują się już od dłuższego czasu. Taka sytuacja oznacza, że strategie marketingowe polskich firm nie zakładają podejmowania realnych działań promocyjnych w tak interesujących regionach jak: Kubań, Adygeja, Alania, Udmurtia, Czuwaszia, Baszkiria, Jurga, Saha, Tatarstan, Tombow, podobnie jak i brak przedstawicielstw polskich firm w milionowych miastach Rosji: Nowosybirsku, Niżnym Nowgorodzie, Rostowie nad Donem, Samarze, Omsku, Kazaniu, Czelabińsku, Ufie, Wołgogradzie oraz w bogatych miastach typu Soczi, Tiumeń, Kursk. Perm, Krasnojarsk, itd. Jeszcze mniej pozytywnym wnioskiem, jaki można wysunąć na podstawie danych jest to, że polskie firmy do tej pory korzystają, przy wysyłkach eksportowych do Rosji z pośrednictwa rosyjskich firm logistycznych skupionych w 2 głównych ośrodkach miejskich Rosji, w Moskwie i St. Petersburgu. Wiąże się to niewatpliwie z dużą zawiłością rosyjskich procedur celnych, ale również związane może być ze słabą kompleksowością i elastycznością usług świadczonych w Rosji przez polskie firmy logistyczne. Można również zaryzykować postawienie tezy, że nadal współpraca i ekspansja polskich firm do Rosji musi brać pod uwagę znacząco wyższy stopień scentralizowania gospodarczego, jakie ma miejsce w Rosji. Bardzo często współpraca z odległymi o kilka tysięcy kilometrów regionami typu Krasnojarsk, Nowosybirsk, Kemerowo czy Nowokuźnieck wymaga posiadania swoich pracowników w Petersburgu lub Moskwie. Dany fakt wynika z geograficznych uwarunkowań prowadzenia biznesu w Rosji, wynika z istniejących połączeń komunikacyjnych i jest elementem lokalnej specyfiki gospodarczej. Warto brać to pod uwagę przy planowaniu lokalizacji swojego biura handlowego w Rosji. Na podstawie danych rosyjskiej statystyki celnej za 3 kw 2012 r. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 14

WPHI Moskwa na konferencji Eksport świeżych i mrożonych owoców Można powiedzieć, że polskie owoce są hitem eksportowym. Dlaczego? Na to pytanie próbowano odpowiedzieć podczas Międzynarodowej Konferencji Eksport świeżych i mrożonych owoców", która odbyła się 28 listopada 2012 roku w Lublinie. Konferencja została zorganizowana przez Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych w Lublinie, Zakład Ekonomiki Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, UM Województwa Lubelskiego, Krajowe Zrzeszenie Grup i Organizacji Producentów Owoców i Warzyw w Warszawie, Unię Owocowę w Grójcu i Unię Polskiego Przemysłu Chłodniczego w Łodzi, pod patronatem honorowym Marszałka Województwa Lubelskiego, Krzysztofa Hetmana. Rekordowe zbiory 2012/2013 wymagają eksportu na poziome 800 tys. ton jabłek i 200 tys. ton soku zagęszczonego. Eksport ten może być łatwiejszy ze względu na wysoki popyt na rynkach zagranicznych, należy się jednak liczyć z rosnącym zagrożeniem ze strony Chin. Rynek rosyjski, mimo, że nadal uznawany za ryzykowny, ma największy potencjał wzrostu, zarówno w przypadku jabłek, jak i mrożonek. Na konferencji przedstawiciel WPHI - p. Anna Madej przedstawiła stan obecny i możliwości rozwoju rynku rosyjskiego, główne ograniczenia w handlu z Rosją, możliwości wsparcia ze strony WPHI w celu ich pokonywania, a także szanse dla polskich przedsiębiorców. Rosja jest kluczowym partnerem dla utrzymania polskiej pozycji lidera na europejskim rynku jabłek. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 15

WPHI Moskwa na konferencji "Narzędzia dla eksportu Poligrafia i Opakowania" Warszawa, 29 listopada 2012 r. skrót: Konferencja została zorganizowana przez Polskie Bractwo Kawalerów Gutenberga i Związek Banków Polskich jako pierwsza z cyklu wydarzeń mających odbyć się w największych miastach w Polsce. Pierwszy blok poświęcony był prezentacji instytucji świadczących usługi wsparcia na rzecz polskich eksporterów w oparciu o środki publiczne, blok drugi - wspierającym instytucjom komercyjnym. Wśród prelegentów byli przedstawiciele MG, MSZ, PARP, KUKE, BGK, The Print Business", KPMG oraz przedstawiciel naszego Wydziału. Wyniki analiz polskiego przemysłu poligraficznego wykonanych przez PBKG wspólnie z KPMG w ramach kolejnych dwóch raportów Rynek poligraficzny w Polsce" 2010 i 2011, wskazują na kluczową rolę eksportu dla dalszego rozwoju tej części rodzimej gospodarki. Prelegenci pokrótce przedstawili formy wsparcia dla polskiego eksportu. Przedstawicielka WPHI na przykładzie Moskwy przedstawiła instrumenty, którymi dysponują placówki zagraniczne Ministerstwa Gospodarki dla wsparcia polskiego eksportu, opowiedziała o potencjale rosyjskiego rynku i możliwościach eksportowych do Rosji i zachęciła do zainteresowania się wschodem Europy. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 16

Sprawozdanie z prezentacji potencjału gospodarczego i inwestycyjnego Okręgu Archangielskiego, która odbyła się w ramach obchodów 75-lecia regionu, w dniu 27 września 2012 r. w Izbie Przemysłowo-Handlowej Federacji Rosyjskiej opr. Lidia Anczakowska WPHI Moskwa W prezentacji brali udział, m.in.: - Prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Federacji Rosyjskiej - Siergiej Katyrin, - Gubernator Okręgu Archangielskiego - Igor Orłow, - Minister rozwoju gospodarczego i polityki konkurencji Okręgu Archangielskiego - Jewgienij Michajłowski, - Rektor Północnego (Arktycznego) Federalnego Uniwersytetu - Jelena Kudrjaszowa. W uroczystości udział wzięli także przedstawiciele: rządu Federacji Rosyjskiej, władzy wykonawczej i ustawodawczej, oddziałów rosyjskich przedsiębiorstw, korporacji, banków i funduszy oraz przedstawiciele korpusu dyplomatycznego. Gubernator okręgu powiedział, że region Archangielska to region głównie przemysłu drzewnego, rybołówstwa, przemysłu stoczniowego. Region nazywany jest również Pomorzem i stanowi północną forpocztę Rosji. Wybrzeże okręgu na długości 3 tysięcy kilometrów obmywają zimne wody trzech arktycznych mórz: Białego, Barentsa i Karskiego. Region jest uważany za serce rosyjskiego handlu zagranicznego. Okręg jest jedynym europejskiem regionem w którym znajdują się diamenty, surowce do produkcji i przetwarzania ropy naftowej i gazu. Gubernator zaznaczył, iż region zawsze odgrywał strategiczną rolę dla Rosji, a dziś jest solidnym przyczółkiem gospodarczym w Arktyce oraz w europejskiej północy kraju jako całości. W skład okręgu terytorialnie wchodzą: Nieniecki okręg autonomiczny, a także wyspy Nowa Ziemia i Ziemia Franciszka Józefa. W zgodności z terytorialnym rozmieszczaniem i historycznym przeznaczaniem w obwodzie szeroko przedstawione praktycznie wszystkie rodzaje działalności gospodarczej, od gospodarki rolnej do budowy okrętów o napędzie atomowym. Okręg archangielski: - terytorium: 587 tys kw. km (2,5% terytorium Rosji), - ludność: 1,2 mln ludzi (0,8% ludności Rosji), - ogólne granice z Republikami Karelia i Komi, okręgami Wołogodzkim i Kirowskim, - największe rzeki: Północna Dwina, Onega, Miezień, Pinega, Wyczegda, - miasto okręgu - Archangielsk z ludnością 356 tys. osób, - PRB w 2011 г. - 384 mld rubli. Kluczowe zalety regionu: - rozwinięty innowacyjny okrętowy klaster (28,2 mld rubli przeznaczono na rozwój infrastruktury klastra), - potężna naukowo-oświatowa platforma, zaopatrująca w wysoko wykwalifikowane kadry północny-zachód Rosji, - obecność na terytorium jedynego w Rosji kosmodromu Plesieck, РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 17

- korzystne położenie geograficzne, - sąsiedztwo rynków konsumpcyjnych Rosji i Europy, - posiadanie bogactw naturalnych, tj. lasy, pożyteczne kopaliny, wartościowe gatunki ryb, - unikatowe naturalne i kulturalno-historyczne osobliwości, kształtujące dobre warunki dla rozwoju turystyki. Największy wkład w kształtowanie PRB okręgu archangielskiego mają: przemysł drzewny, obejmujący gospodarkę leśną (17,1%), transport i logistyka (15,4%), handel (17,3%), budownictwo (13,2%) i budowa okrętów (5,0%). Sumarycznie 5 największych obszarów gospodarki okręgu, kształtują około 2/3 PRB okręgu archangielskiego. Według danych organu terytorialnego, służby federalnej państwowej statystyki okręgu archangielskiego, w 2011 roku wielkość inwestycji wynosiła 94 500 mln rubli (bez ewidencji Nienieckiego okręgu autonomicznego), i była 1,5 raza większa niż w 2010 roku. Natomiast wielkość zagranicznych inwestycji w 2011 roku wynosiła 233, 5 mln USD, i była o 25,8% wyższa od poziomu z poprzedniego roku. Okręg posiada wiele zalet, które stwarzają podstawę dla dalszego rozwoju regionu i konkurencyjności gospodarki: 1. Nadmorskie położenie okręgu, a także obecność ukształtowanej portowej gospodarki tworzą konkurencyjne zalety dla rozwoju handlu zagranicznego. W 2010 roku obrót towarowy okręgu archangielskiego wynosił 5,7 mld USD, co daje 20 miejsce w Rosji. Bilans handlowy był zdecydowanie dodatni (eksport wynosił 97%, a import 3%). Taka sytuacja spowodowana jest obecnością na tym terenie znacznych ilości bogactw naturalnych, które eksportowane są głównie do krajów Europy i USA. Archangielsk staje się jednym z najbardziej optymalnych transportowych węzłów do tranzytu towarów między Europą a Azją. Obecnie przez Archangielsk przechodzą dwa transportowe korytarze: północna droga morska i międzynarodowy euroazjatycki korytarz transportowy: północ południe. Jeszcze jedną ważną zaletą geograficznej sytuacji okręgu archangielskiego staje się wyjście do trzech mórz (Białego, Barentsa, Karskiego). W Archangielsku rozmieszczony jeden z niewielu portów morskich północno-zachodniego basenu, pozwalający eksportować produkcję na rynki zagraniczne. 2. W okręgu archangielskim stworzony został potężny klaster budowy okrętów. Okrętowa dziedzina staje się ważną częścią gospodarki regionu, przede wszystkim dzięki wysoko wykwalifikowanym kadrom. Duże przedsiębiorstwa sektora: Sewmasz i Zwiezdoczka. Stworzona została infrastruktura dla przygotowywania specjalistów z tej dziedziny - Północny (Arktyczny) Federalny Uniwersytet. 3. Bogactwa naturalne - jeden z głównych czynników atrakcyjności inwestycyjnej regionu. Podstawowymi zasobami naturalnymi są: diamenty, których zasoby równe są 20,7% zapasów kraju, boksyty - 17,8%, ołów i cynk, których zapasy wynoszą 2,5% i 3,3% leśne zasoby, które wynoszą 3,3% zapasów kraju, co daje 9 miejsce w FR. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 18

W latach 2010-2011 przyjęto następujące działania w celu poprawy klimatu inwestycyjnego okręgu archangielskiego: 1) stworzono prawo inwestycyjne, a także wdrożono procedury organizacyjne wspierające inwestorów, m.in. powołano komisję do spraw polityki inwestycyjnej i konkurencji oraz konsultacyjną radę ds. inwestycji zagranicznych, przy gubernatorze regionu Archangielsk, 2) stworzono korzystne warunki dla przyciągnięcia bezpośrednich inwestycji zagranicznych w regionie, m.in. korzystne opodatkowanie, 3) trwają prace nad stworzeniem sieci parków przemysłowych dla potencjalnych rezydentów, 4) dochodzi do zaangażowania w rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego w regionie, m.in. stworzenie przez Wnieszekonombank regionalnego centrum dla partnerstwa publiczno-prywatnego, 5) poprzez promocję potencjału inwestycyjnego regionu Archangielska na rynkach krajowych i zagranicznych. Podczas w/w prezentacji Gubernator Okręgu Archangielskiego podkreślił, wśród priorytetowych projektów w regionie Archangielska, innowacje w obróbce drewna, budowa głębinowego portu morskiego i rozbudowa głównych centrów logistycznych, np. projekt budowy kolei "Belkomur" (Morze Białe-Komi-Ural), który zapewni najkrótszy dostęp do rozwiniętych obszarów Uralu i Syberii. W ramach obchodów 75-lecia regionu Archangielsk, Gubernator poinformował o podpisaniu umowy o współpracy między Moskwą a stolicą Pomorza - Archangielskiem. Ma on na celu rozwój współpracy handlowej i gospodarczej, naukowo-technicznej i kulturalnej między dwoma miastami. Moskwa i Archangielsk uzgodniły wzajemą pomoc w korzystaniu z logistyki, tworzeniu dostępnego otoczenia dla przedsiębiorców Pomorza i Moskwy poprzez możliwości współpracy gospodarczej. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż dla Archangielska miastem partnerskim w Polsce jest Słupsk (data podpisania umowy 29.06.1989 r.). *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 19

Udział w roli prelegenta w szkoleniu: Skuteczny marketing, promocja i handel na rynku rosyjskim i francuskim w ramach branżowego programu promocji 6.5.1 operator Agencja Rynku Rolnego, Michałowice : 15-16 listopada 2012 r. opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa W dniach 15-16 listopada br. w podwarszawskich Michałowicach odbyło się szkolenie pt. Skuteczny marketing, promocja i handel na rynku rosyjskim i francuskim, pierwsze z serii trzech szkoleń marketingowo-rynkowych, organizowanych przez Agencję Rynku Rolnego w ramach Branżowego Programu Promocji branży polskich specjalności żywnościowych. W szkoleniu uczestniczyło 21 przedstawicieli polskich przedsiębiorców sektora spożywczego, zainteresowanych pogłębieniem swojej wiedzy z zakresu strategii marketingowych oraz warunków działania na rynkach Francji i Rosji. Zakres szkolenia obejmował tematykę działań marketingowych, promocyjnych i komunikacyjnych. Część teoretyczna poparta została przez przedstawicieli WPHI informacjami praktycznymi z zakresu eksportu polskich produktów spożywczych do Rosji i Francji. Pierwszego dnia szkolenia zostały przeprowadzone wykłady przez specjalistów z firmy BBDO, znanej i docenianej na całym świecie agencji reklamowej. Specjaliści z WPHI występowali w tym dniu w roli konsultantów, uzupełniając tym samym prezentowaną wiedzę ogólną o specyfikę poszczególnych rynków. Drugiego dnia swoją wiedzę przekazywali uczestnikom eksperci z Głównych Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych oraz Weterynarii, a także eksperci z Izby Celnej. Przedstawiciele Wydziałów Promocji Handlu i Inwestycji w Moskwie i w Paryżu swoimi prezentacjami dokonali praktycznego podsumowania całości dwudniowego szkolenia przekazując audytorium praktyczne porady, tendencje rynkowe oraz prezentując instrumenty wsparcia, jakimi dysponują nasze placówki na poszczególnych rynkach. Przedstawiciel WPHI Moskwa zorganizował podczas szkolenia stoisko informacyjne, na którym wyłożone zostały materiały informacyjne WPHI Moskwa (aktualne biuletyny informacyjne, opracowania branżowe dot. rynku rosyjskiego oraz wydany przez WPHI poradnik Biznes w Rosji. Wystąpienia przedstawicieli WPHI spotkały się z bardzo pozytywnym przyjęciem ze strony słuchaczy. Praktycznie, podczas dwóch dni szkolenia byli oni wręcz zasypywani pytaniami dot. rynków zarówno ze strony słuchaczy jak też prelegentów chcących poszerzyć lub aktualizować swoja wiedze w tym zakresie. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 20

Mimo, iż szkolenie dotyczyło specyfiki dwóch rynków wyraźne większe było zainteresowanie rynkiem rosyjskim. Podczas przerwy większość pytań skierowana była do przedstawiciela WPHI Moskwa. Niezbędny wydaje się udział WPHI w kolejnych tego typu przedsięwzięciach Wg przeprowadzonej przez ARR ponad 80% słuchaczy bardzo wysoko oceniło zawartość merytoryczną prezentacji prelegenta WPHI Moskwa, jak również sposób przekazania wiedzy oraz umiejętność nawiązywania do pytań i uwag ze strony audytorium. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 21

Misja polskich firm oraz stoisko promocyjno-informacyjne WPHI Moskwa na XIX Międzynarodowej Wystawie Maszyn i Technologii dla Rolnictwa YUGAGRO w Krasnodarze w dniach 20-23 listopada 2011 roku opr.: Lidia Anczakowska, Piotr Masajło WPHI Moskwa a) Misja polskich firm oraz stoisko promocyjno-informacyjne WPHI Moskwa na XIX Międzynarodowej Wystawie Maszyn i Technologii dla Rolnictwa YUGAGRO w Krasnodarze w dniach 20-23 listopada 2011 roku. b) Matchmaking - organizacja bezpośrednich spotkań i rozmów handlowych potencjalnych miejscowych partnerów handlowych z polskimi uczestnikami misji handlowej na ww. targi. c) Przygotowanie polskiego stołu podczas imprezy matchmakingowej zawierającego oferty polskich firm. d) Rozmowy z przedstawicielem kierownictwa IPH Krasnodaru. e) Spotkanie przedstawicieli WPHI w Ministerstwie Rozwoju Strategicznego, Inwestycji i Międzynarodowej Współpracy Gospodarczej Regionu Krasnodaru. f) Spotkanie przedstawicieli WPHI z przedstawicielem Ministerstwa Rolnictwa Krasnodaru. g) Spotkanie przedstawicieli WPHI z Prezesem Krasnodarskiej Organizacji Polonijnej. Ad a) Stoisko promocyjno-informacyjne WPHI zorganizowane zostało na największej w Rosji wystawie sektora maszyn rolniczych i technologii dla rolnictwa - YUGAGRO 2012 w Krasnodarze. Jak co roku została objęta patronatem m.in. Ministerstwa Rolnictwa FR, Ministerstwa Rolnictwa Regionu Krasnodaru oraz administracji Regionu Krasnodaru. Łącznie w wystawie udział wzięło ok. 600 firm z 27 państw. Ekspozycje narodowe oprócz Polski zorganizowały też: Niemcy, Francja, Włochy, Finlandia. Łączna powierzchnia wystawy zajmowała około 50 tys. m². Według danych organizatora, w tym roku wystawę odwiedziło ponad 12 tys. osób, w tym 11 tys. specjalistów branży. W ramach wystawy odbyło się wiele imprez towarzyszących w tym Międzynarodowy Kongres Rolniczy, który objął szereg spotkań dotyczących rolnictwa regionu z udziałem wielu specjalistów i menedżerów przedsiębiorstw rolnych z zagranicy i Rosji. Przedstawiciele polskiej misji przedsiębiorców występowali wspólnie na zorganizowanym przez WPHI stoisku narodowym (8 firm: Araj silosy zbożowe, HS Lubań hydraulika, Mechanika Nawrocki granulatory, Over Agro preparaty dla zwierząt, Skraw-Met hydraulika, części, Sorter maszyny i linie do sortowania owoców, Techmot części zamienne, Tedel Pol uszczelki) oraz na dwóch stoiskach niezależnych: (2 firmy) Polmass - pasze, Biofaktor lekarstwa). РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 22

Niezależnie, na wspólnych stoiskach ze swoimi rosyjskimi dystrybutorami występowali również (5 firm): Bomet maszyny rolnicze, Jar-Met maszyny rolnicze, Ursus maszyny rolnicze i traktory, Pronar maszyny rolnicze i traktory, Stomil Sanok - paski klinowe, Organika-Sarzyna-Ciech środki ochrony roślin. Polskie rozwiązania technologiczne nie ograniczyły się jedynie ekspozycją ww. firm. Z rozmów z wystawcami wynikało, że polskie firmy są często dostawcami poszczególnych elementów do wyrobów prezentowanych na targach jako produkty końcowe w tym znaczących wystawców zagranicznych. Stoisko informacyjne WPHI usytuowane na targach służyło głównie jako miejsce promocji polskich firm przybyłych w ramach misji oraz tych, które dostarczyły do naszego Wydziału materiały informacyjne (6 firm). Wielokrotnie wykorzystywane było ono również do rozmów biznesowych z rosyjskimi partnerami przez przedstawicieli polskich firm. Podczas wystawy przedstawiciele WPHI skontaktowali się ze wszystkimi ww. polskimi podmiotami gospodarczymi przekazując im informacje na temat zasad prowadzenia działalności gospodarczej w Rosji oraz oferując pomoc w znalezieniu potencjalnych nowych partnerów gospodarczych w FR. Stoisko promocyjno-informacyjne WPHI cieszyło się dużym zainteresowaniem zwiedzających bezpośrednio na nim rozmowy przeprowadzono z ok. 150 osobami. Odwiedzający zainteresowani byli możliwością nawiązania kontaktów handlowogospodarczych z polskimi przedsiębiorcami oraz prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce. Rozmowy dotyczyły nie tylko sektora rolno spożywczego i maszyn rolniczych, ale także innych możliwości eksportowych polskiej gospodarki. Dużym zainteresowaniem cieszyły się materiały informacyjne WPHI w postaci płyt CD z bazami danych polskich firm oraz katalogi przedsiębiorstw branży, które nie mogąc uczestniczyć w wystawie przekazały nam swoje materiały informacyjne. Ad b) Po zakończeniu drugiego dnia wystawy - 21 listopada br. w Międzynarodowym Centrum Handlowym WPHI Moskwa wspólnie z IPH Kraju Krasnodarskiego zorganizował został matchmaking dla członków misji handlowej robocze spotkanie przedstawicieli 10 polskich firm - uczestników wystawy z rosyjskimi hurtownikami i importerami zainteresowanymi nawiązaniem współpracy z polskimi partnerami. Udział miejscowych partnerów zapewniła Izba Przemysłowo-Handlowa Kraju Krasnodarskiego. Izbę reprezentowała Pani Kuźmienko Polina Anatoliewna - naczelnik Wydziału organizacji kongresowo-wystawowych przedsięwzięć. Na liście zaproszonych lokalnych firm widniało 36 potencjalnych partnerów starannie dobranych wg branż reprezentowanych przez członków misji. Ad c) W celu zwiększenia efektywności imprezy polskie firmy uczestniczące w wystawie poproszone zostały o przygotowanie ofert handlowych, które wraz materiałami reklamowymi firm nieobecnych na targach wyłożone zostały na specjalnie przygotowanym stole, usytuowanym przy stolikach do rozmów. Tradycyjne już zakres prezentowanych materiałów został powiększony o materiały informacyjnopromocyjne WPHI, w tym specjalne przygotowany Biuletyn zawierający m.in. analizy РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 23

sektorowe. Ad d) Podczas trwania spotkań b2b przedstawiciele WPHI przeprowadzili rozmowy z reprezentantem kierownictwa IPH p. Poliną Anatoliewną w zakresie rozszerzania współpracy oraz możliwości w tym zakresie IPH. W związku nierównomiernym rozłożeniem eksportu Krasnodaru do Polski (3 mln USD) oraz Polski do Krasnodaru (53mln USD) p. Polina wystąpiła z inicjatywą organizacji przez IPH podobnej misji krasnodarskich przedsiębiorców do Polski. Szczegóły misji oraz branże zainteresowanych krasnodarskich firm zostaną przedstawione WPHI pisemnie w najbliższym czasie. Ad e) W dniu 22 listopada br., przedstawiciele WPHI spotkali się w administracji Regionu Krasnodaru z przedstawicielami Ministerstwie Rozwoju Strategicznego, Inwestycji i Międzynarodowej Współpracy Gospodarczej. W spotkaniu wzięli udział: - Pan Tkaczenko Aleksandr Jurewicz Dyrektor Departamentu Międzynarodowej współpracy Gospodarczej, - Pani Cechmestruk Elena Nikołajewna Naczelnik w Departamencie Pozyskiwania Inwestycji - Pan Mańko Sergiej Anatoliewicz Dyrektor Przedstawicielstwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych FR w Krasnodarze. Przedstawiciele WPHI przedstawili wyniki współpracy gospodarczej Polska-Rosja i Polska-Region Krasnodaru oraz perspektywy i możliwości rozwoju wymiany handlowej. Przedstawiono również ofertę możliwości eksportowych 10 polskich firm - uczestników wystawy Yugagro 2012. Przedstawiciele ww. ministerstwa, poinformowali o możliwościach inwestycyjnych regionu, tj. udziału w 1850 projektach inwestycyjnych we wszystkich sektorach gospodarki ( http://www.investkuban.ru/invprj/ ). Szczególne zainteresowanie zostało wyrażone inwestycjami w sektorze rolnym, w tym przetwórstwa rolnego i konsumpcji a także budową całej infrastruktury związanej z powstawaniem marin - portów jachtowych nad Morzem Czarnym. Ponadto uczestnicy spotkania przedyskutowali możliwości rozwoju wymiany handlowej Polski i Krasnodaru oraz możliwości organizacji misji przedsiębiorców małego i średniego biznesu regionu Krasnodaru do Polski. Jako przykład współpracy inwestycyjnej miedzy Polską i Krasnodarem przytoczono przykłady trzech polskich inwestycji w regionie: - Kubanstrojrealizacja wspólnie z polską firmą Progress Poland sp z o.o. rozpoczęła realizację projektu budowy Megafermy (hodowla świń) planowana wartość inwestycji 16 mld rubli. - Cellfast RUS produkcja systemów rynnowych i odwadniania - Jakor Haus branża turystyczno-restauracyjna, Soczi. РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 24

Ad f) W salach recepcyjnych Wystawy w dniu 23 listopada br., zostało zorganizowane spotkanie przedstawicieli WPHI z przedstawicielem Ministerstwa Rolnictwa Regionu Krasnodaru Panem Szatałow Siegiejem Iwanowiczem głównym inżynieremagronomem Ministerstwa. Przedstawiciele WPHI przedstawili wyniki współpracy gospodarczej Polska-Rosja i Polska-Region Krasnodaru oraz perspektywy i możliwości rozwoju wymiany handlowej. Przedstawiono również ofertę możliwości eksportowych 10 polskich firm - uczestników wystawy Yugagro 2012. Pan Szatałow zaproponował udział polskich producentów maszyn rolniczych w wystanie Złota Niwa, która odbędzie się w dniach 28-31 maja 2013 r. w Ust- Lubinsku - region Krasnodaru. Wystawa ta stała się nieformalnym miejscem spotkań potencjalnych dilerów maszyn regionu z dostawcami, którzy posiadają możliwość prezentacji maszyn w terenie. Wystawa odbywa się na otwartej przestrzeni o powierzchni 76,8 hektarów, gdzie prezentowane są wszelkiego rodzaju ciągniki i maszyny rolnicze. W 2012 r., według danych organizatora, w wystawie udział wzięło 410 firm, odwiedziło ją ponad 15 tys. osób. Ad g) 22 maja przedstawiciele WPHI odbyli spotkanie z p. Aleksandrem SIELICKIM Prezesem Krasnodarskiej Organizacji Regionalnej Polskie Centrum Narodowo- Kulturalne Jedność. Celem spotkania było uzyskanie wiedzy o potencjalnych możliwościach pomocy Polonii przy dostawach towarów pochodzenia polskiego na miejscowy rynek. Z rozmów z p. Aleksandrem wynikło, że miejscowa Polonia zajmuje się głównie działalnością w sferze kultury i nie ma wśród działających w organizacji osób przedstawicieli biznesu. Pan Aleksander zapewnił jednak przedstawicieli WPHI o możliwości wsparcia językowego ze strony Polonii podczas rozmów handlowych oraz możliwości kontaktu z przebywającymi w Krasnodarze expatami Polakami reprezentującymi firmy zagraniczne. Wizyta w regionie po raz kolejny dała możliwości zapoznania się z aktualnymi warunkami współpracy gospodarczej z regionem, potwierdzając po raz kolejny, że bezpośrednia współpraca z regionem Krasnodaru może być bardziej atrakcyjna dla biznesu, niż poprzez moskiewskich pośredników. Konkurencja jest tu jednak znaczna w każdym sektorze! Na stoisku promocyjno-informacyjnym WPHI oprócz materiałów informacyjnych firm prezentowane były materiały promujące Polskę w skali makroekonomicznej, jak również materiały promocyjne (ulotki, prospekty, foldery) dotyczące polskiego potencjału gospodarczego i turystycznego. Wydział rozpowszechniał płyty CD w wersji rosyjskiej (w ilości ok. 200 szt.) z informacjami na temat zasad prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce oraz danymi firm branży w Polsce. Na stoisku przedstawiciele WPHI udzielali informacji o polskiej gospodarce oraz wielu praktycznych wskazówek dotyczących pozyskiwania informacji handlowych. Udział WPHI na wystawie uznajemy za celowy. Mimo kryzysu w UE wciąż obserwujemy wzrost poziomu naszego eksportu do Krasnodaru, którego tegoroczny poziom w trzech pierwszych kwartałach przekroczył już cały РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 25

ubiegłoroczny! Uważamy za celowe podtrzymywanie i rozszerzenie już nawiązanych kontaktów w danej branży. Dzięki organizacji matchmakingu, obecne polskie firmy przeprowadziły rozmowy z potencjalnie zainteresowanymi zakupami partnerami. Z rozmów bezpośrednio po imprezie wynikało, że polskie firmy nawiązały tu kontakt średnio z 4-5 potencjalnymi kontrahentami. Przedstawiciele WPHI obecni na targach uzyskali wiele podziękowań oraz pochlebnych opinii za organizację przedmiotowej akcji. Niestety zbyt wcześnie jest jeszcze mówić o faktycznych rezultatach przeprowadzonej akcji. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 26

Perspektywy współpracy z Republiką Udmurtii opr. Lidia Anczakowska WPHI Moskwa W celu rozwoju możliwości lokalizacji nowych rynków dla eksportu towarów polskich producentów, w ramach stosunków międzyregionalnych, 6 grudnia 2012 roku kierownik WPHI, p. Marek Ociepka uczestniczył, na zaproszenie biznesu Republiki Udmurtii, w konferencji nt. rozwoju eksportu. Po zaprezentowaniu polskiej oferty eksportowej odbyły się rozmowy z przedstawicielami najwyższych władz Republiki. W spotkaniu z Premierem Republiki Udmurtia, p. Jurijem Pitkiewiczem udział wzięli: Wicepremier Republiki Udmurtia - Minister Finansów p. Walery Bogatyriew, Minister Gospodarki p. Michaił Zajcew, Minister Przemysłu i Energii p. Oleg Radionow, Minister Rolnictwa p. Aleksiej Strełkow, Pierwszy Zastępca Ministra Handlu i Uług Konsumentów p. Karine Dawtjan, Dyrektor Generalny Funduszu Gwarancyjnego dla małego i średniego biznesu p. Jewgienij Tepljakow. Pan Marek Ociepka na spotkaniu przedstawił rozwój stosunków polsko-rosyjskich w dziedzinie gospodarki i handlu, dając konkretne przykłady efektywnej współpracy. W planach dalszego wzmacniania pozycji jest ustanowienie długoteminowych relacji z rosyjskimi regionami. Z kolei Premier Republiki Udmurtia, p. Jurij Pitkiewicz podkreślił zainteresowanie regionu w nabyciu u polskich partnerów nowoczesnych technologii, szczególnie w przetwórstwie produktów rolnych, tworzeniu wspólnych przedsięwzięć. Takie doświadczenie jest już dostępne w Wotkinskie działa firma produkująca sprzęt elektryczny. Firma produkuje produkty za około 1 mld rubli rocznie, zatrudnia 180 osób, średnia płaca pracownika przekracza 30 tys. rubli. Pan Marek Ociepka wyraził gotowość pomocy przy tworzeniu współpracy pomiędzy polskimi firmami i firmami Udmurtii dla rozwoju długoterminowej wzajemnie korzystnej współpracy i promowania projektów gospodarczych. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 27

opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Zmiany w taryfie celnej oraz zasadach eksportu do FR Dodatkowe kwoty importowe na mięso 14 listopada 2012 r. zostało opublikowane Rozporządzenie Kolegium Euro-Azjatyckiej Komisji Gospodarczej (Rosja, Białoruś, Kazachstan) nr 217, na mocy którego ustalone zostały dodatkowe kwoty importowe na mięso obowiązujące w roku 2012 przy imporcie do FR. Załącznik do Rozporządzenia wraz z kwotami znajdują się pod poniższymi linkami: http://tsouz.ru/eek/rseek/rkeek/32z/documents/p_229.pdf http://tsouz.ru/eek/rseek/rkeek/31z/documents/p_217_2.pdf 30 listopada 2012r. zostało opublikowane Rozporządzenie Kolegium Euro-Azjatyckiej Komisji Gospodarczej (Rosja, Białoruś, Kazachstan) nr 238, na mocy którego ustalony został podział dodatkowych kwot importowych wg grup państw: 1. Mięso wołowe świeże lub chłodzone (TN VED TS 0201): - Członkowie WTO (oprócz członków UE) 3, 33 tys. ton 2. Mięso i jadalne podroby z drobiu bez kości z poz. 0105, świeże, chłodzone lub mrożone: (TN VED TS 0207 14 100 1): - Członkowie UE 8 tys. ton - Pozostali członkowie WTO: 2 tys. ton. Rozporządzenie obowiązuje od 7 grudnia br. *** РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 28

OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO POLSKI Informacje makroekonomiczne PAIiIZ W okresie styczeń - wrzesień br. eksport w cenach bieżących wyniósł 441,6 mld zł, a import 471,8 mld zł. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku eksport zwiększył się o 8,2%, a import o 3,6%. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 30,2 mld zł (w analogicznym okresie ub. roku minus 47,6 mld zł). Eksport wyrażony w dolarach USA wyniósł 134,1 mld USD, a import 143,4 mld USD (w porównaniu do analogicznego okresu ub. roku eksport obniżył się o 6,5%, a import o 10,5%). Ujemne saldo ukształtowało się w wysokości 9,3 mld USD (w analogicznym okresie ub. roku minus 16,8 mld USD). Eksport wyrażony w euro wyniósł 104,3 mld EUR, import 111,4 mld EUR, ujemne saldo wyniosło 7,1 mld EUR, a przed rokiem 12,0 mld EUR (eksport zwiększył się o 1,9%, a import obniżył się o 2,6%) Tabela 1. Obroty handlu zagranicznego we wrześniu 2012 r. I IX 2012 Wyszczególnienie I-VIII 2011 = 100 w mln PLN w mln USD w mln EUR PLN USD EUR Eksport 441585,3 134067,9 104289,5 108,2 93,5 101,9 Import 471779,6 143372,2 111366,2 103,6 89,5 97,4 Saldo -30194,3-9304,3-7076,7 Źródło: GUS. Wśród głównych partnerów handlowych Polski odnotowano wzrost eksportu do Rosji, na Ukrainę, na Słowację, do W. Brytanii, Niderlandów, Republiki Czeskiej, Francji i Niemiec, a importu z Rosji, Stanów Zjednoczonych, Chin, Niderlandów, Belgii i Republiki Czeskiej. Natomiast spadek eksportu odnotowano w obrotach ze Szwecją i Włochami, a importu z Niemcami, Włochami, Francją i W. Brytanią. Obroty z pierwszą dziesiątką naszych partnerów handlowych stanowiły 66,8% eksportu (w analogicznym okresie ub. roku 67,0%) i 68,0% importu ogółem (odpowiednio 66,7%). РОССИЯ, Twój Rynek, Nr 12/2012 29