Doping w sporcie
Czym jest doping? Jest to sztuczne podnoszenie wydolności fizycznej i psychicznej zawodnika metodami wykraczającymi poza normalny, "naturalny" trening, choć w praktyce granica między dopingiem i treningiem jest często bardzo trudna do ustalenia. Ogólnie za doping uważa się metody medyczne, potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, które zostały oficjalnie zabronione.
Doping najczęściej stosowany jest w takich dyscyplinach sportu jak : kolarstwo, boks, kulturystyka, pływanie, biegi itp. Pierwsze przypadki zażywania dopingu sięgają starożytności, gdzie na olimpiadach greckich zawodnicy stosowali różne składniki odżywcze. Natomiast pierwszy udokumentowany przypadek stosowania dopingu nastąpił w 1865r. podczas zawodów w pływaniu w Amsterdamie, opisano tam zażycie nienazwanego środka wzmacniającego.
Kto zajmuje się zwalczaniem Dopingu?
Światowa Agencja Antydopingowa (ang. The World Anti-Doping Agency (WADA), fr. Agence mondiale antidopage, AMA) niezależna fundacja utworzona pod przewodnictwem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOL) 10 listopada 1999 roku w Lozannie, w Szwajcarii. Jej celem jest koordynacja walki przeciwko używaniu niedozwolonych środków chemicznych w sporcie. Jej obecnym szefem jest Dick Pound, były wiceprzewodniczący MKOL oraz zdecydowany przeciwnik dopingu. W 2001 roku organizacja przeniosła swoją główną siedzibę do Montrealu w Kanadzie. Agencja pracuje na rzecz poszczególnych federacji sportowych w zakresie edukacji i badań nad wdrożeniem procedur testów antydopingowych. Publikuje również listę zakazanych substancji, których nie wolno przyjmować sportowcom (Światowy Kodeks Antydopingowy).
Coraz częściej słyszymy o skandalach związanych ze stosowaniem przez sportowców niedozwolonych środków dopingujących.
W chwili obecnej najbardziej poszukiwanym na rynku środków dopingujących jest IGF-1 (insulino-podobny modyfikator wzrostu) określany przez użytkowników jako czyste złoto wśród sterydów. Nie sposób go bowiem wykryć w ludzkim organizmie dlatego, że nie rozróżni się niczym od hormonu wzrostu, jaki produkują ludzkie gruczoły. W związku z tym jest on po prostu bezpieczny
Środki dopingujące można podzielić na kilka grup. W zależności od potrzeb, sportowcy stosują je oddzielnie lub w różnych kombinacjach. IGF-2 amerykańska, udoskonalona wersja IGF-1, HGH (Ludzki Hormon Wzrostu), odpowiednio spreparowana insulina są to środki zwiększające masę mięśniową i jednocześnie redukujące tkankę tłuszczową. Te preparaty stosują ci, którym potrzebna jest eksplozja siły mięśniowej w stosunkowo krótkim czasie sprinterzy, ciężarowcy, kolarze torowi.
Natomiast w dziedzinach wytrzymałościowych, np. maraton, boks, najchętniej jest stosowany EPO (Erythropoietina). W zależności od zaawansowania treningu wyczynowca, stosuje się różne kombinacje dopingowe. Zwykle na 8 12 tygodni przed startem w ważnych zawodach IGF- 1 jest wstrzykiwany raz na dzień lub raz na dwa dni. Na ogół towarzyszy temu dawka insuliny. Natomiast EPO powszechnie zażywa się od jednego do czterech razy na tydzień, w zależności od potrzeb i daty zawodów. Na krótko przed startem większość sportowców 4 5 razy na tydzień zażywa tzw. testosteron krótkiego działania.
Klasy środków dopingujących A. Środki pobudzające stymulanty m.in.: amfetamina, efedryna, kokaina B. Narkotyczne środki przeciwbólowe m.in.: morfina, petydyna C. Środki anaboliczne Steroidy anaboliczne androgenne m.in.: nandrolon, stanozolol, testosteron Inne środki anaboliczne np. klenbuterol D. Środki moczopędne m.in.: furosemid, hydrochlorotiazyd E. Hormony peptydowe i glikoproteinowe m.in.: Gh, ACTH, EPO
Środki pobudzające Stymulanty, czyli środki takie jak amfetamina, efedryna, fentermina, fenylopropanolamina, heptaminol, kofeina, kokaina, niketamid czy strychnina działają pobudzająco na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Działanie tych środków jest krótkotrwałe. Niektóre z nich nawet w małych ilościach, ale warunkach maksymalnego wysiłku fizycznego, mogą doprowadzić do poważnych następstw zdrowotnych. Są to m.in.: wzrost ciśnienia krwi i przyśpieszenie akcji serca agresywność i brak kontroli zachowań uzależnienie zaburzenie termoregulacji i udar cieplny prowadzący do zapaści, a nawet śmierci bezsenność i utrata łaknienia zaburzenia psychiczne
Środki narkotyczne Środki narkotyczne zmniejszają odczuwanie bólu niezależnie od rodzaju jego pochodzenia i przyczyny czyli np. ból mięśni czy stawów spowodowany zbyt obciążającym treningiem. Środki narkotyczne, poza zniesieniem bólu, mogą powodować: uzależnienie osłabienie czynności ośrodka oddechowego zaburzenie koordynacji ruchów i koncentracji obniżenie ciśnienia krwi nudności i wymioty
Anaboliki Anaboliki są najbardziej popularne wśród kulturystów i powodują szybki wzrost masy mięśniowej, oraz szereg efektów ubocznych: zaburzenia psychiczne prowadzące do napadów agresji, zaburzeń osobowości, depresji choroby wątroby przyśpieszenie zmian miażdżycowych w naczyniach serca i mózgu częste zerwanie ścięgien nowotwory wątroby i płuc bezpłodność
Środki moczopędne Środki moczopędne zwiększają wydalanie wody i sodu z organizmu. Dlatego znajdują zastosowanie w terapii różnych stanów chorobowych przebiegających z zatrzymaniem płynów w ustroju. Obniżają również ciśnienie tętnicze krwi. Skutki uboczne: pobudza wytwarzanie moczu i jego wydalanie, obniżają ciśnienie, zaburzenia elektrolitowe, nagle spadki ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, zawroty głowy.
Hormony peptydowe i glikoproteinowe Do najbardziej znanych należą hormony wytwarzane przez tylny płat przysadki mózgowej: oksytocyna i wazopresyna. Następne to: insulina, kortykotropina, sekretyna, angiotensyna.
Najczęściej wykrywane środki dopingujące to: Stymulanty - środki pobudzające Narkotyki - narkotyczne środki przeciwbólowe, Anaboliki - środki anaboliczne, Diuretyki - środki moczopędne, Hormony (glikoproteinowe, peptydowe oraz pokrewne).
Popularny jest także doping krwią, kofeiną oraz alkoholem. Alkohol jest uznawany za doping jedynie w szachach oraz brydżu sportowym. Najczęściej spotykaną formą dopingu fizjologicznego są właśnie transfuzje krwi. Stosowane są zarówno autotransfuzje krwi własnej, uprzednio zmagazynowanej, jak i transfuzje krwi pochodzącej od wyselekcjonowanych dawców. Można stosować transfuzję całej krwi, jak i wybranych jej składników, np plazmaferezę. Zazwyczaj celem tego zabiegu jest zwiększenie do maksimum liczby czerwonych krwinek w organizmie, gdyż to one odpowiadają za szybki transport tlenu do mięśni.
SKUTKI STOSOWANIA DOPINGU 1.) Zwiększenie syntezy białek. Oznacza to, że trenuje się z większą intensywnością, bez konieczności naruszania równowagi azotowej (wykorzystanie białka mięśni dla celów energetycznych). Lecz aby stosowanie sterydów mogło przynieść najkorzystniejsze efekty należy znacznie zwiększyć spożywanie białek, witamin oraz wszelkiego rodzaju pierwiastków i minerałów.
2.) Zwiększenie zdolności budowania masy mięśniowej. 3.) Zwiększenie zdolności rozwoju siły. 4.) Zwiększenie zdolności zwiększenia wytrzymałości. 5.) Zwiększenie metabolizmu w celu zwiększenia syntezy fosforanu kreatyny, gromadzenie glikogenu w mięśniach i wykorzystanie tkanki tłuszczowej dla celów energetycznych.
6.) U mężczyzn powodują krótkoterminowe zwiększenie pociągu seksualnego, po którym następuje zmniejszenie ilości naturalnie wytwarzanego testosteronu odpowiedzialnego w znacznym stopniu za pociąg seksualny oraz powodują kurczenie się jąder. Bardzo silnie wpływają na układ kontrolujący wydzielanie hormonów męskich odpowiedzialnych za rozrodczość, hamują wydzielanie hormonów luteinizującego (LH) oraz folikulotropowego (FSH) co powoduje zmniejszenie produkcji naturalnego testosteronu.
Skutki uboczne zażywania dopingu Skutki uboczne zażywania dopingu są bardzo duże. Niewłaściwe ich stosowanie może spowodować kalectwo a nawet zgon. Przy stosowaniu stymulantów i środków narkotycznych głównym skutkiem ubocznym jest uzależnienie fizyczne, nieregularna praca serca, agresywność oraz zaburzenia psychiczne.przy stosowaniu EPO i transfuzji krwi głównymi skutkami ubocznymi jest wzrost zagęszczenia i lepkości krwi, zawały serca, trwałe uszkodzenia nerek oraz nagłe zgony.
Przy stosowaniu diuretyków odnotowuje sie stale uszkodzenia nerek, zaburzenia krążenia krwi oraz omdlenia. Nieprawidłowe stosowanie hormonu wzrostu prowadzi do akromegalii czyli przerost i deformacja kości, deformacja stawów ale te skutki uboczne występują tylko u osób dorosłych które zakończyły proces wzrostu kości w "wzdłuż". U mężczyzn zażywanie steroidów anabolicznoandrogennych powoduje ginekomastie, impotencje, trądzik, nowotwory wątroby, prostate, nadciśnienie krwionośne, wzrost agresji oraz obniżone libido. U kobiet zaś stosowanie tych środków powoduje zanik gruczołów sutkowych, zaburzenia miesiączkowania oraz maskulinizacje czyli obniżenie brzmienia głosu, owłosienie na ciele, przerost łechtaczki oraz meską budowe ciała.
To prawdopodobnie nie wszystkie skutki stosowania sterydów. Jak zauważyliście mają one zarówno pozytywne, jak i negatywne działanie, ze znaczną przewagą tych drugich. Oczywiście w tym przypadku słowo pozytywne jest pojęciem względnym. W oczach jednych, np. agresja to coś złego, ale wyładowana na siłowni daje dobre efekty
Wpadki dopingowe
Ben Johnson Kanadyjski sprinter zostaje przyłapany na stosowaniu dopingu (steryd anaboliczny - stanozolol) po zwycięstwie w finale biegu na 100 m podczas igrzysk olimpijskich w Seulu (1988r.) Katrin Krabbe niemiecka sprinterka została dwukrotną mistrzynią świata w Tokio (1991), ale w jej organizmie znaleziono clenbuterol, czyli lek rozszerzający oskrzela. Niemiecki Związek Lekkoatletyczny zdyskwalifikował ją na rok.
Diego Maradona argentyński gwiazdor Diego Maradona został skontrolowany w trakcie swojej kariery trzy krotnie. Pierwszy raz w Napoli w 1991 roku. Po raz drugi na mistrzostwach świata w USA w 1994. W organizmie stwierdzono zawartość zakazanej efedryny. Został wykluczony z turnieju. Zaś trzeci raz w Boca Juniors w 1997. W tym przypadku po wysokim zwycięstwie nad Argentinos (4-2) został niefortunnie wylosowany do kontroli, test wyszedł pozytywnie.
Mariano Puerta badanie antydopingowe po French Open 2005 wykazało w organizmie tenisisty środek pobudzający - etylefrynę. W grudniu, decyzją Międzynarodowej Federacji Tenisowej został zdyskwalifikowany na osiem lat. Alberto Contador kontrola antydopingowa ujawniła w organizmie zwycięzcy Tour de France Alberto Contadora śladowe ilości clenbuterolu. W lutym 2012 kolarz został zawieszony na dwa lata. Wszystkie jego osiągnięcia od lipca 2010 roku zostały wykreślone.
Marion Jones trzykrotna mistrzyni przyznała się podczas postępowania przygotowawczego do przyjmowania dopingu. Wszystkie tytułu zostały jej odebrane. W styczniu 2008 roku została skazana na pół roku więzienia za składanie fałszywych zeznań, gdyż wcześniej pod przysięgą zaprzeczyła, że stosowała niedozwolonego wspomaganie. Lance Armstrong Amerykańska Agencja Antydopingowa dyskwalifikuje Lance'a Armstronga i odbiera mu siedem zwycięstw w Tour de France. 22 października decyzję sankcjonuje Międzynarodowa Unia Kolarska 18 stycznia 2013 w wywiadzie Amerykanin przyznał się do przyjmowania erytropoetyny przed każdym z siedmiu zwycięskich startów w "Wielkiej Pętli". Tylko raz - w 2009 roku - był "czysty" i zajął trzecie miejsce
Polskie wpadki Dopingowe
Zbigniew Kaczmarek W 1972 roku sztangista startujący w wadze lekkiej wywalczył brąz na igrzyskach w Monachium, wcześniej był dwukrotnym mistrzem świata. W 1976 roku został mistrzem Europy i na igrzyska do Montrealu jechał jako faworyt. W dniu 30. urodzin wygrał w Kanadzie złoto, ale po trzech miesiącach okazało się, że był jednym z 11 sportowców przyłapanych na dopingu. Alicja Pęczak Najlepsza polska pływaczka lat 90. wpadła na kontroli antydopingowej na Grand Prix Polski w Oświęcimiu - miała testosteron na poziomie 12, podczas gdy poziom dopuszczalny to 6
Marcin Dołęga kontrola sztangistów podczas mistrzostw Polski w Cetniewie wykryła, że trzech zawodników - w tym Marcin Dołęga - ma podwyższony poziom testosteronu. Dołęga został zdyskwalifikowany na dwa lata Justyna Kowalczyk Na mistrzostwach świata w Oberstdorfie Kowalczyk wypadła obiecująco - zajęła m.in. czwarte miejsce w biegu na 30 km stylem klasycznym, ale jej wyniki anulowano, gdy testy antydopingowe wykazały w organizmie Polki obecność zakazanego deksametazonu. W czerwcu 2005 roku Kowalczyk zdyskwalifikowano na dwa lata.
Marcin Stefański Skrzydłowy Śląska Wrocław miał jechać na koszykarskie mistrzostwa Europy, ale po jednym z półfinałowych meczów PLK w jego organizmie wykryto metandienon - Został zdyskwalifikowany na dwa lata. Adam Seroczyński Czwarty kajakarz igrzysk w Pekinie (w dwójce na 1000 m) został przyłapany na stosowaniu clenbuterolu. Seroczyński został zdyskwalifikowany i wykluczony z udziału w igrzyskach w 2012 roku w Londynie.
Jakub Wawrzyniak Obecność niedozwolonego środka w organizmie reprezentacyjnego obrońcy wykryły aż trzy kontrole po meczach Panathinaikosu Ateny, do którego Wawrzyniak był wypożyczony z Legii. Okazało się, że zakazana substancja była składnikiem preparatu na odchudzanie, który Wawrzyniak kupił na własną rękę. Ostatecznie zdyskwalifikowano go na trzy miesiące.
Obecny piłkarz Warszawskiej Legii nie był świadomy tego,że stosuje doping. Na lotnisku w Atenach podczas oczekiwania na samolot zakupił środek odchudzający. Sprzedawca zapewniał,że to nie ma związku z dopingiem. Sam Wawrzyniak próbował się upewnić czy nie został oszukany. Ubiegał się o spotkanie z ludźmi z Unii Europejskiej zajmującymi się dopingiem, lecz Ci kompletnie go zignorowali.
Doping jest niewątpliwie ciemną stroną sportu, ale niestety wszechobecną. Poprzez globalizację i komercjalizację wielu sportowców decyduje się na stosowanie dopingu byle tylko osiągnąć pieniądze i sławę, zapominając o prawdziwej idei rywalizacji sportowej.
HARDKOROWY KOKSU!
Także nie ma lipy! I dziękujemy za uwagę