2012 r. Projekt badawczy: Konferencji Priębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna
PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW dr Piotr Białowolski 2012 r. Projekt badawczy: Konferencji Priębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna
4 stw or bi ię polskich pr ro 2012 ku W u 2012 r. doszło do kolejnego pogorsnia portfela należn polskich priębiorstw. Indeks Należn Priębiorstw (INP) spadł po raz piąty z rzędu i osiągnął poziom 82,2 punktu. Jest to trci najgorszy wynik w czteroletniej historii badania jedynie nieznacznie lepszy niż wyniki obserwowane w okresie najwięksgo nasilenia zjawisk kryzysowych (kwiecień lipiec 2009 r.). Pogorsnie w obszar portfeli należn w bardzo znacznym stopniu powiązane jest z kondycją polskiej gospodarki, która w ostatnim okresie silnie hamuje. Potwierdzają to słabe wyniki dotyczące wzrostu PKB, produkcji prmysłowej, a także sprdaży detalicznej. Spadające szybko wskazania INP oznaczają, że priębiorcy mogą się spodziewać dalsgo wzrostu problemów z egkwowaniem należn od swoich klientów/kontrahentów. Z perspektywy makroekonomicznej oznacza to zaś zwiększone ryzyko powstawania zatorów płatniczych. INP odzwierciedla stan i opinie priębiorców dotyczące sściu obszarów związanych z należnami: stanu i prognozy problemów z ich egkwowaniem, prciętnego oetka prterminowanych należn w portfelu firmy, średniego okresu prterminowania, oetka firm w gospodarce, które na skutek problemów z należnami nie mogą terminowo regulować swoich płatn, a także prciętnego oetka kosztów związanych z nieterminowymi płatnami strony klientów/kontrahentów. Obecny spadek wart INP w największym stopniu wynika z bardzo znaczącego pogorsnia się prwidywań priębiorstw dotyczących obsługi zobowiązań prz klientów/kontrahentów w kolejnych miesiącach. Dodatkowo, istotne znacnie dla spadku wskaźnika miało zwięksnie obaw prd występowaniem zatorów płatniczych. Jedynie prciętny okres prterminowania należn w portfelu działał w kierunku poprawy wskazań INP. Oznacza to jednak jedynie, że prterminowane należn, które pojawiły się w portfelach polskich firm ostatnio są na razie prterminowane o stosunkowo krótki okres czasu. iębiorstw pr polskich 2012 roku Pomimo że już w poprdnich badaniach firmy raportowały pogorsnie spływu należn, obecne badanie wskazuje na dals, znaczące pogorsnie w tym obszar. Obecnie, opinie priębiorstw w tym obszar są najgors od momentu rozpoczęcia badania w pierwszym kwartale 2009 r. Po raz pierwszy od 2009 r. oetek firm, które nie mają problemów z odzyskiwaniem należn spadł do poziomu poniżej 10%. Co więcej, skumulowany oetek firm, które zaobserwowały spadek problemów z należnami i tych, które w ogóle takiego problemu nie mają (25,0%) jest mniejszy niż oetek firm mających rosnące problemy z należnami (26,0%). Taka sytuacja została zaobserwowana dopiero drugi raz w czteroletniej historii badania (poprdnio w lipcu 2009 r.). Optymizm dotyczący przyszłej sytuacji portfela należn po raz drugi z rzędu znacząco zmniejszył się. W badaniu prprowadzonym w u 2012 r. udział priębiorstw ockujących zwięksnia skali problemów z odzyskiwaniem należn wzrósł z 32,3% do 36,9%. Co więcej, bardzo znacząco spadł skumulowany oetek firm ockujących zmniejsnia skali problemów z należnami oraz tych, które spodziewają się całkowitego ich braku (z 22,8% do zaledwie 16,1%). Obecny wynik dotyczący prognozy należn jest najgorszy w całej historii badania. Dodatkowo, zdecydowanie najniższy jest również oetek firm, które ockują, że nie będą mieć problemów z odzyskiwaniem należn wynosi zaledwie 5,5%. 5
6 stw or bi ię polskich pr ro 2012 ku Po raz czwarty z rzędu w portfelach należn polskich priębiorstw przybyło należn nieuregulowanych w terminie. Obecnie, w grupie firm, które posiadają prterminowane należn, 27,7% wszystkich środków nie wpłynęło, pomimo zapadnięcia terminu płatn. To wydłużenie zostało spowodowane prz spadek udziału firm, które mają w swoich portfelach mniej niż 20% zaległych faktur oraz wzrost udziału tych, w których oetek ten wynosi 20-29%, 30-49% i ponad 50%. Obecnie udział prterminowanych faktur w portfelach jest najwyższy od kwietnia 2009 r., co niewątpliwie będzie skutkować wzrostem zagrożenia występowania zatorów płatniczych w kolejnych miesiącach. Pomimo kolejnego wzrostu udziału prterminowanych faktur, w bieżącym badaniu doszło do znacznego skrócenia prciętnego okresu ich prterminowania. Jest to związane z pojawieniem się grupy faktur prterminowanych od stosunkowo niedługiego czasu, a także wzrostu oetka priębiorstw dotkniętych problemem opóźnień w otrzymywaniu należn. Firmy, które z tym problemem borykają się od niedługiego czasu naturalnie posiadają faktury prterminowane o krótszy okres czasu niż firmy borykające się z problemem opóźnień dłużej. Co więcej, zmniejsnie udziału w portfelu prterminowanych należn faktur opóźnionych o ponad 12 miesięcy może wynikać z faktu, że priębiorstwa, przygotowując się na spowolnienie gospodarc, zaczęły wyzbywać się faktur z bardzo długim okresem prterminowania uznając, że są one już praktycznie nie do odzyskania. W konsekwencji, obecnie obserwowany prciętny okres prterminowania zaległych faktur skrócił się w ciągu kwartału z 4 miesięcy i 12 dni do 3 miesięcy i 24 dni. iębiorstw pr polskich 2012 roku W ostatnim okresie odnotowano wzrost znacnia wszystkich barier wynikających z opóźnień w spływie należn. O ile jednak, w okresie od stycznia 2009 r. do kwietnia 2012 r. firmy najczęściej wskazywały, że na skutek występujących opóźnień w otrzymywaniu należn nie mogą terminowo regulować swoich zobowiązań, to w ostatnich dwóch badaniach (lipiec i 2012 r.) najwięcej firm wskazywało, iż na skutek opóźnień nie jest w stanie podejmować zaplanowanych projektów inwestycyjnych. Obecnie na ogranicnia w inwestycjach powstające na skutek nieregularnego spływu należn wskazuje aż 40,5% polskich firm. W okresie od lipca do a 2012 r. w największym stopniu wzrosło jednak natężenie występowania bariery skutkującej powstawaniem zatorów. Tego typu problemy zadeklarowało 39,3% firm w polskiej gospodarce. Pozostałe bariery są raportowane prz znacznie mniejszą licbnie grupę firm, a ich kolejność nie zmienia się od początku prowadnia badania. W bieżącym badaniu odnotowano, po raz trci z rzędu, wzrost kosztów związanych z nieterminową obsługą zobowiązań prz klientów/kontrahentów. Obecnie koszty te sięgają 8,3% ogółu kosztów priębiorstw i są o 1,3 pp. więks niż miało to miejsce w u 2011 r. i styczniu 2012 r. Wzrost kosztów można jednak uznać za umiarkowany w obliczu drastycznego pogorsnia sytuacji w obszar należn raportowanej w obecnym badaniu prz firmy oraz widocznego w danych pogorsnia koniunktury gospodarcj. 7