Kolektor Zagadnienia. Wyciągnięcia po profilach, Lustro, Szyk Wykonajmy model kolektora jak na rys. 1. Rysunek 1 Składa się on z grubszej rury, o zmiennym przekroju, leŝącej w płaszczyźnie symetrii kolektora (Płaszczyzna przednia) i dwóch identycznych cieńszych rur. Na szerszym końcu grubszej rury wykonany jest dodatkowo łącznik. Wszystkie końce rur zakończone są kołnierzami z otworami do mocowania. Narysujmy, na Płaszczyźnie przedniej, linię będącą osią grubszej rury, rys. 2. Długości odcinków łamanej niech wynoszą 200 mm, promień zaokrąglenia 100 mm, a kąt 120 stopni, początek linii w Początku układu współrzędnych. Rysunek 2. Oś grubszej rury Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 1
Na obu końcach osi rury poprowadzimy płaszczyzny do niej prostopadłe, wybierając na zakładce Operację narzędzie Geometria odniesienia, Płaszczyzna i w oknie Właściwości w panelu Pierwsze odniesienie klikając punkt na końcu odcinka, a w panelu Drugie odniesienie odcinek, rys. 3. Rysunek 3. Płaszczyzny prostopadłe na końcach osi Na płaszczyznach narysujemy okręgi o wymiarach φ80 mm i φ50 mm, rys. 4 i rys. 5. Rysunek 4 Rysunek 5 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 2
Wykonanie Wyciągnięcia po profilach Mając wykonane okręgi na końcach osi, na zakładce Operacje wybieramy Wyciągnięcie po profilach. W oknie Właściwości w panelu Profile klikamy okręgi (Szkice okręgów). SW proponuje bryłę będącą skośnym walcem, rys. 6. Rysunek 6 Teraz naleŝy poinformować SW jaka krzywa jest osią wyciągnięcia. Uwaga W celu wskazania osi wyciągnięcia nie posługujemy się panelem Krzywe prowadzące! NaleŜy rozwinąć panel Parametry linii środkowej i po zaznaczeniu pola Linia środkowa kliknąć oś wyciągnięcia w obszarze rysunkowym, rys. 7 Rysunek 7. Wskazanie linii środkowej (a NIE krzywej prowadzącej) Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 3
Ukryjmy płaszczyzny 1 i 2 aby nie zaciemniały rysunku Dalsza część grubszej rury Dalsza część grubszej rury ma, w przekroju kształt prostokąta. Utwórzmy zatem w odległości 150 mm od grubszego końca rury Płaszczyznę3, naszkicujmy prostokąt (o wymiarach 140 mm na 120 mm), rys. 8. Prostokąt wyciągnijmy na długość 90 mm, na krawędziach wprowadźmy zaokrąglenie 20 mm, rys. 9 Rysunek 8 Rysunek 9. Wyciągnięcie na 90 mm i zaokrąglenia 20 mm Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 4
Wykonanie części łącznika Łącznik pomiędzy rurą i kostką wykonamy jako Wyciągnięcie po profilach, gdzie w oknie Właściwości, w paneli Profile wskazujemy ściany (rury i kostki), a w rozwiniętym panelu Powiązania początkowe i końcowe wybieramy Styczność do ściany, rys. 10. Rysunek 10 Ten fragment kolektora został, na razie, zakończony. Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 5
Druga rura kolektora Płaszczyzna Narysujmy drugi fragment rury, której oś leŝy w płaszczyźnie nachylonej do płaszczyzny szkicu osi pierwszej rury (do Płaszczyzny przedniej) pod kątem 120 stopni. Trzeba najpierw utworzyć tę płaszczyznę. Na zakładce Operacje wybierzmy Geometria odniesienia, Płaszczyzna, a w oknie Właściwości jako Pierwsze odniesienie wskaŝmy fragment osi pierwszej rury, a jako Drugie odniesienie wskaŝmy Płaszczyznę przednią, rys. 11. Rysunek 11 Szkic na Płaszczyźnie4 Narysujmy szkic na Płaszczyźnie4, którego początek umieśćmy w początku układu współrzędnych. Kolejne odcinki niech mają długość 200 mm, 200 mm, 150 mm, 150 mm i 100 mm, a kąty pierwszy 75 stopni, drugi 120 stopni. Odcinki osi niech będą odpowiednio do siebie równoległe, rys. 12. Rysunek 12 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 6
Wyciągnięcie po ścieŝce Druga rura ma stałą grubość. Utwórzmy zatem Płaszczyznę5 prostopadłą do osi drugiej rury na jej końcu, w tej płaszczyźnie narysujmy okrąg φ40 mm i konstrukcją Wyciągnięcie po ścieŝce wykonajmy drugą rurę, rys. 13. Rysunek 13. Wyciągnięcie po ścieŝce Po zaokrągleniu promieniem 20 mm połączenia obu rur wykonajmy operację Lustro. Płaszczyzną lustra jest Płaszczyzna przednia, a Operacjami do odbicia są Zaokrąglenie i Wyciągnięcie po ścieŝce, rys. 14. Rysunek 14 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 7
Skorupa Aby utworzyć model pusty w środku posłuŝymy się konstrukcją Skorupa. Z zakładki Operacje wybierzmy Skorupa i w oknie Właściwości, w panelu Parametry nadajmy grubość 5 mm, a w polu Ściany do usunięcia kliknijmy myszą wszystkie 4 zakończenia rur, rys. 15. Rysunek 15. Skorupa Kołnierz Na końcu cieńszej rury wykonajmy kołnierz z dwoma otworami. Na płaszczyźnie końca rury przyjmijmy płaszczyznę szkicu i wykonajmy szkic jak na rys. 16. Narysujmy romb. Osie rombu narysujmy linią konstrukcyjną ze środka okręgu i relacjami utwórzmy je współliniowe, parami równe i parami prostopadłe. Zwymiarujmy przekątne rombu 260 mm i 150 mm, zaokrąglenia 20 mm. Aby szkic był jednoznacznie obrócony względem rury zwymiarujmy kąt pomiędzy jedną z przekątnych i osią rury na 60 stopni. Rysunek 16. Szkic kołnierza Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 8
Po narysowaniu szkicu wykonajmy wyciągnięcie na 10 mm, rys. 17. Rysunek 17. Kołnierz zaślepił otwór Kołnierz zaślepił otwór. Aby rura była przelotowa naleŝy naszkicować okrąg o średnicy wewnętrznej rury i wycięciem uzyskać przelotowość rury. Spróbujemy uzyskać szkic okręgu bez rysowania okręgu (!?) Wybierzemy płaszczyznę kołnierza jako płaszczyznę szkicu i rozpoczniemy na nie szkic. Następnie, w obszarze rysowania wybierzemy Styl wyświetlania i z rozwiniętej listy Przedstawienie krawędziowe., rys. 18. Widząc przezroczystą rurę zaznaczmy wewnętrzny okrąg i kliknijmy narzędzie Konwertuj elementy. Powstanie rzut wskazanego okręgu na płaszczyznę szkicu, rys. 19 Rysunek 18 Rysunek 19 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 9
MoŜemy teraz powrócić na dotychczasowy Styl wyświetlania Cieniowany z krawędziami, zamknąć szkic i Wyciągnięciem wycięcia, wskazując otrzymany rzut okręgu i wybierając jako Status końca - Do następnej uzyskać otwór w kołnierzu, rys. 20. Otwory pod śruby mocujące Otwory wykonamy Kreatorem otworu. Na zakładce Operacje klikamy Kreator otworu. Proszę zwrócić uwagę, Ŝe okno Właściwości posiada dwie zakładki: Typ i Pozycje. Na zakładce Typ, w panelu Typ otworu wybierzmy Otwór starszego typu (co oznacza prosty otwór uŝytkownika; o taki otwór nam chodzi). Rysunek 20 Na liście rozwijalnej Typ pozostawmy Prosty, a jako Status końca wybierzmy Do następnej. W panelu Wymiary przekroju, w kolumnie Wartość w wierszu Średnica kliknijmy liczbę jak tam się znajduje i zmieńmy jej wartość na 10 mm. Drugi element jest nieedytowalny, poniewaŝ jego wartość wynika ze Statusu końca. Następnie na zakładce Pozycje (zgodnie z poleceniem SW kliknijmy gdziekolwiek płaszczyznę kołnierza, a gdy kursor zmieni kształt na okręgi kliknijmy w czterech miejscach, w których zamierzamy umieścić otwory. Aby zakończyć rozmieszczanie otworów naciśnijmy klawisz ESC. Proszę zwrócić uwagę, Ŝe SW wyświetlił pasek narzędzi Skic. Aby ułatwić sobie wymiarowanie rozmieszczenia otworów narysujmy Linią środkową linie łączące środki otworów, rys. 21. Narzućmy relacje Równolegle pomocniczych linii łączących środki okręgów i krawędzi kołnierza, i wymiary, rys. 22. Rysunek 21. Pomocnicze linie środkowe Rysunek 22. Wymiar 20 mm Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 10
Drugi kołnierz na cieńszej rurze Konstrukcją Lustro moŝemy uzyskać kołnierz na drugiej cienkiej rurze. Płaszczyzna symetrii jest Płaszczyzna przednia. Zaznaczamy ja zatem i na zakładce Operacje wybieramy Lustro. W oknie Właściwości, w panelu Operacje do odbicia lustrzanego klikamy w drzewie modelu trzy ostatnie operacje: Dodanie-wyciągnięcie2 (czyli kołnierz), Wytnij wyciągnięcie1 (otwór w środku) i Otwór3 (cztery otwory do mocowania). Operację zatwierdzamy zielonym haczykiem OK, rys. 23. Teraz, promieniem 20 mm moŝemy zaokrąglić połączenie kołnierzy z rurami, rys. 24. Proszę sprawdzić nieco inny pomysł na uzyskanie drugiego kołnierza: Skoro operacją Lustro powtórzyliśmy - kołnierz, - otwór w środku i - 4 otwory mocujące, to moŝe takŝe przed operacją Lustro wykonać takŝe zaokrąglenie połączenia kołnierza z rurą i dodać do operacji Lustra takŝe to zaokrąglenie. Rysunek 23 Sądzę, Ŝe jeśli Państwo spróbowali wykonać to polecenie uzyskali... błąd. SW w operacji Lustro często nie daje sobie rady z zaokrągleniami i trzeba je wykonywać po tej operacji. Rysunek 24 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 11
Kołnierz na końcu środkowej rury Na płaszczyźnie końca rury wykonajmy szkic kołnierza, niech to będzie okrąg φ140 mm. Okrąg wyciągnijmy na 10 mm, rys. 25. Otwór w środku kołnierza Operację wykonamy podobnie jak na str. 9. Wybierzemy płaszczyznę kołnierza jako płaszczyznę szkicu i rozpoczniemy na nie szkic. Następnie, w obszarze rysowania wybierzemy Styl wyświetlania i z rozwiniętej listy Przedstawienie krawędziowe., rys. 18. Rysunek 25 Widząc przezroczystą rurę zaznaczmy wewnętrzny okrąg i kliknijmy narzędzie Konwertuj elementy. Powstanie rzut wskazanego okręgu na płaszczyznę szkicu, rys. 26. MoŜemy teraz powrócić na dotychczasowy Styl wyświetlania Cieniowany z krawędziami, zamknąć szkic i Wyciągnięciem wycięcia, wskazując otrzymany rzut okręgu i wybierając jako Status końca Do następnej uzyskać otwór w kołnierzu, rys. 27. Rysunek 27 Rysunek 26 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 12
Otwory w kołnierzu Na płaszczyźnie kołnierza naszkicujmy okrąg φ10 mm i ustalmy wymiar od środka kołnierza na 50 mm. Te dwa wymiary nie wystarczą aby w pełni zdefiniować szkic. Narysujmy ze środka okręgu kołnierza, Linię środkową pionową, proszę zwrócić uwagę na to aby pojawiła się ikona relacji Pionowo i drugą Linię środkową łączącą środek kołnierza i środek narysowanego okręgu. Zdefiniowanie kąta na 30 stopni, między tymi liniami - w pełni zdefiniuje szkic, rys. 28. Po zamknięciu szkicu wykonamy Wyciągnięcie wycięcia wybierając jako Status końca: Do następnej. Rysunek 28 Mając wykonany otwór moŝemy powielić go operacją szyku kołowego. Elementem powielanym będzie otwór φ10 mm, a jak odnaleźć oś szyku? Osią szyku będzie krótka oś otworu centralnego kołnierza, która zostanie wyświetlona, gdy wybierzemy z menu Widok, Tymczasowe osie. Szykiem wykonajmy 6 otworów, rys. 29. Rysunek 29 Prostokątny kołnierz Na poszerzonym końcu rury wykonajmy prostokątny kołnierz, o wymiarach 200 mm i 225 mm z zaokrągleniem 20 mm i o grubości 10 mm. Aby szybciej zwymiarować prostokąt wybierzmy do szkicu Prostokąt ze środka, o środku w Środku układu współrzędnych, rys. 30. Rysunek 30 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 13
Otwór w środku kołnierza Wybierzemy płaszczyznę kołnierza jako płaszczyznę szkicu i rozpoczniemy na nie szkic. Następnie, w obszarze rysowania wybierzemy Styl wyświetlania i z rozwiniętej listy Przedstawienie krawędziowe. Następną operację wykonajmy na duŝym powiększeniu. Widząc przezroczystą prostokątną rurę z zaokrągleniami - zaznaczmy odcinki prostoliniowe i łuki wewnętrznego zarys przytrzymując klawisz CTRL, a następnie kliknijmy narzędzie Konwertuj elementy. Powstanie rzut wskazanego okręgu na płaszczyznę szkicu, rys. 31. Rysunek 31 MoŜemy teraz powrócić na dotychczasowy Styl wyświetlania Cieniowany z krawędziami, zamknąć szkic i Wyciągnięciem wycięcia, wskazując otrzymany rzut otworu i wybierając jako Status końca - Do następnej uzyskać otwór w kołnierzu, rys. 32. Rysunek 32 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 14
Otwory mocujące w kołnierzu Na płaszczyźnie kołnierza wykonajmy szkic okręgu φ10 mm, o środku w środku łuku, rys. 33. Ze szkicu okręgu wykonajmy otwór Wyciągnięciem wycięcia, Do następnej. Rysunek 33 Powielenie otworu szykiem prostokatnym Na zakładce Operacje wybierzmy Szyk liniowy. W oknie Właściwości w panelu Kierunek 1 wskaŝmy pionową krawędź kołnierza, w polu Odstępy wpiszmy 45 mm, w polu Liczba wystąpień wpiszmy 5. W panelu Kierunek 2 wskaŝmy drugą, poziomą krawędź kołnierza, w polu Odstępy wpiszmy 50 mm, w polu Liczba wystąpień wpiszmy 4. W panelu Operacje do powtórzenia wybierzmy z drzewa modelu ostatnio wykonany otwór. W panelu Wystąpienia do pominięcia, w obszarze rysowania kliknijmy otwory leŝące wewnątrz kołnierza pozostawiając jedynie otwory na obwodzie, rys. 34. Ta operacja kończy wykonanie modelu. Rysunek 34 Copyright 2013 mgr inŝ. Janusz Bonarowski 15