PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH

Zał. nr 9 do SIWZ PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH PRZY ZABYTKOWYCH ELEMENTACH W BUDYNKU KLASZTORU POWIZYTKOWSKIEGO, UL. PEOWIAKÓW 12, LUBLIN ZAKRES OPRACOWANIA: I. OBSZAR PRAC OBJĘTYCH KONSERWACJĄ II. OGÓLNY OPIS OBIEKTU I STAN ZACHOWANIA III. WNIOSKI I ZAŁOŻENIA KONSERWATORSKIE IV. PROPONOWANY PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH OPRACOWANIE: mgr Anna Fic-Lazor Konserwator dzieł sztuki, ASP Warszawa, nr dyplomu 4988 KAMIONKA 2011 r. 1

I. OBSZAR PRAC OBJĘTYCH KONSERWACJĄ Planowane prace konserwatorsko - restauratorskie obejmować będą: odkryte relikty polichromii w tzw. Lamusie na parterze i II piętrze ok. 20591 dm 2, odkryte fragmenty napisów w dawnych podłuczach sklepień budynku klasztoru na parterze i I piętrze, wraz z aranżacją konserwatorską przestrzeni korytarza na I piętrze ok. 15601 dm 2 polichromię na klatce schodowej, prowadzącej do dawnego Hadesu - 1812 dm 2, obramienie drzwi na poddaszu wraz z aranżacją konserwatorską. szczyt wschodniej elewacji tzw. Lamusa projekt i nadzór prac restauratorskich przy detalach wnętrza dawnego kościoła gzyms i pilastry, projekt i nadzór umieszczenia wykonanych transferów zachowanych fragmentów polichromii z wnętrza kościoła ok. 10 mb w przestrzeni wnętrza dawnego klasztoru. II. OGÓLNY OPIS I STAN ZACHOWANIA OBIEKTÓW OPIS Klasztor powizytkowski zlokalizowany jest w ścisłym centrum miasta, w obszarze zabytkowego zespołu architektoniczno-urbanistycznego, choć w pewnej odległości od zabudowy Starego Miasta. Budynek powstał w XVIII wieku ufundowany przez m.in.: Dorotę Tarło i jej męża Stanisława Chomentowskiego, wojewodę mazowieckiego i hetmana polnego koronnego jako siedziba Zgromadzenia Sióstr Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny zwanych w Polsce wizytkami. W czasie wojen napoleońskich mieścił się tu lazaret wojskowy a następnie Cerkiew parafialna Greko-Rosyjska. Po drugiej wojnie światowej budynek przeznaczony został na cele kulturalne. Budowla założona jest na planie prostokąta, z budynkiem kościoła wpisanym w zabudowę. Posiada trzy dziedzińce wewnętrzne. Budynek klasztoru jest dwukondygnacyjny, zwieńczony dwuspadowym dachem, częściowo podpiwniczony, murowany z cegły ceramicznej, spojonej zaprawą wapienno- -piaskową. Na zachód od budynku głównego, połączony murowanym, zadaszonym łącznikiem, znajduje się dwupiętrowy budynek lamusa. Elewacje proste, zwieńczone wydatnym gzymsem koronującym. Elewacje lamusa rozczłonkowane pilastrami; elewacja zewnętrzna kościoła przebudowana, dekorowana prostym detalem w stylu cerkiewnym. W trakcie prac badawczych stwierdzono występowanie w najstarszych budynkach dekoracji malarskich. w budynku klasztoru dekoracje mają postać napisów sentencji w językach polskim i łacińskim, zaczerpniętych z pism św. Augustyna, św. Pawła i innych. Sentencje te znajdują się w podłuczach dawnych sklepień, obecnie nieistniejących. Są one zgodne z informacjami dotyczącymi reguły zgromadzenia. W dolnej części ściany malowany ciemny cokół, tzw. brudnik. 2

w korytarzu I piętra, stwierdzono także występowanie wnęk świetlnych. w budynku lamusa dekoracje nie zostały do końca rozpoznane. Są to dekoracyjne pasy ornamentalne w postaci palmet malowanych światłocieniowo, kaneli na półkolumnach wejścia i zworników w szczycie łuku wejścia. na klatce schodowej prowadzącej do dawnego Hadesu znajdują się polichromie ścienne przedstawiające sceny z Nowego Testamentu. Nie jest znany powód namalowania tych przedstawień, jak również funkcja pomieszczenia, do którego prowadziła klatka schodowa. Są to przedstawienia z Chrystusem Ogrodnikiem i prawdopodobnie Uczta w Betanii. Tego typu alegorie spotykane są w malarstwie klasztornym XVIII wieku. Treść malowideł związana jest ściśle z funkcją pomieszczeń piwnicznych do których prowadziła klatka schodowa. na poddaszu stwierdzono istnienie pierwotnego, drewnianego obramienia przejścia. Sposób wykonania obramienia i charakterystyczne połączenia ciesielskie, należy datować na wiek XVIII. szczyt wschodniej elewacji tzw. Lamusa rozczłonkowany pilastrami, podzielony horyzontalnie wydatnym gzymsem. Poniżej gzymsu, centralnie umieszczone obramienie wejścia, wyprowadzone w zaprawie wapienno-piaskowej wraz z zachowaną dekoracją architektoniczną. Powyżej gzymsu uproszczona, dekoracja szczytu w postaci prostych pilastrów. detale wnętrza dawnego kościoła gzyms i zdwojone pilastry. Detale te nie zachowały się. Na podstawie przeprowadzonych badań architektonicznych możliwe jest określenie umiejscowienia pierwotnych gzymsów i pilastrów. Wstępne propozycje aranżacji zawiera projekt architektoniczny zamienny. transfery zachowanych fragmentów polichromii z wnętrza kościoła mają łączną długość ok. 10 mb i wysokość 55 cm. jest to dekoracja malarska architektoniczna, iluzoryczna, w postaci wici roślinnej z liści akantu, opisującej architektoniczne podziały ścian. Wić malowana z dużą swobodą w kolorach brązowozłotych, zamknięta delikatną malowaną listewką. Zakres polichromii przewidzianych do konserwacji pokazano na załączonych rysunkach. STAN ZACHOWANIA Budowla posiada wyraźne dwie fazy budowy. Zachowane dekoracje malarskie znajdują się w budynkach pierwotnej fazy rozbudowy. Obecnie budynek jest w trakcie remontu generalnego, zgodnie z przyjętym zakresem prac renowacyjnych, polegających m.in. na przywróceniu historycznych walorów przestrzennych obiektu, odtworzeniu tradycyjnego układu komunikacyjnego wokół wirydarzy i układu przestrzennego wnętrz. Obiekt zostanie oddany do dyspozycji 3 miejskich instytucji kulturalnych: Centrum Kultury, Miejskiej Biblioteki Publicznej i Biura Wystaw Artystycznych, które planują znaczące rozszerzenie swojej oferty i aktywizację działań. 3

Budynek był kilkakrotnie przebudowany i remontowany. Przez ostatnie lata pełnił funkcje kulturalne zgodnie z założeniami programowymi Centrum Kultury, Galerii Białej oraz Biblioteki Publicznej. Pomieszczenia były dostosowane do potrzeb działających tu instytucji. Budynek był użytkowany, posiadał działające media, w tym C.O., wod. - kan. i inne. Zimą był ogrzewany. Nie posiadał sprawnej przepony przeciwwilgociowej. Bieżące naprawy wykonywane były materiałami ogólnie dostępnymi, nie dostosowanymi do specyfiki zabytkowych murów, powodującymi ich uszczelnienie i powolną degradację. Reperacje wykonywano zaprawami cementowymi, stosowano powszechnie gładź tynkową do wykańczania ścian wewnętrznych, farby emulsyjne. Odkryte w czasie badań konserwatorskich pozostałości zachowanych dekoracji w dużej mierze są czytelne, stan ich zachowania jest różny, zależny od miejsca położenia oraz, wykonywanych na przestrzeni historii klasztoru, remontów. Występowanie dekoracji stwierdzono pod wieloma warstwami współczesnych i historycznych nawarstwień. Na tym etapie dokładne określenie stanu zachowania nie jest możliwe z powodu odkrycia niewielkich fragmentów dekoracji. Pełne określenie stanu zachowania oraz wyglądu dekoracji nastąpi po odsłonięciu pełnego zakresu malatury. Malowidła znajdujące się na klatce schodowej do dawnego Hadesu były poddawane zabiegom konserwatorskim w okresie od stycznia do kwietnia 1978 roku. Wykonano pełny zakres zabiegów konserwatorskich, a punktowanie wykonano znakiem graficznym, tzw. kropeczką. Prace prowadzone były przez zespół PKZ pod kierunkiem mgr Andrzeja Zdyry i mgr Ireny Zdyry 1. Obecnie polichromia jest zabrudzona, widoczne są liczne ogniska pleśni, przy polichromii znajduje się gipsowa dekoracja, powodująca dodatkowe zawilgocenie. Widoczne są odpryski warstwy malarskiej. Zapleśnienie spowodowane zostało przez źle działającą wentylację. Drewniane obramienie przejścia na poddaszu zachowane jest dość dobrze. Zniszczona jest dolna jego część z powodu występowania długotrwałego zawilgocenia uległa ona częściowemu zbutwieniu. Obramienie znajduje się w murze ceglanym. W nadprożu widoczny jest łuk odciążający. Pierwotne detale wschodniego szczytu elewacji Lamusa zachowane częściowo, detal czytelny. Pierwotny detal zachował się schowany pod dachem. Zasłonięcie detali nastąpiło na skutek kolejnej przebudowy łącznika. W miejscu dawnej wnęki wybito przejście na strych łącznika z budynkiem głównym. Powyżej gzymsu detale uległy przekształceniu (uproszczeniu) na skutek prac remontowych. Architektoniczne detale wyposażenia wnętrza dawnego uległy całkowitemu zniszczeniu wskutek przekształceń wnętrza na cerkiew i następnie salę widowiskową. Transferowane fragmenty polichromii z wnętrza dawnego kościoła przeniesione na podłoże zastępcze i przygotowano do ekspozycji. 1 DOKUMENTACJA KONSERWATORSKA zespół malowideł ściennych w piwnicach dawnego klasztoru wizytek obecnie siedziby Lubelskiego Domu Kultury w Lublinie, przy ul. Pstrowskiego 12. Opracowanie mgr. Irena Zdyra, mgr. Józef Wzorek, Lublin, 1978r. 4

III. WNIOSKI I ZAŁOŻENIA KONSERWATORSKIE Odkryte dekoracje malarskie na parterze i II piętrze tzw. lamusa, fragmenty napisów w dawnych podłuczach sklepień budynku klasztoru na parterze i I piętrze, stanowią najstarszy wystrój malarski klasztoru. Świadczą o jego historii oraz pierwotnej funkcji. Sentencje pisane są głównie w języku polskim przez co są czytelne dla współczesnych, a ich treść stanowi uniwersalny przekaz. Ich wygląd oraz umiejscowienie doskonale wpisują się w program budynku stanowiącego w założeniu centrum działań artystycznych. Przy odpowiednim eksponowaniu mogą stanowić doskonały element wyposażenia podnoszący atrakcyjność wizualną wnętrz. Do tych elementów należy zliczyć także wnęki świetlne. Pracami konserwatorskimi przy napisach w obrębie korytarza klasztoru oraz pomieszczeń zawierających dekorację, należy objąć także otoczenie, tj. obszar zawierający dany element. Niezbędne jest wykonanie aranżacji konserwatorskiej przestrzeni korytarza i sali na I piętrze. Proponuje się wykonanie następujących zabiegów aranżacyjnych: Widoczny w murze łuk dawnego sklepienia oczyścić i wyeksponować w cegle, płaszczyznę ściany wraz z napisem oczyścić, napis zakonserwować, odtworzyć dolny brudnik, ubytki opracować zgodnie z fakturą oryginału, wykonać malaturę ściany w kolorze zgodnym z oryginałem, płaszczyznę ściany powyżej łuku sklepienia wykonać w tynku o innej fakturze jak poniżej, lub wyróżnić kolorem. Zakres przewidywanych prac konserwatorskich przedstawiono na rysunku. Malowidła znajdujące się na klatce schodowej prowadzącej do piwnic były poddane konserwacji w roku 1978. Obecny stan zachowania oraz usytuowanie predestynują je do wykonania pełnego zakresu zabiegów konserwatorskich. Przedstawienia na klatce schodowej stanowią najbogatszą dekorację malarską klasztoru. Treść malowideł nasuwa przypuszczenie dotyczące funkcji pomieszczeń znajdujących się w podziemiach klasztoru. W związku z tymi przypuszczeniami konieczne jest wykonanie badań konserwatorskich tej części budynku. Należy spodziewać się znalezienia pozostałości kaplicy (grzebalnej?). Obramienie drzwi z poddasza stanowi przykład XVIII-wiecznej ciesielki. Po konserwacji stanowić będzie ciekawy detal ekspozycyjny. Konieczne jest znalezienie dla tego obiektu właściwego miejsca ekspozycyjnego. Przewiduje się umieszczenie tego elementu wraz z za- 5

chowanym układem cegieł wokół, na ścianie w bezpośrednim sąsiedztwie obecnej lokalizacji tj. na ściance zamykającej korytarz na II piętrze. W tym przypadku niezbędne będzie współdziałanie konserwatora prowadzącego prace konserwatorskie przy detalu, oraz autora projektu przebudowy. Prace konserwatorskie i restauratorskie przy zabytkowych detalach szczytu Lamusa obejmować będą konserwację zachowanych detali architektonicznych, oczyszczenie pozostałych oraz wykonanie rekonstrukcji architektonicznej szczytu zgodnie z przyjętym projektem (wariant 6a w projekcie architektonicznym uzgodniony z LWKZ na podstawie wyników badań architektonicznych). Do projektu należy wykonać modele detali w skali 1:1 zgodnie z decyzją LWKZ. Prace restauratorskie przy detalach architektonicznych wystroju wnętrza dawnego kościoła obejmować będą wykonanie projektu detali architektonicznych gzymsu i pilastrów. Projekt należy wykonać na podstawie badań architektonicznych i analogii oraz uzgodnić z LWKZ. Do projektu należy wykonać modele detali w skali 1:1. Prace restauratorskie obejmą nadzór nad wykonaniem detali we wnętrzu. Wykonane transfery fragmentów polichromii należy wyeksponować w przestrzeni, która pozwoli na właściwy odbiór układu kompozycyjnego i charakteru malowidła. Proponuje się eksponowanie polichromii w postaci kolejno zamocowanych na pewnej wysokości pasów ukazujących jej układ, eksponowanych w ciągach komunikacyjnych. Wysokość umieszczenia transferów wynikać będzie z pomiarów rzeczywistych wnętrza po wykonaniu prac remontowych. Proponowana wysokość 230-250 cm. Najlepszym miejscem dla tego typu ekspozycji będzie korytarz znajdujący się pomiędzy d. kościołem i dużym wirydarzem na I piętrze. Proponowane miejsca ekspozycji wskazano na rysunkach. V. PROPONOWANY PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH I etap prac konserwatorskich polegać będzie na całkowitym odsłonięciu stwierdzonych dekoracji malarskich i napisów w celu określenia dokładnego stanu zachowania i zakresu występowania. Usuwanie wtórnych warstw należy wykonać metodą nie powodującą destrukcji zachowanego malowidła. Najbardziej optymalną metodą jest mechaniczne usunięcie warstw przykrywających warstwy malarskie przy użyciu przecinaków, noży szewskich i skalpeli. Po wstępnym oczyszczeniu z warstw zacierek, pobiał i wtórnych nawarstwień kolorystycznych, niezbędne będzie doczyszczenie powierzchni z resztek pobiał gumką chlebową lub gąbką typu wishab Konieczne może okazać się jednoczesne podklejenie partii zachowanego malowidła, wypełnienie pęknięć i ubytków zaprawą wapienno-piaskową w celu ustabilizowania zachowanych fragmentów polichromii. Sytuacja taka z pewnością wystąpi w miejscach występowania starych przekuć pod instalacje 6

oraz w obszarach kitów i reperacji cementowych. Podklejanie należy wykonać preparatami mineralnymi metodą iniekcji ciśnieniowej. Może wystąpić konieczność miejscowej dezynfekcji polichromii środkiem biobójczym. Kolejnym zabiegiem będzie utrwalenie zachowanych dekoracji. Utrwalenie warstwy malarskiej należy wykonać słabym, 1-2% rozpuszczalnikowym roztworem Paraloidu B 72 lub roztworem nanowapna, przy uprzednim sprawdzeniu skuteczności zastosowanego zabiegu. Preparat konsolidujący nie może powodować zmiany kolorystyki zachowanej warstwy malarskiej. Po oczyszczeniu, utrwaleniu i podklejeniu warstwy malarskiej konieczne będzie wykonanie aranżacji konserwatorskiej,zgodnie z przyjętymi założeniami. W celu uzupełnienia ubytków wyprawy należy założyć kity mineralne, wapienno-piaskowe. Zalecane jest użycie gotowych zapraw wapiennych. Po wysezonowaniu kitów należy w miejscach ubytków wykonać pobiały mineralne lub kredowo klejowe w kolorystyce zgodnej z oryginalną. Zalecane jest użycie jako spoiwa słabej dyspersji akrylowej. Z uwagi na funkcję obiektu, jaką będzie pełnił docelowo oraz umiejscowienie zachowanych partii należy rozważyć wykonanie pobiał oraz punktowania w technice silikatowej. Scalenie kolorystyczne polichromii wykonane zostanie znakiem graficznym, tzw. kropeczką, a partie większych ubytków plamką. W przypadku malowideł zachowanych w klatce schodowej prowadzącej do piwnic (dawny Hades ) konieczne jest ich zatrucie środkiem grzybobójczym, oczyszczenie z zabrudzeń np. gąbką wishab lub gumką chlebową. W przypadku trwałych zabrudzeń konieczne może być zastosowanie preparatów powierzchniowo-czynnych. Konieczne jest usunięcie gipsowych dekoracji generujących dodatkowe zniszczenia. Wymagana będzie korekta istniejących punktowań, usunięcie pociemniałych i zmienionych kolorystycznie. Należy podkleić pojawiające się łuski warstwy malarskiej. Podklejenia należy wykonać preparatami rozpuszczalnikowymi na bazie POW (polioctanu winylu). Konieczne jest wykonanie konserwacji technicznej tj. sprawdzenie ewentualnych odspojeń tynku i ewentualne podklejenie preparatami mineralnymi na bazie wapna syntetycznego z domieszkami hydraulicznymi, wykonanie kitów mineralnych, oraz estetycznej tj, punktowania. Punktowanie należy wykonać drobną kropeczką zgodnie z punktowaniem wykonanym podczas wcześniejszej konserwacji. Wskazane jest użycie spoiwa akrylowego. W przypadku drewnianego obramienia niezbędne będzie zinwentaryzowanie i zdemontowanie go w całości. Próba rozłożenia na elementy może skutkować uszkodzeniem poszczególnych elementów. Obramienie należy wzmocnić strukturalnie poprzez zaimpregnowanie 5% rozpuszczalnikowym roztworem Paraloidu B 72. Konieczne będzie wykonanie uzupełnień drewna drewnem identycznym jak użyte pierwotnie. Mniejsze ubytki należy wypełnić żywicą epoksydową z wypełniaczem celulozowym lub kitem drzewnym. 7

Konieczne będzie wykonanie scalenia kolorystycznego uzupełnień z drewnem oryginalnym. Drewno należy zabezpieczyć 10% roztworem żywicy Paraloid B72 lub preparatem woskowym. Konieczna jest obecność konserwatora przy podejmowaniu decyzji o lokalizacji obramienia, sposobie jego ekspozycji, oraz docelowym montażu i aranżowaniu przestrzeni w bezpośrednim sąsiedztwie. Wschodnia elewacja Lamusa szczyt - obszar odsłoniętego muru oraz pierwotnych detali architektonicznych na zdjęciach widoczny jako trójkątny kształt: konieczne jest oczyszczenie odsłoniętego ceglanego muru oraz zachowanych zabytkowych wypraw z kurzu, spudrowanych warstw wypraw, wtórnych warstw farby oraz wtórnych przemurowań zaprawą cementową. Osłabione partie muru oraz wypraw należy wzmocnić preparatem krzemoorganicznym o charakterze hydrofilowym. Odspojenia zabytkowych wypraw należy podkleić preparatem mineralnym na bazie hydraulicznego wapna syntetycznego. Istniejące spękania należy poszerzyć i założyć kity mineralne z zaprawy wapienno-piaskowej. Należy uzupełnić zniszczoną fugę w wątku ceglanym, wykonać obrzutkę i wyprowadzić tynk. Wskazane jest wykonanie wypraw wapienno-piaskowych gotowych lub przygotowanych z wapna gaszonego dołowanego oraz piasku wziętych w stosunku 1:2,5. Uzupełnienia oraz odtworzenie brakujących detali należy wykonać zaprawami jak wyżej. Malowanie należy wykonać farbami silikatowymi w kolorystyce zgodnej z zatwierdzoną przez LWKZ. Ponad gzymsem należy usunąć wtórne wyprawy tynkarskie. Po usunięciu należy wykonać analizę wątku ceglanego w kontekście rekonstrukcji szczytu, wykonać projekt aranżacji oraz wykonać modele dekoracji w skali 1:1. Aranżację należy wykonać technologicznie zgodnie z przyjętym projektem budowlanym. Proponuje się użycie zapraw mineralnych zbrojonych mikrowłókienkami. Detal architektoniczny należy wyciągnąć w zaprawie bezpośrednio na murze oraz użyć przygotowanych wcześniej odlewów detali. Malowanie należy wykonać farbami silikatowymi w kolorystyce zgodnej z zatwierdzoną przez LWKZ. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH NAPISY, LAMUS 1. Zinwentaryzowanie w formie rysunkowej i fotograficznej zachowanych partii polichromii. 2. Odsłonięcie stwierdzonych dekoracji malarskich i napisów w celu określenia dokładnego stanu zachowania i zakresu występowania przy użyciu przecinaków, noży szewskich i skalpeli. 3. Doczyszczenie powierzchni z resztek pobiał gumką chlebową lub gąbką typu wishab. 4. Podklejenie partii zachowanego malowidła preparatami mineralnymi na bazie wapna syntetycznego z domieszkami hydraulicznymi metodą in- 8

iekcji ciśnieniowej, wypełnienie pęknięć i ubytków zaprawą wapienno- -piaskową w celu ustabilizowania zachowanych fragmentów polichromii. 5. Miejscowe zatrucie polichromii środkiem grzybobójczym. 6. Utrwalenie warstwy malarskiej 1-2% rozpuszczalnikowym roztworem Paraloidu B 72 lub roztworem nanowapna. 7. Wykonanie aranżacji konserwatorskiej zgodnie z przyjętymi założeniami. 8. Założenie wielowarstwowych kitów mineralnych, wapienno-piaskowych. 9. Wykonanie w miejscach ubytków pobiał mineralnych w kolorystyce zgodnej z oryginalną. 10. Punktowanie - scalenie kolorystyczne polichromii znakiem graficznymkropeczką. 11. Wykonanie dokumentacji prowadzonych działań konserwatorskich. POLICHROMIE NA KLATCE SCHODOWEJ PROWADZĄCEJ DO PODZIEMI. 12. Usunięcie gipsowych dekoracji 13. Oczyszczenie polichromii z zabrudzeń mechanicznie gąbką typu wishab lub gumką chlebową. 14. Doczyszczanie chemiczne preparatami powierzchniowo-czynnymi. 15. Usunięcie zmienionych kolorystycznie i pociemniałych punktowań. 16. Podklejenie ewentualnych spęcherzeń tynku preparatami mineralnymi, na bazie wapna syntetycznego z domieszkami hydraulicznymi metodą iniekcji ciśnieniowej. 17. Podklejenie łusek warstwy malarskiej roztworem żywicy POW (kopolimer polioctanu winylu o niskiej lepkości ). 18. Wykonanie kitów mineralnych. 19. Uzupełnienie pobiał w miejscach ubytków. 20. Wykonanie retuszu warstwy malarskiej - wykonanie punktowania drobną kropeczką przy użyciu żywicy akrylowej. 21. Wykonanie dokumentacji prowadzonych działań konserwatorskich. DREWNIANE OBRAMIENIE PRZEJŚCIA 22. Inwentaryzacja obiektu in situ. 23. Demontaż obramienia. 24. Wzmocnienie strukturalne osłabionych partii drewna 5% roztworem żywicy Paraloid B 72 w toluenie, 25. Wykonanie fleków i i uzupełnienie pęknięć drewna flekami z drewna analogicznego jak użyte pierwotnie oraz kitem drzewnym o kolorze identycznym jak kolor drewna. 26. Zabezpieczenie powierzchni np. 10% roztworem żywicy Paraloid B 72 lub preparatem woskowym. 27. Montaż obramienia w miejscu docelowej lokalizacji. 28. wykonanie aranżacji konserwatorskiej w postaci imitacji wątku ceglanego. 29. Wykonanie dokumentacji konserwatorskiej z przebiegu prac. WSCHODNIA ELEWACJA LAMUSA SZCZYT 9

1. Wykonanie badań stanu zachowania oraz pierwotnej kolorystyki szczytu. 2. Mechaniczne czyszczenie odsłoniętego ceglanego muru oraz zachowanych zabytkowych wypraw z kurzu, spudrowanych warstw wypraw, wtórnych warstw farby oraz wtórnych przemurowań zaprawą cementową. 3. Wzmocnienie osłabionych partii muru oraz wypraw preparatem krzemoorganicznym o charakterze hydrofilowym. 4. Podklejenie odspojeń preparatem mineralnym na bazie hydraulicznego wapna syntetycznego. 5. Poszerzenie istniejących spękań i założenie kitów mineralnych z zaprawy wapienno piaskowej. 6. Uzupełnienie zniszczonej fugi w wątku ceglanym zaprawą mineralną. 7. Wykonanie obrzutki i wyprowadzenie tynku płaskiego z wypraw wapienno-piaskowych gotowych lub przygotowanych z wapna gaszonego dołowanego oraz piasku wziętych w stosunku 1:2,5. 8. Uzupełnienia oraz odtworzenie brakujących detali zaprawami jak wyżej. 9. Malowanie farbami silikatowymi w kolorystyce zgodnej z zatwierdzoną przez LWKZ. 10. Usunięcie ponad gzymsem wtórnych wypraw tynkarskich. 11. Wykonanie analizy wątku ceglanego w kontekście rekonstrukcji szczytu. 12. Wykonanie projektu rekonstrukcji. 13. Wykonanie modeli dekoracji sztukatorskiej w skali 1:1. 14. Wykonanie aranżacji konserwatorskiej w technologii, zgodnej z przyjętym projektem budowlanym, zaprawami mineralnymi zbrojonymi mikrowłókienkami. Detal architektoniczny należy wyciągnąć w zaprawie bezpośrednio na murze oraz użyć przygotowanych wcześniej odlewów detali. 15. Malowanie szczytu należy wykonać farbami silikatowymi w kolorystyce zgodnej z zatwierdzoną przez LWKZ. 16. Wykonanie konserwatorskiego projektu wystroju architektonicznego dawnego kościoła oraz nadzór nad pracami restauratorskimi przy detalach wnętrza. 17. Wskazanie i nadzór nad umieszczeniem wykonanych transferów zachowanych fragmentów polichromii z wnętrza kościoła ok. 10 mb, w przestrzeni wnętrza dawnego klasztoru. WSZELKIE ZMIANY W PROGRAMIE PRAC KONSERWATORSKICH ORAZ ZMIANY W TERMINACH WYKONANIA PRAC KONSULTOWANE BĘDĄ Z OD- NOŚNYMI SŁUŻBAMI KONSERWATORSKIMI. 15 lipca 2011 r. Opr.: mgr Anna Fic-Lazor 1