Starostwo Powiatowe w Siedlcach

Starostwo Powiatowe w Siedlcach PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UPROSZCZONYCH PLANÓW URZĄDZENIA LASU OBRĘBÓW EWIDENCYJNYCH: Boroszków, Czerniejew Dąbrówka-Ług, Dąbrówka-Niwka, Dąbrówka-Stany, Dąbrówka-Wyłazy, Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala-Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skórzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wólka Kobyla, Żebrak, Żelków na okres od 1 kwietnia 2016 r. do 29 marca 2025 r. Warszawa, 2015

Kierownik

projektu: Maciej Lewandowski SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP... 5 STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM... 5 WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW I TERMINÓW... 7 2. INFORMACJE OGÓLNE... 8 PODSTAWA PRAWNA I ZAKRES PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA UPROSZCZONEGO PLANU URZĄDZENIA LASU NA ŚRODOWISKO... 8 ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE UPROSZCZONEGO PLANU URZĄDZENIA LASU... 11 METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY... 12 CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA UPROSZCZONEGO PLANU URZĄDZENIA LASU... 13 POWIĄZANIA UPROSZCZONEGO PLANU URZĄDZENIA LASU Z INNYMI DOKUMENTAMI, W TYM DOKUMENTAMI, DLA KTÓRYCH ZOSTAŁY SPORZĄDZONE STRATEGICZNE OCENY... 16 METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ UPUL ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA... 17 INFORMACJA O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO... 18 3. OPIS, ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA... 19 POŁOŻENIE I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY SKÓRZEC... 19 KLIMAT... 20 CHARAKTERYSTYKA LASÓW WŁASNOŚCI PRYWATNEJ NA TERENIE GMINY SKÓRZEC, OBJĘTYCH OPRACOWANIEM UPUL... 21 AKTUALNY STAN, POTENCJALNE ZAGROŻENIA DLA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO GMINY SKÓRZEC... 26 3.1.1 Stan i zagrożenia powietrza atmosferycznego... 27 3.1.2 Stan i zagrożenia gleb... 28 3.1.3 Stan i zagrożenia wód powierzchniowych i gruntowych... 29 3.1.4 Zagrożenia dla ekosystemów leśnych... 31 3.1.5 Zagrożenia antropogeniczne... 32 ISTNIEJĄCE FORMY OCHRONY PRZYRODY NA TERENIE KTÓRYCH ZNAJDUJĄ SIĘ DZIAŁKI OBJĘTE UPUL... 33 3.1.6 Obszary Natura 2000... 34 3.1.7 Obszary Chronionego Krajobrazowe... 35 3.1.8 Pomniki przyrody... 35 3.1.9 Ochrona gatunkowa roślin, grzybów i zwierząt... 35 3.1.10 Siedliska przyrodnicze poza obszarem Natura 2000... 36 ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY PRZYRODY ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI UPUL... 36 POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI UPUL 37 4. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE UPUL NA ŚRODOWISKO I OBSZARY NATURA 2000 37 PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE UPUL NA ŚRODOWISKO... 37 3

4.1.1 Oddziaływanie na różnorodność biologiczną... 37 4.1.2 Oddziaływanie na ludzi i zdrowie... 37 4.1.3 Oddziaływanie na rośliny, grzyby i zwierzęta, w szczególności na gatunki chronione... 38 4.1.4 Oddziaływanie na wodę... 40 4.1.5 Oddziaływanie na powietrze... 40 4.1.6 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi... 40 4.1.7 Oddziaływanie na krajobraz... 41 4.1.8 Oddziaływanie na klimat... 41 4.1.9 Oddziaływanie na zasoby naturalne... 41 4.1.10 Oddziaływanie na zabytki i dobra kultury materialnej... 43 4.1.11 Zestawienie zbiorcze wpływu realizacji założeń UPUL na środowisko... 43 PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE UPUL NA OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU... 44 PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE UPUL NA OBSZARY NATURA 2000... 45 4.1.12 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Dolina Kostrzynia PLB 140009... 45 PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE UPUL NA SIEDLISKA LEŚNE, POTENCJALNE SIEDLISKA PRZYRODNICZE... 48 PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE NA INTEGRALNOŚĆ OBSZARÓW NATURA 2000.. 49 PRZEWIDYWANE SKUMULOWANE ODDZIAŁYWANIE UPUL NA ŚRODOWISKO... 50 PRZEWIDYWANE ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE I OGRANICZENIE NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ UPUL NA ŚRODOWISKO... 51 ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ZADAŃ UJĘTYCH W UPUL... 52 SPIS RYSUNKÓW... 54 SPIS WYKRESÓW... 54 SPIS TABEL... 54 LITERATURA... 55 4

1. Wstęp Streszczenie w języku niespecjalistycznym Wykonanie Prognozy oddziaływania na środowisko Uproszczonych Planów Urządzenia Lasu wynika bezpośrednio z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013, poz. 1235 ze zm.). Przeczytać tam możemy m.in., że: Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają projekty: ( ) planów lub programów ( ) których realizacja może spowodować znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 jeżeli nie są one bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony. Szczegółowy zakres prognozy określa art. 51 wyżej wymienionej ustawy. Głównym celem opracowanej prognozy było przeanalizowanie zapisów znajdujących się w Uproszczonych Planów Urządzenia Lasu (UPUL) lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa na terenie gminy Skórzec w odniesieniu do ich wpływu na środowisko przyrodnicze. Analiza ta polegała głównie na sprawdzeniu, czy zapisy te nie wpływają negatywnie na środowisko naturalne, a w szczególności na stan zachowania gatunków grzybów, roślin i zwierząt objętych ochroną prawną oraz na stan zachowania siedlisk przyrodniczych i gatunków wymienionych jako cenne z punktu widzenia Unii Europejskiej w Dyrektywach Rady 2009/147/EW oraz 92/43/EWG. Jednym z podstawowych zadań była analiza wpływu realizacji zaprojektowanych w UPUL wskazań gospodarczych na określone prawnie przedmioty ochrony występujące na terenie lasów objętych opracowaniem UPUL. Oceny dokonano na podstawie analiz eksperckich przy użyciu tabel macierzy. Tabele macierzy pozwalają przy pomocy wartości liczbowych określić wpływ projektowanych działań gospodarczych na siedliska przyrodnicze oraz na gatunki podlegające ochronie prawnej. Opracowanie powstało w zgodzie z wymogami formalno-prawnymi oraz wytycznymi organu zlecającego i nadzorującego wykonanie oceny. W pierwszej części dokumentu zawarto ogólne informacje na temat podstawy prawnej i powiązań z innymi dokumentami, krótki opis Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu oraz informacje o źródłach danych oraz metodach wykorzystywanych w trakcie sporządzania prognozy. Kolejny rozdział zawiera informacje o aktualnym stanie środowiska. W części tej w stopniu ogólnym omówione zostały warunki geograficzne gminy. Szczegółowo opisano natomiast stan ekosystemów leśnych oraz potencjalne zagrożenia abiotyczne, biotyczne i antropogeniczne środowiska przyrodniczego. Przytoczono także główne przedmioty ochrony lokalnej przyrody. Integralną część opracowania stanowi prognoza wpływu zaplanowanych działań z zakresu gospodarki leśnej na stan środowiska. Szczegółowo rozpatrzono potencjalne oddziaływanie zaplanowanych w UPUL zabiegów na chronione rośliny, zwierzęta, siedliska. Ponadto, przeanalizowano potencjalny wpływ zaplanowanych zabiegów na elementy środowiska oraz na zabytki i dobra kultury. Wykazano, iż oddziaływanie projektów planów na powietrze, wodę, klimat, rośliny, zwierzęta oraz zabytki i dobra kultury będzie miało charakter neutralny. W odniesieniu do bioróżnorodności, ludzi oraz zasobów naturalnych oddziaływanie 5

będzie miało charakter pozytywny, natomiast w odniesieniu do powierzchni ziemi i krajobrazu potencjalnie pozytywny. Ostatni rozdział, analizuje skutki realizacji zadań zaprojektowanych w Uproszczonych Planach Urządzenia Lasu na obszarowe formy ochrony oraz integralność obszarów Natura 2000. Przeprowadzona analiza wykazuje neutralność takich oddziaływań. Przeprowadzona analiza jednoznacznie wykazuje, iż zaprojektowane w UPUL zabiegi nie wpłyną negatywnie na stan zachowania środowiska i walorów przyrodniczych na terenie obrębów ewidencyjnych Boroszków, Czerniejew Dąbrówka- Ług, Dąbrówka-Niwka, Dąbrówka-Stany, Dąbrówka-Wyłazy, Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala-Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skórzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wólka Kobyla, Żebrak, Żelków Stosowane dotąd, oraz zalecane obecnie metody działań we właściwy sposób zabezpieczają te obiekty, a różnorodność siedlisk i gatunków na terenach leśnych pozostaje zachowana głównie dzięki prowadzeniu racjonalnej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej w myśl zasad przyjętych w Uproszczonych Planach Urządzenia Lasu. 6

Wykaz stosowanych skrótów i terminów TD Typ Drzewostanu GUS Główny Urząd Statystyczny NTG Narada Techniczno Gospodarcza OSO Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków POP Program Ochrony Przyrody SOO Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk RDLP Regionalna Dyrekcja Lasów aństwowych TSL typ siedliskowy lasu Bśw bór świeży Bw bór wilgotny Bb bór bagienny BMśw bór mieszany świeży BMw - bór mieszany wilgotny BMb bór mieszany bagienny LMśw las mieszany świeży LMw las mieszany wilgotny LMb las mieszany bagienny Lśw las świeży Lw las wilgotny Ol ols OlJ ols jesionowy Kl klon pospolity Jw klon jawor Wz wiąz Js jesion Gb grab Brz brzoza brodawkowata Brzo brzoza omszona Ol RDOŚ olsza czarna Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Olsz olsza szara Ak robinia akacjowa Tp topola Ksz kasztanowiec Lp lipa Czr czereśnia pospolita Czm czeremcha pospolita SDF- standardowy formularz danych I kl.w. pierwsza klasa wieku (1-20 lat) II kl.w. druga klasa wieku (21-40 lat) III kl.w. trzecia klasa wieku (41-60 lat) IV kl.w. czwarta klasa wieku (61-80 lat) V kl.w. piąta klasa wieku (81-100 lat) VI kl.w. szósta klasa wieku (101-120 lat) VII kl.w siódma klasa wieku (121-140 lat) VIII kl.w. ósma klasa wieku (141-160 lat) KO klasa odnowienia KDO klasa do odnowienia So sosna pospolita Soc sosna czarna Md modrzew Św świerk Jd jodła Dg daglezja Bk buk Dbs dąb szypułkowy Dbb dąb bezszypułkowy Dbc dąb czerwony 7

2. Informacje ogólne Podstawa prawna i zakres prognozy oddziaływania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu na środowisko Prognoza Oddziaływania na Środowisko Uproszczonych Planów Urządzenia Lasu obrębów ewidencyjnych Boroszków, Czerniejew Dąbrówka-Ług, Dąbrówka-Niwka, Dąbrówka-Stany, Dąbrówka-Wyłazy, Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala-Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skórzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wólka Kobyla, Żebrak, Żelków na terenie gminy Skórzec została wykonana przez Firmę TAXUS UL w Warszawie, na podstawie umowy zawartej pomiędzy Wykonawcą, a Starostwem Powiatowym w Siedlcach Podstawą prawną do wykonania Prognozy oddziaływania na środowisko w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 21 października 2008r. środowisko (Dz. U. z 2013, poz. 1235 ze zm.), zwana Ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku (OOŚ). Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku nakłada wykonanie elementów wyszczególnionych w art. 51 i 52, przez organ sporządzający Prognozę. W myśl w/w ustawy. Prognoza zawierać powinna w szczególności: a) informacje o zawartości, głównych celach projektu planu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu planu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) streszczenie w języku niespecjalistycznym. Ponadto, powinny być określone i ocenione: e) istniejący stan środowiska na obszarach objętych projektem planu w obszarach oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji planu, f) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektu planu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, g) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektu planu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania projektu planu, h) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na: różnorodność biologiczną, zwierzęta, rośliny, ludzi, wodę, powietrze, klimat, krajobraz i zabytki. Prognoza powinna również przedstawić rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego planu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 8

oraz integralność tego obszaru. Przy opracowaniu prognozy uwzględniono również zapisy następujących aktów: Prawo krajowe: Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody [Dz. U. 2013, poz. 627 ze zm.]; Ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach [Dz. U. 2014, poz. 1153 ze zm.]; Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia [Dz. U. 2015, poz. 199.]; Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska [Dz. U. 2013, poz. 1232 ze zm.]; Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych [Dz.U. 2013r., poz. 1205 ze zm.] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne [Dz.U. 2015, poz. 469]; Ustawa z 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie [Dz. U. 2014, poz. 1789]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin [Dz.U. 2014, poz. 1409]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [Dz. U. 2014, poz. 1408]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 7 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt [Dz.U. 2014 poz. 1348]; Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 25 czerwca 2013r. w przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko [Dz. U. 2013, poz. 817]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [Dz. U. 2014, poz. 1713]; Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 sierpnia 2012r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [Dz. U. 2012, poz. 1041]. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 6 listopada 2013r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 [Dz. U. 2013, poz. 1302]. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 kwietnia 2008r. w sprawie kryteriów oceny występowania szkody w środowisku [Dz. U. Nr 82, poz. 501]; 9

Prawo międzynarodowe: Dyrektywa Rady 79/409/UE z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Ptasią; Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Siedliskową; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; Dyrektywa Rady 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzanym środowisku naturalnemu Konwencja z Rio de Janeiro o różnorodności biologicznej przyjęta 5 czerwca 1992r., ratyfikowana przez Polskę 18 stycznia 1996r. Konwencja Paryska w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego przyjęta 16 listopada 1972r. w Paryżu; 3. Konwencja Bońska o ochronie gatunków wędrownych dzikich zwierząt, sporządzona 29 czerwca 1979r. w Bonn; w Polsce weszła w życie w 1995r.; Konwencja Berneńska o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk sporządzona 19 września 1979r. w Bernie. 10

Zawartość i główne cele Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu Uproszczone Plany Urządzenia Lasu sporządzone są w układzie osobnych opracowań dla każdej wsi (obrębu ewidencyjnego), zawierających w szczególności: 1) opis ogólny a. warunki przyrodnicze - położenie w regionalizacji przyrodniczo-leśnej oraz gospodarcze typy drzewostanów przyjęte dla poszczególnych typów siedliskowych lasu, b. maksymalną miąższość możliwą do pozyskania, w tym wieki rębności oraz wyliczony etat c. informacje z zakresu ochrony przyrody, d. wymogi ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony gleb i wód (jeżeli takie wymogi istnieją); 2) opis taksacyjny wydzieleń leśnych, w tym wskazówki gospodarcze (planowane zabiegi) dla każdego wydzielenia; 3) powierzchniową i miąższościową tabelę klas wieku w układzie wg gatunków panujących oraz w układzie wg funkcji lasu; 4) wykaz działek przewidywanych do zalesienia i odnowienia; 5) rejestr działek leśnych (tabelę właścicieli). Uproszczone Plany Urządzenia Lasu umożliwiają prowadzenie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej w lasach własności prywatnej. Znajduje to odzwierciedlenie w przepisach prawnych, w świetle których gospodarowanie lasem i jego zasobami może odbywać się wyłącznie na podstawie planów urządzenia lasu, sporządzanych na okres 10 lat. Cele, dla jakich sporządzono Uproszczone Plany Urządzenia Lasu dla obrębów: Boroszków, Czerniejew Dąbrówka-Ług, Dąbrówka-Niwka, Dąbrówka-Stany, Dąbrówka- Wyłazy, Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala-Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skórzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wólka Kobyla, Żebrak, Żelków to przede wszystkim: rozpoznanie stanu lasu i zasobów leśnych na podstawie taksacji i inwentaryzacji zapasu, ocena zagrożeń lasu, ustalenie kierunkowych zadań i potrzeb (ochrona lasu i przyrody, ochrona przeciwpożarowa), ustalenie wieku drzewostanów będącym podstawa naliczania podatku leśnego oraz opracowanie materiałów kartograficznych. 11

Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy Opracowując Prognozę oceny oddziaływania UPUL na środowisko należało zastosować metody analizy i oceny. Sporządzanie Prognozy przebiegało w dwóch etapach: 1. Zebranie informacji o terenie i danych na temat stanu środowiska. 2. Porównanie zebranych danych w układzie przestrzennym z zaplanowanymi zabiegami gospodarczymi. Analiza została przeprowadzona w postaci: a. Porównań przestrzennych z zastosowaniem technik GIS Na dane przestrzenne zebrane i udostępnionych przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, PGL Lasy Państwowe oraz zebranych w trakcie taksacji przez pracowników TAXUS UL nałożono mapy zaplanowanych zabiegów; zidentyfikowane w ten sposób obszary zostały poddane analizie pod kątem rodzaju zaplanowanego zabiegu i stopnia w jakim wpływa na dany gatunek, siedlisko. b. Zestawień danych w formie: tabel, wykresów, map. Na podstawie przeprowadzonych analiz i uzyskanych zestawień, dokonana została ocena poszczególnych parametrów środowiska oraz wpływu UPUL na te parametry. W ocenie oddziaływania wykorzystano formę macierzy, w której przyjęto następującą skalę: Ze względu na bezpośredni wpływ środowisko: + pozytywny - realizacja zapisów UPUL służy osiąganiu celów ochrony środowiska, istotnie zwiększając szansę na zachowanie trwałości i ciągłości ekosystemów leśnych. (+) warunkowo pozytywny - skutki realizacji zapisów UPUL jednoznacznie przeważają nad ewentualnymi skutkami negatywnymi. 0 brak wpływu (neutralny) - nie stwierdzono istotnych oddziaływań na środowisko, pozytywnych jak i negatywnych. Wpływ realizacji zapisów UPUL na środowisko jest zatem znikomy i pomijalny. (-) warunkowo negatywny - skutki realizacji zapisów UPUL równoważą lub tez przewyższają ewentualne skutki pozytywne. W tym wypadku, istnieje możliwość minimalizacji negatywnego wpływu, pod warunkiem jednak zachowania szczególnej ostrożności w trakcie realizacji zapisów UPUL. - negatywny - skutkiem realizacji zapisów UPUL są niemożliwe do uniknięcia koszty środowiskowe, przewyższające w znacznym stopniu potencjalne pozytywy. Ze względu na szacunkowy czas wpływu zapisów projektu planu na środowisko: 1 krótkookresowy występujący bezpośrednio podczas wykonywania pojedynczych czynności wynikających z zapisów UPUL (np. ścinka drzewa) 2 średniookresowy obejmujący kompleksowo czas trwania zabiegów wynikających z zapisów UPUL (np. wykonanie trzebieży, rębni zupełnej itp.) 3 długookresowy mając na uwadze cykliczność wykonywania UPUL wraz z analizą środowiskową w odstępach 10-letnich, w przedmiotowej Prognozie 12

wpływ długoterminowy odnosi się do całego, 10-letniego okresu obowiązywania przedmiotowego UPUL, w niektórych przypadkach uwzględniając również dłuższą perspektywę czasową. Dla określenia skutków realizacji zapisów UPUL przyjęto następującą skalę opisową: Pozytywne realizacja zapisów UPUL służy osiąganiu celów ochrony środowiska, istotnie zwiększając szansę na zachowanie trwałości i ciągłości ekosystemów leśnych. Potencjalnie pozytywne - skutki realizacji zapisów UPUL jednoznacznie przeważają nad ewentualnymi skutkami negatywnymi. Neutralne nie stwierdzono istotnych oddziaływań na środowisko, pozytywnych jak i negatywnych. Wpływ realizacji zapisów UPUL na środowisko jest zatem znikomy i pomijalny. Potencjalnie negatywne skutki realizacji zapisów UPUL równoważą lub też przewyższają ewentualne skutki pozytywne. W tym wypadku, istnieje możliwość minimalizacji negatywnego wpływu, pod warunkiem jednak zachowania szczególnej ostrożności w trakcie realizacji zapisów UPUL. Negatywne skutkiem realizacji zapisów UPUL są niemożliwe do uniknięcia koszty środowiskowe, przewyższające w znacznym stopniu potencjalne oddziaływanie pozytywne. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu Prognoza oddziaływania na środowisko oraz stanowiący jej przedmiot Uproszczone Plany Urządzenia Lasu, musi być zgodna ze stosownymi aktami prawnymi na szczeblu międzynarodowym i krajowym. Polska przystępując do Unii Europejskiej zobowiązana została do przestrzegania prawa unijnego. Akty prawne wyznaczające cele, jakie mają osiągnąć państwa członkowskie, przy jednoczesnym pozostawieniu im wybór środków służących do osiągnięcia tych celów stanowią Dyrektywy. Obowiązkiem Państwa jest przestrzeganie Dyrektyw oraz dostosowanie przepisów prawa krajowych do wymogów Dyrektywy. Poza aktami prawa wymienionymi w punkcie 2.1. cele ochrony środowiska na szczeblu krajowym są uszczegółowione przez następujące dokumenty krajowe: Polityka Leśna Państwa Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 22 kwietnia 1997r., wedle której, celem Państwa jest osiągnięcie i utrzymanie wielofunkcyjnej gospodarki leśnej (gospodarka zrównoważona ekonomicznie, proekologiczna). Najważniejsze z działań to: zwiększanie lesistości i zasobów drzewnych, poprawa stanu lasu i jego ochrony w celu polepszenia spełnianych przez nie funkcji, zwiększenie bioróżnorodności na wszystkich poziomach (genetyczny, gatunkowy, ekosystemowy), sporządzenie i wdrożenie programu małej retencji, regulowanie stanu zwierzyny tak, by nie stanowiła zagrożenia w hodowli lasu, zapewnienie ochrony wszystkim lasom, szczególnie ekosystemom najcenniejszym oraz rzadkim. Cele i działania zawarte w Uproszczonym Planie Urządzenia Lasu są spójne z celami Polityki leśnej państwa. Realizacja zadań zaprojektowanych w UPUL przyczyni 13

się do wypełnienia założeń dokumentu, w szczególności w kwestii zwiększania lesistości, poprawy stanu lasów, zwłaszcza lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa oraz ich ochrony. Krajowy Program Zwiększania Lesistości Zakłada powiększenie powierzchni leśnej kraju (cele, zasięgi, sposób) do około 30% w 2020r. i 33% w 2050r. Cele i działania zawarte w UPUL wypełniają założenia omawianego dokumentu, głównie poprzez zaprojektowane wskazania dotyczące zalesień i odnowień w lasach prywatnych. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Zawiera zapisy na temat stanu wyjściowego obszarów leśnych, średniookresowe cele i kierunki działań. Cele planowane są do 2016r., zakładają użytkowanie zasobów leśnych w racjonalny sposób przez kształtowanie właściwej struktury gatunkowej i wiekowej oraz zachowanie bogactwa biologicznego. Sprowadza się to do rozwijania trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Kierunki działań zapisane na lata 2009-2012, to m.in.: realizacja Krajowego Programu Zwiększania Lesistości, w tym realizacja zalesień przez podmioty prywatne po dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, utrzymanie retencji wodnej, powiększanie jej przez przywracanie przesuszonych przez meliorację terenów wodno-błotnych, dostosowanie składów gatunkowych drzewostanów do siedlisk, zwiększenie różnorodności genetycznej i gatunkowej biocenoz leśnych (zawiera się w tym restytucja jodły w Sudetach, ochrona i restytucja cisa w Polsce). Cele i działania zawarte w UPUL są spójne z celami Polityki Ekologicznej Państwa. Projektowane wskazania gospodarcze przyczyniają się do racjonalnej gospodarki leśnej w lasach własności prywatnej, kształtując ich właściwą strukturę gatunkową i wiekową. Realizacja zapisów UPUL przyczyni się do wypełnienia założenia omawianego dokumentu. Krajowa strategia ochrony różnorodności biologicznej Utworzenie tego dokumentu jest efektem wdrażania Konwencji z Rio, jego realizację prowadzi się poprzez: branie pod uwagę potrzeb ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej przy zalesianiu gruntów rolnych, zachowanie pełnej zmienności drzew leśnych, opieranie gospodarki leśnej na racjonalnych podstawach przyrodniczych, ochronę i rozważne użytkowanie ekosystemów wodnobłotnych, kształtowanie ekotonów strefy przejścia na skraju lasu, ochronę obszarów (w tym górskich) wrażliwych na zmiany sposobu gospodarowania, zwłaszcza w zakresie gospodarki leśnej, umiarkowane użytkowanie i ochrona różnorodności biologicznej w procedurach: urządzenia, zagospodarowania i ochrony lasu, prowadzenie skutecznej edukacji przyrodniczo-leśnej społeczeństwa. Cele i działania zawarte w UPUL są spójne z celami omawianego dokumentu. Projektowane wskazania gospodarcze zakładają na obszarach objętych UPUL trwale zrównoważoną gospodarkę leśną. Ponadto, realizacja zadań z zakresu odnawiania i pielęgnacji lasu, przyczynia się do ochrony bioróżnorodności, w znacznym stopniu eliminując ryzyko wprowadzania w lasach prywatnych drzewostanów monolitowych. 14

Cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym, w odniesieniu do UPUL są uszczegółowione przez następujące dokumenty międzynarodowe: Konwencja o różnorodności biologicznej Przyjęta 5 czerwca 1992r. w Rio de Janeiro, ratyfikowana przez Polskę 18 stycznia 1996r.; mówi o ochronie światowych zasobów różnorodności biologicznej na trzech poziomach: genetyczny, gatunkowym, ekosystemowym. Konwencja Berneńska o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk utworzona 19 września 1979r. w Bernie. Konwencja Bońska o ochronie gatunków wędrownych dzikich zwierząt sporządzona 23 czerwca 1979r. w Bonn, w Polsce wprowadzona w 1995r.; zawiera listę zwierząt wędrownych oraz sposoby ich ochrony. Konwencja Ramsarska o obszarach wodno błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza, jako środowisko życiowe ptactwa wodnego sporządzona 2 lutego 1971r. w Ramsar; porozumienie ma na celu ochronę i utrzymanie w stanie niezmienionym obszarów określanych, jako wodno-błotne. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Siedliskową. Głównym celem Dyrektywy Siedliskowej jest zachowania różnorodności biologicznej przy uwzględnieniu wymagań gospodarczych, społecznych, kulturowych i regionalnych obszarów o znaczeniu wspólnotowym. Aby osiągnąć ten cel należy rozpoznać i wyznaczyć miejsca występowania cennych siedlisk przyrodniczych, a następnie należy zachować lub odtworzyć siedlisko przyrodnicze oraz populacje gatunków dzikiej fauny i flory. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (wraz z późniejszymi zmianami), zwana w skrócie Dyrektywą Ptasią. Głównym celem tej dyrektywy jest ochrona gatunków dzikiego ptactwa, występujących naturalnie na europejskim terytorium państw członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem ptaków wędrownych. Cel ten ma być osiągnięty m.in. poprzez eliminację negatywnego działania człowieka polegającego na niszczeniu i zanieczyszczaniu naturalnych siedlisk ptaków oraz na chwytaniu, zabijaniu i handlu ptactwem przez człowieka. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/35WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu zwana szkodową. Cele i działania zawarte w UPUL są spójne z celami określonymi w większości dokumentów międzynarodowych. Projektowane wskazania gospodarcze przyczyniają się do racjonalnej gospodarki leśnej, kształtując właściwą strukturę gatunkową i wiekową oraz przyczyniając się do zwiększania i ochrony bioróżnorodności lasów prywatnych. Ponadto, mając na uwadze wyróżnione na terenie gminy Obszary Natura 2000, realizacja zapisów UPUL, w dużym stopniu przyczyni się do zachowania właściwego stanu siedlisk, w tym również miejsc bytowania i żerowania chronionych gatunków ptaków i ssaków. 15

Powiązania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu z innymi dokumentami, w tym dokumentami, dla których zostały sporządzone strategiczne oceny Uproszczone Plany Urządzenia Lasu dla obrębów: Boroszków, Czerniejew Dąbrówka- Ług, Dąbrówka-Niwka, Dąbrówka-Stany, Dąbrówka-Wyłazy, Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala-Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skórzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wólka Kobyla, Żebrak, Żelków na terenie gminy Skórzec są w bardzo niskim stopniu powiązane z innymi dokumentami dla tego obszaru. Do dokumentów, które mogą być pośrednio powiązane z planem, należą: Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy Skórzec Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla inwestycji celu publicznego pn. Budowa napowietrznej linii 400 kv Miłosna Siedlce Ujrzanów w części miejscowości : Gołąbek, Dąbrówka Ług, Skórzec, Dąbrówka Stany, Nowaki w gminie Skórzec Miejscowy planu zagospodarowania przestrzennego gminy Skórzec w części miejscowości Gołąbek. Sporządzane uproszczone plany urządzenia lasu dla lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa, nie przewidują nowych zalesień na gruntach nieleśnych. Zapisy w UPUL odnoszą się jedynie do istniejących lasów i terenów leśnych, zapisy dotyczące gospodarki leśnej w drzewostanach na gruntach prywatnych nie będą kolidowały z planami zagospodarowania przestrzennego. Uproszczone plany urządzenia lasu wypełniają zapisy Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Skórzec m.in. w zakresie ochrony i zrównoważonego rozwoju lasów w celu III. Rozwijanie trwale równoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, działaniu 1. Pełnienie nadzoru nad lasami nie stanowiącymi własności Skarbu Państwa oraz działaniu 3.Ochrona i powiększenie biologicznej różnorodności lasów, w tym genetycznej i gatunkowej poprzez nadzorowanie procesu zalesiania równolegle z działaniami prowadzącymi do zróżnicowania struktury gatunkowej lasów i poprawy struktury wiekowej drzewostanów. Racjonalna gospodarka leśna i stosowanie się do zaleceń uproszczonych planów urządzenia lasu ma na celu zachowanie dobrej kondycji lasów, a tym samym wpłynie pozytywnie na całokształt stanu środowiska w obszarze gminy. Plan Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Siedlce Lasy na gruntach prywatnych w obrębach ewidencyjnych objętych opracowaniem UPUL, sąsiadują z lasami własności Skarbu Państwa pod zarządem PGL Lasów Państwowych Nadleśnictwa Siedlce, objętego Planem Urządzania Lasu na lata 2006-2015. Uproszczone plany urządzenia lasów w żaden sposób nie odnoszą się do lasów pozostających w zarządzie Lasów Państwowych. Częściowo sąsiadują z lasami 16

państwowymi. Wskazania zawarte w UPUL nie ingerują bezpośrednio w drzewostany pod zarządem Nadleśnictw Siedlce, a zawarte w planie wskazówki nie będą kolidowały z założeniami Planu Urządzenia Lasu dla tego nadleśnictwa. Właściwe terenowo nadleśnictwo sprawują powierzony nadzór przez Starostę Siedleckiego nad lasami prywatnymi. Projekt UPUL jest opiniowany przez właściwego terenowo nadleśniczego. Wszelkie zabiegi na terenie lasów prywatnych muszą być konsultowane z odpowiednim terenowo leśniczym. Dzięki tym procedurom nad gospodarką prowadzoną na terenie lasów prywatnych czuwają osoby merytorycznie przygotowane do pracy w lesie, a zaprojektowane zabiegi są optymalnie dobrane do potrzeb drzewostanów. Ze względu na rozplanowane w czasie zabiegi, dostosowany do potrzeb hodowlanych rozmiar pozyskania oraz współpracę właścicieli gruntów z pracownikami Służby Leśnej, skumulowane oddziaływanie krótkoterminowe, średnioterminowe jak i długoterminowe obu planów urządzania lasu nie będzie miało negatywnego wpływu na środowisko. Przyczyni się do zachowania trwałości kompleksów leśnych, ich dobrego stanu zdrowotnego, a tym samym zwiększy odporność na abiotyczne i biotyczne czynniki niszczące. Metody analizy skutków realizacji postanowień UPUL oraz częstotliwość jej przeprowadzania Analiza skutków realizacji postanowień projektu planu powinna być przeprowadzona w wyniku kompleksowej kontroli po zakończeniu 10-lecia obowiązywania uproszczonego planu urządzenia lasu, a jej wyniki przesłane do RDOŚ. Kontrola kompleksowa powinna dotyczyć prawidłowości wykonywania zapisów Planu, obejmować jak najszerszy zakres, między innymi: analizę rębni zapisanych w UPUL w odniesieniu do wykonywanych rodzajów rębni, analizę składów gatunkowych zapisanych w UPUL w odniesieniu do gatunków drzew wprowadzanych w odnowieniach, kontrolę terminu zabiegów zapisanych w UPUL lub Prognozie w odniesieniu do wykonania ich w konkretnym drzewostanie, zmiany powierzchni lasów według pełnionych funkcji i kategorii użytkowania, zestawienia pozyskania drewna w wymiarze powierzchniowym według sposobu zagospodarowania, zestawienie powierzchni lasu pod kątem kategorii zabiegu. Oprócz analizy działań z zakresu gospodarki leśnej, ocena powinna zawierać również informacje o ewaluacji środowiska przyrodniczego obszarów leśnych. 17

Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Biorąc pod uwagę charakter i rozmiar działań przewidzianych w Uproszczonym Planie Urządzenia Lasu obrębów Boroszków, Czerniejew Dąbrówka-Ług, Dąbrówka-Niwka, Dąbrówka-Stany, Dąbrówka-Wyłazy, Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala-Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skórzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wólka Kobyla, Żebrak, Żelków, nie przewiduje się transgraniczego wpływu na środowisko. 18

3. Opis, analiza i ocena stanu środowiska Położenie i ogólna charakterystyka gminy Skórzec Rysunek 1 Położenie obrębów objętych UPUL na terenach gminy Skórzec na tle granic sąsiednich gmin. Obszary niebieskie obręby objęte opracowaniem wraz z granicami Gmina Skorzec, według regionalizacji fizycznogeograficznej J. Kondrackiego położona jest w makroregionie Nizina Południowopodlaska, mezoregionach: Wysoczyzna Siedlecka (przeważająca część gminy), Obniżenie Węgrowskie, Wysoczyzna Żelechowska (rejon Trzcińca oraz południowa część wsi Żebrak). Na Wysoczyźnie Siedleckiej położona jest północna i środkowa część gminy. Jest to strefa moren czołowych stadiału Warty zlodowacenia środkowopolskiego. Obniżenie Węgrowskie obejmuje południową część gminy - obszar doliny rzeki Kostrzyń i jej dopływów. W granicach Wysoczyzny Żelechowskiej leży niewielka część obszaru gminy w rejonie Trzcińca oraz na południe od wsi Żebrak. Wysoczyzna Żelechowska jest położona na 10 zewnątrz zasięgu stadiału Warty zlodowacenia środkowopolskiego. Jej powierzchnia jest falista. Administracyjnie gmina Skórzec leży we wschodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie siedleckim, na południowy-zachód od ośrodka powiatowego, tj. m. Siedlce. Od północnego-zachodu graniczy z gminą Kotuń, od północnego-wschodu z 19

gminą Siedlce, od wschodu z gminą Wiśniew, od południowego-wschodu z gminą Domanice, a od południowego-zachodu z gminą Wodynie. Powierzchnia gminy wynosi 119 km2 i stanowi 7,42% powierzchni powiatu. Obejmuje ona grunty 21 wsi: Boroszków, Czerniejew, Dąbrówka Niwka, Dąbrówka Ług, Dąbrówka Stany, Dąbrówka Wyłazy (sołectwa Dąbrówka Wyłazy I i Dąbrówka Wyłazy II), Dobrzanów, Drupia, Gołąbek, Grala Dąbrowizna, Kłódzie, Nowaki, Ozorów, Skarżyn, Skorzec, Stara Dąbrówka, Teodorów, Trzciniec, Wolka Kobyla, Żebrak, Żelków (sołectwa Żelków I i Żelków II), zamieszkałych przez około 7200 osób. Miejscowość gminna Skorzec leży w centralnej części gminy i jest oddalona 12 km od ośrodka powiatowego i 95 km od Warszawy. Miejscowość powiatowa Siedlce jest najbliżej położonym ośrodkiem usługowo-administracyjnym. Użytki rolne zajmują 80% powierzchni gminy, lasy 15% Według regionalizacji przyrodniczo- leśnej (Zielony, Kliczkowska 2010) powiat znajduje się w krainie IV Mazowiecko-Podlaskiej, mezoregionie Mińsko-Łukowskim Klimat Gmina Skórzec, zgodnie z regionalizacją klimatyczną W. Okołowicza, położona jest w regionie Mazowiecko-Podlaskim. Region ten wykazuje cechy charakterystyczne dla ostrego klimatu kontynentalnego. Klimat tego regionu charakteryzuje się dużymi rocznymi amplitudami temperatury powietrza, krotką, późną wiosną, stosunkowo długim i ciepłym latem oraz długą i chłodną zimą z trwałą pokrywa śnieżną. Zgodnie z wynikami wieloletnich obserwacji meteorologicznych, średnia roczna temperatura powietrza na obszarze gminy wynosi około 7,4 C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 17,6-18,2 C. Najzimniejszy jest styczeń, którego średnia temperatura wynosi -4,3 - -4,9 C. Średnio w roku jest 131 dni z przymrozkami. Coraz częściej przymrozki odnotowuje się w maju i wrześniu. Dni mroźnych z temperaturą poniżej 0 C jest 52, natomiast dni o temperaturze poniżej - 10 C jest 36. Liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 110. Okres wegetacyjny trwa 210 dni. Średnia roczna wilgotność względna powietrza wynosi 80%. Największa wilgotność występuje od listopada do marca z maksimum przypadającym na grudzień (89%). Najniższa jest wiosną i latem - w maju osiąga wartość 73%. Średnia roczna wartość zachmurzenia jest nieco niższa dla przeciętnej w kraju i wynosi 6,8 stopnia pokrycia nieba. Największe 18 zachmurzenie przypada na listopad i wynosi 8,4, a najmniejsze występuje w czerwcu i wrześniu (5,5 stopnia pokrycia nieba). Średnia roczna wysokość opadów atmosferycznych jest niska i wynosi 553 mm. Najniższe opady notuje się w okresie od stycznia do kwietnia, kiedy wynoszą około 30 mm miesięcznie. Maksimum opadów przypada na lipiec, kiedy średnia miesięczna wynosi 80 mm. 20

Na obszarze gminy przeważają wiatry zachodnie. Około 15% wiatrów pochodzi z tego kierunku. Częste są także wiatry południowo-zachodnie i północno-zachodnie. Najrzadziej notowane są wiatry z kierunku północno-wschodniego. Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,0 m/sek. Wiatry silne i bardzo silne występują rzadko i pochodzą z kierunku zachodniego. Zróżnicowanie przestrzenne warunków klimatycznych ściśle związane jest z ukształtowaniem terenu. W dolinach i obniżeniach terenu tworzą się zastoiska powietrza chłodnego i wilgotnego, częściej występują tu mgły. Lepsze warunki termiczno-wilgotnościowe panują na południowo- wschodnich stokach wzgórz. Miejsca te są też lepiej przewietrzane. Charakterystyka lasów własności prywatnej na terenie gminy Skórzec, objętych opracowaniem UPUL Uproszczonymi Planami Urządzenia Lasu na terenie gminy Siedlce objęto 2329,3260 ha i gruntów leśnych niestanowiących własności Skarbu Państwa(tab.1). Tabela 1 Zestawienie powierzchni obrębów ewidencyjnych i gmin objętych UPUL w rodzaju użytków Lp. Gmina Obręb Pow. lasów objętych opracowaniem UPUL 1 Boroszków 43,2543 Skórzec 2 Czerniejew 155,9744 3 Dąbrówka-Ług 186,7810 4 Dąbrówka-Niwka 39,0509 5 Dąbrówka-Stany 382,4764 6 Dąbrówka-Wyłazy 195,8263 7 Dobrzanów 100,5632 8 Drupia 131,5919 9 Gołąbek 169,5335 10 Grala-Dąbrowizna 150,8830 11 Kłódzkie 54,4057 12 Nowaki 21,5103 13 Ozorów 319,8464 14 Skarżyn 25,5206 15 Skórzec 93,8354 16 Stara Dąbrówka 8,0215 17 Teodorów 32,1413 18 Trzciniec 63,0367 19 Wólka Kobyla 100,9201 17 Żebrak 58,0722 18 Żelków 0,7626 RAZEM 2334,0077 21

Średni wiek drzewostanów na gruntach objętych opracowaniem UPUL wynosi 48 lat. Przeciętny zapas drzewostanów kształtuje się na poziomie 196 m 3 /ha. Siedliska borowe stanowią 91,8% powierzchni lasów objętych opracowaniem UPUL, zaś udział gatunków iglastych wynosi 80,5 %. Z gatunków liściastych dominuje brzoza. Największy udział mają drzewostany III klasy wieku, stanowiące powierzchniowo 38,5% wszystkich drzewostanów. Mimo, że średni wiek drzewostanów wynosi 48 lat, niemal nie występują drzewostany w VI klasie wieku (ponad 100 letnie 0,5%) drzewostany w V klasie wieku stanowią zaledwie 5,5 %. Na tle drzewostanów Mazowsza oraz Polski, widać nadreprezentację I i III klasy wieku i niemal 3-krotnie mniejszy udział drzewostanów starszych klas wieku. Grunty leśne niezalesione stanowią łącznie ok. 3% powierzchni. Wykres 1 Udział procentowy powierzchni gruntów leśnych w poszczególnych podklasach wieku Wykres 2 Procentowy udział powierzchni w klasach wieku analizowanych drzewostanów (słupki zielone) na tle drzewostanów Polski (drzewostany nizinne - niebieskie słupki) oraz województwa Mazowieckiego (czerwone słupki) 22

Na terenie gminy Skórzec spośród drzewostanów objętych UPUL dominują siedliska borowe z dużą przewagą boru mieszanego świeżego. Siedliska lasowe zajmują łącznie niewiele ponad 8% powierzchni lasów, z czego najliczniej lasy mieszane świeże. Pod względem wilgotności dominują siedliska świeże (ponad 95% powierzchni lasów). Siedliska wilgotne i bagienne zajmują niecałe 5% powierzchni, z czego najliczniej występują olsy (ok. 2%). Siedliska borów mieszanych w terenie kraju oraz województwa zajmują ok. 30% powierzchni. Na terenie lasów objętych UPUL siedliska te stanowią aż ponad 70% wszystkich drzewostanów. Spośród gatunków panujących, dominantem powierzchniowym jest sosna (84,7%), a z pozostałych gatunków tylko brzoza zajmuje ponad 5% powierzchni. Wykres 3 Udział typów siedliskowych lasów 23

Wykres 4. Procentowy udział powierzchni w typów troficznych analizowanych drzewostanów (słupki fioletowe) na tle drzewostanów Polski (drzewostany nizinne niebieskie słupki), drzewostanów prywatnych w całym kraju (drzewostany nizinne czerwone słupki) oraz województwa mazowieckiego (zielone słupki) Wykres 5 Udział gatunków drzew panujących w lasach objętych opracowaniem UPUL 24

Wykres 6 Udział gatunków drzew wg rzeczywistego udziału w lasach objętych opracowaniem UPUL Wiek oraz bogactwo trofia analizowanych drzewostanów są poniżej średniej dla kraju oraz średniej dla województwa. Głównymi gatunkami panującymi są sosna i brzoza, stanowiące 94,3% powierzchni drzewostanów według gatunków panujących i 91,1% według rzeczywistego udziału gatunków. Chociaż stwierdzono występowanie 17 gatunków drzew a 11 jako gatunków panujących, tylko ok. 10% lasów jest cztero i więcej gatunkowa. Najwyższy udział drzewostanów trzy i więcej gatunkowych występuje w V i wyższej klasie wieku. Drzewostany te stanowią jednak zaledwie 5,7% wszystkich drzewostanów. Najliczniej, szczególnie w III i IV klasie wieku, występują drzewostany jednogatunkowe. Średnio drzewostany 1 i 2 gatunkowe stanowią ponad 80% wszystkich analizowanych lasów w gminie Skórzec. 25

Wykres 7 Powierzchnia drzewostanów wg bogactwa gatunkowego i wieku Aktualny stan, potencjalne zagrożenia dla środowiska przyrodniczego gminy Skórzec Przedstawiając aktualny stan środowiska na terenie objętym opracowaniem UPUL, największy nacisk położono na potencjalne zagrożenia zarówno dla ekosystemów jak i dla człowieka. Należy mieć na uwadze, że w środowisku przyrodniczym istnieje cały szereg powiązań między poszczególnymi jego elementami, a zachwianie równowagi prowadzi nieuchronnie do bardzo poważnych konsekwencji, zarówno dla ekosystemów jaki i dla człowieka. Zagrożenie środowiska przyrodniczego wynika ze stałego, równoczesnego oddziaływania wielu czynników powodujących w nim niekorzystne zjawiska i zmiany. Negatywnie oddziałujące czynniki, określane jako stresowe, można sklasyfikować uwzględniając ich: Pochodzenie, jako: abiotyczne, biotyczne, antropogeniczne; Charakter oddziaływania, jako: fizjologiczne, mechaniczne, chemiczne; Długotrwałość oddziaływania, jako: okresowe, ciągłe; Rolę, jaką odgrywają w procesie degradacji, jako: predysponujące, inicjujące, współuczestniczące. Oddziaływanie czynników stresowych na środowisko przyrodnicze ma charakter złożony. Z wieloletnich badań i obserwacji wynika, że równoczesne działanie różnych czynników stresowych osłabia odporność biologiczną poszczególnych ekosystemów powodując stałą, wysoką ich podatność na procesy destrukcyjne spowodowane okresowym nasileniem się choćby jednego z tych czynników. 26

Stan środowiska na terenie gmin Skórzece określono na podstawie danych: 1. Stan środowiska w województwie mazowieckim w 2013 roku. WIOŚ Warszawa 2014, 2. Roczna Ocena Jakości Powietrza w województwie mazowieckim. Raport za rok 2013. WIOŚ Warszawa 2014, 3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skórzec. Siedlce 2013. 3.1.1 Stan i zagrożenia powietrza atmosferycznego Na terenie gminy Skórzec szkodliwe zanieczyszczenia atmosferyczne powstają w skutek procesów naturalnych jak i działalności człowieka. Zanieczyszczenia szczególnie szkodliwe dla zdrowia ludzi, takie jak pył zawieszony PM10 i PM2,5 oraz bezno(a)piren są głównie zanieczyszczeniami pochodzenia komunalnego czyli powstałego w skutek spalania paliwa stałego w celu ogrzania budynków mieszkalnych. Jest to głównie tzw. emisja powierzchniowa niska. Substancje zanieczyszczające powietrze i źródła ich pochodzenia: - pyły (spalanie paliw, unos pyłu przez wiatr, pojazdy procesy, technologiczne), - dwutlenek siarki (spalanie paliw zawierających siarkę, procesy technologiczne), - tlenek azotu (spalanie paliw i procesy technologiczne przy wysokiej temperaturze, transport), - dwutlenek azotu (spalanie paliw i procesy technologiczne, transport), - tlenek węgla (powstaje podczas niepełnego spalania), - ozon (powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszczeń (utleniaczy)) - benzo(a)piren (powstaje w trakcie niepełnego spalania, szczególnie w piecach o niskiej wydajności) - ołów Gmina Skórzec została zakwalifikowana do strefy mazowieckiej, dla której wykonano większość pomiarów jakości powietrza atmosferycznego. Ocena ze względu na ochronę zdrowia Stężenia SO2 dwutlenek siarki poziomy stężeń tego zanieczyszczenia mieściły się poniżej poziomu dopuszczalnego zarówno dotyczącego wartości 1-godzinnych, jak i 24- godzinnych. Stężenie NO2 poziomy stężeń NO2 mieściły się poniżej wartości dopuszczalnych określonych dla 1-godziny i roku (stężenie średnioroczne). Strefa ta otrzymała klasę A. Stężenia benzo(a)piranu poziomy stężeń benzo(a)pirenu oznaczane w pyle PM10 były wysokie. Najwyższe odnotowano na terenach, gdzie emisja niska z indywidualnego ogrzewania budynków jest dominująca. W sezonie grzewczym wielkości stężeń benzo(a)pirenu były bardzo wysokie, natomiast w okresie letnim znacznie niższe. W wyniku klasyfikacji nadano strefie mazowieckiej klasę C. 27

Stężenia pyłu PM10 nie stwierdzono przekroczenia norm dla pyłu PM10. Przydzielono klasę jakości A. Stężenie ołowiu nie stwierdzono przekroczenia norm dopuszczalnego stężenia ołowiu pod kątem ochrony zdrowia. Przydzielono klasę jakości A. Stężenie ozonu stwierdzono przekroczenie poziomu celu długoterminowego w całej strefie oraz w gminie Skórzec na prawie 120km 2, lecz bez przekroczeń poziomu docelowego. W związku z powyższym dla całego województwa przydzielono klasę A i D2. Stężenie CO nie stwierdzono przekroczenia norm tlenku węgla w powietrzu. Przydzielono klasę jakości A. Ocena ze względu na ochronę roślin Ze względu na ochronę roślin, nie stwierdzono przekroczeń norm dla zanieczyszczeń: SO2, O3, NO2/NOx, CO, pyłu PM2,5, ołowiu, arsenu, kadmu i niklu w pyle PM10. Nastąpiły przekroczenia wartości Ozonu w powietrzu. 3.1.2 Stan i zagrożenia gleb Na obszarze gminy Skorzec występują gleby wytworzone z utworów lodowcowych i wodnolodowcowych, głownie z piasków oraz gleby, których skałą macierzystą są rzeczne i bagienne utwory holoceńskie. Pod względem typologicznym gleby są mało zróżnicowane. Na obszarze wysoczyzn przeważają gleby pseudobielicowe oraz gleby brunatne wyługowane i kwaśne. W dolinach i obniżeniach terenu występują gleby hydrogeniczne: murszowomineralne oraz torfowe i murszowo-torfowe. Pod względem składu mechanicznego gleby w gminie Skorzec są glebami piaskowymi. Zbudowane są głownie z piasków słabo gliniastych, a także piasków luźnych i piasków gliniastych lekkich. Gleby pseudobielicowe wytworzone z piasków gliniastych lekkich występują na znacznych powierzchniach w północnej części gminy, we wsiach: Boroszków, Dąbrówka Wyłazy, Dąbrówka Stany, Stara Dąbrówka, Czerniejew, Ozorów, Skarżyn, Teodorów, Żelków. Gleby te zaliczane są do kompleksu żytniego bardzo dobrego. Gleby brunatne wyługowane i kwaśne zbudowane z piasków gliniastych lekkich występują w rejonie wsi: Skorzec, Dąbrówka Ług, Dąbrówka Stany, Skarżyn. Gleby te zaliczane są do kompleksu żytniego dobrego. We wschodniej, południowej i południowo-wschodniej części gminy, poza obniżeniami terenu, występują gleby pseudobielicowe i brunatne wytworzone z piasków luźnych i piasków słabogliniastych. Gleby te zaliczane są do kompleksu żytniego słabego i bardzo słabego. Ich stosunkowo rozległe płaty sąsiadują z glebami tworzącymi kompleks żytni dobry i bardzo dobry. W dolinach i obniżeniach terenu występują gleby torfowe i murszowo-torfowe oraz gleby murszowo-mineralne. Na glebach tych zdecydowanie przeważa kompleks użytków zielonych średnich, tylko na niewielkich powierzchniach w 28

południowo-wschodniej i południowej części gminy trwałe użytki zielone zaliczane są do kompleksu słabego i bardzo słabego. Zagrożenie dla gleb może stanowić przede wszystkim erozja, odpady i chemizacja rolnictwa, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, wprowadzanie do gleby nieoczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych, a także postępująca urbanizacja i zwiększająca się ilość odpadów i ścieków. 3.1.3 Stan i zagrożenia wód powierzchniowych i gruntowych Wody powierzchniowe Przeważająca część obszaru gminy Skorzec leży w zlewni rzeki Kostrzyń będącej lewobrzeżnym dopływem Liwca, który jest lewobrzeżnym dopływem Bugu. Tylko niewielka część wschodniego obszaru gminy należy do zlewni Muchawki, będącej także lewobrzeżnym dopływem Liwca. Muchawka wpływa do Liwca powyżej Kostrzynia. Rzeka Kostrzyń wykorzystuje rozciągające się południkowo obniżenie terenu w południowej i południowo-zachodniej części gminy. Obniżenie to wykorzystywane jest także przez inne cieki do odprowadzania wody z wyżej położonych terenów wysoczyznowych. Lewobrzeżne dopływy Kostrzynia odprowadzają wodę również spoza terenu gminy. Ze wschodniej części gminy wody częściowo odpływają w kierunku wschodnim - do Muchawki. Tereny położone w rejonie m. Nowaki, Boroszków, Dąbrówka Niwka, Stara Dąbrówka, Dąbrówka Wyłazy, Żelków odwadniane są w kierunku Świdnicy będącej prawobrzeżnym dopływem Kostrzynia, wpływającej do Kostrzynia na terenie gminy Kotuń. Kostrzyń jest największą rzeką przepływającą przez gminę Skórzec. Jej źródła znajdują się w okolicach wsi Domanice, poza terenem gminy Skórzec, a ujście do Liwca w okolicach wsi Polków-Daćbogi. W górnym odcinku, od źródeł do mostu kolejowego na trasie Warszawa-Siedlce w gminie Kotuń, Kostrzyń został uregulowany w czasie II wojny światowej. Poniżej, od miejscowości Oleksin, aż do ujścia do Liwca, rzeka naturalnie meandruje. Część uregulowanego koryta Kostrzynia stanowi jednocześnie granicę gminy. Średni roczny przepływ Kostrzynia w przekroju wodowskazowym Jagodne (poza terenem gminy) wynosi 2,77 m3/s. Na terenie gminy Skórzec największym dopływem Kostrzynia jest prawobrzeżny dopływ spod Gołąbka, który wpływa do Kostrzynia w km 39,76, a powierzchnia jego zlewni wynosi 36,71 km2. W km 2,87 dopływ spod Gołąbka przyjmuje prawobrzeżny dopływ Skórczyk o powierzchni zlewni 15,88 km2. Skórczyk często błędnie określany jest jako rów, tj. urządzenie wodne, a nie ciek z wodą płynącą. Poniżej dopływu spod Gołąbka, Kostrzyń, w km 36,76, przyjmuje lewobrzeżny dopływ z Woli Wodyńskiej, w km 34,45 lewobrzeżny dopływ z Szostka, w km 28,04 lewobrzeżny dopływ z Lipin. Wymienione lewobrzeżne dopływy Kostrzyna odwadniają teren gmin sąsiednich. W km 24,82 do Kostrzyna uchodzi prawobrzeżny dopływ z Osińskiego o powierzchni zlewni 16,69 km2, odwadniający południowy fragment terenu gminy Skórzec. Dolina Kostrzynia jest zmeliorowana, z liczną siecią rowów. Rzeka Kostrzyń stanowi wody płynące istotne dla rolnictwa i prawa właścicielskie w imieniu Skarbu Państwa w stosunku do jej wód wykonuje Marszałek Województwa Mazowieckiego, poprzez 29