Komunikat z badań 20 kwietnia 2016 r. Maciej Siejewicz Manager Marketing & Communications T +48 22 43 41 237 M +48 500 100 500 maciej.siejewicz@gfk.com Europejscy konsumenci obawiają się spowolnienia gospodarczego Barometr Nastrojów Konsumenckich GfK w Europie wyniki za pierwszy kwartał 2016 r. Warszawa, 20 kwietnia 2016 r. Wojna w Syrii będąca przyczyną kryzysu imigracyjnego, zagrożenie terrorystyczne w Europie, możliwość wystąpienia Wielkiej Brytanii ze struktur UE oraz przedłużająca się recesja w największych krajach rozwijających się pogorszyły nastroje konsumenckie w Europie w pierwszym kwartale 2016 roku. Powyższe wydarzenia szczególnie negatywnie wpłynęły na takie składowe barometru, jak oczekiwania dotyczące przyszłego wzrostu gospodarczego kraju oraz indywidualnych przyszłych dochodów gospodarstwa domowego. Od grudnia 2015 r. do marca 2016 r. nastąpił spadek nastrojów konsumenckich w 28 krajach UE o 3,2 pkt, do 9 pkt. Wartość dotyczącej oceny przyszłej sytuacji gospodarczej kraju GfK Polonia Sp. z o.o. ul. Ludna 2 Warszawa, 0006 Polska T: +48 22 43 41 000 F: +48 22 43 41 010 Zarząd: Agnieszka Sora Marek Markiewicz Sąd Rejonowy dla M. St. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego KRS 0000163116 NIP: 527-020-352 Kapitał zakładowy: 1 500 000 PLN dla UE: Zmiana wartości do do < 6-24 7 2-29 5 1 W pierwszym kwartale roku publiczny dyskurs zdominowały tematy o współczesnych globalnych problemach. Chociaż Państwo Islamskie straciło część zdobytych obszarów, wojna w Syrii jest daleka od zakończenia, co oznacza, że UE będzie nadal borykała się z ogromnym napływem uchodźców. Początkowo uchodźcy przedostawali się bez przeszkód do -21-20 8 3 +3-6 1 7 3 6 1 1
Europy Środkowej i Zachodniej, do momentu, w którym kraje Grupy Wyszehradzkiej zadecydowały o zamknięciu swoich granic, a w konsekwencji również szlaku bałkańskiego z początkiem marca. Chociaż położyło to tamę napływowi uchodźców migrujących przez Europę, osoby potrzebujące pomocy są obecnie lokowane w ośrodkach dla uchodźców w Grecji przeważnie w miejscowości Idomeni na granicy macedońskiej, gdzie panują bardzo trudne warunki. We Francji rząd nakazał żołnierzom likwidację obozu nielegalnych uchodźców w Calais, gdzie koczowali ludzie mający nadzieję na przedostanie się do Wielkiej Brytanii. Tymczasem trwają polityczne spory na temat sposobu, w jaki Europa może pomieścić tak ogromną liczbę uchodźców i rozmieścić ich w poszczególnych państwach członkowskich. Ataki przeprowadzone w Brukseli w połowie marca uświadamia, iż zagrożenie terroryzmem w Europie w pierwszych trzech miesiącach roku jest nadal bardzo wysokie. Jednakże, z uwagi na to, że do zamachów w Belgii doszło dopiero po zakończeniu marcowego badania nastrojów konsumenckich, zdarzenie to nie znalazło odzwierciedlenia w jego wynikach. Kolejnym czynnikiem kształtującym nastroje w Europie jest zbliżające się czerwcowe referendum w Wielkiej Brytanii, dotyczące wystąpienia tego kraju z Unii Europejskiej. Bez wątpienia budzi ono wątpliwości, co do wspólnej przyszłości kontynentu. Wielu ekspertów ekonomicznych, jak również wielu brytyjskich konsumentów, przewiduje bardzo negatywne skutki ekonomiczne tzw. Brexitu. Ponadto w pierwszym kwartale 2016 r. stało się jasne, że największe kraje rozwijające się takie jak Chiny, Brazylia i Rosja nadal znajdują się w okresie osłabienia gospodarczego. Wpływa to na ograniczenie możliwości eksportu dla przedsiębiorstw europejskich i może wywrzeć negatywny wpływ na gospodarkę. To szerokie spektrum problemów doprowadziło do znacznej niepewności wśród europejskich konsumentów w pierwszym kwartale roku. W szczególności od grudnia w prawie wszystkich krajach objętych badaniem znacznie spadły oczekiwania gospodarcze. Na przykład w Grecji nastąpił 2
powrót do tego samego poziomu, jaki odnotowano w najtrudniejszych okresach kryzysu zadłużenia. Spadek w sferze oczekiwań gospodarczych dodatkowo wpłynął na oczekiwania w zakresie dochodów społeczeństwa, które w większości krajów znacznie się obniżyły. Również w ocenie GfK nastroje konsumenckie w 28 krajach UE znacząco spadły w pierwszym kwartale z 12,2 pkt w grudniu do 9 pkt w marcu. Wartość dotyczącej oczekiwań dochodowych gospodarstw domowych dla UE: 7 Zmiana wartości do do < -23 5 3 8-22 7 +51 +37 5 +34 2 +7 +4-3 0 0 5 7 5-27 +52 3 2 Wartość dotyczącej oceny skłonności do zakupów w gospodarstwie domowym dla UE: 5 Zmiana wartości do do < 4 0 3-24 +6 1 0 +5-9 +50 6 +6 +6 +7 +4 1-38 -2 6 +3 2 +8 3 Wysoki poziom wskaźników ekonomicznych skłania polskich konsumentów do oczekiwania wzrostu dochodów Polska gospodarka rozwija się dynamicznie. W każdym kwartale ubiegłego roku produkt krajowy brutto był wyższy o 3,4 3,9 proc. niż w analogicznym kwartale poprzedniego roku. Jak widać ze wskaźnika oczekiwań dochodowych, który utrzymywał się na wysokim poziomie (22,9 pkt.) w marcu, konsumenci zakładają, że ta wysoka dynamika wzrostu będzie trwać. 3
Obserwowany wzrost gospodarczy wpłynął także na spadek poziomu bezrobocia w ostatnich miesiącach, z poziomu 7,8 proc. w marcu 2015 r. do 6,8 proc. w lutym 2016 r. W konsekwencji polscy konsumenci spodziewają się wzrostu wynagrodzeń w nadchodzących miesiącach. W marcu wskaźnik oczekiwań w sferze dochodów osiągnął 33,9 pkt., czyli zaledwie o 1 punkt mniej niż w grudniu. W stosunku do marca ubiegłego roku wskaźnik ten wzrósł o 19 pkt. Mimo tych korzystnych warunków skłonność do robienia zakupów utrzymuje się nadal na bardzo niskim poziomie. Wskaźnik ten wynosił 7,3 pkt. w marcu, czyli był tylko nieznacznie wyższy niż w grudniu. Konsumenci nie są nadal przekonani, że jest to obecnie dobry moment do robienia większych zakupów i wydawania większych sum pieniędzy. Do pobrania Wyniki barometru na mapach dla wybranych krajów Barometr, trendy dla wybranych krajów O badaniu GfK Consumer Climate Europe jest badaniem nastrojów konsumenckich prowadzonym w krajach Unii Europejskiej i współfinansowanym przez Komisję Europejską. Co miesiąc metodą CAPI lub CATI ankietowanych jest około 40 000 respondentów we wszystkich 28 państwach członkowskich. Barometr jest zagregowanym wskaźnikiem wyliczanym według niezmienionej formuły od roku 1985. Z comiesięcznego zestawu 12 pytań, do opracowania głównego indeksu nastrojów wybrano pięć składowych oczekiwania gospodarcze, cenowe i dochodowe, skłonność do zakupów oraz do oszczędzania. Indeks jest obliczanych w następujący sposób: - podstawą obliczania poszczególnych składowych są salda odpowiedzi pozytywnych i negatywnych udzielanych w poszczególnych pytaniach składowych indeksu - sumy pozytywnych odpowiedzi (np. sytuacja finansowa gospodarstwa domowego poprawi się w istotny sposób) jest odejmowany od sumy 4
odpowiedzi negatywnych (np. sytuacja finansowa gospodarstwa domowego pogorszy się w istotny sposób). - w kolejnym kroku, sumy są ujednolicane przy wykorzystaniu standardowych metod statystycznych, a następnie przeliczane tak, że długoterminowa średnia wskaźnika wynosi 0 punktów, przy teoretycznym zakresie wartości od 00 do 00 punktów. Na podstawie empirycznych danych gromadzonych od 1980 roku do analiz przyjmuje się wartości składowych w przedziale +60 i -60 punktów. - dodatnia wartość składowej świadczy o ocenie tej zmiennej powyżej średniej w ujęciu długookresowym; odwrotna sytuacja ma miejsce dla wartości ujemnych. Standaryzacja ułatwia porównywanie wyników z różnych krajów, likwidując różnice kulturowe, charakterystyczne dla danej populacji. KONIEC Więcej informacji: Maciej Siejewicz T: +48 (22) 43 41 239 M: +48 500 100 500 maciej.siejewicz@gfk.com GfK Instytut GfK jest zaufanym źródłem rzetelnych informacji o rynku i konsumentach. Umożliwia podejmowanie trafniejszych decyzji. Łączy pasję badawczą 13 000 ekspertów. Posiada 80 lat doświadczeń w analizowaniu i interpretowaniu danych. Dostarcza analiz, zarówno na poziomie globalnym, jak i rynków lokalnych, w ponad 100 krajach. Dzięki stosowaniu innowacyjnych rozwiązań łączących technologię i naukę, zmienia "big data" w "smart data", zwiększając przewagę konkurencyjną swoich klientów i jednocześnie wzbogacając doświadczenia i decyzje konsumentów. 5