Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bielsku-Białej. Ocena stanu sanitarnego miasta Bielska-Białej za rok 2008

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bielsku-Białej Ocena stanu sanitarnego miasta Bielska-Białej za rok 2008 Bielsko-Biała marzec 2009

Spis treści Sekcja Epidemiologii...4 Ocena stanu sanitarnego placówek słuŝby zdrowia lecznictwa zamkniętego i otwartego...4 Nadzór nad chorobami zakaźnymi...6 Choroby zakaźne o największym znaczeniu epidemiologicznym...6 Zatrucia i zakaŝenia pokarmowe...6 Gruźlica...8 Grypa...9 Wirusowe zapalenia wątroby...11 Wirusowe zapalenie wątroby typu B...11 Wirusowe zapalenie wątroby typu C...11 Wirusowe zapalenie wątroby typu A...11 Borelioza z Lyme...11 Choroby wieku dziecięcego...12 Odra, róŝyczka, świnka i ospa wietrzna...12 Krztusiec...13 Płonica (szkarlatyna)...14 Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu...14 Zespół nabytego upośledzenia odporności AIDS i zakaŝenia wirusem HIV....14 Posocznica...14 Wścieklizna...15 Zgony z powodu chorób zakaźnych...15 Wnioski dotyczące nadzoru nad chorobami zakaźnymi w 2008r...15 Nadzór nad szczepieniami....16 Obowiązkowe szczepienia ochronne....16 Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B...16 Szczepienia przeciwko błonicy i tęŝcowi...17 Szczepienia przeciwko krztuścowi...20 Szczepienia przeciwko poliomyelitis...21 Szczepienia przeciwko odrze, śwince, róŝyczce...22 Szczepienia przeciwko róŝyczce dziewcząt w 13 roku Ŝycia...23 Szczepienia przeciwko gruźlicy...23 Szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typ B...24 Zalecane szczepienia ochronne...24 Szczepienia przeciwko grypie...24 Szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu...26 Szczepienia wykonywane w punkcie szczepień PSSE w Bielsku-Białej...26 Szczepienia przeciwko wzw typu A...26 NiepoŜądane odczyny poszczepienne...27 Podsumowanie...28 Sekcja Higieny Pracy...29 Ilość osób zatrudnionych w przekroczeniach dopuszczalnych norm czynników szkodliwych.29 Ilość stwierdzonych chorób zawodowych z rozbiciem na jednostki chorobowe:...29 Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli:...30 Opis poprawy warunków pracy w stosunku do ubiegłego roku:...33 Sekcja Higieny Komunalnej i Środowiska...36 Publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (szpitale, przychodnie, poradnie, pogotowie ratunkowe)...37 Domy pomocy społecznej...38 Obiekty hotelowe ( hotele, motele, obiekty wczasowo-turystyczne)...38 Baseny kąpielowe...38 Obiekty sportowe...39 2/55

Tereny rekreacyjne i parki...39 Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej...39 Pralnie...39 Dworzec autobusowy...40 Dworce i stacje kolejowe...40 Składowisko odpadów...40 Środki transportu...40 Interwencje...41 Sekcja Higieny Dzieci i MłodzieŜy...42 Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego...42 Ocena dostosowania mebli szkolnych i przedszkolnych....43 Higieniczna ocena tygodniowych rozkładów zajęć...43 Nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi...44 DoŜywianie dzieci i młodzieŝy w szkołach...44 Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami...46 Podsumowanie...47 Sekcja Higieny śywności, śywienia i Przedmiotów UŜytku...48 Zakłady produkcyjne:...50 Zakłady obrotu Ŝywnością:...52 Środki transportu...53 Zakłady Ŝywienia zbiorowego...53 Domy Pomocy Społecznej...55 Interwencje...55 Imprezy masowe...55 Zatrucia pokarmowe...55 3/55

Sekcja Epidemiologii Ocena stanu sanitarnego placówek słuŝby zdrowia lecznictwa zamkniętego i otwartego Na terenie miasta Bielska-Białej pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w 2008r. pozostawały się 492 obiekty słuŝby zdrowia, w tym: 1. 17 obiekty lecznictwa zamkniętego: 5 szpitali publicznych, 6 szpitali niepublicznych, 6 innych obiektów (chirurgia jednego dnia); 2. 475 obiekty lecznictwa otwartego: 137 niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, 3 publiczne zakłady opieki zdrowotnej, 323 gabinety lekarskie, 8 obiektów świadczących usługi medyczne nie będące zakładami opieki zdrowotnej, 4 grupowe praktyki lekarskie. W ramach realizacji programu profilaktyki zakaŝeń zakładowych prowadzono kompleksowe i bieŝące kontrole zakładów opieki zdrowotnej. W 2008 roku łącznie przeprowadzono 636 kontroli, w tym: 181 w placówkach lecznictwa zamkniętego, 455 w placówkach lecznictwa otwartego. W trakcie kontroli warunków sanitarno-higienicznych szczególną uwagę zwracano na jakość i skuteczność procesów sterylizacji w zakładach opieki zdrowotnej oraz w gabinetach zabiegowych sektora prywatnego, a w szczególności w gabinetach stomatologicznych. Sterylizacja oprócz warunków sanitarno-higienicznych odgrywa podstawową rolę w profilaktyce zakaŝeń zakładowych, w związku z tym jej skuteczność była sprawdzana przy uŝyciu testów biologicznych. W 2008r. została przebadana większość aparatury sterylizacyjnej. Łącznie załoŝono 1117 testów kontroli biologicznej, zakwestionowano skuteczność 1 procesu sterylizacji. W nadzorowanych obiektach uŝytkowano: 186 autoklawów, 7 aparatów do sterylizacji suchym gorącym powietrzem, 3 aparaty do sterylizacji tlenkiem etylenu, 1 sterylizator plazmowy, W trzech obiektach stwierdzono usterki w zakresie procesu sterylizacji, w jednym uchybienia natury sanitarno-technicznej. 4/55

Przeprowadzone rekontrole wykazały usunięcie wszystkich usterek zgodnie z nakazami administracyjnymi. W ramach profilaktyki zakaŝeń przenoszonych drogą krwi kontrolowano laboratoria analityczne, gabinety stomatologiczne, gabinety ginekologiczne i inne zabiegowe. W 4 obiektach stwierdzono uchybienia w zakresie procesu dezynfekcji:. Przeprowadzono po raz kolejny ankietę dotyczącą infestacji owadami obiektów szpitalnych oraz stosowanych sposobów dezynsekcji. Odnotowano obecność owadów w 5 obiektach. Najczęściej pojawiającymi się owadami były mrówki faraona, mrówki darniowe, rybiki, karaluchy. Dokonana analiza zgodności postępowania z odpadami medycznymi z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 23.08.2007r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz.U.07.162.1153) wykazała, Ŝe większość wytwórców odpadów medycznych posiadała pozwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych oraz umowy z firmami specjalistycznymi dysponującymi uprawnieniami w zakresie wywozu odpadów niebezpiecznych do miejsca utylizacji. Sposób usuwania i przechowywania odpadów budził zastrzeŝenia w 6 obiektach. W celu poprawy stanu technicznego obiektów słuŝby zdrowia Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bielsku-Białej wydał 17 decyzji. W 11 zakładach opieki zdrowotnej, które udzielają całodobowych świadczeń zdrowotnych, powołane są zespoły i komitety ds. zakaŝeń zakładowych zgodnie z ustawą z dnia 06.09.2001r. o chorobach zakaźnych i zakaŝeniach (Dz.U.01.126.1384). W 3 obiektach stwierdzono nieprawidłowości w zakresie działalności zespołów ds. zakaŝeń zakładowych. W roku sprawozdawczym odnotowano 1 ognisko epidemiczne będące zakaŝeniem zakładowym. 5/55

Nadzór nad chorobami zakaźnymi Dane epidemiologiczne dotyczące występowania wybranych chorób zakaźnych zostały przedstawione w formie wykresu lub tabeli w oparciu o dwutygodniowe sprawozdania o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakaŝenia i zatrucia (druk MZ-56) opracowywane na podstawie zgłoszeń dokonywanych przez lekarzy, stomatologów, pracowników laboratoriów zgodnie z załącznikiem nr 1 i nr 2 Ustawy o chorobach zakaźnych z dnia 6 września 2001r. (Dz.U.01.126.1384) i wg X Rewizji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. W analizie posłuŝono się wskaźnikiem zapadalności (liczba zachorowań przypadająca na 100 000 mieszkańców). Łącznie w 2008r. zarejestrowano 2007 zachorowań na choroby zakaźne w tym 982 (49,42%) stanowiły zachorowania o etiologii wirusowej, głównie choroby wieku dziecięcego: ospa wietrzna, świnka, róŝyczka, rotawirusowe nieŝyty jelitowe a takŝe nowo wykryte zakaŝenia HCV. Systematyczna analiza zgłoszeń zachorowań na choroby zakaźne umoŝliwiła Państwowej Inspekcji Sanitarnej właściwą gradację problemów w zakresie zdrowia publicznego, tworzenie i współuczestnictwo w programach profilaktycznych, kompleksowy nadzór bieŝący nad działaniami przeciwepidemicznymi prowadzonymi w zakładach opieki zdrowotnej z określeniem źródeł i dróg transmisji zakaŝeń oraz przygotowanie planów postępowania w przypadku wystąpienia chorób szczególnie niebezpiecznych. Wzrost zapadalności niekoniecznie musi wiązać się z realnym narastaniem liczby zachorowań, ale moŝe być skutkiem poprawy wykrywalności i zgłaszalności, dzięki m.in. upowszechnianiu i rozwojowi diagnostyki, wzmocnieniu nadzoru nad rejestracją danego zakaŝenia, wzrostowi społecznego zainteresowania konkretną chorobą, np.: w następstwie podjęcia i szerokiego nagłośnienia tematu przez media; dotyczyło to np.: boreliozy, wirusowego zapalenia wątroby typu C (akcyjne honorowe krwiodawstwo), a takŝe wirusowych zakaŝeń jelitowych. Choroby zakaźne o największym znaczeniu epidemiologicznym. Zatrucia i zakaŝenia pokarmowe Choroby zakaźne przewodu pokarmowego nadal stanowią istotny problem epidemiologiczny. W roku 2008 zarejestrowano więcej niŝ w 2007r., bo 479 przypadków zatruć i zakaŝeń pokarmowych (wskaźnik zapadalności wzrósł ze 185,6 w 2007 do 273 w 2008 r.). PrzewaŜały zakaŝenia bakteryjne (341 przypadków), wywołane głównie przez pałeczki Campylobacter, Escherichia coli, Salmonella. Wśród zakaŝeń wirusowych (138 zachorowań, zapadalność-78,6) większość była spowodowana przez rotawirusy (118 przypadków, zapadalność - 67,25). Chorowały przede wszystkim małe dzieci w wieku do 2 lat; wskaźnik zapadalności w tej grupie wynosił: 138,48 dla biegunek bakteryjnych, wirusowych i o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu. Liczba 6/55

rejestrowanych rocznie biegunek o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu nadal wysoka powinna stopniowo zmniejszać się, w miarę poprawy i rozszerzania zakresu diagnostyki zwłaszcza zakaŝeń wirusowych, które stanowią dominantę w populacji do 2 r.ŝ. Zapadalność na salmonellozowe zatrucia pokarmowe nieznacznie wzrosła w stosunku do roku ubiegłego i wynosiła 27,4 (w 2007 26,7), a na zatrucia wywołane przez Campylobacter wzrosła do 40,5 (w 2007 27,2). W tabeli nr 1 zestawiono dane dotyczące etiologii zakaŝeń pokarmowych w 2008r.vs 2007. Tabela nr 1.Zatrucia i zakaŝenia pokarmowe - liczba przypadków i zapadalność na 100.000 mieszkańców w powiecie grodzkim w 2007 i 2008 roku. 2007 2008 JEDNOSTKA CHOROBOWA Liczba zachorowań Zapadalność /100 000 Liczba zachorowań Zapadalność /100 000 Salmonellozy 47 26,7 48 27,4 Bakteryjne zatrucia i zakaŝenia pokarmowe Jadem kiełbasianym 1 0,6 0 - Gronkowcowe 0-0 - Czerwonka bakteryjna 1 0,6 1 0,6 Kampylobakterioza 48 27,2 71 40,5 Inne określone 159 90,2 206 117,4 Inne nieokreślone 13 7,4 15 8,5 Inne bakteryjne zakaŝenia jelitowe 0-0 - Wirusowe i inne określone zakaŝenia jelitowe 58 32,9 138 78,6 Razem 327 185,6 479 273 Biegunka i zapalenie Ŝołądkowojelitowe o prawd. zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 225 127,7 351 200 W 2008 roku w powiecie grodzkim zarejestrowano 5 zbiorowych ognisk zatruć pokarmowych w tym 3 w środowisku domowym (w roku 2007 wystąpiło 1 ognisko). Łącznie w 2008r. w ogniskach naraŝone (mające kontakt z czynnikiem zakaźnym) były 82 osoby, zachorowało 28 osób. Zgodnie z dyrektywą unijną za ognisko uznaje się 2 osoby powiązane wspólnym źródłem zatrucia. Przyczyną zbiorowych zatruć pokarmowych w 2008r. były: pałeczki z rodzaju: Salmonella enteritidis (4 ogniska), rotawirusy (2 ogniska), Campylobacter jejuni (1 ognisko), w 2 ogniskach wykryto równocześnie dwa czynniki etiologiczne (I - Salmonella enteritidis+rotawirus; II - Campylobacter jejuni+salmonella enteritidis). 7/55

Liczba naraŝonych i chorych z powodu zatruć pokarmowych w mieście Bielsko-Biała i powiecie bielskim w roku 2008 300 250 258 20 0 Chorzy 150 NaraŜeni 100 82 50 57 28 0 Miasto Bielsko-Bia ła Powia t bielski Chorzy NaraŜeni Gruźlica W 2008 roku na terenie miasta zarejestrowano 45 nowych zachorowań; (38 przypadków więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym). Współczynnik zapadalności w roku 2008 wynosił 25,6 i wykazywał wyraźną tendencję wzrostową w stosunku do roku 2006 i 2007. 8/55

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 33 Liczba nowych zachorowań na gruźlicę i wskaźnik zapadalności w latach 2004-2008 - powiat grodzki 18,6 19 10,7 5 2,8 7 4,0 2004 2005 2006 2007 2008 45 25,6 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Liczba zachorowań Wskaźnik zapadalności W ogólnej liczbie nowych zachorowań udział emerytów i rencistów (41 przypadków 53,33%), bezrobotnych (11 przypadków 24,44%), pracowników fizycznych (5 przypadków 11,11%), umysłowych (3 przypadki 6,67%), bezdomnych (2 przypadki 4,44%). Nie odnotowano zachorowań wśród dzieci w wieku 0-14 r.ŝ.. Hospitalizowano 42 osoby. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bielsku-Białej czynnie uczestniczyła w nadzorze nad gruźlicą poprzez opracowywanie epidemiologiczne ognisk zachorowań, wyszukiwanie i kierowanie do lekarza osób z kontaktu z chorymi, a takŝe sprawowanie nadzoru nad stosowaniem leczenia. Umieralność z powodu gruźlicy ma ograniczone znaczenie w ocenie sytuacji epidemiologicznej tej choroby. Jest ona natomiast znaczącym wskaźnikiem (negatywnym) realizacji programu zwalczania gruźlicy na danym obszarze (w zakresie wykrywania i leczenia). Zgonów z powodu gruźlicy w powiecie grodzkim nie odnotowano. Grypa W 2008 na grypę zachorowało 761 osób (wskaźnik zapadalności 433,7) w tym dzieci 0-14 r.ŝ. 211 przypadków. Szczyt zachorowań wystąpił w okresie od 16 lutego do 22 lutego. Zarejestrowano wówczas 101 podejrzeń zachorowań na grypę. 9/55

Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na grypę w latach 2004 i 2008 - powiat grodzki 7000 3294,0 3500,0 6000 5825 3000,0 5000 2500,0 4000 2021,7 3575 2000,0 3000 1500,0 2000 1000 0 1272,4 2250 96,5 119,1 22,6 171 211 40 723,9 1279 477,1 843 246,8 312,2 436 239,0 421 73,2 129 433,7 761 550 313,4 550 120,2 211 2004 2005 2006 2007 2008 1000,0 500,0 0,0 Liczba zachorowań do 14 r.ŝ. Liczba zachorowań ogółem Wskaźnik zapadalności powyŝej 14 r.ŝ. Liczba zachorowań powyŝej 14 r.ŝ. Wskaźnik zapadalności do 14 r.ŝ. Wskaźnik zapadalności ogólny 10/55

Wirusowe zapalenia wątroby Wirusowe zapalenie wątroby typu B Odnotowano jedno zachorowanie. Wirusowe zapalenie wątroby typu C Zarejestrowano 51 przypadków nowowykrytych zakaŝeń (zapadalność 29,06), dla porównania w 2007r. - 62 przypadki (zapadalność 35,19). Objawowe wirusowe zapalenie wątroby typu C zarejestrowano u 1 osoby. Wirusowe zapalenie wątroby typu A Zachorowania na wirusowe zapalenia wątroby typu A nie odnotowano. Na zakaŝenia HAV naraŝone były szczególnie osoby podróŝujące do krajów o wysokiej endemiczności. W poradnictwie dla tych osób zwracano szczególną uwagę na konieczność szczepień przeciw wzw A oraz profilaktykę nieswoistą związaną z właściwą higieną, bezpiecznym źródłem wyŝywienia. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na WZW w latach 2004-2008 - powiat grodzki 16 14 12 10 8 6 4 2 0 7,9 3,4 2,8 2,3 1,1 1,7 6 1,1 0,6 0,6 0,0 0,0 0,0 0,6 0,0 1 0,0 0 5 4 0 3 14 0 0 2 2 0 1 1 2004 2005 2006 2007 2008 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0 W ZW A liczba zachorowań W ZW C liczba zachorowań W ZW B wskaźnik zapadalności WZW B liczba zachorowań WZW A wskaźnik zapadalności WZW C wskaźnik zapadalności Borelioza z Lyme Wśród chorób zakaźnych o etiologii bakteryjnej rejestrowanych na terenie powiatu grodzkiego obserwowany był w ostatnich latach istotny wzrost zachorowań na boreliozę. W 2008r. zarejestrowano prawie 2,5-krotny wzrost zachorowań w stosunku do 2007r. (71 zachorowań 11/55

na chorobę z Lyme - zapadalność 40,5, hospitalizowano 5 osób vs 2007r. - 27 zachorowań, zapadalność 15,3, hospitalizowano 12 osób. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na boreliozę w latach 2004 i 2008 - powiat grodzki 80 60 40 20 0 71 40,5 43 24,3 27 15 14 15,3 8,5 7,9 2004 2005 2006 2007 2008 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Liczba zachorowań Wskaźnik zapadalności Choroby wieku dziecięcego Odra, róŝyczka, świnka i ospa wietrzna Nie zarejestrowano zachorowań na odrę. Po wzroście liczby zachorowań w latach 2006 2007, w 2008r. zaobserwowano prawie 13,5- krotny spadek liczby zachorowań na róŝyczkę. W przypadku nagminnego zapalenia przyusznic (świnki) w roku 2008 odnotowano nieznaczny spadek zapadalności do 13,11 (23 zachorowania), podczas gdy w 2007r. zapadalność osiągnęła poziom 14,1 (25 zachorowań). W 2008r.odnotowano 619 zachorowań na ospę wietrzną (zapadalność 352,75) podczas gdy w 2007r. 691 przypadków (zapadalność 392,2). 12/55

800 700 600 500 400 300 200 100 0 556 313,7 Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na róŝyczkę, świnkę, ospę wietrzną w latach 2004-2008 693 391,9 533 301,7 264 274 149,3 155,1 84 47,4 14 23 23 7,9 13,0 13,0 259 691 392,2 147,0 619 352,8 25 19 23 13,1 14,2 10,8 2004 2005 2006 2007 2008 450,0 400,0 350,0 300,0 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 RóŜyczka liczba zachorowań Ospa wietrzna liczba zachorowań Świnka wskaźnik zapadalności Świnka liczba zachorowań RóŜyczka wskaźnik zapadalności Ospa wietrzna wskaźnik zapadalności Krztusiec Odnotowano 3 przypadki (współczynnik zapadalności 1,7) Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na krztusiec w latach 2004-2008 - powiat grodzki 6 5 4 3 2 1 0 5 2,8 3 1,7 2 2 1,1 1,1 1 0,6 2004 2005 2006 20 07 2008 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Liczba zachorowań Wskaźnik zapadalności 13/55

Płonica (szkarlatyna) W ostatnich latach obserwuje się systematyczny wzrost zachorowań: 2004r.-współczynnik zapadalności 27,1, 2008r. - współczynnik zapadalności 92,9. Szkarlatyna jest ostrą chorobą zakaźną stanowiącą reakcję na jady erytrogenne wytwarzane przez wywołujący zakaŝenie paciorkowce z grupy A powszechnie występujące zwłaszcza w populacji dzieci przedszkolnych i szkolnych. Brak swoistych szczepień powszechnie stosowanych ogranicza moŝliwości wpływania na szerzenie się zakaŝeń. Liczba zachorowań i wskaźnik zapadalności na płonicę w latach 2004-2008 - powiat grodzki 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 163 92,9 105 59,6 48 50 50 27,1 28,3 28,3 2004 2005 2006 2007 2008 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Liczba zachorowań W skaźnik zapadalności Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu W roku 2008 w porównaniu z rokiem ubiegłym odnotowano tendencję spadkową w zakresie neuroinfekcji. Na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zachorowało 7 osób (zapadalność 4,0), a na zapalenie mózgu 1 osoba (zapadalność 0,6). Zespół nabytego upośledzenia odporności AIDS i zakaŝenia wirusem HIV. W 2008r. zarejestrowano 4 nowe przypadki bezobjawowego stanu zakaŝenia wirusem HIV (zapadalność 2,3). Ponadto wykryto 1 nowy przypadek AIDS (zapadalność 0,6). Dla porównania w 2007r. odnotowano w Bielsku-Białej 2 przypadki bezobjawowego zakaŝenia wirusem HIV (zapadalność 1,1), nie rejestrowano nowych zgłoszeń AIDS. Posocznica Przyczyną posocznicy moŝe być szereg drobnoustrojów (bakterii, grzybów, itp.), jednak najczęściej odnotowywane w Bielsku-Białej w 2008r. były posocznice wywołane przez pałeczki Gram ujemne w tym Haemophilus influenzae i pałeczki okręŝnicy, gronkowce. Rokowanie w posocznicy zaleŝy 14/55

od szybkości zdiagnozowania i rozpoczęcia właściwego leczenia. Opóźnienie wdroŝenia leczenia zmniejsza szanse chorego na przeŝycie, stąd bardzo waŝna była współpraca pracowników opieki zdrowotnej w zakresie opracowywania ogniska epidemicznego. W obowiązkowej rejestracji odnotowano w 2008r. 20 przypadków posocznic (zapadalność 11,4) podczas gdy w 2007r - 19 przypadków (zapadalność 10,8). Wścieklizna W 2008r. ilość pokąsanych mieszkańców Bielska-Białej z koniecznością wdroŝenia szczepienia przeciwko wściekliźnie wynosiła 17 (w roku poprzednim - 31). Zgony z powodu chorób zakaźnych W 2008r. w mieście Bielsku-Białej zarejestrowano 2 zgony z powodu chorób zakaźnych. W odnotowanych przypadkach przyczynę zgonu stanowiły: posocznica wywołana przez bakterie Gram-ujemne oraz ostre wirusowe zapalenie wątroby typu B. Wnioski dotyczące nadzoru nad chorobami zakaźnymi w 2008r. 1) Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w powiecie grodzkim w roku 2008 naleŝy ocenić jako dobrą, co nie zwalnia z konieczności systematycznego monitorowania zachorowań i prowadzenia aktywnego nadzoru epidemiologicznego nad tymi chorobami oraz podejmowania działań profilaktycznych i edukacyjnych. 2) Większość zachorowań na choroby zakaźne w 2008 roku stanowiły choroby o etiologii wirusowej, z czego największą liczbę jak w latach poprzednich stanowiły zachorowania na grypę i przypadki grypopodobne, ospę wietrzną, świnkę, róŝyczkę, wirusowe i inne określone zakaŝenia jelitowe w tym: - nieŝyt jelitowy wywołany przez rotawirusy. Ze względu na fakt, Ŝe w przypadku większości chorób wirusowych istnieją bardzo ograniczone moŝliwości terapeutyczne wielkie znaczenie mają działania profilaktyczne. 3) Skuteczne zwalczanie chorób zakaźnych i zapobieganie im jest uwarunkowane szerokim dostępem do badań diagnostycznych - określenie czynnika etiologicznego choroby ma wpływ nie tylko na postępowanie terapeutyczne, ale takŝe na profilaktykę przeciwepidemiczną. 4) W związku z istniejącym zagroŝeniem pojawienia się chorób wysoce zakaźnych dla zdrowia mieszkańców niezbędne jest kontynuowanie działań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie zapobiegania zagroŝeniom i szybkie reagowanie w celu skutecznego eliminowania czynnika infekcyjnego minimalizujące skutki zdrowotne np. wśród osób z kontaktu. 15/55

Nadzór nad szczepieniami. Obowiązkowe szczepienia ochronne. Polska posiada wypracowany przez wiele lat skuteczny, powszechny system szczepień ochronnych prowadzący do wytworzenia odporności zbiorowiskowej pojawiającej się przy zaszczepieniu ponad 90% populacji. Uwzględniając warunki Ŝycia i pracy społeczności zamieszkałej na terenie miasta Bielska-Białej oraz powiatu ziemskiego wzajemnie na siebie oddziałującej, dokonano analizy łącznej dla obu powiatów. Wysoki poziom wyszczepienia na podległym terenie skutecznie ogranicza moŝliwość epidemicznego szerzenia się patogenów. Liczba populacji od 0-19 roku Ŝycia objęta Programem Szczepień Ochronnych w latach 2004-2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 80000 70000 74839 74149 72244 69350 68341 60000 50000 40000 38377 36462 37110 37039 36092 36152 35405 33945 34925 33416 30000 20000 10000 0 2004 2005 2006 2007 2008 W 2008 roku zrealizowano Program Szczepień Ochronnych w oparciu o ustawę z dnia 06 września 2001r. o chorobach zakaźnych i zakaŝeniach (Dz.U. Nr 126, poz. 1384), Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 20 marca 2008r. w sprawie zasad prowadzenia szczepień ochronnych przeciwko chorobom zakaźnym (Dz.U. Nr 2. poz.9), Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10.07.2008r. (Dz.U. Nr.122, poz. 795) oraz Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 25.09.2008r. (Dz.U. Nr 11, poz.76). Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B szczepione były dzieci podlegające obowiązkowym szczepieniom w 1 i 14 roku Ŝycia. Zakończenie cyklu podstawowego szczepienia p/wzw B przypada na 2 i 15 rok Ŝycia. 16/55

Procentowy udział dzieci w 2 roku Ŝycia zaszczepionych p/wzw B szczepieniem podstawowym w latach 2004-2008 99,80 99,60 99,40 99,20 99,33 99,00 99,69 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 99,02 99,29 99,05 99,53 99,29 98,92 99,78 99,46 99,28 99,67 99,00 98,79 98,80 98,58 98,60 98,40 98,20 98,00 97,80 2004 2005 2006 2007 2008 Procentowy udział dzieci w 15 roku Ŝycia zaszczepionych p/wzw B szczepieniem podstawowym w latach 2004-2008 100,00 99,45 99,49 99,41 99,33 99,57 99,10 98,80 99,75 99,64 99,85 99,81 99,72 99,89 99,00 98,00 97,00 96,94 96,00 95,15 95,00 94,00 93,00 92,00 2004 2005 2006 2007 2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski Szczepienia przeciwko błonicy i tęŝcowi W 2008 roku szczepieniami pierwotnymi przeciwko błonicy, tęŝcowi objęto dzieci w 1 roku Ŝycia. Zakończenie cyklu szczepienia podstawowego przypada na 2 rok Ŝycia (dane skumulowane). Procentowy udział poszczególnych powiatów w zestawieniu z danymi sumarycznymi dla obu powiatów przedstawia wykres. 17/55

Szczepienia podstawowe w 2 roku Ŝycia p/błonicy i tęŝcowi w latach 2004-2008 dane skumulowane Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 100,00 99,50 99,50 99,40 99,60 99,30 99,29 99,05 99,53 99,58 99,43 99,78 99,66 99,72 99,61 99,00 98,66 98,50 98,07 98,00 97,50 97,00 2004 2005 2006 2007 2008 Szczepienia przeciwko błonicy i tęŝcowi wykonano dawkami przypominającymi w 6, 14 i 19 roku Ŝycia. W analizowanym okresie wykonawstwo utrzymuje się na podobnym poziomie. Procentowy udział dzieci w 6 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko błonicy, tęŝcowi dawki przypominające w latach 2004-2008 100,00 99,22 99,11 99,34 99,38 99,11 99,67 99,07 98,60 99,56 98,00 96,00 94,00 93,83 92,37 95,37 92,18 94,45 92,00 90,04 90,00 88,00 86,00 84,00 2004 2005 2006 2007 2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 18/55

Procentowy udział dzieci w 14 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko błonicy, tęŝcowi dawki przypominające w latach 2004-2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 100,00 99,50 99,38 99,02 99,73 99,36 99,02 99,68 99,45 99,37 99,00 98,50 98,59 98,67 98,55 98,37 98,55 98,00 97,50 97,26 97,67 97,00 96,50 96,00 2004 2005 2006 2007 2008 Procentowy udział dzieci w 19 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko błonicy, tęŝcowi dawki przypominające w latach 2004-2008 100,00 99,00 99,35 99,05 99,67 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 99,47 99,27 99,70 98,65 98,79 98,28 98,00 97,88 97,09 97,64 97,20 97,00 96,56 96,09 96,00 95,00 94,00 2004 2005 2006 2007 2008 Szczepienia przeciwko błonicy i tęŝcowi dla dorosłych zgodnie z zasadami postępowania po zranieniach i szczepienia p/błonicy i tęŝcowi w 19 roku Ŝycia chronią przed zachorowaniami na te groźne choroby zakaźne. 19/55

Szczepienia przeciwko krztuścowi Szczepieniem obowiązkowym przeciw krztuścowi objęte są dzieci w 1, 2 i 6 roku Ŝycia. Od 2003 roku wprowadzone zostały szczepienia obowiązkowe szczepionką acelularną przeciwko krztuścowi u dzieci w 6 roku Ŝycia. Analiza wykonawstwa szczepień przeciw krztuścowi wykazuje sukcesywny wzrost wyszczepialności. Szczepienia podstawowe w 2 roku Ŝycia p/krztuścowi w latach 2004-2008 (dane skumulowane) 100,00 99,50 99,50 99,40 99,60 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 99,30 99,29 99,05 99,53 99,58 99,43 99,78 99,58 99,28 99,93 99,00 98,66 98,50 98,07 98,00 97,50 97,00 2004 2005 2006 2007 2008 Szczepienia podstawowe w 6 roku Ŝycia p/krztuścowi w latach 2004-2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 100,00 98,61 99,04 98,16 99,30 99,12 99,49 99,07 98,60 99,56 98,00 96,00 93,84 94,45 94,00 91,96 92,18 92,00 90,09 90,04 90,00 88,00 86,00 84,00 2004 2005 2006 2007 2008 20/55

Szczepienia przeciwko poliomyelitis W 2008 roku szczepieniami przeciwko poliomyelitis objęto dzieci w 1, 2 i 6 roku Ŝycia. W analizowanym okresie obserwuje się systematyczny wzrost poziomu wyszczepienia dzieci w 1 i 2 r.ŝ. W 2006 i 2007 roku nastąpił niewielki spadek wyszczepienia dzieci w 6 roku Ŝycia z powodu okresowego braku szczepionki Ŝywej przeciw poliomyelitis oraz okresowych odroczeń zdrowotnych. Procentowy udział dzieci w 2 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko poliomyelitis w latach 2004-2008 100,00 99,50 99,53 99,47 99,62 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 99,30 99,29 99,05 99,53 99,68 99,54 99,78 99,64 98,86 98,46 99,39 99,93 99,00 98,50 98,00 97,50 2004 2005 2006 2007 2008 Procentowy udział dzieci w 6 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko poliomyelitis w latach 2004-2008 100,00 99,13 98,98 99,28 99,35 99,11 99,60 99,03 98,60 99,48 98,00 96,00 94,00 93,53 91,85 95,30 92,11 94,53 92,00 89,83 90,00 88,00 86,00 84,00 2004 2005 2006 2007 2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 21/55

Szczepienia przeciwko odrze, śwince, róŝyczce. Od roku 2004 szczepienia pierwotne w 2 roku Ŝycia przeciwko odrze, śwince i róŝyczce wykonywane są szczepionką skojarzoną. Immunizacja szczepionkami skojarzonymi ma duŝy wpływ na zmniejszenie zachorowań na wyŝej wymienione choroby. Procentowy udział dzieci w 2 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko odrze, śwince i róŝyczce w latach 2004-2008 86,04 84,86 87,34 88,49 99,52 99,26 99,85 100 95 90 87,88 89,13 87,54 87,11 88,11 85 80 77,72 78,34 77,02 75 70 65 60 2004 2005 2006 2007 2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski Szczepienie przeciw odrze, śwince i róŝyczce przypada na 13-15 miesiąc Ŝycia, a zatem odsetek wykonawstwa szczepienia uzaleŝniony jest od miesiąca urodzenia dziecka. W 2008 roku szczepieniom przeciw odrze, śwince i róŝyczce podlegały dzieci w 10 roku Ŝycia (rocznik urodzenia1999). Procentowy udział dzieci w 10 roku Ŝycia zaszczepionych szczepionką skojarzoną przeciw odrze, śwince, róŝyczce w latach 2007-2008 100 99,22 98,78 99,67 99 97,06 98 97 95,51 96 95 93,92 94 93 92 91 2007 2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 22/55

Szczepienia przeciwko róŝyczce dziewcząt w 13 roku Ŝycia Procentowy udział w szczepieniu przeciw róŝyczce dziewcząt w 13 roku Ŝycia w latach 2004-2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 100,00 99,80 99,60 99,62 99,44 99,80 99,48 99,69 99,62 99,62 99,63 99,75 99,62 99,87 99,40 99,24 99,35 99,20 98,98 98,98 99,00 98,80 98,60 98,40 2004 2005 2006 2007 2008 Szczepienia przeciwko gruźlicy Aktualnie szczepienia przeciwko gruźlicy wykonywane są tylko u noworodków. Dzieci nie szczepione do 24 godzin od urodzenia powinny być poddane immunizacji czynnej do 12-tego miesiąca Ŝycia. W przypadku braku takiego szczepienia we wskazanym czasie zaleca się wykonanie szczepienia przeciwko gruźlicy do 15 r.ŝ. Procentowy udział dzieci w 1 roku Ŝycia zaszczepionych przeciwko gruźlicy w latach 2004-2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski 100,00 99,90 99,84 99,96 99,93 100,00 99,96 99,94 100,00 99,93 99,83 100,00 99,88 99,89 99,87 99,80 99,70 99,67 99,60 99,53 99,50 99,40 99,30 99,20 2004 2005 2006 2007 2008 23/55

Analizując wykonawstwo szczepień w w/w rocznikach, obserwuje się wysoki procent wyszczepienia dzieci przeciwko gruźlicy. Szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typ B W 2007 roku wprowadzono szczepienia obowiązkowe dla dzieci w 1 roku Ŝycia oraz uzupełnienie szczepień do 2 roku Ŝycia. Procentowy udział w wykonawstwie szczepień przeciwko Haemophilus influenzae typ B dzieci w 2 roku Ŝycia dane skumulowane 2006-2008r., 98,21 98,07 98,39 99,43 99,17 99,73 100,00 90,00 80,00 70,00 66,05 70,62 61,26 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 2006 2007 2008 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski Zalecane szczepienia ochronne Poza obowiązkowym kalendarzem szczepień istotną rolę odgrywają szczepienia zalecane. Zakres szczepień zalecanych corocznie jest uzupełniany o nowe zarejestrowane szczepionki. Pomimo pełnej odpłatności za te preparaty, istnieje coraz większa świadomość społeczeństwa chcącego korzystać z tej formy profilaktyki. Szczepienia przeciwko grypie Szczepienia stanowią zasadniczą rolę w profilaktyce grypy. Mimo prowadzonej akcji edukacyjnej wśród wielu grup społecznych w dalszym ciągu trudno przekonać rodziców o konieczności stosowania tych szczepień wśród dzieci. Większość szczepionych w powiecie grodzkim i ziemskim stanowiły osoby w wieku produkcyjnym i starsze powyŝej 65 roku Ŝycia, co przedstawiają poniŝsze wykresy. 24/55

Szczepienia przeciwko grypie według grup wiekowych w roku 2007 7000 6806 6000 5000 4000 2915 3829 3000 2279 1727 1615 2000 1000 115 38 77 450 165 285 0 0-4 5-14 15-64 pow. 65 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski Szczepienia przeciwko grypie według grup wiekowych w roku 2008 7000 6611 6000 4560 5000 4000 3476 3000 2000 1925 1551 1000 106 31 75 371 135 236 251 0 0-4 5-14 15-64 pow. 65 Razem Ogółem powiat grodzki Ogółem powiat ziemski W 2008 roku wśród szczepień zalecanych nastąpił spadek zaszczepionych przeciwko zakaŝeniom mogącym wywołać postacie inwazyjne zakaŝenia (posocznicę, zapalenie opon mózgowordzeniowych): - przeciwko zakaŝeniom wywołanym przez Neisseria meningitidis serotyp C - 574 osób, podczas gdy w roku 2007-1210 osób. 25/55

W powiecie grodzkim 291, w powiecie ziemskim 283. - przeciwko zakaŝeniom wywołanym przez Streptococcus pneumoniae 973 osoby, w 2007-722 osoby. W powiecie grodzkim 502, w powiecie ziemskim 471. Szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu W związku ze wzrostem zachorowań na boreliozę oraz znacznie większym ryzykiem pokąsania przez róŝne postacie rozwojowe kleszcza istnieje niebezpieczeństwo zakaŝenie innym patogenem przenoszonym równieŝ przez te pasoŝyty, a mogącym wywołać kleszczowe zapalenie mózgu. Zapobiegawczo stosowane są szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. W 2008 roku nastąpił wzrost liczby zaszczepionych przeciwko tej chorobie. Ogółem w obu powiatach zaszczepiono 221 osób, w 2007 149. W powiecie grodzkim 142, w powiecie ziemskim 79. Szczepienia wykonywane w punkcie szczepień PSSE w Bielsku-Białej Na terenie PSSE w Bielsku-Białej znajduje się punkt szczepień dla osób wyjeŝdŝających poza granice Polski. Są w nim wykonywane zalecane szczepienia profilaktyczne przeciwko chorobom zakaźnym durowi brzusznemu, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, błonicy, tęŝcowi, kleszczowemu zapaleniu mózgu, poliomyelitis, i innym. W roku 2008 u osób podróŝujących za granicę oraz innych naraŝonych na zakaŝenia (pracownicy zakładów pracy) wykonano zalecane szczepienia ochronne przeciwko: - durowi brzusznemu - 239 osób /w 2007 213/, - błonicy - 134 osób /w 2007 119/, - tęŝcowi 158 osób /w 2007 186/, - wirusowemu zapaleniu wątroby typu A 169 /w 2007-242 osoby/, - wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 189 /w 2007-139 osoby/, - kleszczowemu zapaleniu mózgu 33 /w 2007-50 osób/, - grypie 759 /w 2007-400 osób/. Szczepienia przeciwko wzw typu A W ramach zapobiegania Ŝółtaczce pokarmowej (tzw. chorobie brudnych rąk ) prowadzone były szczepienia zalecane głównie wśród osób podróŝujących. Z analizy danych wynika, Ŝe największą grupę wśród szczepionych stanowiły osoby powyŝej 20 roku Ŝycia, osoby podróŝujące oraz wykonujące zawody naraŝone na zakaŝenia HAV, a najmniejszą dzieci i młodzieŝ do 19 roku Ŝycia. 26/55

300 Liczba osób zaszczepionych przeciwko WZW A w latach 2004-2008 295 250 200 169 150 127 100 74 50 50 0 21 24 11 10 9 8 14 6 0 3 1 0 0 0 1 2004 2005 2006 2007 2008 0-9 lat 10-14 lat 15-19 lat 20 i pow. NiepoŜądane odczyny poszczepienne Ilość niepoŝądanych odczynów poszczepiennych w populacji objetej kalendarzem szczepień ochronnych w latach 2004-2008 9 9 8 7 7 7 7 6 5 4 4 3 2 1 0 2004 2005 2006 2007 2008 Oceniając ilość niepoŝądanych odczynów poszczepiennych, stwierdza się nieznaczny wzrost względem roku ubiegłego. W 2008 roku odnotowano niepoŝądane odczyny poszczepienne po następujących szczepionkach: - przeciwko błonicy, tęŝcowi, krztuścowi DTP 3 odczyny, 27/55

- przeciwko błonicy, tęŝcowi, krztuścowi, poliomyelitis Infanrix IPV+Hib 1 odczyn, - przeciwko błonicy, tęŝcowi, krztuścowi Pentaxim IPV Hib -1 odczyn, - przeciwko błonicy, tęŝcowi, krztuścowi - DTaP - Tripacel-1 odczyn, - przeciwko gruźlicy BCG - 1 odczyn poszczepienny. Podsumowanie 1. Na podstawie analizy porównawczej wykonawstwa szczepień w województwie śląskim oraz na podległym PSSE w Bielsku-Białej terenie stwierdzono, Ŝe wskaźniki procentowe realizacji szczepień obowiązkowych i zalecanych kształtują się na znacząco wyŝszym poziomie względem danych województwa śląskiego. 2. Analiza wykonawstwa szczepień we wszystkich podległych placówkach miasta Bielska- Białej i powiatu ziemskiego w latach 2005-2008 wykazuje systematyczny wzrost wyszczepialności w szczepieniach podstawowych przeciwko błonicy, tęŝcowi, krztuścowi i polio. 3. Szczepienia w rocznikach szkolnych utrzymują się na wysokim poziomie porównywalnym w analizowanych latach. 4. Procentowa analiza wykonawstwa szczepień w powiecie grodzkim i ziemskim wykazuje wyŝszy poziom wyszczepialności w powiecie ziemskim. 5. W zakresie niepoŝądanych odczynów poszczepiennych obserwuje się trend wzrostowy w porównaniu do lat ubiegłych, co ma związek ze wzmoŝeniem nadzoru nad zgłaszalnością przypadków w tym zakresie. 28/55

Sekcja Higieny Pracy Ilość nadzorowanych zakładów pracy: 554 Ilość osób zatrudnionych w tych zakładach: 39700 osób, Ilość osób zatrudnionych w przekroczeniach dopuszczalnych norm czynników szkodliwych Ogółem: 1421, w tym w naraŝeniu na: pyły: 18 osób, hałas: 1353 osoby, drgania mechaniczne: 53 osoby, czynniki chemiczne: 72 osoby (w naraŝeniu na ołów 70 osób, w naraŝeniu na ditlenek azotu 2 osoby), czynniki rakotwórcze: 422 osoby. Ilość osób zatrudnionych w przekroczeniach dopuszczalnych norm czynników szkodliwych 422 18 72 53 1353 pyły hałas drgania mechaniczne czynniki chemiczne czynniki rakotw órcze Ilość stwierdzonych chorób zawodowych z rozbiciem na jednostki chorobowe: 1 choroba zawodowa przewlekła choroba narządu głosu spowodowana nadmiernym wysiłkiem głosowym, 1 choroba zawodowa przewlekła choroba układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy pod postacią przewlekłego zapalenia nadkłykcia kości ramiennej, 7 chorób zawodowych przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy pod postacią zespołu cieśni nadgarstka, 29/55

2 choroby zawodowe ostre inhalacyjne zatrucie gazem draŝniącym drogi oddechowe (jedno zawierające dwutlenek chloru, jedno zawierające w składzie tlenki magnezu), 1 choroba zawodowa alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, 1 choroba zawodowa choroba zakaźna WZW typu C. Ilość stwierdzonych chorób zawodow ych Alerg. zapal. skóry Choroby narządu głosu 1 1 1 2 Zatrucie gazem draŝ. drogi oddech. Choroby układu ruchu 7 1 Choroby obw odow ego układu nerw ow ego WZW typ C Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli: brak oznakowania miejsca przechowywania produktów chemicznych niebezpiecznych, brak pomiarów środowiska pracy w zakresie czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy w zakładzie, brak kart i rejestrów pomiarów czynników szkodliwych, ponadto nie poinformowano pracowników o wynikach przeprowadzonych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia oraz brak na stanowiskach pracy informacji na temat aktualnych wyników badań i pomiarów, brak lub niekompletna ocena ryzyka zawodowego, na jakie naraŝeni są pracownicy w związku z wykonywaną pracą oraz brak poinformowania pracowników o ryzyku zawodowym, brak rejestru chorób zawodowych, brak znaków nakazujących stosowanie przez pracowników wymaganych środków ochrony indywidualnej, brak wyodrębnionego pomieszczenia z przeznaczeniem na jadalnię dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, brak właściwej wentylacji w pomieszczeniach pracy, 30/55

magazynowanie produktów chemicznych niezgodne z informacjami zawartymi w karcie charakterystyki, wspólne przechowywanie wzajemnie oddziaływujących na siebie produktów niebezpiecznych, brak właściwej wentylacji w magazynie produktów chemicznych niebezpiecznych, brak ksiąŝki kontroli sanitarnej, niewłaściwy stan sanitarno-higieniczny pomieszczenia pracy, brak moŝliwości otwarcia okien z poziomu podłogi, niewłaściwy stan sanitarno-higieniczny pomieszczeń socjalnych, brak odpowiedniego wyposaŝenia zaplecza higieniczni-sanitarnego, brak zgłoszenia Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Bielsku-Białej stosowania preparatów Ŝrących z przypisanym zwrotem R35, brak ewidencji rozchodu preparatu bardzo toksycznego oraz Ŝrącego z przypisanym zwrotem R35, brak instrukcji stanowiskowych bhp, (w tym instrukcji postępowania z materiałami niebezpiecznymi szkodliwymi dla zdrowia oraz instrukcji określających sposób składowania, pakowania, załadunku i transportu produktów niebezpiecznych), brak natrysku ratunkowego oraz oddzielnego natrysku do przemywania oczu w pomieszczeniu pracy, w którym istnieje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami Ŝrącymi, brak właściwej wymiany powietrza w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, nieprawidłowości w kartach charakterystyki i oznakowaniach opakowań produktów niebezpiecznych (np. oznakowanie i opis opakowań w językach obcych, niezgodności pomiędzy zapisami w kartach charakterystyki, a oznakowaniem opakowań produktów niebezpiecznych, w kartach charakterystyki brak pełnej klasyfikacji produktów z uwagi na zawartość substancji toksycznych wchodzących w skład preparatu niebezpiecznego), brak zgłoszenia Inspektorowi ds. Substancji i Preparatów Chemicznych wprowadzania do obrotu preparatów niebezpiecznych, brak badań lekarskich, brak zaprowadzonego rejestru prac naraŝających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagroŝenia, 31/55

brak zaprowadzonego rejestru pracowników naraŝonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagroŝenia, brak znaku ostrzegawczego przed zagroŝeniem biologicznym, brak opracowanej procedury postępowania ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi dot.: pobierania, transportu oraz przetwarzania próbek i materiałów pochodzenia ludzkiego, dezynfekcji, umoŝliwiających bezpieczne usuwanie i postępowanie ze skaŝonymi odpadami, postępowania w razie wypadku związanego z uwolnieniem się szkodliwego czynnika biologicznego, postępowania w razie naraŝenia na szkodliwy czynnik biologiczny zakwalifikowany do grupy 3 zagroŝenia, brak oznakowania miejsca przechowywania środków ochrony indywidualnej, brak szkolenia dla pracowników mających kontakt ze szkodliwym czynnikiem biologicznym, brak apteczki oraz brak instrukcji udzielania pierwszej pomocy, brak pomiarów bądź brak aktualnych pomiarów stęŝenia czynników rakotwórczych, brak zgłoszenia czynników rakotwórczych do PWIS lub zgłoszenie dokonane na niewłaściwym druku, brak właściwych rejestrów prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, brak rejestrów pracowników naraŝonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, brak lub niewłaściwe oznakowanie stanowisk, na których występuje czynnik rakotwórczy pracownicy nie poinformowani o wymaganiach dot. oznakowania i znakach ostrzegawczych, brak przeszkolenia pracowników w zakresie: ryzyka dla zdrowia wynikającego z palenia tytoniu oraz środków ostroŝności, które powinny być podejmowane w celu ograniczenia naraŝenia, wymagań higienicznych, które powinny być spełnione w celu ograniczenia naraŝenia, konieczności uŝywania środków ochrony indywidualnej oraz działań zapobiegających wypadkom oraz koniecznych do podjęcia przez pracowników, podczas wypadków oraz działań ratowniczych, brak obniŝenia natęŝenia lub stęŝenia czynników szkodliwych dla zdrowia do wartości zgodnych z normą, niesprawne urządzenia sanitarne, 32/55

brak w zakładzie bieŝącej wody, brak wymaganych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, brak wymaganej temperatury w pomieszczeniach pracy i w pomieszczeniach higienicznosanitarnych. Opis poprawy warunków pracy w stosunku do ubiegłego roku: Poprawa warunków pracy nastąpiła na skutek: remontów pomieszczeń pracy dla 869 pracowników, remontów pomieszczeń higieniczno-sanitarnych dla 1124 pracowników, zapewnienia właściwej wentylacji w pomieszczeniach pracy dla 242 pracowników, zapewnienia właściwej wentylacji w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych dla 70 pracowników, dokonania oceny i udokumentowania ryzyka zawodowego (w tym oceny ryzyka związanego z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych, biologicznych oraz ryzyka związanego z naraŝeniem na hałas) dla 402 pracowników, zapewnienia prysznicy bezpieczeństwa oraz urządzeń do przemywania oczu w miejscach gdzie występuje niebezpieczeństwo oblania środkami Ŝrącymi dla 28 pracowników, wyposaŝenia zaplecza higieniczno-sanitarnego dla 153 pracowników, obniŝenia natęŝenia hałasu na stanowiskach pracy dla 63 pracowników, obniŝenia stęŝenia formaldehydu dla 3 pracowników, obniŝenia stęŝenia pyłów dla 6 pracowników, obniŝenia stęŝenia oleju mineralnego dla 3 pracowników, poprawy natęŝenia oświetlenia dla 25 pracowników, zapewnienia oświetlenia dziennego dla 19 pracowników. Ponadto na skutek podjętych przez PIS działań w kontrolowanych w 2008r. zakładach pracy doprowadzono do: zapewnienia właściwych kart charakterystyki i oznakowania oraz spisu produktów chemicznych niebezpiecznych w 11 zakładach pracy, 33/55

zapewnienia instrukcji bhp (w tym instrukcji postępowania z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia oraz instrukcji określających sposób składowania, pakowania, załadunku i transportu produktów niebezpiecznych) w 4 zakładach pracy, zapewnienia wymaganego wyposaŝenia apteczek w 4 zakładach pracy, zapewnienia znaków nakazu stosowania przez pracowników stosowanych środków ochrony osobistej w 4 zakładach pracy, zapoznania pracowników z treścią kart charakterystyki stosowanych produktów chemicznych niebezpiecznych w 7 zakładach pracy, zgłoszenia do PPIS faktu zastosowania w działalności zawodowej preparatów Ŝrących ze zwrotem R35, zaprowadzenia ewidencji ich rozchodu oraz ich zabezpieczenia przed przejęciem przez osoby niepowołane w 3 zakładach pracy, oznakowania magazynów i/lub miejsc składowania znacznych ilości produktów chemicznych niebezpiecznych w 3 zakładach pracy, zapewnienia pomiarów środowiska pracy w zakresie czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy w zakładzie, zapewnienie kart i rejestrów pomiarów czynników szkodliwych, ponadto poinformowanie pracowników o wynikach przeprowadzonych badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia oraz zapewnienie na stanowiskach pracy informacji na temat aktualnych wyników badań i pomiarów w 7 zakładach pracy, zapewnienia rejestru chorób zawodowych w 2 zakładach pracy, zapewnienia moŝliwości otwarcia okien z poziomu podłogi w 1 zakładzie pracy, zapewnienia rejestru prac naraŝających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 zagroŝenia w 2 zakładach pracy, zaprowadzenia rejestru pracowników naraŝonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 zagroŝenia w 2 zakładach pracy, zapewnienia znaku ostrzegawczego przed zagroŝeniem biologicznym w 1 zakładzie pracy, zapewnienia procedury postępowania ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi dot.: pobierania, transportu oraz przetwarzania próbek i materiałów pochodzenia ludzkiego, dezynfekcji, umoŝliwiających bezpieczne usuwanie i postępowanie ze skaŝonymi odpadami, postępowania w razie wypadku związanego z uwolnieniem się szkodliwego czynnika biologicznego, postępowania w razie naraŝenia na szkodliwy czynnik biologiczny zakwalifikowany do grupy 3 zagroŝenia w 1 zakładzie pracy, 34/55

zaprowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym; rejestru pracowników naraŝonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym; oznakowania obszarów zagroŝenia oraz stanowisk, na których występuje czynnik o działaniu rakotwórczym poprzez umieszczenie napisów i znaków ostrzegawczych oraz poinformowania i przeszkolenia pracowników w zakresie ryzyka dla zdrowia, jakie wynika z oceny naraŝenia zawodowego i dodatkowego ryzyka wynikającego z palenia tytoniu oraz środków ostroŝności, które powinny być podejmowane w celu ograniczenia naraŝenia; wymagań higienicznych, które powinny być spełnione w celu ograniczenia naraŝenia; konieczności uŝywania środków ochrony indywidualnej, w tym noszenia ubrania ochronnego w odniesieniu do naraŝenia na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym w 3 zakładach pracy. 35/55

Sekcja Higieny Komunalnej i Środowiska Na terenie miasta Bielska-Białej nadzorem Higieny Komunalnej i Środowiska objętych było 654 obiekty uŝyteczności publicznej. Ponadto kontrolowana była jakość wody do spoŝycia i wody basenowej. Podstawę oceny jakości wody przeznaczonej do spoŝycia w 2008r. stanowiło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. nr 61 poz. 417). Sieć wodociągowa na terenie miasta Bielsko Białej zaopatrywana jest z następujących ujęć: SUW Kobiernice, SUW Wapienica, SUW Straconka, SUW Polna, SUW Wróblowice i SUW Mikuszowice. Wszystkie ujęcia naleŝą do AQUA S.A. W 2008 roku wszystkie obiekty te zostały skontrolowane. 99,5 % mieszkańców miasta tj. 176 000 osób korzysta z wody wodociągowej. W ramach prowadzonego monitoringu jakości wody do spoŝycia w 2008r. w mieście Bielsko-Biała pobrano 150 próbek wody do spoŝycia, z których 2 próbki nie odpowiadały warunkom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi, z uwagi na przekroczenie parametru mętności. Wszystkie pobrane próbki wody były zgodne z wymogami jakości wody do spoŝycia pod względem bakteriologicznym. W ramach kontroli jakości wody powierzchniowej, na której oparte są ujęcia wodociągowe pobrano i przebadano 16 próbek. Zestaw ienie w yników badania próbek w ody w latach 2006-2008 200 150 134 170 150 100 50 0 3 2 1 1 2 2006 2007 2008 0 pobrane złe pod wzgl. fiz.-chem. złe pod wzgl. bakter. 36/55

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi w 2008 roku Inspekcja Sanitarna rozpoczęła badania próbek z instalacji wody ciepłej w kierunku obecności bakterii Legionella. Próbki wody pobrano w pierwszej kolejności we wszystkich obiektach lecznictwa zamkniętego znajdujących się na terenie miasta. Stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. Szpital Ogólny - pobrano ogółem 18 próbek, z czego 3 próbki nie odpowiadały wymaganej jakości. 2. Szpital Pediatryczny - pobrano ogółem 14 próbek, z czego 4 próbki nie odpowiadały wymaganej jakości. 3. Beskidzkie Centrum Onkologii - pobrano ogółem 14 próbek, z czego 10 próbek nie odpowiadało wymaganej jakości. Wysoki odsetek złych próbek w tym szpitalu wynika z norm obowiązujących w oddziałach gdzie przebywają osoby z grupy wysokiego ryzyka. Natomiast w Szpitalu Wojewódzkim i Specjalistycznym Psychiatrycznym Zespole Opieki Zdrowotnej, gdzie pobrano po 4 próby, nie stwierdzono nieprawidłowości. Pobrano równieŝ próbki wody ciepłej we wszystkich niepublicznych szpitalach i klinikach. W grupie tych obiektów pobrano 11 próbek wody, której jakość nie budziła zastrzeŝeń. KaŜdorazowo po uzyskaniu negatywnego wyniku pobranej próbki wody Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Bielsku Białej wydawał decyzję nakazującą doprowadzenie jakości wody do warunków określonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia. Kolejne przeprowadzane badania wykazywały jakość wody zgodną z obowiązującymi normami W ramach nadzoru nad obiektami uŝyteczności publicznej kontrolowano: Publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (szpitale, przychodnie, poradnie, pogotowie ratunkowe) Stan sanitarny obiektów w porównaniu z rokiem ubiegłym nie uległ istotnej zmianie. Dla ok. 20% obiektów słuŝby zdrowia wydano opinie sanitarne konieczne do rejestracji w Urzędzie Wojewódzkim. Na wniosek kierowników zoz-ów zaopiniowano pozytywnie programy dostosowania budynków do warunków zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 213, poz. 1568 z późn. zmianami). Zgodnie z w/w rozporządzeniem zakłady opieki zdrowotnej nie spełniające wymagań rozporządzenia muszą dostosować pomieszczenia i urządzenia zakładu najpóźniej do 31.12.2012r. W chwili obecnej wiele zakładów znajduje się w trakcie realizacji programów dostosowania. Ze względu na duŝy zakres odstępstw od rozporządzenia w trudnej sytuacji są 37/55