ETICS trudne miejsca jak sobie z nimi poradzić Autor: Ceresit ETICS (External Thermal Insulation Composite Systems), czyli złożone systemy zewnętrznej izolacji cieplnej, są w Polsce powszechnie stosowaną metodą ocieplania lub docieplania ścian zewnętrznych budynku. Popularność zdobyły dzięki względom estetycznym, ekonomicznym i technicznym. ETICS to kompletny układ odpowiednio dobranych i przebadanych pod kątem współdziałania komponentów. Każdy system powinien mieć aprobatę techniczną potwierdzającą jego parametry i właściwości. By właściwie chronił on budynek przed utratą ciepła, trzeba zainstalować całościowy system pochodzący od jednego producenta. Podczas wykonywania należy przestrzegać reżimu technologicznego systemodawcy oraz wytycznych zawartych w przedmiotowych instrukcjach Instytutu Techniki Budowlanej. ETICS w skrócie polega na zamocowaniu do zewnętrznej powierzchni ściany izolacji termicznej (najczęściej z płyt styropianowych), a następnie wykonaniu warstwy zbrojonej z zaprawy klejowej i siatki zbrojącej, na którą nakłada się wyprawę tynkarską z możliwością malowania farbą elewacyjną. Trwałość systemów ocieplania uzależniona jest od wielu czynników. Każdy z powyższych etapów wykonania ocieplenia, z pozoru prosty, musi być wykonany ściśle według pewnych zasad. Nieprzestrzeganie zaleceń i wymagań określonych przez producenta może doprowadzić do bardzo poważnych uszkodzeń systemu, a nawet do jego oderwania od ściany. Oprócz podstawowych wytycznych, których nieprzestrzeganie prowadzi do niszczenia ocieplenia, bez wątpienia najczęstszą przyczyną przedwczesnej degradacji systemów ociepleń są nieprawidłowo wykonane szczegóły. W tym miejscu warto przypomnieć, że prace związane z ociepleniem budynku powinny być prowadzone na podstawie projektu technicznego. W dokumencie tym powinny znaleźć się informacje dotyczące obróbki trudnych miejsc oraz wszelkie rozwiązania detali wraz z rysunkami technicznymi. Newralgiczne miejsca O trwałości całości systemu decyduje jakość prac, zwłaszcza dokładne wykonanie izolacji detali. Warstwa ocieplająca w trudnych miejscach musi zapewniać całkowitą i trwałą szczelność oraz eliminować obecność w nich mostków cieplnych, a taką pewność daje stosowanie sprawdzonych materiałów oraz zapewnienie odpowiedniej uwagi i staranności wykonania. Pierwszy krok listwy startowe
Przy wykonywaniu prac związanych z montażem złożonego systemu ociepleń już na etapie przyklejania płyt izolacyjnych łatwo popełnić błąd. Wielu wykonawców nie przykłada wystarczająco dużo uwagi do tego etapu prac, choć jest on wyznacznikiem jakości kolejnych faz montażowych. Dlatego przed przystąpieniem do montażu płyt izolacyjnych należy zamocować listwę startową, która będzie wyznaczać poziom dla pierwszego rzędu płyt. W tym celu wyznacza się wysokość cokołu, którą zaznacza się np. za pomocą barwionego sznura. Listwę startową mocuje się łącznikami mechanicznymi. Przy łączeniach na końcach listew muszą być zachowane 2-3 mm przerwy dylatacyjne, można również zastosować specjalne elastyczne łączniki, które przejmują naprężenia listew i jednocześnie uszczelniają przerwy dylatacyjne. Montując listwę na narożach budynku, należy ją dociąć, zwykle pod kątem 45, lub zastosować specjalne listwy z wykonanymi wstępnie nacięciami, ułatwiające ich montaż na narożnikach. W przypadku budynków o nieregularnych kształtach stosuje się listwy z poprzecznymi nacięciami lub systemowe podkładki wyrównawcze, które przeciwdziałają wichrowaniu listwy, co mogłoby powodować kłopoty z utrzymaniem równej płaszczyzny ocieplenia. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie płyty cokołowej, np. z uprzednio zamocowanych do ściany fundamentowych płyt XPS. Szczeliny dylatacyjne
Szczeliny dylatacyjne istniejące w elementach budynku muszą być przeniesione na ocieplaną elewację. Służą do tego profile dylatacyjne. Ich montaż zapewnia szczelność układu przy ewentualnych przesunięciach elementów budynku. Profile dylatacyjne należy wklejać w szczeliny o szerokości około 15 mm przy użyciu zaprawy klejącej zalecanej przez systemodawcę. Należy stosować profile wyposażone w paski siatki zbrojącej, które umożliwią uzyskanie wymaganego, zakładkowego połączenia siatki na styku z profilem. Naroża budynków
Płyty termoizolacyjne na narożniku budynku powinny się zazębiać wychodząc naprzemiennie ze ścian tworzących narożnik. Wypuszczone poza krawędzie budynku fragmenty płyt należy przyciąć, ale dopiero po związaniu zaprawy klejącej. Zaleca się przycinanie wzdłuż prowadnicy przyłożonej do narożnika budynku. Do dalszej obróbki naroży należy stosować rozwiązania systemowe oferowane przez producenta systemu. Zwykle są to rozwiązania powszechnie dostępne na rynku, zazwyczaj kątowniki wykonane ze stali szlachetnej lub z siatki zbrojącej, z PVC z siatką zbrojącą lub z tzw. siatki
pancernej. Montuje się je za pomocą zaprawy klejowej, wtapiając tak jak siatkę zbrojącą. Ościeża okien i drzwi Są to miejsca szczególnie narażone na powstawanie mostków termicznych, które często doprowadzają do zawilgocenia ścian na styku ze stolarką i powstawania zagrzybienia. Ponadto wokół otworów pojawiają się naprężenia. Przystępując do ich ocieplania, należy dokładnie rozplanować ułożenie płyt izolacyjnych, pamiętając, że ich pionowe spoiny nie powinny pokrywać się z krawędziami otworów i łączyć w narożach okien (jeżeli pominiemy ten element bądź zostanie on wykonany niedokładnie, w miejscach spoin mogą pojawić się pęknięcia spowodowane kulminacją naprężeń).
Płyty izolacyjne dochodzące do otworów wykonanych w elewacji wycina się w kształt litery L w taki sposób, aby krawędzie płyt izolacyjnych nie pokrywały się z krawędziami otworów w elewacji. Płyta
izolacyjna zainstalowana na górnym ościeżu okiennym powinna być wsparta na dwóch płytach izolacyjnych ocieplających ościeża pionowe. Specyfikację ocieplenia ościeży określa stosowanie płyt termoizolacyjnych, których grubość jest mniejsza niż tych stosowanych na ścianach ich grubość nie może być mniejsza niż 2 cm. By ocieplenie takich miejsc zostało wykonane poprawnie, płyty izolujące elewację muszą nachodzić na boczne krawędzie płyt ocieplających ościeża. Poniżej i powyżej otworów elewacyjnych w celu zabezpieczenia przed zwiększonymi naprężeniami należy nakleić pod kątem 45 paski siatki zbrojącej. Wymiary pasków powinny być nie mniejsze niż 20 x 30 cm. Ponadto wszelkie narożniki i wypusty szczególnie narażone na uszkodzenia mechaniczne należy zabezpieczyć dodatkowo profilami ochronnymi z aluminiowej blachy perforowanej lub PVC. Narożnik musi być osadzony na warstwie termoizolacyjnej pod siatką zbrojącą. Ważne W miejscach styku systemu ETICS ze stolarką okienną należy zadbać o odpowiednie zamocowanie parapetów (w tym przypadku sprawdzą się specjalne profile podparapetowe). Miejsca styku boków parapetów z ościeżem okiennym należy wypełnić taśmą rozprężną, która zniweluje naprężenia powstające w wyniku różnej rozszerzalności termicznej blachy i systemu ETICS. Na rynku dostępne są również specjalne profile, najczęściej wykonywane z polistyrenu ekstrudowanego XPS (lub polistyrenu ekstrudowanego technicznego), tzw. ciepłe parapety, które stanowią jednocześnie oparcie pod parapet zewnętrzny i wewnętrzny. Przystosowane są do konkretnego systemu okien i drzwi, dzięki czemu doskonale izolują i uszczelniają przestrzeń pod stolarką otworową. Dostępne są również produkty ze specjalną taśmą rozprężną, która dzięki swoim właściwościom dokładnie wypełnia przestrzeń między profilem podparapetowym a ramą okna. Obróbki blacharskie Muszą być zamontowane w sposób stabilny i zapewnić skuteczne odprowadzanie wody poza obręb
elewacji. Krawędzie poszczególnych obróbek muszą być oddalone od płaszczyzny fasady o ok. 4 cm, tak aby zminimalizować ryzyko powstania zacieków. Nie powinny być również zbyt mocno wysunięte, aby podczas silnego wiatru nie były narażone na duże drgania, które mogłyby nadwyrężyć stabilność ocieplonej strefy. Miejsca styków ocieplenia z obróbkami blacharskimi muszą być wypełnione materiałem uszczelniającym w tym celu można zastosować np. impregnowaną taśmę rozprężną lub masę uszczelniającą. Brak uszczelnienia umożliwia wnikanie wody deszczowej pod płyty termoizolacyjne. Obróbki blacharskie należy zrobić przed wykonywaniem warstwy zbrojonej. Cokół budynku Newralgicznym fragmentem każdej elewacji jest strefa cokołowa, która jest narażona nie tylko na oddziaływanie wody, lecz także na silne obciążenia mechaniczne. Dlatego do jej ocieplania należy stosować wyłącznie dopasowane do siebie elementy systemu. Zaleca się stosowanie specjalnych odmian styropianu EPS o podwyższonej odporności na działanie wody oraz płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPS. W strefie cokołowej zaleca się zastosowanie kombinacji siatki pancernej i standardowej lub użycie podwójnej warstwy siatki standardowej. Warstwę wykończeniową mogą stanowić tynki nawierzchniowe lub okładziny ceramiczne. Jeżeli chodzi o tynki, powinny być stosowane te oparte na spoiwach organicznych, które charakteryzują się wysoką odpornością na uderzenia oraz małą nasiąkliwością. Wykonanie ocieplenia strefy cokołowej i jej połączenia z częścią podziemną budynku powinno być określone w dokumentacji technicznej poprzez szczegółowy opis wybranego rozwiązania wraz z rysunkami. Balkony i tarasy Balkony i tarasy są przedłużeniem płyt stropowych, ze względu na specyfikę swojej konstrukcji powinny być odpowiednio zabezpieczone poprzez zastosowanie kompleksowych rozwiązań, które ochronią je oraz ocieplenie budynku (płyty balkonowe zaburzają ciągłość izolacji) przed destrukcyjnym
działaniem czynników atmosferycznych. Aby zapewnić ciągłość izolacji i ograniczyć powstawanie mostków termicznych, wykonanie izolacji w tych miejscach należy przeprowadzić ze szczególną starannością. Najskuteczniejszą metodą jest ułożenie obustronnej izolacji na całej długości płyty lub ocieplenie jej od wnętrza budynku. Zwykle ocieplając te elementy, izolację układa się od spodu płyty oraz po jej bokach, a do wykończenia górnej płaszczyzny stosuje się specjalne systemy (hydroizolacja + elementy wykończeniowe z płytek ceramicznych). Nie można zapomnieć o wykonaniu obróbek blacharskich, zwłaszcza kapinosów, wykończeniu miejsc styku ze ścianą i stolarką otworową czy połączeniu balustrad (w miejscach styku systemu ociepleniowego z balustradami czy wspornikami należy zastosować materiały uszczelniające, np. piany PU). PAMIETAJ: WAŻNE SĄ PODSTAWY! 1.Przygotowanie podłoża Prawidłowe przygotowanie podłoża ma kluczowe znaczenie dla trwałości całego systemu. Podłoże powinno mieć odpowiednią wytrzymałość, musi być suche i wolne od zanieczyszczeń o charakterze adhezyjnym, pyłu, tłuszczu i spełniać wymogi pod względem równości powierzchni. Wszelkie odspojone i luźne warstwy należy usunąć, a ubytki uzupełnić. Miejsca zawilgocone, porośnięte glonami i porostami należy oczyścić i zabezpieczyć odpowiednimi preparatami. Podłoża bardzo nasiąkliwe należy zagruntować. Przed przystąpieniem do prac ociepleniowych należy również sprawdzić geometrię ścian ich równość i odchylenia od pionu. 2.Łączenie płyt ociepleniowych Najczęściej zalecaną metodą nakładania kleju na płyty jest metoda obwodowo-punktowa. Zaprawę nanosi się na powierzchnię płyty po jej obwodzie oraz wewnątrz powstałej ramki aplikuje się od 3 do 6 placków. Ilość nałożonego kleju powinna gwarantować minimum 40% efektywnej powierzchni
przyklejenia płyty do podłoża. Błędem jest nakładanie jej jedynie w środku płyty, gdyż niedoklejone krawędzie uniemożliwią poprawne wykonanie dalszych czynności. Płyty izolacyjne należy mocować w poziomych rzędach i łączyć na tzw. mijankę (aby spoiny pionowe między nimi w sąsiednich rzędach nie nachodziły na siebie) i układać je ściśle jedna przy drugiej. Jeżeli podczas klejenia zaprawa wyciśnie się między płyty, należy ją usunąć. Źle wykonane połączenia płyt izolacyjnych znacząco wpływają zarówno na właściwości cieplne elewacji, jak i jej późniejszy nieestetyczny wygląd. Skutkiem są widoczne poziome i pionowe linie, a w miejscach tych powstają uszkodzenia tynku. Jeżeli na stykach płyt powstaną szczeliny (wynikające z tolerancji wymiarowej materiałów izolacyjnych), należy je wypełnić klinami z tej samej izolacji, pianami PUR lub innym materiałem sugerowanym przez producenta systemu. Kolejne prace prowadzone podczas ocieplenia powinny być przeprowadzone po całkowitym związaniu zaprawy klejowej. 3.Kotwienie termoizolacji Kołkowanie można rozpocząć po całkowitym związaniu zaprawy klejowej (zwykle po ok. 24 godzinach). Wcześniejsze prace mogłyby osłabić przyczepność zaprawy. Przyjmuje się, że na 1 m2 powierzchni elewacji nie powinno być ich mniej niż 4 sztuki. W narożnikach budynków należy stosować ich więcej, ponieważ w tych miejscach występują największe siły wywołane wiatrem. Przy montażu kołków należy zachować szczególną ostrożność, aby nie uszkodzić warstwy izolacji. 4.Warstwa zbrojona Zadaniem tej warstwy systemu jest ochrona przed wpływem naprężeń termicznych oraz uszkodzeń mechanicznych. Wykonuje się ją z siatki z włókna szklanego, którą należy zatopić w zaprawie. Przed przystąpieniem do prac ociepleniowych należy pamiętać o odpowiednim składowaniu siatki. Należy chronić ją przed wpływem czynników atmosferycznych, a w szczególności nie narażać na nasłonecznienie, które powoduje rozciąganie się siatki i w konsekwencji widoczną deformację podczas przyklejania jej na ścianie. Prace należy rozpocząć od osadzenia kątowników w narożnikach budynku oraz ościeżach okiennych i drzwiowych. Kątowniki pozwolą na proste i estetyczne wykończenie przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony przed uszkodzeniami. W przypadku gdy kątowniki nie będą używane, to przy wykonywaniu warstwy zbrojonej na narożnikach siatka powinna zachodzić z obu stron na odległość co najmniej 10 cm. Warstwę zbrojoną należy wykonywać na przeszlifowanych i odpylonych płytach. Następnie nakłada się zaprawę klejącą, w którą natychmiast należy bardzo dokładnie wtopić siatkę zbrojącą musi być ona niewidoczna, całkowicie pokryta warstwą materiału klejącego (niedopuszczalne jest montowanie siatki bezpośrednio na warstwie izolacyjnej). Pasy siatki muszą być przyklejane na zakład o szerokości ok. 10 cm. Nie powinny się one pokrywać ze spoinami płyt izolacyjnych. Niedopuszczalne jest naklejanie pasów siatki na styk. W miejscach takich połączeń zawsze dochodzi do spękania podłoża i warstwy elewacyjnej. Po zakończeniu prac przy warstwie zbrojonej i całkowitym wyschnięciu zaprawy klejącej nierówności powierzchni należy zeszlifować papierem ściernym. 2013 Henkel Polska sp. z o.o.