Podstawy Farmakologii Leków Stosowanych Przez Ratowników Medycznych
Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty pobudzenia ADRENERGICZNE 1 serce przyśpieszenie AS, zwiększenie siły skurczu 2 oskrzela, naczynia krwionośne rozkurcz 1 naczynia krwionośne skurcz CHOLINERGICZNE M1 (muskarynowe) - żołądek zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego M2 (muskarynowe) serce - zwolnienie AS M3 (muskarynowe) gruczoły - zwiększanie wydzielania gruczołowego Nm (nikotynowe, typ mięśniowy) płytka nerwowo-mięśniowa skurcz mięśni szkieletowych Nn (nikotynowe, typ neuronalny) układ nerwowy różnorodne efekty INNE D1, D2 (dopaminowe) nerki, układ krążenia poprawa perfuzji nerek i diurezy, pobudzenie układu krążenia, wymioty
Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty pobudzenia H1 (histaminowe) rozsiane r. alergiczne, wymioty H2 (histaminowe) żołądek zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego Receptory opioidowe układ nerwowy działanie przeciwbólowe Receptory benzodwuazepinowe (strukturalna część receptorów GABA) układ nerwowy działanie uspokajające, nasenne, przeciwdrgawkowe, rozluźniające mięśnie szkieletowe
UKŁAD KRĄŻENIA
Układ krążenia LEKI DZIAŁAJĄCE NA SERCE ADRENALINA (EPINEFRYNA) ATROPINA AMIODARON (CORDARONE) LIGNOKAINA (LIDOKAINA, XYLOKAINA) ADENOZYNA (ADENOCOR) DIGOKSYNA PROPRANOLOL, METOPROLOL VERAPAMIL (ISOPTIN, LEKOPTIN) SIARCZAN MAGNEZU (MgSO4) CHLOREK POTASU (KCl)
Układ krążenia LEKI OBNIŻAJĄCE CTK FUROSEMID CAPTOPRIL (ACEI) NITROGLICERYNA (NTG ) LEKI PODWYŻSZAJĄCE CTK DOPAMINA NOREPINEFRYNA (LEVONOR) LEKI WPŁYWAJĄCE NA KRZEPNIĘCIE KRWI PRZECIWPŁYTKOWE KWAS ACETYLOSALICYLOWY (ASPIRYNA, POLOCARD) KLOPIDOGREL PRZECIWZAKRZEPOWE HEPARYNA
ADRENALINA Działanie: 1 serce 2 α1 oskrzela naczynia dawka
ADRENALINA Działa od 3 do 5 min Wskazania: - resuscytacja krążeniowo-oddechowa - wstrząs anafilaktyczny - astma - gdy stosowanie innych leków działających inotropowo dodatnio nie przynosi oczekiwanego efektu Przeciwwskazania: przy resuscytacji brak, kardiomiopatia zaporowa, zwężenie ujścia aorty, przełom nadciśnieniowy, wstrząs hipowolemiczny, łagodny rozrost gruczołu krokowego
ADRENALINA - DAWKOWANIE Resuscytacja 1mg co 3-5 min i.v / i.o dzieci 10-30 μg / kg m.c i.v / i.o dzieci E.T 100 μg / kg m.c droga E.T nie jest zalecana Anafilaksja osoby dorosłe 0.5 mg i.m /i.c niemowlęta < 6 m - cy 150 μg i.m / i.c dzieci 6 m cy 6 r.ż 150 μg i.m / i.c 6-12 r.ż 300 μg i.m/ i,c >12 r.ż 0.5 mg i.m / i,c Osoby dorosłe bolus 50 μg i.v (można powtarzać) następnie wlew 2 10 μg/ min i.v Dzieci 1 μg/ kg m.c i.v wlew VF / VT zacząć podawanie po trzeciej defibrylacji (wytyczne ERC 2010) VF / VT zacząć podawanie po drugiej defibrylacji (wytyczne AHA 2010) Asystolia / PEA podać tak szybko jak to będzie możliwe Bradykardia 2-10 μg / min Astma 300 μg s.c (można trzy dawki w odstępach 20 min) Skurcz oskrzeli 0.5-1mg E.T, dzieci 10 μg / kg m.c E.T
ATROPINA Działanie: antagonista receptorów muskarynowych M1/M3 Wydz. Żołądkowe Wydz. gruczołowe Rozkurcz oskrzeli M2 (tachykardia)
ATROPINA Wskazania: - bradykardia zatokowa - zatrucie związkami fosforoorganicznymi, lekami cholinomimetycznymi, zatrucie grzybami zawierającymi muskarynę - premedykacja (rzadko) - stany spastyczne mięśni gładkich (kolka wątrobowa, kolka nerkowa - rzadko) Przeciwwskazania: nadwrażliwość na leki cholinolityczne, jaskra z wąskim kątem przesączania, zaburzenia drożności przewodu pokarmowego
ATROPINA - DAWKOWANIE Resuscytacja: asystolia/ PEA - 3 mg iv / i.o. dawka jednorazowa (podejrzenie stymulacji nerwu błędnego) - Dzieci 0,02 mg/kg m.c i.v. / i.o. (minimalna dawka 0,1 mg) - Dzieci E.T. 0,06 mg/kg m.c. (dawka potrójna) droga E.T. nie jest zalecana (wytyczne ERC 2010) - 1 mg co 3-5 min iv/ i.o. (wytyczne AHA 2010) Bradykardia - 0,5 mg i.v. / i.o. można powtarzać (max. 3 mg)
AMIODARON Działanie: lek przeciwarytmiczny klasy III Kanały K + (zależne od potencjału) K Ca K Ca serce
AMIODARON Wskazania: - nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca - zaburzenia rytmu serca w przebiegu zespołu WPW Przeciwwskazania: bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo komorowy, zaburzenia czynności tarczycy, nadwrażliwość na jod, porfiria, hipokaliemia, ciąża, okres karmienia piersią, równoległe stosowanie leków wydłużających odstęp QT
AMIODARNON - DAWKOWANIE Resuscytacja - 300 mg i.v./i.o. (po trzeciej defibrylacji) - 150 mg iv./i.o. (po piątej defibrylacji) - Wlew 900 mg/24 h - Dzieci 5 mg/kg m.c. iv./i.o. (można powtarzać mac 15 mg/kg m.c./24 h) Częstoskurcze - Wlew 300 mg iv./i.o. Pacjent niestabilny wlew 10-20 min Pacjent stabilny 20-60 min - Wlew 900 mg/24 h DO ROZPUSZCZANIA AMIODARONU UŻYWAĆ ZAWSZE GLUKOZY 5%!!! NIE STOSOWAĆ JEŚLI JUŻ BYŁA PODANA LIDOKAINA!!! Dawka dobowa 1,2 g/24 h
LIDOKAINA Działanie: amidowy środek znieczulenia miejscowego oraz lek przeciwarytmiczny Kanały Na + (zależne od potencjału) Na Serce Włókna nerwowe
LIDOKAINA Wskazania: - komorowe zaburzenia rytmu serca: częstoskurcz komorowy, migotanie komór Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia przewodnictwa w sercu, znaczna bradykardia, zespół Morgagniego-Adamsa- Stokesa, tachyarytmie napadowe, ciężka niewydolność krążenia ZAGROŻENIE HIPERTERMIĄ ZŁOŚLIWĄ
LIDOKAINA - DAWKOWANIE Resuscytacja - 100 mg lub 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o. (po trzeciej defibrylacji) - Można powtórzyć bolus 50 mg i.v./i.o. - Dzieci 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o. - Dzieci 2-3 mg/kg m.c. E.T (droga E.T. nie jest zalecana) NIE STOSOWAĆ JEŚLI BYŁ JUŻ PODANY AMIODARON!!!
ADENOZYNA Działanie: endogenny nukleozyd purynowy o działaniu przeciwarytmicznym Receptory adenozynowe serce oskrzela
ADENOZYNA Wskazania: - lecznicze - szybkie przywrócenie rytmu zatokowego w napadowym częstoskurczu nadkomorowym, także w zespole WPW - diagnostyczne określenie miejsca powstawania pobudzeń dodatkowych Przeciwwskazania: blok przedsionkowo komorowy II lub III stopnia, zespół chorej zatoki, astma
ADENOZYNA - DAWKOWANIE Szybkie wstrzykniecie dożylne (1-2 sek) Dorośli: - 6 mg i.v. - 12 mg i.v. - 12 mg i.v. Dzieci: - 0,1 mg/kg m.c. iv (max 6 mg) - 0,2 mg/ kg m.c. i.v. (max 12 mg) - TRZECIEJ DAWKI NIE MA!!!
DIGOKSYNA Działanie: glikozyd nasercowy wymiennik K + /Na + Ca K kardiomiocyt Na Ca skurcz
DIGOKSYNA Wskazania: - zaawansowana niewydolność serca (NYHA III/IV) - zwłaszcza migotanie (lub trzepotanie) przedsionków z szybką akcją komór Przeciwwskazania: całkowity blok serca lub blok przedsionkowo komorowy II stopnia, niemiarowość wywołana glikozydami nasercowymi, niemiarowość nadkomorowa z dodatkowa droga przewodzenia (zespół WPW), kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem odpływu lewej komory, częstoskurcz komorowy, migotanie komór
DIGOKSYNA - DAWKOWANIE Dorośli - 0,25 0,5 mg i.v. kolejne dawki 0,2 mg co 3-5 h (max 1,5 mg) - 0,01-0,015mg/kg m.c. i.v. (przy jednoczesnym stosowaniu Amiodaronu dawkę należy zmniejszyć o 50%) WĄSKIE OKNO TERAPEUTYCZNE!!!
PROPRANOLOL Działanie: nieselektywny antagonista receptorów 1 serce 2 oskrzela
PROPRANOLOL Wskazania: - nadkomorowe i komorowe (np. po aminach katecholowych, po wysiłku lub w zespole WPW) - przełom tarczycowy - nadciśnienie tętnicze - choroba niedokrwienna serca Przeciwwskazania: astma oskrzelowa i stany skurczowe oskrzeli, bradykardia, wstrząs kardiogenny, nasilona niewydolność serca, zespół chorej zatoki, choroby naczyniowe
METOPROLOL Działanie: selektywny antagonista receptorów 1 1 serce
PROPRANOLOL, METOPROLOL DAWKOWANIE - 2-5 mg i.v. (max 0,1 mg/ kg m.c.) - Wlew ok. 5 min (max 1mg/min) lub trzy równe dawki w odstępach 2 min.
VERAPAMIL Działanie: antagonista kanałów wapniowych zlokalizowanych w sercu Kanały Ca ++ serce
VERAPAMIL Wskazania: - zaburzenia rytmu serca np. częstoskurcz napadowy nadkomorowy, migotanie lub trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór (z wyjątkiem WPW) - przełom nadciśnieniowy powodujący ostrą niewydolność serca Przeciwwskazania: wstrząs kardiogenny, powikłany zawał serca, ciężkie zaburzenia przewodzenia
VERAPAMIL - DAWKOWANIE I 2,5-5 mg i.v. przez 2 min. II. 5-10 mg i.v. (w razie potrzeby co 15-30 min. Max 20 mg) Alternatywnie 5 mg i.v. co 15 min do całkowitej dawki 30 mg
SIARCZAN MAGNEZU Działanie: obok potasu drugi najważniejszy kation wewnątrzkomórkowy Wskazania: - nadciśnienie tętnicze indukowne ciążą - stany przedrzucawkowe i rzucawka - hipomagnezemia - napady astmy oskrzelowej - pomocniczo w zwalczaniu zaburzeń rytmu serca Przeciwwskazania: hipermagnezemia, blok przedsionkowokomorowy, hipotonia, niewydolność nerek
20% SIARCZAN MAGNEZU - DAWKOWANIE 25-50 mg/ kg m.c. i.v./i.o. max 2 g (bolus lub wlew 10-20 min) 1 amp (10 ml) zawiera 2g MgSO4
CHLOREK POTASU Działanie: podstawowy kation wewnątrzkomórkowy Wskazania: - profilaktyka i leczenie stanów niedoboru potasu - przedawkowanie glikozydów naparstnicy. Przeciwwskazania: hiperkaliemia, stany chorobowe zwiększające ryzyko hiperkaliemii, niewydolność nerek, niewydolność kory nadnerczy, ostrożnie w chorobach serca z zaburzeniami rytmu serca, w stanach ostrego odwodnienia
CHLOREK POTASU - DAWKOWANIE - 10-20 meq/h (do 100 meq/h przez CVP) 1 ml 15% = 2 meq K+ 1 ml 7,5% - 1 meq K+ 1 g KCl = 13,5 meq K+
FUROSEMID Działanie: diuretyk hamujący wchłanianie zwrotne sodu i wody w pętli Henlego kłębuszków nerkowych (pętlowy) Na mocz K X krew 2 Cl woda
FUROSEMID Wskazania: - stany obrzękowe (zastoinowa niewydolność serca, marskość wątroby, choroby nerek) - przełom nadciśnieniowy - obrzęk płuc - hiperkalcemia Przeciwwskazania: bezmocz, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, stany przedśpiączkowe spowodowane marskością wątroby
FUROSEMID - DAWKOWANIE 0,5 mg/kg m.c. i.v. 2 mg/kg m.c. i.v. (jeśli nie ma efektu) LEK PODAWAĆ 1-2 min.
CAPTOPRIL Działanie: inhibitor konwertazy angiotensyny Wątroba Nerki nadnercza krew Renina Enzym konwertujący angiotenzynę (ACE) Angiotenzynogen Angiotenzyna I Angiotenzyna II Aldosteron Czynniki wzrostowe Aktywacja układu sympatycznego Skurcz naczyń Na + retencja H 2 O retencja K + wydalanie
CAPTOPRIL Wskazania: - nadciśnienie tętnicze - zastoinowa niewydolność krążenia Przeciwwskazania: zwężenie obu tętnic nerkowych lub stan po transplantacji nerek, ciąża, okres karmienia piersią
NITROGLICERYNA Działanie: lek rozszerzający naczynia, także wieńcowe poprzez uwolnienie tlenku azotu Wskazania: - leczenie napadu dławicy piersiowej - zawał serca - ostre zatrucie kokainą - obrzęk płuc - kamica żółciowa Przeciwwskazania: hipotonia w przebiegu zawału, ryzyko methemoglobinemii, nadciśnienie/krwawienie mózgowe
NITROGLICERYNA - DAWKOWANIE Tabletka 0,5 mg s.l. (można podać trzy razy w odstępach 5 min.) Areozol 1 lub 2 rozpylenia s.l. w odstępach 5 min. (każda dawka zawiera 0,4 mg leku). Pompa -10-200 mcg/min Nie więcej niż 3 rozpylenia w ciągu 5 min!!!!
DOPAMINA Działanie: amina katecholowa pobudzająca, wraz ze wzrostem stężenia receptory dopaminowe a następnie i α D nerki 1 α1 serce naczynia dawka
DOPAMINA Wskazania: - zaburzenia hemodynamiczne występujące we wstrząsie spowodowanym zawałem mięśnia sercowego urazami, posocznicą, operacjami kardiologicznymi - zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia rytmu serca, guz chromochłonny nadnerczy
DOPAMINA - DAWKOWANIE 2 30 mcg/kg m.c./min i.v. (CVP)/i.o.
NORADRENALINA Działanie: pobudzenie receptorów α i α1 naczynia 1 serce
NORADRENALINA Wskazania: głęboka hipotonia - w celu utrzymania prawidłowego ciśnienia tętniczego Przeciwwskazania: hipotensja po zawale serca, wstrząs hipowolemiczny, dławica Prinzmetala, choroby zakrzepowe, równoległe stosowanie anestetyków wziewnych, znacznego stopnia hipoksja lub hiperkapnia
NORADRENALINA - DAWKOWANIE Dorośli - Wlew 2-20 mcg/min i.v. Dzieci - 2 mcg/min i.v.
KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna) Działanie: przeciwpłytkowe, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne Kwas arachidonowy CYKLOOKSYGENAZA Prostaglandyny ZAPALENIE BÓL GORĄCZKA Tromboxany AKTYWACJA PŁYTEK KRWI
KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna) Wskazania: - bóle o małym lub umiarkowanym nasileniu - gorączka w przebiegu zakażeń - zapalenie stawów, gorączka reumatyczna - zawał serca, wtórna profilaktyka zawału serca Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub inny NLPZ, zaburzenia krzepnięcia krwi, astma oskrzelowa, ciąża NIE STOSOWAĆ U DZIECI DO 12 R.Ż
KWAS ACETYLOSALICYLOWY DAWKOWANIE Działanie przeciwkrzepliwe Tabletka 160-325 mg p.o. 100 mg p.o. przy łączeniu z Clopidogrelem (w leczeniu przewlekłym) Pozostałe działania 500 mg 2 g p.o
KLOPIDOGREL Działanie: inhibitor agregacji płytek krwi ADP Fibrinogen IIa/IIIb IIa/IIIb
KLOPIDOGREL Wskazania: - zapobieganie zakrzepom objawowej miażdżycy u chorych z zawałem serca - zapobieganie zakrzepom u chorych z OZW Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia czynności wątroby, czynne krwawienia, okres karmienia piersią
KLOPIDOGREL - DAWKOWANIE Tabletka: 300 mg p.o. Następnie 75 mg/d
HEPARYNA Działanie: lek przeciwzakrzepowy, aktywator antytrombiny III, inhibitor czynnika X Hamowanie czynnika Xa Heparyna AT III Trombina Aktywacja Fibryny Aktywacja czynników krzepnięcia Aktywacja płytek Inne działania
HEPARYNA Wskazania: - leczenie zakrzepowego zapalenia żył, zapaleń żył i zatorów - wczesne leczenie zawału serca Przeciwwskazania: wzmożona skłonność do krwawień, ciąża, poród, wrzodziejące zmiany w żołądku i jelitach, zaawansowane choroby wątroby i nerek, ostre zapalenie trzustki, małopłytkowość
HEPARYNA - DAWKOWANIE Bolus 80 j.m./kg i.v. Wlew 15 j.m. /kg/ h i.v. (średnio 5000 j.m. bolus następnie 1000 j.m./h)
UKŁAD ODDECHOWY
Układ oddechowy LEKI ROZSZERZAJĄCE OSKRZELA SALBUTAMOL (VENTOLIN) BERODUAL (FENOTEROL I BROMEK IPRATROPIUM) ATROVENT (BROMEK IPRATROPIUM) ADRENALINA (EPINEFRYNA) SIARCZAN MAGNEZU ( MgSO4) THEOSPIREX (AMINOFILINA) ASTMOPENT (ORCYPRENALINA) LEKI PRZECIWZAPALNE - GLIKOKORTYKOSTEROIDY HYDROKORTYZON (CORHYDRON) DEKSAMETAZON (DEXAVEN) PREDNIZOLON (FENICORT) SOLU MEDROL (METYLOPREDNIZOLON)
SALBUTAMOL Działanie: krótko działający agonista receptorów 2 2 oskrzela
SALBUTAMOL Wskazania: - zwalczanie duszności w przebiegu astmy oskrzelowej - przerwanie stanów spastycznych oskrzeli w przebiegu nieżytu oskrzeli - ciężkie stany skurczowe dróg oddechowych - POChP, rozedma płuc Przeciwwskazania: zawał serca, niestabilne nadciśnienie tętnicze/choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy 1
SALBUTAMOL - DAWKOWANIE 2,5 5 mg E.T w nebulizacji (kolejne dawki co 15-20 min) 0,25 mg i.v. (powolny wlew) lub 0,003-0,3 mg/min i.v Zwykle stosuje się 0.004 mg/ kg m.c. w ciągu 10 min Następnie powolny wlew 0,1-0,2 mcg/kg m.c./ min lub 0,5 mg s.c.
BERODUAL Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów muskarynowych oraz fenoterol - agonista receptorów 2 M1/M3 Wydz. gruczołowe Rozkurcz oskrzeli ipratropium 2 oskrzela fenoterol
BERODUAL Wskazania: - POChP - zapobieganie i leczenie objawów przewlekłych obturacyjnych chorób dróg oddechowych - astma oskrzelowa Przeciwwskazania: kardiomiopatia przerostowa, tachyarytmie
BERODUAL - DAWKOWANIE 0,25 0,5 mg E.T (można powtórzyć 15-20 min) 1 ml = 20 kropli = ok. 0.25 mg (1 kropla 0,0123 mg leku)
ATROVENT Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów muskarynowych, pochodna atropiny M1/M3 Wydz. gruczołowe Rozkurcz oskrzeli
ATROVENT Wskazania: - POChP - Astma oskrzelowa Przeciwwskazania: nadwrażliwość na atropinę lub jej pochodne
ATROVENT - DAWKOWANIE 0,25 0,5 mg E.T. (można powtórzyć 15-20 min)
THEOSPIREX Działanie: pochodna metyloksantyny hamująca receptory adenozynowe A1 oskrzela A1 serce
THEOSPIREX Wskazania: - stany chorobowe z ostrymi napadami duszności (astma oskrzelowa, stan astmatyczny, przewlekłe infekcje oskrzeli, rozedma płuc) Przeciwwskazania: świeży zawał serca, ostry obrzęk płuc, niewydolność wątroby, zaburzenia rytmu serca, choroba wrzodowa żołądka, nadczynność tarczycy, padaczka, ciąża
THEOSPIREX - DAWKOWANIE 5 mg/kg m.c. w ciągu 20-30 min. Następnie wlew 0,5 0,7 mg/kg m.c./h
ASTMOPENT Działanie: wycofany z użycia w Polsce nieselektywny agonista receptorów
HYDROKORTYZON (HK) Działanie: glikokorykosteroid o kompleksowym działaniu przeciwzapalnym, wpływający na gospodarkę wodnoelektrolitową PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych HK Potęgowanie działania amin katecholowych Hamowanie aktywności układu immunologicznego Retencja sodu i wody/utrata potasu (częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)
HYDROKORTYZON Wskazania: - objawowe - różne postacie wstrząsu, reakcje anafilaktyczne, choroby alergiczne m.in. astma oskrzelowa - substytucyjne Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek
HYDROKORTYZON - DAWKOWANIE Dorośli: 200-400 mg i.v. (ponad 1g w stanach krytycznych) Dzieci: 4-8 mg/kg m.c. i.v
DEKSAMETAZON (DX) Działanie: glikokortykosteroid o silnym działaniu przeciwzapalnym a słabym wpływie na gospodarkę wodno-elektrolitową PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych DX Potęgowanie działania amin katecholowych Hamowanie aktywności układu immunologicznego Retencja sodu i wody/utrata potasu (częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)
DEKSAMETAZON Wskazania: - ostry obrzęk mózgu - Wstrząs anafilaktyczny - stan astmatyczny - ostra niewydolność nadnerczy - choroby alergiczne Przeciwwskazania: w ostrych groźnych dla życia stanach nie ma żadnych przeciwwskazań
DEKASAMETAZON - DAWKOWANIE 4-16 mg/ 24h i.v. (wyjątkowo 32 mg/24h i.v.) 0,6 1 mg/kg m.c. i.m.
PREDNIZOLON Działanie: glikokortykosteroid o pośrednich właściwościach pomiędzy hydrokortyzonem a deksametazonem Wskazania: - astma oskrzelowa - zatrucia drogą wziewną - ciężkie choroby infekcyjne z towarzyszącym uszkodzeniem narządów - reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny
PREDNIZOLON DAWKOWANIE Dorośli 25-50 mg i.v. Dzieci 1,5 2,5 mg/ kg m.c./ 24h i.v.
UKŁAD POKARMOWY
Układ pokarmowy METOCLOPRAMID HIOSCYNA (Buscolysin) PAPAWERYNA NO SPA
METOCLOPRAMID Działanie: antagonista receptorów dopaminowych dolny zwieracz przełyku D odźwiernik jelita ośrodek wymiotny
METOCLOPRAMID Wskazania: zaburzenia perystaltyki przewodu żołądkowego, zapobieganie nudnościom i wymiotom Przeciwwskazania: krwawienia z przewodu pokarmowego, niedrożności, perforacja przewodu pokarmowego, padaczka, guz chromochłonny.
METOCLOPRAMID - DAWKOWANIE Dorośli 10 mg i.v./i.m. Dzieci pow. 6 14 r.ż. 2,5-5 mg 2-6 r.ż. 0,1 mg/ kg m.c.
HIOSCYNA Działanie: alkaloid pokrzyku, antagonista ośrodkowych i obwodowych receptorów muskarynowych M1 żołądek jelita M2 serce M3 gruczoły
HIOSCYNA Wskazania: ostre stany skurczowe przewodu pokarmowego lub dróg moczowych, kolka żółciowa Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub atropinę, jaskra, rozrost gruczołu krokowego, zwężenie w obrębie przewodu pokarmowego, tachykardia, dławica piersiowa, niewydolność serca
HIOSCYNA - DAWKOWANIE Dorośli 20 mg iv, im można powtórzyć po 20 min Max 100 mg/ 24 h Dzieci powyżej 6 r.ż. 5-10 mg 2-4 razy/24 h
PAPAWERYNA Działanie: spazmolityk bezpośrednio rozkurczający mięśnie gładkie Wskazania: stany skurczowe mięśni gładkich przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, zaburzenia przewodnictwa serca
PAPAWERYNA DAWKOWANIE 40-120 mg s.c./i.m. do 4 razy/24 h co 3 godz. 40 mg i.v. jednorazowo - powoli
NO-SPA - DROTAVERYNA Działanie: spazmolityk, syntetyczna pochodna papaweryny Wskazania: - stany skurczowe mięśni gładkich dróg żółciowych, moczowych i dróg rodnych Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, niewydolność serca, blok przedsnionkowo-komorowy II lub III stopnia
NO-SPA - DAWKOWANIE 40-80 mg i.v./i.m. (2-3 razy dziennie) 40-240 mg/24 h
LEKI PRZECIWBÓLOWE
Leki przeciwbólowe NLPZ KETONAL (KETOPROFEN) PYRALGINA (METAMIZOL) OPIOIDY TRAMAL (TRAMADOL) DOLARGAN (PETYDYNA) MORFINA (MF) FENTANYL (FNT)
KETONAL Działanie: NLPZ, hamuje odwracalnie agregację Kwas arachidonowy CYKLOOKSYGENAZA Prostaglandyny ZAPALENIE BÓL GORĄCZKA Tromboxany AKTYWACJA PŁYTEK KRWI
KETONAL Wskazania: - jako lek przeciwbólowy i przeciwzapalny Przeciwwskazania: astma aspirynowa, czynna choroba wrzodowa, ciężka niewydolność nerek, czynne krwawienie
KETONAL - DAWKOWANIE 100-200 mg / 24h i.m./i.v. Maksymalnie 200 mg / 24 h NIE STOSOWAĆ U OSÓB DO 15 R.Ż
PYRALGINA Działanie: NLPZ, pochodna pirazolonu, nie działająca przeciwzapalnie, wykazuje dodatkowo działanie spazmolityczne Wskazania: - bóle różnego pochodzenia, również w przebiegu choroby nowotworowej Przeciwwskazania: uczulenie na pyralginę!, ostra porfiria wątrobowa, zaburzenia funkcji szpiku kostnego
PYRALGINA - DAWKOWANIE powyżej. 15 r.ż. (pow. 50 kg m.c.) 0,5 1 g i.m/ i.v W razie konieczności można podać jednorazowo 2,5 g Dawkę można powtórzyć co 6-8 h. Max. 5 g /24 h Rozcieńczenie 1:10 (5% glukoza, 0,9% NaCl, płyn Ringera)
TRAMAL Działanie: działający ośrodkowo lek przeciwbólowy z grupy słabych opioidów aktywujacy receptory opioidowe, wykazuje również działanie przeciwkaszlowe Tramal Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe aktywność układów kontroli bólu
TRAMAL Wskazanie: - ostre i przewlekle bóle pourazowe, pooperacyjne i nowotworowe - w premedykacji Przeciwwskazanie: - zatrucie substancjami (etanolem) i lekami powodującymi depresje centralnego układu nerwowego
TRAMAL - DAWKOWANIE Dawka pojedyncza powyżej 12 r.ż. 50-100 mg/4-6 h max. 400 mg/ 24 h Dzieci powyżej 1 r.ż. 1-2 mg/kg.m.c. Max 8 mg/ kg m.c.
DOLARGAN (PETYDYNA) Działanie: silny lek przeciwbólowy z grupy opioidów, działa 8-10 krotnie słabiej niż morfina ale w większym stopniu uwalnia histaminę Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe Dolargan Receptory muskarynowe rozkurcz zwieraczy Histamina oskrzela metabolity uzależnienie / drgawki
DOLARGAN (PETYDYNA) Wskazania: - krótkotrwałe zwalczenie bólu ostrego różnego pochodzenia, np. kolka nerkowa lub żółciowa - Dreszcze pooperacyjne Przeciwwskazania: niewydolność wątroby, nerek, padaczka, napad astmy oskrzelowej, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe
DOLARGAN - DAWKOWANIE Dorośli: Dawka pojedyncza 25-50 mg i.v. 1,5 g/ kg m.c. / 3-4 h Max 100 mg i.v. Max 300 mg i.v./ 24 h 25-100 mg s.c. i.m. co 4 h Dzieci 0,5 2 mg s.c. i.m./ kg m.c. co 4 h
MORFINA Działanie: silnie działający opioid, pochodna fenantrenowa występująca w opium Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe MF Histamina rozszerzenie naczyń żylnych preload
MORFINA Wskazania: - leczenie bólu pourazowego, nowotworowego, pozawałowego - leczenie obrzęku płuc (uspakajająco, przeciwbólowo, zmniejsza obciążenie wstępne) Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, zatrucie środkami narkotycznymi, atropiną, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe.
MORFINA - DAWKOWANIE 2-20 mg i.v. 0,1-02 mg/ kg m.c. Wlew ciągły 0,03 0,05 mg/ kg/ h Dawkowanie osobniczo-zmienne w przypadku leczenia przewlekłego (tolerancja)
FENTANYL Działanie: silnie działający syntetyczny lek przeciwbólowy z grupy opioidów Wskazania: - zniesienie bólu i odpowiedzi hemodynamicznej na intubacje i bodźce chirurgiczne (utrzymane efektu analgetycznego podczas znieczulenia, analgezja w czasie znieczuleń ambulatoryjnych, analgezja chorych w oddziałach IT) Przeciwwskazania: należy zmniejszyć dawkę chorych w podeszłym wieku
FENTANYL - DAWKOWANIE 50-100 mcg i.v. 1-5 mcg/kg m.c. Wlew ciągły dożylny 1-10 mcg kg m.c./h
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE
CLEMASTINUM PHENAZOLINUM HYDROKSYZYNA
CLEMASTINUM Działanie: syntetyczny nieselektywny antagonista receptorów histaminowych, wykazuje również działanie cholinolityczne i uspokajające H1 (obwodowe) Reakcje alergiczne H1 (w mózgu) Działanie uspokajające M Działanie cholinolityczne
CLEMASTINUM Wskazania: - w nagłych przypadkach reakcji uczuleniowych Przeciwwskazania: jaska z wąskim kątem przesączania, ciężka astma
CLEMASTINUM - DAWKOWANIE Dorośli: 2 mg i.v/i.m (2 mg x 2 /24 h) Dzieci powyżej 3 r.ż. 200-750 mcg 25 mcg/ kg m.c. Do rozpuszczenia (1:5) używać glukozy 5%!!! Podawać powoli
PHENOZALINUM Działanie: lek przeciwhistaminowy pierwszej generacji, blokuje receptor H1, wykazuje również działanie cholinolityczne, miejscowo znieczulające, przeciwarytmiczne oraz zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych Wskazania: - nadkomorowe zaburzenia rytmu serca w przebiegu odczynów alergicznych - leczenie ostrych odczynów alergicznych Przeciwwskazania: jaskra z wąskim kątem przesączania, padaczka
PHENOZALINUM - DAWKOWANIE Doraźnie 50-100 mg i.m. do 300 mg /24 h Migotanie przedsionków 100-200 mg i.v. powoli w ciągu 10 min. max 300 mg Dzieci: powyzej 12.ż 50-100 mg i.m./24 h
HYDROKSYZYNA Działanie: działa uspakajająco i przeciwlękowo, zmniejsza napięcie mięśniowe wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, przeciwbólowe, przeciwwymiotne i znieczulające miejscowo Wskazania: - lęk, uogólniony niepokój, napięcie przedmiesiączkowe - nadpobudliwość u dzieci - pomocniczo w leczeniu alergii Przeciwwskazania: rozrost gruczołu krokowego, porfiria, jaskra z wąskim kątem przesączania
HYDROKSYZYNA - DAWKOWANIE 50-100 mg i.m. (można powtórzyć co 4-6 h) Max 400 mg/24 h Dzieci 1 mg/ kg m.c.
LEKI USPAKAJAJĄCE I NASENNE
BARBITURANY THIOPENTAL BENZODIAZEPINY DIAZEPAM KLONAZEPAM MIDAZOLAM KETAMINA
THIOPENTAL Działanie: barbituran bardzo szybkim i krótkim działaniu nasennym i przeciwdrgawkowym. Nie działa przeciwbólowo i zwiotczająco Aktywacja receptorów GABA-A w mózgu BARBITURANY GABA Cl - BENZODIAZEPINY ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW
THIOPENTAL Wskazania: - głównie do indukcji znieczulenia ogólnego i sedacji do krótkotrwałych zabiegów ambulatoryjnych - przerwanie napadu drgawek - obniżenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego pacjentów z urazem głowy (śpiączka barbituranowa) Przeciwwskazania: porfiria, astma, hipowolemia
THIOPENTAL krew Tkanka tłuszczowa Tkanka tłuszczowa
THIOPENTAL - DAWKOWANIE Wlew ciągły 4-8 mg/kg/h Indukcja znieczulenia 5 mg/kg (max. 500 mg) Przygotowanie: 20 ml Aqua pro injectione Roztwór 2,5% (1 ml = 25 mg) 5% (1 ml = 50 mg)
DIAZEPAM Działanie: długodziałąca benzodwuazepina wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe, uspokajajace i nasenne Modulacja działania receptorów GABA-A w mózgu GABA Cl - BENZODIAZEPINY ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW
DIAZEPAM Wskazania: - leczenie objawów zespołów odstawiennych - lek uspokajający - w premedykacji jako lek przeciwdrgawkowy - stan padaczkowy u dzieci - drgawki gorączkowych - rzucawka ciężarnych Przeciwwskazania: jaskra z zamykającym się katem przesączania, przewlekła niewydolność oddechowa, zespół bezdechu sennego, ostre zatrucie lekami działającymi na OUN lub alkoholem
DIAZEPAM - DAWKOWANIE Dorośli: 0,2-1 mg/kg m.c. Dzieci 0,2-0,3 mg/ kg m.c.
KLONAZEPAM Działanie: długodziałająca benzodwuazepina, wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe a także dzianie nasenne i uspokajające Wskazania: - lek z wyboru we wszystkich postaciach stanu padaczkowego - może być stosowany również w leczeniu zaburzeń psychicznych Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, ciężka niewydolność wątroby, należy zachować ostrożność u osób w podeszłym wieku
KLONAZEPAM - DAWKOWANIE Dorośli: 1 mg Dzieci 0,3-0,5 mg/ kg m.c. Max. 2-8 mg Powolny wlew 3 mg/8 h
MIDAZOLAM Działanie: krótkodziałająca benzodiazepina o bardzo silnym działaniu nasennym i uspokajającym, działa także przeciwdrgawkowo, charakteryzuje się szybkim początkiem działania Wskazania: - premedykacja - wprowadzenie do znieczulenia ogólnego - sedacja Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, wstrząs, śpiączka, ostre zatrucie alkoholem
MIDAZOLAM - DAWKOWANIE 0,05 0,3 mg/ kg m.c. Wlew 0,05-0,3/ kg m.c./min
KETAMINA Działanie: szybko działający środek anestetyczny Receptory opioidowe działanie halucynogenne Ketamina Receptory NMDA działanie przeciwbólowe Układ adrenergiczny AS, CTK, ciśnienie śródczaszkowe
KETAMINA Wskazania: - do znieczulenia w zabiegach nie wymagających zwiotczenia mięśni (nie znosi bólu trzewnego) - w leczeniu oparzeń skóry - wprowadzenie do znieczulenia ogólnego pacjenta we wstrząsie Przeciwwskazania: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zwężenia zastawki aortalnej lub mitralnej, niewyrównana nadczynność tarczycy
KETAMINA - DAWKOWANIE Dawka analgetyczna: 0,2-0,5 mg/ kg m.c.(brak działania anesteycznego) Dawka anestetyczna: 0,5 2 mg/ kg m.c. 2-6 mg/ kg m.c. / h (wywołuje stan anestezji zdysocjowanej) 5-10 mg i.m.
WYBRANE ODTRUTKI
ANEXATE (FLUMAZENIL) NALOXON GLUKAGON
ANEXATE ODTRUTKA PRZY PRZEDAWKOWANIU BENZODIAZEPIN (0,2-0,6 mg iv) GABA Cl - BENZODIAZEPINY ANEXATE ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW
NALOXON Swoisty antagonista receptorów opioidowych 0,4-0,8 mg I dawka: 0,4 mg i.v. 0,8 mg im 0.8 mg s.c 1 mg i.n. Można miareczkować dawkę 6-10 mg (przywrócony oddech brak świadomości) Czas działania 45 75 min (podane i.v.)
Dziękuję za uwagę
GLUKAGON Zmniejsza nasilenie blokady receptorów w sercu spowodowanej przedawkowaniem betablokerów Dorośli 1 mg i.m. lub s.c. DZIECI 0,05-0,15 mg/ kg m.c. i.m. lub s.c.