Rynek drobiu w 2013 roku cz. II Handel zagraniczny W 2013 roku eksport drobiu rósł wolniej niż w roku poprzednim, lecz nadal stanowił ponad jedną trzecią krajowej produkcji mięsa drobiowego i był głównym stymulatorem jej wzrostu. Według wstępnych szacunków Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w 2013 roku wyeksportowano z Polski ok. 645 tys. ton mięsa, podrobów i przetworów drobiowych (w tym drób żywy w przeliczeniu na mięso), tj. o 10,6% więcej niż w roku poprzednim. W 2012 roku eksport ten zwiększył się o 19,8%. Całkowity import drobiu żywego (w ekwiwalencie mięsa) oraz mięsa, podrobów i przetworów drobiowych w 2013 roku wyniósł ok. 82,0 tys. ton i w porównaniu z 2012 rokiem wzrósł o 4,3%. Rok wcześniej zwiększył się on o 10,4%. Dodatnie saldo wolumenu obrotów w 2013 roku ukształtowało się na poziomie 563,0 tys. ton, wobec 504,8 tys. ton przed rokiem (tabela 6). W 2013 roku wzrósł import drobiu żywego i nieznacznie - przetworów z mięsa drobiowego, zmalał natomiast import mięsa i podrobów. Szacuje się, że w 2013 roku wpływy z eksportu wyniosły 1237,0 mln euro, wobec 1193,9 mln euro w 2012 roku (wzrost o 3,6%, wobec wzrostu o 18,3% przed rokiem). Niewielki wzrost wartości eksportu wynikał z niższej ceny sprzedaży mięsa drobiowego. Dodatnie saldo obrotów zagranicznych żywcem, mięsem, podrobami i przetworami drobiowymi ukształtowało się na poziomie 1077,0 mln euro i było o 3,4% wyższe niż w roku poprzednim, w którym wzrosło o 21,7%. Według wstępnych danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (ZSRIR) w 2013 roku eksport mięsa drobiowego z Polski wyniósł 570,517 tys. ton i był o 8,1% większy niż rok wcześniej. Import mięsa drobiowego ukształtował się na poziomie 39,735 tys. ton i był o 9,5% mniejszy niż w 2012 roku. Głównym partnerem handlowym Polski w sektorze mięsa drobiu były tradycyjnie państwa członkowskie UE. Największymi odbiorcami polskiego mięsa i przetworów drobiowych były: Niemcy, Wiel- 20
SPRZĘT I TECHNOLOGIE ka Brytania i Republika Czeska, Francja, Czechy, Holandia i Hiszpania. Mięso drobiowe sprowadzano do Polski głównie z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Węgier, Włoch i Holandii. Wzrostowi eksportu sprzyjała wysoka konkurencyjność cenowa polskiego drobiu na rynku UE, utrzymujący się wysoki poziom cen mięsa czerwonego we Wspólnocie oraz popyt na drób unijny na rynkach krajów trzecich (wykres 6, tabela 7). Polskie mięso kurcząt brojlerów było najtańsze w całym ugrupowaniu. Czynnikami hamującymi tempo wzrostu eksportu były: wzrost produkcji drobiu i spadek cen w UE spowodowany niższymi cenami pasz oraz wzrost produkcji drobiu na świecie.
W grudniu 2013 roku średnia cena sprzedaży brojlerów kurzych (tuszki patroszone z szyjami, tzw. 65%) w UE-28 wyniosła 189,83 EUR/100 kg i była o około 2,0% niższa niż w grudniu 2012 roku. Najwyższe ceny notowano w Finlandii (269,75 EUR/100 kg), Niemczech (266,00 EUR/100 kg), na Cyprze (258,60 EUR/100 kg), Danii (245,76 EUR/100 kg), Szwecji (242,51 EUR/100 kg), Włoszech (240,08 EUR/100 kg) i Francji (225,00 EUR/100 kg). Najniższy poziom cen, podobnie jak w latach wcześniejszych, był w Polsce (130,40 EUR/100 kg), na Litwie (147,67 EUR/100 kg), w Portugalii (151,71 EUR/100 kg) i Wielkiej Brytanii (155,60 EUR/100 kg). W końcu 2013 roku ceny drobiu w Polsce były ponad dwukrotnie niższe niż w Finlandii i Niemczech. Krajowa podaż drobiu W 2013 roku, w wyniku zwiększenia produkcji mięsa drobiowego, ograniczenia importu i wzmożenia eksportu, podaż mięsa drobiowego na zaopatrzenie rynku wewnętrznego wzrosła o 5,1%, wobec wzrostu o 7,2% przed rokiem. Nie zmieniło się samozaopatrzenie gospodarstw domowych w drób, tj. spożycie drobiu z własnej produkcji. Szacuje się, że po uwzględnieniu salda wolumenu obrotów zagranicznych drobiem i wielkości samozaopatrzenia, w 2013 roku do zagospodarowania na rynku krajowym pozostało 1090 tys. ton mięsa drobiowego, wobec 1042 tys. ton w 2012 roku. Ocenia się, że w 2013 roku obroty targowiskowe drobiem były nieznacznie wyższe, niż rok wcześniej, a do obrotu detalicznego trafiło 1033 tys. ton mięsa drobiowego, tj. o 4,8% więcej niż w 2012 roku. Według danych GUS w 2013 roku dostawy mięsa drobiowego (bez wędlin drobiowych i innych przetworów z drobiu) na zaopatrzenie rynku wewnętrznego zrealizowane przez duże podmioty gospodarcze wyniosły 1329 tys. ton i były o 16,5% większe niż w 2012 roku (tabela 8) 3. 3 Według nomenklatury GUS, dostawy na zaopatrzenie kraju to ilość wytworzonych w kraju produktów, pomniejszona o ich eksport i powiększona o import oraz skorygowana o saldo zmiany stanu zapasów u producenta. Dane dotyczą podmiotów, w których zatrudnienie przekracza 49 osób. 22
W końcu grudnia 2013 roku zapasy mięsa drobiowego u producentów 4 wynosiły 29 095 ton i były o 1,9% większe niż przed rokiem. Wzrost poziomu zapasów był konsekwencją spowolnienia dynamiki wzrostu krajowego popytu w warunkach dynamicznie rosnącej produkcji żywca drobiowego. Ceny detaliczne mięsa drobiowego i jego przetworów W 2013 roku odwróceniu uległa, obserwowana w roku poprzednim, wzrostowa tendencja cen detalicznych mięsa drobiowego. Od grudnia 2012 roku do grudnia 2013 roku mięso drobiowe potaniało o 1,5%, podczas gdy odpowiednio rok wcześniej jego ceny wzrosły o 1,2%. W poszczególnych miesiącach minionego roku ceny drobiu wykazywały duże wahania. Wydatny ich wzrost odnotowano w pierwszej połowie roku, a zwłaszcza w końcu I kwartału. Do października przewyższały one poziom z końca 2012 roku, lecz w ostatnim kwartale uległy głębokiej redukcji - o około 9% (wykres 7). W grudniu 2013 roku, w porównaniu z grudniem 2012 roku, ceny detaliczne kur, kogutów i kurcząt spadły o 2,2%, a drobiu pozostałego wzrosły o 4,1%. Ceny wędlin drobiowych podniosły się o 1,3%. W 2013 roku przeciętny roczny poziom cen mięsa drobiowego był taki sam, jak w 2012 roku. W minionym roku konsumenci za wędliny drobiowe musieli zapłacić średnio o 2,4% więcej niż w roku poprzednim. Kurczaki podrożały o 0,2%, a drób pozostały potaniał o 0,9%. Stabilizacji średnich rocznych cen mię- 4 Dane dotyczą jednostek zatrudniających powyżej 49 osób. 24
SPRZĘT I TECHNOLOGIE sa drobiowego towarzyszył nieznaczny wzrost cen wieprzowiny - o 0,8%, i nieco większy - wołowiny - o 2,3% (tabela 9). Wyhamowanie wzrostu cen drobiu w 2013 roku nastąpiło po dwuletnim okresie dynamicznych zwyżek. W 2013 roku ceny detaliczne mięsa drobiowego były o 20,1% wyższe niż w 2010 roku, podczas gdy ceny mięsa wieprzowego zwiększyły się o 15,4%. Drób podrożał nie tylko w relacji do wieprzowiny, ale także wobec wszystkich pozostałych produktów będących źródłem białka zwierzęcego, z wyjątkiem jaj. W latach 2011-2013 ceny detaliczne ryb i przetworów rybnych wzrosły średnio o 16,5%, artykułów mleczarskich - o 10,1%, a jaj - o 21,3%. Ceny mięsa drobiowego wzrosły w stopniu dwukrotnie większym niż całej żywności (tabela 9, wykres 8).
Mimo stosunkowo dużej zwyżki cen w ostatnich latach, drób pozostał nadal najtańszym rodzajem mięsa na rynku detalicznym. W 2013 roku średnia cena 1 kg kurczaka patroszonego świeżego wyniosła 7,55 zł i była dwukrotnie niższa niż schabu wieprzowego środkowego z kością (15,48 zł) i żeberek wieprzowych (15,24 zł) oraz trzyipółkrotnie niższa niż mięsa wołowego z kością (rostbef 26,31 zł) (wykres 9). Owe relacje i walory kulinarne mięsa drobiowego były i są głównymi czynnikami sprzyjającymi wzrostowi jego konsumpcji. W efekcie całkowita konsumpcja mięsa i podrobów ukształtowała się w 2013 roku na poziomie 69,0 kg na mieszkańca i była o 2,8% mniejsza niż w 2012 roku (tabela 11, wykres 11). Przewiduje się, że w 2014 roku wzrostowa tendencja spożycia drobiu będzie kontynuowana. Sprzyjać jej będzie spodziewany spadek cen detalicznych mięsa drobiowego. Niskie tempo wzrostu dochodów ludności i brak realnych perspektyw na poprawę sytuacji na rynku pracy w najbliższym czasie, będą stymulowały wzrost popytu na tańsze asortymenty mięsa i jego przetworów. Krystyna Świetlik IERiGŻ-PIB Konsumpcja drobiu Spożycie drobiu, po stagnacji w latach 2007-2009, w latach 2010-2013 wykazywało tendencję wzrostową. Szacuje się, że w 2013 roku wyniosło ono 27,0 kg w przeliczeniu na mieszkańca i było o 3,4% większe niż w roku poprzednim i o 12,5% większe w porównaniu z 2007 rokiem. Wzrost konsumpcji drobiu w 2013 roku był nieco mniejszy niż przed rokiem, kiedy wyniósł 4,4%. W 2013 roku statystyczny mieszkaniec Polski skonsumował 36,0 kg mięsa wieprzowego, tj. o około 8,0% mniej niż w 2012 roku. Spożycie mięsa wołowego wyniosło 1,6 kg i było takie samo jak w roku poprzednim. Wzrost spożycia drobiu nie zrekompensował spadku spożycia mięsa wieprzowego. 26