INNOWACYJNE WSPARCIE DLA CIEBIE Wstępna wersja produktu finalnego

INNOWACYJNE WSPARCIE DLA CIEBIE Wstępna wersja produktu finalnego Autorzy: Prof. dr hab. Marek Szczepański Dr hab. Anna Śliz Izabela Damboń-Kandziora Halina Łojek Roman Kus Patrycja Stogniew Szymańska Maciej Kalski Katarzyna Błędkowska Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Opole, 2011

1 Wstęp... 3 2 Ogólna charakterystyka projektu Innowacyjne Wsparcie dla Ciebie... 5 3 Elementy składające się na Model Innowacyjnego Wsparcia... 7 3.1 Koncepcja modelu wymiany danych w aplikacji udostępniającej dane PUP/OPS CONECTOR... 7 3.1.1 Wstęp i wyjaśnienia... 7 3.1.2 Infrastruktura sprzętowa... 9 3.1.3 Scenariusze wykorzystania aplikacji... 9 3.1.4 Zmiana definicji udostępnienia informacji... 11 3.1.5 Anulowanie udostępnienia informacji... 11 3.1.6 Definiowanie form wsparcia... 11 3.1.7 Korzystanie ze zdefiniowanych form wsparcia... 12 3.1.8 Implementacja algorytmu degresywnego wsparcia finansowego... 12 3.1.9 Wprowadzanie danych ręczne... 12 3.1.10 Tworzenie raportu użycia... 12 3.1.11 Definiowanie struktury organizacyjnej (CONNECTOR-Projektant)... 12 3.1.12 Tworzenie i administracja kontami użytkowników... 12 3.2 Nowy profil doradcy - asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy... 14 3.2.1 Opis modelu doradztwa... 14 3.2.2 Definicja grupy docelowej... 15 3.2.3 Plan ramowy modelu doradztwa... 18 3.2.4 Przebieg doradztwa i metodyka... 18 3.3 Algorytmem degresywnego wsparcia finansowego osób aktywizowanych zawodowo... 20 3.3.1 Założenia wsparcia degresywnego... 20 3.3.2 Finansowe argumenty wsparcia degresywnego.... 20 3.3.3 Źródła wsparcia degresywnego... 21 3.3.4 Procedura przyznawania finansowego wsparcia degresywnego... 21 3.3.5 Sankcje za rezygnacje z pracy... 21 3.3.6 Psychologiczne argumenty wsparcia degresywnego... 22 4 Problemy na które odpowiada projekt... 24 5 Innowacyjność proponowanego modelu... 25 6 Załączniki... 27 2

1 Wstęp Walka z wszelkimi rodzajami dyskryminacji, w tym dyskryminacja na rynku pracy jest jednym z podstawowych zadań realizowanych przez Unię Europejską. Zmiany zachodzące na rynku pracy i procesy demograficzne, w tym starzenie się społeczeństwa, każą zwrócić specjalną uwagę na osoby znajdujące się w szczególnej, lub szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. Niski wskaźnik rozrodczości prowadzi do zmniejszonej liczby wchodzących na rynek pracy zasobów i zwiększonych potrzeb konsumpcyjnych pokoleń zaprzestających pracy, stąd należy podjąć starania, aby aktywizować zasoby rynku pracy, które na chwilę obecną są nieaktywne. Problematyka związana z kwestią bezrobocia jest jednym z najbardziej istotnych zagadnień będących przedmiotem polityki społecznej państwa. Wynika to zarówno z problemów, jakie związane są z samym bezrobociem, jak i tych, które mogą być pochodną jego występowania (np. dezaktywacja zawodowa, czy marginalizacja społeczna). Wśród konsekwencji bezrobocia należy również wymienić koszty ekonomiczne takie jak m.in. spadek dochodów fiskalnych i wzrost wydatków budżetowych państwa. W rzeczywistości wymiar ekonomiczny bezrobocia jest tylko jednym z kilku możliwych, obok wymiaru społecznego, psychologicznego czy politycznego. Im dłuższy czas pozostawania bez pracy tym bardziej nasila się poczucie niskiej samooceny i utrata tożsamości, spada ogólna kondycja psychiczna a co za tym idzie mobilność zawodowa również w kontekście dokształcenia lub przekwalifikowania. Na polskim rynku pracy nasila się problem długotrwałego bezrobocia, w ostatnich latach można zauważyć rosnący udział długotrwale bezrobotnych (powyżej 12 miesięcy) w ogóle osób pozostających bez zatrudnienia. Udział ten wynosił na początku poprzedniej dekady niecałe 45% (niezależnie od źródła danych statystycznych) i rósł aż do jej połowy, aby osiągnąć maksymalny poziom 57,7 % przypadku bezrobocia ekonomicznego oraz 52,5 % w przypadku bezrobocia rejestrowanego. Osoby długotrwale bezrobotne, jeśli nie uzyskają wsparcia aktywizującego w urzędzie pracy, bądź jest ono nieefektywne, automatycznie kierują się po wsparcie do Ośrodków Pomocy Społecznej, tym samym utrwalają swoją pozycję pasywnych biorców świadczeń wypłacanych ze środków publicznych w ramach zabezpieczenia społecznego. Istotnym zagadnieniem jest, w przypadku osób długotrwale bezrobotnych z niskimi kwalifikacjami, niewielka różnica pomiędzy płacami netto a dochodami otrzymywanymi w ramach świadczeń z pomocy społecznej z tytułu ubóstwa powodowanego bezrobociem. Zatem system pomocy socjalnej w przypadku takich osób po prostu zniechęca je do poszukiwania pracy, która staje się wręcz nieopłacalna. 1 W sytuacji dużej liczby czynników niesprzyjających poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia przez osoby długotrwale bezrobotne wagi nabiera aktywna polityka regionalna, uwzględniająca współpracę pomiędzy instytucjami rynku pracy i pomocy społecznej oraz uwzględniająca elementy wsparcia psychologicznego o charakterze motywacyjnym, podnoszącym ocenę wartości pracy, na którą wpływ mają czynniki nie tylko ekonomiczne. Ze względu na posiadanie tych samych klientów obie kategorie urzędów (PUP,OPS) powinny być zainteresowane współdziałaniem w zakresie udzielanej pomocy długotrwale bezrobotnym. Faktycznie powiatowe urzędy pracy deklarują pewien rodzaj współpracy z ośrodkami pomocy społecznej. Analiza przypadków tej współpracy ogranicza ją jednak do przekazywania przez urzędy pracy instytucjom pomocy społecznej informacji o bezrobotnych i realizowanych programach. Współpraca tych jednostek w zakresie wspólnego aktywizowania podopiecznych bezrobotnych jest stosunkowo mała. Zbyt mało współpracy wykorzystywanej jest w niektórych powiatach zwłaszcza przy realizacji takich przedsięwzięć jak Centra Integracji Społecznej czy Kluby Integracji Społecznej. Z punktu widzenia potrzeb regionu w zakresie właściwego wykorzystania zasobów ludzkich, konieczne jest w tej sytuacji, aby władze powiatu, które w założeniach reformy samorządowej miały stać się najważniejszym elementem zdecentralizowanej polityki rynku pracy, podejmowały wyzwania i wykorzystywały możliwości związane z instytucjonalną odpowiedzialnością za efektywność finansową polityki rynku pracy i polityki społecznej realizowanej na ich terenie 2. W ostatnim badaniu Instytutu Spraw Publicznych 3, zapytano pracowników socjalnych z OPS, z jakimi instytucjami (poza ewentualnie CIS i/lub KIS) współpracują w aktywizowaniu klientów. Aż 80,4% respondentów odpowiedziało, że współpracuje z PUP, a 8,4% z PUP i z innymi. Również badania ankietowe przeprowadzone w ramach Analizy aktualnej struktury instytucji rynku pracy i instytucji pomocy społecznej w kontekście zakresu ich wzajemnej współpracy, a także głównych obszarów styku pokazały, że wszystkie instytucje rynku pracy objęte badaniem deklarują podejmowanie współpracy z instytucjami pomocy i integracji społecznej 4. Na ponad 100 przebadanych instytucji prawie wszystkie (98%) wskazały, że współpracowały w przeszłości i nadal tą współpracę kontynuują, reszta natomiast (2%) podaje, że w przeszłości współpracowała, natomiast obecnie takiej współpracy nie prowadzi. Deklaracje respondentów reprezentujących instytucje rynku pracy pokazują zatem, że mamy do czynienia z niemal powszechną praktyką podejmowania wspólnych działań z instytucjami pomocy społecznej. Bardzo podobnie sytuacja wygląda z perspektywy instytucji pomocy i integracji społecznej, tutaj również niemal wszystkie badane instytucje deklarują, że współpracowały i nadal współpracują z instytucjami rynku pracy 5. Jednak z tych badań wynika również, że najpowszechniejszym obszarem współpracy z instytucjami pomocy społecznej, wskazywanym przez badane instytucje rynku pracy, jest wymiana informacji i doświadczeń (95%). Jednocześnie jednak w prowadzonych wywiadach pogłębionych pojawia się kwestia wzajemnej nieznajomości zakresu zadań instytucji oraz specyfiki oferty poszczególnych instytucji oraz charakterystyki klientów. Można więc przypuszczać, że wymiana informacji, o której mówią respondenci dotyczy konkretnej oferty 1 Analiza funkcjonowania urzędów pracy po ich włączeniu do administracji samorządowej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Warszawa 2008 2 7 Biuletyn Informacyjny urzędów pracy województwa podlaskiego, Wojewódzki Urząd pracy w Białymstoku, Białystok 2010 3 Ibidem 4 Nie były to badania reprezentatywne, bo prowadzone tylko w 3,5% instytucji pomocy społecznej (OPS, PCPR) i 25% instytucji rynku pracy (brak opisu sposobu losowania doboru próby) 5 Raport Końcowy: Badanie Analiza aktualnej struktury instytucji rynku pracy i instytucji pomocy społecznej w kontekście zakresu ich wzajemnej współpracy, a także głównych obszarów styku, s. 92. 3

wsparcia poszczególnych grup beneficjentów, w mniejszym zaś zakresie ogólnych informacji dotyczących charakteru pracy obu typów instytucji 6. Zwiększenie zatrudnienia jest kluczowe z punktu widzenia tempa rozwoju gospodarczego kraju. Może w tym pomóc współpraca pomiędzy publicznymi i prywatnymi instytucjami zatrudnienia. Aby skutecznie wpływać na reintegrację społeczną wspólnych klientów, zarówno OPS jak i PUP powinny podjąć wzajemną współpracę na tyle ścisłą, aby ich działania były komplementarne, a nie dublowały się. Pomimo istnienia wspólnej docelowej grupy odbiorców usług, powiatowe urzędy pracy i ośrodki pomocy społecznej dysponują zasadniczo odmiennymi instrumentami działania. W przypadku PUP, instrumenty te dotyczą szeroko pojętej aktywizacji zawodowej, działalność OPS koncentruje się natomiast na integracji społecznej. Tymczasem skuteczna pomoc wymaga często zintegrowanego wsparcia obu instytucji. 6 Ibidem 4

2 Ogólna charakterystyka projektu Innowacyjne Wsparcie dla Ciebie Proponowany Model Innowacyjnego Wsparcia - model współpracy PUP i OPS w zakresie efektywniejszego wsparcia osób długotrwale bezrobotnych, w tym dziedziczących bezrobocie, zakłada współpracę na poziomie powiatowym urzędów pracy i ośrodków pomocy społecznej w zakresie aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych. Model Innowacyjnego Wsparcia powstał w ramach projektu innowacyjnego testującego rozwiązania systemowe pozwalające zintegrować prace Powiatowych Urzędów Pracy i Ośrodków Pomocy Społecznej. Na produkt finalny składają się trzy produkty pośrednie tj. baza danych wspólnych klientów - model wymiany danych w aplikacji udostępniającej dane PUP/OPS CONECTOR, algorytmem degresywnego wsparcia finansowego osób aktywizowanych zawodowo oraz nowy profil doradcy - asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy. Koncepcja modelu wymiany danych w aplikacji udostępniającej dane PUP/OPS CONECTOR W ramach projektu planuje się stworzyć innowacyjny system, który będzie łączył dane z kilku różnych systemów funkcjonujących w Powiatowych Urzędach Pracy i Ośrodkach Pomocy Społecznej. W projekcie system będzie testowany w 3 powiatach: Strzelce Opolskie, Świętochłowice i Zabrze. Obecnie w każdym z PUP działa system o nazwie Syriusz, natomiast OPS korzystają z różnych systemów, głównie z systemu Pomost i Świadczenia Rodzinne. W I fazie projektu na etapie przygotowania stworzono tabelę zawierającą informacje, którymi mają się wymieniać poszczególne Powiatowe Urzędy Pracy i Ośrodki Pomocy Społecznej, która stanowi załącznik nr 15 Główne funkcje systemu to: 1) Pobieranie danych o osobach zarejestrowanych w PUP i OPS w czasie rzeczywistym 2) Naliczenie degresywnego wsparcia dla tych osób 3) Pokazanie możliwości wsparcia dla danej osoby (np. dopasowane oferty pracy, możliwość udziału w konkretnych projektach, inne wsparcie oferowane przez każdą z instytucji) Użytkownikami tego systemu będą pracownicy zarówno PUP, jak i OPS. System ten ma pokazywać możliwości wsparcia dla osób, które przez dłuższy czas pozostają bezrobotne i wskazywać, jakie wsparcie zarejestrowana osoba już otrzymała (wysokość zasiłków). Oprócz pobierania istniejących danych w systemie będzie także funkcja wprowadzania nowych danych i wychwytywania niespójności istniejących danych (weryfikacja rozbieżności informacji o danej zarejestrowanej osobie). W momencie wychwycenia takiej niespójności wspomniane placówki będą się ze sobą kontaktować celem wyjaśnienia tych niespójności. W kwestii ochrony danych osobowych proponuje się rozwiązanie w którym każdy zrejestrowany w PUP i OPS biorący udział w projekcie będzie wyrażał pisemną zgodę na przetwarzanie jego danych osobowych. Dane każdego zarejestrowanego będą spływały do systemów w sposób asynchroniczny. System będzie posiadał również opcję elektronicznego obiegu dokumentów, czyli dokumenty podpisywane przez zarejestrowane w PUP i OPS osoby będą w sposób elektroniczny podpinane (skany) pod profil danej osoby w systemie, co ułatwi i przyspieszy weryfikację takiej osoby. Bardzo ważną funkcją będzie możliwość wyboru, przez każdego użytkownika, danych, które zostaną udostępnione (udostępnianie definicyjne) innym użytkownikom. W systemie zaistnieje konieczność generowania raportów o użytkownikach, którzy przeglądali dane, dodawali je, edytowali czy kasowali. W czasie trwania projektu zapewnione będzie wsparcie techniczne systemu (Helpdesk) dla 3 wymienionych wyżej powiatów. Algorytm degresywnego wsparcia finansowego osób aktywizowanych zawodowo Proponowane rozwiązanie przewiduje przetestowanie stworzonego przez panel ekspertów algorytmu degresywnego wsparcia finansowego dla osób aktywizowanych zawodowo, którego celem jest zrównoważenie świadczeń utraconych w momencie podjęcia zatrudnienia przez osoby długotrwale bezrobotne i stopniowe ich zmniejszanie do momentu uzyskania niezależności finansowej (przez okres 0,5 roku) Świadczeniem będą objęci wszyscy beneficjenci na podstawie podpisanej umowy o udziale w projekcie. Zawarcie umowy będzie oznaczać rezygnację z otrzymywanych świadczeń z OPS, o czym beneficjent będzie poinformowany. Świadczenie będą wypłacać Partnerzy projektu (Powiatowe Urzędy Pracy). Mechanizm ten zakłada także oszczędność środków publicznych. Środki przeznaczone na stworzenie degresywnego systemu wsparcia w efekcie spowodują brak konieczności dalszego wspierania osób zaktywizowanych zawodowo (relacja nakład-rezultat). Nowy profil doradcy - asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy Obecnie obowiązujące procedury dotyczące sfery pomocy doradczej prowadzonych przez doradców zawodowych z publicznych służb zatrudnienia są wystarczające dla okresu przebywania klienta w rejestrach urzędu pracy. Jednak są klienci, którzy wymagają wsparcia także po podjęciu zatrudnienia. Praktyka urzędów pracy skupia się na aktywizowaniu osób bezrobotnych, a następnie odnotowywaniu faktu ich wyrejestrowania (np. podjęcia zatrudnienia, uzyskania świadczeń rentowych/emerytalnych itp.). Innowacyjność realizowanego projektu polegać będzie na obejmowaniu monitoringiem przez doradcę zawodowego osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy, po podjęciu przez nich zatrudnienia. Doradcy zawodowi będą stosować dotychczasowe procedury (zgodnie z zapisami kart usług doradczych) rozszerzone o element monitoringu sytuacji klienta po podjęciu zatrudnienia. Proponowana procedura bazuje na dotychczasowej praktyce urzędów pracy dotyczącej świadczenia usług poradnictwa zawodowego z rozszerzeniem o nowy element monitoringu zatrudnienia osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy. Nie istnieje potrzeba nowelizowania zasad prowadzenia usług doradczych w okresie przedzatrudnieniowym, gdyż uwzględniają one wszystkie istotne elementy dotyczące porady zawodowej 1. W przypadku doradcy asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy, należy kartę usług doradczych rozszerzyć o: 5

1. Monitoring zatrudnienia a. Adaptacja nowozatrudnionego w środowisku pracy (ustalenie z klientem sposobów komunikowania się i/lub terminów wizyt doradcy zawodowego) b. Opinia pracodawcy o adaptacji nowego pracownika w firmie (terminowość, rzetelność) 2. Wsparcie doradcze przez partnerów z instytucji pomocowych i rynku pracy (doradca zawodowy współpracuje z innymi instytucjami, aby w razie potrzeby klient mógł skorzystać z innych porad niż zawodowe, pomagających mu w utrzymaniu zatrudnienia): a. Porady socjalne pracownicy MOPR/ROPS b. Porady prawne radca prawny, pracownik inspekcji pracy c. Porady finansowe bank, prawnik d. Porady ubezpieczeniowe ZUS e. inne Innowacyjne Wsparcie dla Ciebie systematyzuje szczegółowo zakres i formę kompleksowych działań w celu doprowadzenia do sytuacji, w której osoba korzystająca z pomocy urzędu pracy i jednocześnie korzystająca z pomocy ośrodka pomocy społecznej zostaje personalnie przypisana do jednego pracownika PUP oraz jednego pracownika OPS, będących ze sobą w stałym kontakcie i wspólnie realizujących program ukierunkowany na wyprowadzenie z bezrobocia przypisanego im długotrwale bezrobotnego. 6

3 Elementy składające się na Model Innowacyjnego Wsparcia 3.1 Koncepcja modelu wymiany danych w aplikacji udostępniającej dane PUP/OPS CONECTOR 3.1.1 Wstęp i wyjaśnienia 3.1.1.1 Cel Zastosowanie programu Connector ma na celu usprawnienie pracy PUP, OPS oraz umożliwienie współpracy pomiędzy tymi jednostkami. Szczegółowo celem programu jest: Automatyzacja procedury wymiany danych między PUP a OPS. o Informacji o klientach obu jednostek o Informacji o prowadzonych programach pomocowych Możliwość określenia, jakie dane podlegają wymianie, kto z nich korzysta Automatyzacja procesu wyszukiwania programów pomocowych Implementacja algorytmu wsparcia degresywnego Możliwość wychwytywania błędnych lub niespójnych danych posiadanych przez PUP i OPS. Program CONNECTOR ma służyć współdzieleniu danych między PUP, a OPS. Ze względu na poufność danych oraz zalecenia GIODO każda udostępniana informacja musi być celowo wybrana przez pracownika udostępniającego dane. Baza danych podlega rejestracji w GIODO. Ze względu na fizyczną odrębność placówek PUP i OPS osoby rejestrowane w systemie muszą wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych na potrzeby tego projektu. Dostęp do systemu musi podlegać uwierzytelnieniu i autoryzacji, a następnie audytowi. Program jest dedykowany do wyłącznego użycia w jednostkach PUP i podległych obszarowo jednostkach OPS, które podpisują odpowiednie umowy. W tym dokumencie wykorzystano następujące definicje/skróty: PUP Powiatowy Urząd Pracy, centralna jednostka współpracująca z wieloma OPS-ami OPS Ośrodek Pomocy Społecznej, jednostki udostępniające dane oraz korzystające z udostępnionych przez PUP danych Klient osoba korzystająca ze wsparcia PUP lub OPS Podmiot PUP lub OPS Partner Dla PUP partnerem jest OPS. Dla OPS partnerem jest PUP. Podczas określania relacji dla danego OPS istnieje dokładnie jeden partner (jeden PUP). Dla PUP partnerem jest każdy OPS współpracujący z PUP. Podczas dzielenia się informacjami partnerskim OPS, PUP musi zawsze wskazać, o jaki OPS chodzi, o ile nie wynika to z innych danych. Wykaz proponowanych tabel znajduje się w załączniku 3. Wykaz placówek PUP i OPS znajduje się w tabeli Podmioty. System CONNECTOR sam musi regulować sprawy związane z autoryzowaniem dostępu do danych, gdyż poszczególne placówki PUP i OPS korzystają z niezintegrowanych systemów informatycznych nie można, więc zbudować relacji zaufania pomiędzy istniejącymi różnorodnymi systemami zabezpieczeń w tych jednostkach. Dostęp nie jest publiczny, ale prywatny wyłącznie z placówek partnerów. O ile to możliwe, przewiduje się udostępniać dane już istniejące w tabelach programów Syriusz, Pomost i innych, bez ich ponownego wprowadzania do systemu. Ponieważ niektóre dane nie są gromadzone w sposób elektroniczny, przewiduje się także możliwość ręcznego wprowadzenia danych. Wykaz operatorów uprawnionych do korzystania z danych znajduje się w tabeli Użytkownicy. Do dokumentu dołączone są diagramy obrazujące istniejące i planowane połączenia implementowane przez program CONNECTOR. 3.1.1.2 Źródła danych System przewiduje następujące źródła danych: Program Syriusz (tylko wybrane tabele), do pobrania danych z PUP dla OPS Program POMOST (tylko wybrane tabele), do pobrania danych z OPS dla PUP Inne programy OPS (tylko wybrane tabele), do pobrania danych z OPS dla PUP Program CONNECTOR, pozwalający wprowadzić dane, których nie można znaleźć/umieścić w tabelach w/w programów. Wykaz dostępnych źródeł danych zawarty będzie w tabeli ZrodlaRekordow. Na podstawie ZrodelRekordow wypełniana jest tabela RodzajeInformacji. Tabela ta zawiera informacje o tym skąd można pobrać określone dane, np. gdzie w bazie danych programu Syriusz znajdują się dane dotyczące zasiłków. Dodatkowo po udostępnieniu danych, w odpowiednich tabelach wypełnione zostanie pole IdZrodla, wskazujące skąd pochodzi dany 7

rekord. Pole to ma charakter informacyjny oraz pozwala na sprzężenie danych w tabeli źródłowej z danymi w tabeli docelowej, umożliwiając na odświeżenie informacji w przypadku wprowadzenia zmian w tabeli źródłowej. Tabele te mają znaczenie algorytmiczne w programie i są wypełniane na etapie instalacji. Nie przewiduje się możliwości modyfikacji tych tabel przez użytkowników. 3.1.1.3 Deklaracja zgody na przetwarzanie danych w CONNECTOR Osoba, której dane podlegają wymianie wyraża na to zgodę. Odpowiedni formularz zgody można wydrukować korzystając z interfejsu CONNECTORA (Aplikacja CONNECTOR-PUP lub CONNETOR-OPS). Zgłoszenia zbioru danych o wspólnych klientach do rejestracji zostanie wykonane przed rozpoczęciem przetwarzania danych, czyli przed pierwszą czynnością, jaką administrator wykona na danych, tj. przed pozyskaniem pierwszych danych do zbioru. Zgodnie z art.46 ust.1 ustawy o ochronie danych osobowych, administrator danych (PUP/dyrektor PUP) może rozpocząć ich przetwarzanie w zbiorze po zgłoszeniu tego zbioru do rejestracji Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych (GIODO). Zgłoszenia zbioru danych należy dokonać na formularzu, którego wzór stanowi załącznik do rozporządzenia MSWiA z n.i2.2008r. w sprawie wzoru zgłoszenia zbioru danych do rejestracji Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych (Dz. U. Nr 229, poz. 1536). Zgłoszenia można dokonać osobiście, pocztą lub drogą elektroniczną bez użycia podpisu elektronicznego, a następnie uzupełnić zgłoszenie w formie papierowej. Aplikacja umożliwia skuteczne dokonanie zgłoszenia drogą elektroniczną znajduje się na stronie internetowej Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w systemie: "platforma e-giodo". 3.1.1.4 Komunikacja Jako centralne miejsce przechowywania danych przewiduje się serwerownię PUP. Serwerownie PUP są lepiej wyposażone niż serwerownie OPS (o ile OPS posiadają serwerownię). Ponieważ CONNECTOR musi komunikować się z lokalnymi bazami danych w OPS za pomocą dedykowanych sterowników bazodanowych po sieci lokalnej (LAN), to do komunikacji z serwerem PUP musi powstać specjalnie zaprojektowana usługa (Web Service). Web Service zainstalowany po stronie PUP nasłuchiwać będzie żądań z sieci WAN po to by udostępniać dane. Dostęp do WebService można skonfigurować tak, by uprawnieni byli do tego jedynie użytkownicy (pracownicy OPS) uprawnieni do tego, korzystający z komputerów znajdujących się pod określonym adresem IP (biuro OPS), legitymujących się odpowiednim certyfikatem. Komunikacja oparta będzie o zaszyfrowany protokół uniemożliwiający podsłuch danych. Po zainicjowaniu połączenia odbędzie się uwierzytelnienie użytkownika i autoryzacja dostępu do określonych zasobów. 3.1.1.5 Wdrożenie aplikacji Wdrożenie aplikacji będzie polegało na zainstalowaniu i skonfigurowaniu modułów programu CONNECTOR. Ze względu na znaczne rozmieszczenie geograficzne jednostek PUP/OPS obciążenie generowane przez aplikację na serwerze nie będzie znaczne (współpracują wyłącznie powiązane ze sobą jednostki), co za tym idzie można je zainstalować na istniejących serwerach lub na serwerze o niskich parametrach sprzętowych. Co za tym idzie, aplikacja nie generuje kosztów zakupu hardware. Architektura sprzętowa aplikacji CONNECTOR jest przedstawiona w załączniku. Moduły aplikacji należy instalować zgodnie z załącznikiem 2 Architektura programowa aplikacji CONNECTOR. W schemacie zaznaczono także punkty przepływu danych oraz kierunek przepływu danych. Miejsca instalacji modułów aplikacji mogą być łączone, np. CONNECTOR-Synchronizator może zostać zainstalowany na tym samym komputerze, co baza danych CONNECTOR. Podobnie CONECTOR-Synchronizator może wykorzystywać ten sam komputer, co CONNECTOR OPS. Dzięki takiej modułowości i możliwości łączenia ról uzyskuje się elastyczność rozwiązania, które w przypadku lepiej wyposażonych PUP/OPS pozwoli na rozbicie funkcjonalności aplikacji na kilka serwerów i zwiększenie skalowalności aplikacji w przypadku problemów wydajnościowych, zaś w przypadku gorzej wyposażonych jednostek pozwoli wykorzystać istniejącą infrastrukturę IT. 3.1.1.6 Innowacyjność projektu Innowacyjność projektu informatycznego polega na: Automatyzacji udostępniania danych. Użytkownicy, chociaż nie pracują w jednorodnym środowisku, nie mają potrzeby eksportowania i importowania danych. Przepływ danych odbywa się systematycznie z jednego źródła do drugiego bez uczestnictwa użytkowników. Możliwość udostępniania danych o klientach (którzy wyrazili na to zgodę) oraz korzystania z tych danych bez opóźnień Możliwość udostępniania informacji o prowadzonych programach pomocowych i korzystanie z takiej informacji. Każdy z partnerów może publikować informacje o prowadzonych u siebie formach wsparcia przez nich samych lub podmioty i organizacje 8

współpracujące (np. NGO, firmy szkoleniowe). Dedykowana wyszukiwarka na podstawie zadanych kryteriów wyszukuje te formy, do uzyskania których kwalifikuje się klient. Na tym etapie nie są zapisywane żadne dane osobowe, dlatego można z niego korzystać nawet na rzecz klientów, którzy nie uczestniczą w projekcie. Definicyjnym podejściu do udostępnianych danych: o Partnerzy decydują o udostępnieniu sobie informacji o zdarzeniach określonej kategorii np. przyznanie zasiłku, uczestnictwo w szkoleniu. Partnerzy nie udostępniają danych z dokładnością do określonej instancji zdarzenia np. (zasiłek za kwiecień, zasiłek za maj, a zasiłek za czerwiec już nie) o Udostępnianie odbywa się automatycznie zapewniając dostęp do aktualnych danych Implementacja algorytmu wsparcia degresywnego pomagającemu na wychodzenie z bezrobocia osobom długotrwale bezrobotnym. Możliwość porównywania informacji posiadanych przez różne jednostki (PUP/OPS) 3.1.2 Infrastruktura sprzętowa Centralny magazyn danych znajduje się fizycznie w siedzibie PUP. Jednostki OPS współpracujące z PUP zapisują wybrane dane nie tylko w swojej lokalizacji, ale także na serwerze PUP w centralnym magazynie. (Patrz załącznik 1) Wymaga to uzyskania odrębnej zgody na przetwarzanie danych przez klientów PUP i OPS, gdyż część danych pochodzących z OPS będzie administrowana przez PUP, a część danych gromadzonych przez PUP będzie udostępniana dla OPS. Dane na serwerze muszą być odpowiednio zabezpieczone: Na serwerze zapisują się wyłącznie te informacje, które pracownik PUP/OPS udostępnił Połączenie między PUP/OPS jest szyfrowane Dostęp do danych odbywa się poprzez specjalnie zaprojektowaną usługę Przed udostępnieniem danych klient musi się uwierzytelnić (nazwa użytkownika i hasło) Każde użycie danych musi zostać zalogowane. Administrator i osoba udostępniająca dane może sporządzać raport dostępu Dane posiadane przez PUP (baza Syriusz) nie będą automatycznie pobierane do CONECTORA. Baza danych Syriusz jest widoczna wyłącznie dla pracowników PUP Dane posiadane przez OPS (baza POMOST i inne) nie będą automatycznie pobierane do CONNECTORA. Baza POMOST i inne są widoczne wyłącznie dla pracowników OPS. Każde udostępnienie informacji wymaga akcji podjętej przez pracownika odpowiedniej instytucji Serwery znajdują się w bezpiecznej lokalizacji (serwerownia PUP). O lokalizacji bazy danych decydują następujące uwarunkowania: PUP posiada lepszą infrastrukturę informatyczną Wymiana danych odbywa się od wielu jednostek OPS do jednego PUP i od jednego PUP do wielu OPS, nie ma więc podstaw do umieszczenia bazy danych CONNECTOR w innych placówkach OPS. Ze względu na powszechność oprogramowania Microsoft na stacjach roboczych oraz serwerach PUP/OPS, nie ma zastrzeżeń co do wykorzystywanej technologii (Java,.NET lub inne). 3.1.3 Scenariusze wykorzystania aplikacji 3.1.3.1 Opis procesu wymiany danych (od PUP do OPS) 3.1.3.1.1 Udostępnianie danych przez pracownika PUP (Aplikacja CONNECTOR-PUP) Pracownik PUP, po zalogowaniu do systemu wybiera osoby, których dane chce udostępnić. Podczas udostępniania wybierane są (załącznik 4 i 5): OPS, który będzie miał dostęp do danych Zakres udostępnianych danych (Załącznik 5) Po potwierdzeniu decyzji, jakie dane mają zostać udostępnione program zapisuje dokonany wybór w tabelach CONNECTORA. Program posiada tabele definicyjne, o strukturze zbliżonej do tych pokazanych w załączniku 3. Na tym etapie wypełniane są tylko: Tabela Klient, wskazująca, kto komu udostępnia dane Tabela RodzajeInformacjiKlienta opisująca, jakie dane na temat danego klienta będą udostępniane. Na tym etapie nie przekopiowano jeszcze fizycznie żadnych danych. 9

3.1.3.1.2 Kopiowanie danych z PUP (Aplikacja CONNECTOR-Synchronizator) Okresowo, program działający na serwerze PUP: Przegląda tabelę Klienci oraz RodzajeInformacjiKlienta Dla każdego znajdującego się tu rekordu porównuje zawartość oryginalnych tabel Syriusz z tabelami zawierającymi dane klientów CONNECTOR np. (KlientPodstawowe). Jeżeli zostaną znalezione różnice lub braki (np. występuje rekord w tabelach Syriusz, a nie ma go w tabelach CONNECTOR, to dane są aktualizowane). Aktualizacja przebiega zawsze tylko od tabel Syriusza do tabel CONNECTORA. To zadanie będzie wykonywane przez usługę działającą na serwerze PUP gwarantując: Aktualność udostępnianych danych (z dokładnością do okresowego uruchomienia) Udostępnianie jedynie wybranych przez pracownika PUP informacji, Udostępnianie danych jedynie uprawnionym użytkownikom OPS Dodatkowo każdy rekord będzie miał ściśle określone pochodzenie. 3.1.3.1.3 Korzystanie z danych przez pracownika OPS (Aplikacja CONNECTOR-OPS) Pracownik OPS, po zalogowaniu do systemu zobaczy osoby, których dane zostały mu udostępnione przez PUP (załącznik 6 i 7). Początkowo widoczna będzie jedynie lista informacji ogólnych (identyfikacyjnych). Po wybraniu określonej osoby otwarte zostanie okno prezentujące szczegółowe dane o kliencie. Akcja polegająca na wyświetleniu danych podlega audytowi. Dane podlegają pobraniu z serwera znajdującego się w PUP w czasie rzeczywistym. Aplikacja dostępna u pracownika OPS musi połączyć się z serwisem udostępniającym dane z tabel CONNECTORA (Aplikacja CONNECTOR-Serwis). W przypadku braku danych pracownik może przesłać prośbę o udostępnienie tych danych (Załącznik 8). 3.1.3.1.4 Opis procesu wymiany danych (od OPS do PUP) 3.1.3.2 Udostępnianie danych przez pracownika OPS (Aplikacja CONNECTOR-OPS) 3.1.3.3 Udostępnianie danych przez pracownika OPS (Aplikacja CONNECTOR-OPS) Pracownik OPS, po zalogowaniu do systemu wybiera osoby, których dane chce udostępnić. Podczas udostępniania wybierane są (załącznik 4 i 5): Zakres udostępnianych danych (np. zasiłki, szkolenia) Po potwierdzeniu decyzji, jakie dane mają zostać udostępnione program zapisuje dokonany wybór w tabelach CONNECTORA. Program posiada tabele definicyjne, o strukturze zbliżonej do (Załącznik 3). Na tym etapie wypełniane są tylko: Tabela Klient, wskazująca, kto komu udostępnia dane Tabela RodzajeInformacjiKlienta opisująca, jakie dane na temat danego klienta będą udostępniane. Na tym etapie nie przekopiowano jeszcze fizycznie żadnych danych. 3.1.3.4 Kopiowanie danych z OPS (Aplikacja CONNECTOR-Synchronizator) Okresowo, program działający na serwerze OPS (jest to wydzielony komputer serwer posiadający dostęp do tabel w lokalnych programach OPS oraz do zdalnych tabel CONNECTORA poprzez CONNECTOR-Serwis): Przegląda tabelę Klienci oraz RodzajeInformacjiKlienta Dla każdego znajdującego się tu rekordu porównuje zawartość oryginalnych tabel POMOST i innych z tabelami zawierającymi dane klientów CONNECTOR np. (KlientPodstawowe). Jeżeli zostaną znalezione różnice lub braki (np. występuje rekord w tabelach POMOST, a nie ma go w tabelach CONNECTOR, to dane są aktualizowane). Aktualizacja przebiega zawsze tylko od tabel programów OPS do tabel CONNECTORA. To zadanie będzie wykonywane przez usługę działającą na serwerze OPS gwarantując: Aktualność udostępnianych danych (z dokładnością do okresowego uruchomienia) Udostępnianie jedynie wybranych przez pracownika OPS informacji, 10

Udostępnianie danych jedynie uprawnionym użytkownikom PUP Dodatkowo każdy rekord będzie miał ściśle określone pochodzenie. 3.1.3.5 Korzystanie z danych przez pracownika PUP (Aplikacja CONNECTOR-PUP) Pracownik PUP, po zalogowaniu do systemu zobaczy osoby, których dane zostały mu udostępnione przez różne jednostki OPS. Początkowo widoczna będzie jedynie lista informacji ogólnych (identyfikacyjnych). Po wybraniu określonej osoby otwarte zostanie okno prezentujące szczegółowe dane o kliencie (Załącznik 6 i 7). Akcja polegająca na wyświetleniu danych podlega audytowi. Dane podlegają pobraniu z serwera znajdującego się w PUP w czasie rzeczywistym. Aplikacja dostępna u pracownika PUP musi połączyć się z serwisem udostępniającym dane z tabel CONNECTORA (Aplikacja CONNECTOR-Serwis) lub sięgnąć do nich lokalnie. W przypadku nie znalezienia informacji o danej osobie pracownik PUP może przesłać do OPS elektronicznie prośbę o udzielenie dostępu do danych (Załącznik 8). 3.1.4 Zmiana definicji udostępnienia informacji 3.1.4.1 Decyzja o zmianie udostępniania (CONNECTOR-PUP lub CONNECTOR-OPS) Pracownik PUP/OPS wyświetla listę udostępnionych danych. Wyświetla okno służące do zdefiniowania, co ma być udostępniane partnerowi. Dokonuje niezbędnych modyfikacji (np. rezygnuje z udostępniania informacji o zasiłkach). Na tym etapie zmianie podlegają wyłącznie tabele definicyjne CONNECTORA (tabela RodzajeInformacjiKlienta np. poprzez zmianę WskaźnikaWycofania). Żadne dane na temat klienta nie zostały zmodyfikowane. (Załącznik 5) 3.1.4.2 Zmiana danych klienta w tabelach CONNECTOR (Aplikacja CONNECTOR-Synchronizator) Okresowo na serwerze PUP/OPS uruchamia się aplikacja CONNECTOR-Synchronizator, który na podstawie definicji w tabelach CONNECTOR usuwa dane klienta, które nie powinny już być udostępniane oraz uzupełnia dane, które zostały dodane do udostępnienia. 3.1.5 Anulowanie udostępnienia informacji 3.1.5.1 Decyzja o zaprzestaniu udostępniania (CONNECTOR-PUP lub CONNECTOR-OPS) Pracownik PUP/OPS wyświetla listę udostępnionych danych. Wyświetla okno służące do zdefiniowania, co ma być udostępniane partnerowi. Usuwa wszystkie rodzaje informacji o wybranym kliencie (osobie). Taka definicja oznacza, że system nie ma udostępniać żadnych danych. Na tym etapie zmianie podlegają wyłącznie tabele definicyjne CONNECTORA (tabela RodzajeInformacjiKlienta np. poprzez zmianę WskaźnikaWycofania). Żadne dane na temat klienta nie zostały zmodyfikowane. (Załącznik 5) 3.1.5.2 Usuwanie danych klienta w tabelach CONNECTOR (Aplikacja CONNECTOR-Synchronizator) Okresowo na serwerze PUP/OPS uruchamia się aplikacja CONNECTOR-Synchronizator, który na podstawie definicji w tabelach CONNECTOR usuwa dane klienta, które nie powinny już być udostępniane. 3.1.6 Definiowanie form wsparcia Aplikacje CONNECTOR-PUP oraz CONNECTOR-OPS pozwalają na wprowadzanie informacji o prowadzonych przez podmioty i organizacje współpracujące (np. NGO, firmy szkoleniowe) formach wsparcia. Podczas definiowania można określić (załącznik 12, 13): Kto jest źródłem wsparcia PUP/OPS (który)/inny partner Na czym polega wsparcie zasiłek, posiłki, staż, szkolenia itp. Kto jest uprawniony w formie wypełnianych pól (np. wiek, kryteria finansowe, miejsce zamieszkania itp.) oraz w formie opisowej (gdyby nie przewidziano wystarczającej liczby pól wypełnianych) Te dane są publicznie dostępne i ich odczyt nie podlega audytowi. Wykaz może być edytowany przez pracownika PUP w zakresie wsparcia udzielanego przez PUP oraz przez pracownika OPS w zakresie wsparcia udzielanego przez OPS (Załącznik 14). Pracownicy PUP mogą sięgać do tych danych lokalnie, pracownicy OPS poprzez CONNECTOR-Serwis. 11

3.1.7 Korzystanie ze zdefiniowanych form wsparcia Aplikacje CONNECTOR-PUP oraz CONNECTOR-OPS pozwalają na odfiltrowanie wsparcia dla wskazanej przez pracownika osoby. Po wprowadzeniu informacji o wieku, kryteriach finansowych itp. wyświetlają się formy wsparcia, o jakie może ubiegać się klient. (Załącznik 14). Te dane są publicznie dostępne i ich odczyt nie podlega audytowi. 3.1.8 Implementacja algorytmu degresywnego wsparcia finansowego Projekt opracowuje algorytm degresywnego wsparcia finansowego. W aplikacji CONNECTOR można zdefiniować czynniki brane pod uwagę podczas wyliczania wsparcia dla klienta. Z tymi czynnikami powiązane są konkretne kwoty udzielanego wsparcia. W aplikacji będzie więc dostępna możliwość zdefiniowania czynników wpływających na udzielone wsparcie oraz kwoty. (Załącznik 10) W aplikacji prowadzony będzie wykaz osób podlegających wsparciu degresywnemu. Podczas dopisywania osoby do tego wykazu, wyliczany będzie (na podstawie informacji o dotychczas udzielonym wsparciu oraz o sytuacji życiowej klienta) plan wsparcia degresywnego. (Załącznik 11) Plan będzie można przejrzeć, porównać z rzeczywiście udzielonym wsparciem (na podstawie danych z Syriusza/Pomostu). (Załącznik 11) 3.1.9 Wprowadzanie danych ręczne Jeżeli w PUP lub OPS zostanie stwierdzona informacja, jaką dany pomiot będzie się chciał podzielić z partnerem, może wprowadzić ją ręcznie. Po wyświetleniu listy klientów z udostępnionymi danymi widoczny będzie przycisk umożliwiający wprowadzenie takiej informacji (Załącznik 4). Dla wprowadzanej informacji źródło rekordu wskaże na system CONNECTOR. (Załącznik 9) Informacje wprowadzone ręcznie podlegają modyfikacji i usunięciu poprzez pracowników podmiotu wprowadzającego tę modyfikację. Dopuszcza się przygotowanie zestawu takich informacji w postaci CSV o określonej strukturze i zaimportowanie tego pliku. 3.1.10 Tworzenie raportu użycia Aplikacje CONNECTOR-PUP oraz CONNECTOR-OPS pozwalają na wygenerowanie raportu użycia. Raport może być wygenerowany przez: administratora lub przez przedstawiciela podmiotu udostępniającego dane Raport powinien zawierać następujące informacje: Kto i kiedy udostępnił dane Czy stało się to na prośbę partnera. Kto o to poprosił Kto, kiedy i jak zmieniał zakres udostępnianych danych Kto i w jakim zakresie korzystał z tych danych u partnera Z powyższych założeń wynika, że modyfikowanie tabel definicyjnych oraz korzystanie z tabel zawierających dane musi podlegać audytowi. 3.1.11 Definiowanie struktury organizacyjnej (CONNECTOR-Projektant) Kiedy podmiot wykazuje chęć uczestniczenia w procesie wymiany danych należy przygotować dla niego rekord w tabeli Podmioty. Zmian takich dokonuje administrator systemu w aplikacji CONNECTOR-Projektant. Utworzenie rekordu w tej tabeli jest konieczne do definiowania użytkowników systemu. 3.1.12 Tworzenie i administracja kontami użytkowników Administrator PUP po utworzeniu odpowiednich podmiotów tworzy konta użytkowników pracujących w określonych podmiotach. Konta są przypisywane do ról: Administrator może dokonywać czynności w zakresie tworzenia i edycji podmiotów, użytkowników, administracji nimi, generować raporty użycia Operator może udostępniać dane i korzystać z udostępnionych danych oraz generować raport użycia na temat danych, jakie udostępnił jego podmiot 12

Manager nie może udostępniać danych ale może generować raport użycia dla podmiotu w jakim pracuje. Administracja kontami użytkowników odbywa się w aplikacji CONNECTOR-Designer. Aplikacja jest uruchamiana wyłącznie lokalnie w PUP. Każda dokona tu zmiana podlega zalogowaniu w tabelach audytu i podlega także pod specjalny raport zmian o użytkowniku. 13

3.2 Nowy profil doradcy - asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy 3.2.1 Opis modelu doradztwa Model doradztwa - postępowanie doradcy zawodowego - asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy Obecnie obowiązujące procedury dotyczące sfery pomocy doradczej prowadzone przez doradców zawodowych z publicznych służb zatrudnienia są wystarczające dla okresu przebywania klienta w rejestrach urzędu pracy. Jednak są klienci, którzy wymagają wsparcia także po podjęciu zatrudnienia. Praktyka urzędów pracy skupia się na aktywizowaniu osób bezrobotnych, a następnie odnotowywaniu faktu ich wyrejestrowania (np. podjęcia zatrudnienia, uzyskania świadczeń rentowych/emerytalnych itp.). Innowacyjność realizowanego projektu polegać będzie na obejmowaniu monitoringiem przez doradcę zawodowego osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy, po podjęciu przez nich zatrudnienia. Doradcy zawodowi będą stosować dotychczasowe procedury (zgodnie z zapisami kart usług doradczych) rozszerzone o element monitoringu sytuacji klienta po podjęciu zatrudnienia. Proponowana procedura bazuje na dotychczasowej praktyce urzędów pracy dotyczącej świadczenia usług poradnictwa zawodowego z rozszerzeniem o nowy element monitoringu zatrudnienia osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy. Nie istnieje potrzeba nowelizowania zasad prowadzenie usług doradczych w okresie przedzatrudnieniowym, gdyż uwzględniają one wszystkie istotne elementy dotyczące porady zawodowej - patrz aktualna karta usług doradczych zawiera zapisy dotyczące: 1. Określeniu problemu zawodowego klienta a. Wybór zawodu b. Doskonalenie w zawodzie c. Zatrudnienia d. inne 2. Posiadanych kwalifikacji, umiejętności, zainteresowań a. Poziom wykształcenia b. Kierunek specjalizacja zawód c. Specyficzne kwalifikacje: kursy licencje, uprawnienia d. Staż pracy e. Doświadczenie zawodowe f. Czynności oraz umiejętności o znaczeniu zawodowym g. Zainteresowania h. Cechy osobowości (umiejętności miękkie) 3. Ograniczeń zdrowotnych 4. Czynników społeczno ekonomicznych a. Sytuacja ekonomiczna b. Liczba dzieci na utrzymaniu (wiek) c. Współmałżonek / konkubent pracuje/nie pracuje d. Osoba samotna e. Osoba na utrzymaniu rodziców f. Rodzeństwo 5. Badań psychologicznych (z opisem znaczenia wyników testów) 6. Rozpatrywanych alternatywnych rozwiązań decyzja zawodowa klienta 7. Podjętych działań 8. Terminów wizyt u doradcy zawodowego W przypadku doradcy asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy, należy kartę usług doradczych rozszerzyć o: Monitoring zatrudnienia Adaptacja nowozatrudnionego w środowisku pracy (ustalenie z klientem sposobów komunikowania się i/lub terminów wizyt doradcy zawodowego) Opinia pracodawcy o adaptacji nowego pracownika w firmie (terminowość, rzetelność itd.) Wsparcie doradcze świadczone przez partnerów z instytucji pomocowych i rynku pracy (doradca zawodowy współpracuje z innymi instytucjami, aby w razie potrzeby klient mógł skorzystać z innych porad niż zawodowe, pomagających mu w utrzymaniu zatrudnienia): Porady socjalne pracownicy MOPR/ROPS Porady prawne radca prawny, pracownik inspekcji pracy Porady finansowe bank, prawnik Porady ubezpieczeniowe ZUS inne 14

3.2.2 Definicja grupy docelowej 3.2.2.1 Charakterystyka osób długotrwale bezrobotnych Pierwszym i fundamentalnym celem prezentowanej strategii jest zaprezentowanie i wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań odnośnie aktywizacji zawodowej osób długotrwale bezrobotnych. Zjawisko długotrwałego bezrobocia charakteryzuje widoczna dynamika. Od września 2009 roku do września 2010 roku dynamika wzrostu oscylowała między 35,7% a 42,4% (różnica sześciu punktów procentowych)7. Dla zobrazowania całości dzisiejszego problemu bezrobocia w Polsce prezentujemy najnowsze dane8. W październiku 2011 roku w porównaniu do września tego samego roku odnotowano wzrost liczby bezrobotnych, natomiast stopa bezrobocia pozostała na poziomie sprzed miesiąca. W stosunku do analogicznego okresu ub. roku nastąpił wzrost liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia. Mniejsza niż przed miesiącem i przed rokiem, była zarówno liczba bezrobotnych nowo zarejestrowanych jak i wyrejestrowanych z urzędów pracy. W końcu października 2011 roku urzędy pracy dysponowały mniejszą liczbą ofert pracy niż we wrześniu 2011 r. i w październiku 2010 roku. Podstawowe informacje o bezrobotnych i bezrobociu Październik Wrzesień Październik Stan w końcu miesiąca 2010 r. 2011 r. 2011 r. 1818,6 1861,7 Bezrobotni zarejestrowani w tys. 1867,6 11,5 11,8 Stopa bezrobocia rejestrowanego w % 1 11,8 283,1 246,1 Bezrobotni nowo zarejestrowani (napływ) 225,8 w tys. 277,1 239,8 Osoby wyłączone z ewidencji (odpływ) w tys. 219,9 43,2 49,5 Oferty pracy w tys. 40,0 Jak ważny to problem zarówno z punktu widzenia jednostki, jak i państwa pokazuje chociażby nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia z roku 2008 zakładająca, że dla bezrobotnych, którzy przez 6 miesięcy nie podejmą pracy, będą tworzone indywidualne programy działania. Jeżeli nie zechcą uczestniczyć w szkoleniu czy w przygotowaniu zawodowym zostaną wykluczeni z grona bezrobotnych. Urzędy pracy i samorządy gminne tworzyć mają lokalne punkty informacyjno-konsultacyjne. Mają one informować o pomocy oferowanej przez urzędy pracy oraz rejestrować bezrobotnych i poszukujących pracy 9. Trzeba wspomnieć, że dzisiaj bezrobotny, który w sposób racjonalny i przekonywujący nie uzasadni odmowy przyjęcia oferty pracy jest wyrejestrowywany z ewidencji urzędu. Prezentowany projekt mieści się właśnie w ramach takiej polityki, której zasadniczym celem jest aktywizacja długotrwale bezrobotnych, co w dużej mierze wiąże się z usprawnieniem realnej współpracy pomiędzy instytucjami rynku pracy i pomocy społecznej. Długotrwałe bezrobocie jest trudniejszym do rozwiązania problemem społecznym, ponieważ opiera się na mentalności ludzi, którzy przywykli do sytuacji pozostawania poza rynkiem pracy, uzależnili się od pomocy socjalnej i pogodzili się z taką sytuacją. Stają się bierni, a ich źródłem utrzymania jest niemal wyłącznie pomoc społeczna, która będąc wysoko niewystarczająca radykalnie obniża poziom egzystencji rodzin. Ponadto należy podkreślić, że wśród tej grupy społecznej znaczącą liczbę stanowią osoby, szczególnie mężczyźni, nadużywający i uzależnieni od alkoholu. Stąd jednym z trudniejszych przedsięwzięć polityki państwa jest program aktywizacji i przywrócenia na rynek pracy osób długotrwale bezrobotnych, którzy nierzadko status bezrobocia odziedziczyli z poprzednich pokoleń. Na podstawie rozmów i wywiadów fokusowych z pracownikami Powiatowych Urzędów Pracy (PUP) i Ośrodków Pomocy Społecznej (OPS), które zgłosiły gotowość wzięcia udziału w projekcie ustalono, że przyczyny długotrwałego bezrobocia można podzielić na dwie zasadnicze grupy: przyczyny leżące poza jednostką (czynniki zewnętrzne) i zależne od jednostki. Zewnętrzne to najczęściej te związane ze społecznymi przemianami, restrukturyzacją różnych sfer gospodarczych, rozbieżności między systemem edukacyjnym a potrzebami rynku pracy, brak inwestycji w tworzenie nowych miejsc pracy. Rozwiązanie tych problemów leży przede wszystkim po stronie państwa i winno być ważnymi punktami strategicznymi rozwoju Polski. Z punktu widzenia samego problemu długotrwałego bezrobocia, jako równie, a może i ważniejsze są czynniki leżące po stronie samego bezrobotnego. Jako najważniejsze z nich pracownicy PUP i OPS wymienili: 1. niskie wykształcenie, brak ambicji edukacyjnych i kompetencji cywilizacyjnych 2. roszczeniowe podejście, uzależnienie od pomocy społecznej 3. mała mobilność psychiczna i przestrzenna 4. lęk przed zmianą, przed tym co nowe 7 M. Korzeniowski, Charakterystyka społeczno-demograficzna badanych osób bezrobotnych [w:] M. Korzeniowski (red.) Problem pracy: między szansami i zagrożeniami. Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole 2010, s. 46 8 http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1446_plk_html.htm (2011.12.13) 9 www.gazetapraca.pl [2011.12.14] 15

5. szukanie winy poza sobą i wyuczona bezradność 6. poczucie nieatrakcyjności i brak wiary w siebie 7. brak umiejętności gospodarowania pieniędzmi 8. niepełnosprawność lub jej poczucie, przewlekła choroba, choroba psychiczna 9. uzależnienia (głównie nadużywanie i uzależnienie od alkoholu, ale także narkotyków czy leków) 10. wielodzietność i rodziny wielopokoleniowe, rodziny niepełne, duża liczba osób w gospodarstwie domowym 11. powrót z zakładów karnych i placówek opiekuńczo-wychowawczych Ten obraz długotrwale bezrobotnego, czyli osoby będącej w szczególnej sytuacji na rynku pracy, wskazuje jednoznacznie, że jest to człowiek, który wymaga specyficznej pomocy zarówno w aspekcie finansowym, jak i psychologicznym. Najbardziej niebezpiecznymi konsekwencjami pozostawania poza rynkiem pracy jest, zdaniem uczestników dyskusji panelowych, narastający stan apatii, bezradności, uzależnienia od pomocy instytucji i innych ludzi, życie na niskim poziomie społecznym, a także, a co wydaje się być najbardziej groźne, przekazywanie takiej sytuacji swoim dzieciom. Brak aspiracji edukacyjnych wobec własnych dzieci. Jest to niebezpieczeństwo dziedziczenia pozycji swoich rodziców lub powielanie ich ścieżki życiowej. Stąd jako najważniejszy cel projektu jest wyrwanie bezrobotnych z zaklętego kręgu pozostawania poza rynkiem pracy i równocześnie pod stałą opieką instytucji państwowych i samorządowych. Ten portret długotrwale bezrobotnego, sporządzony przez biorących udział w projekcie pracowników PUP i OPS, zbliżony jest w znacznym stopniu do opisu przedstawianego w podręcznikach. 3.2.2.2 Sytuacja osób długotrwale bezrobotnych powracających na rynek pracy Nowa praca to nowe środowisko nowe otoczenie i nowi ludzie oraz często konieczność zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń. Sytuacji takiej towarzyszą zwykle uczucia pozytywne, przede wszystkim radość, że ma się pracę, ale także obawy czy sobie poradzimy, jak zostaniemy przyjęci, czy będziemy pasować do zespołu. Zadaniem doradcy zawodowego asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy jest przygotowanie klienta do utrzymania się w zatrudnieniu. Przygotowanie to dotyczy nie tylko pierwszego dnia w nowej pracy; określenie godziny rozpoczęcia pracy, osoby do kontaktu w firmie, poradzenie w kwestii stroju, ale również kolejnych dni utrwalających nawyki pracownicze. Ważne jest też poznanie topografii terenu, czyli rozkładu budynku; gdzie są inne wydziały, toalety, sala konferencyjna, stołówka, palarnia, pokój socjalny, parking itd. To nie tylko ułatwia poruszanie się, ale wzmacnia również poczucie bezpieczeństwa wiedząc gdzie znajdują się poszczególne pomieszczenia pracownik czuje się pewniej i szybciej następuje proces integracji z firmą. Ponadto niezbędne jest utrzymywanie poprawnych relacji ze współpracownikami zarówno z bezpośredniego otoczenia, jak i dalszymi. Zapamiętanie imion i nazwisk oraz funkcji i zajmowanych stanowisk współpracowników ułatwia adaptację w nowym środowisku. W każdym zakładzie pracy obowiązują pewne zasady, które wyznaczają nie tylko rytm dnia pracy, ale także organizują życie pracowników w godzinach pracy. Istotne są informacje, kiedy dokonywana jest wypłata pensji, jakie są przepisy dotyczące prywatnych rozmów telefonicznych, w jakich godzinach są przerwy i jak długo trwają itp. Od pierwszych chwil w nowej pracy, ważne jest dostosowanie stylu pracy i zachowania do oczekiwań i wymagań szefa - bezpośredniego przełożonego. Można tą wiedzę uzyskać od współpracowników - na co zwraca uwagę, na co jest uczulony, co go zwykle denerwuje, a co najbardziej ceni u ludzi. Z kolei poznanie struktury organizacyjnej firmy pozwala umiejscowić w niej własne stanowisko. Należy dlatego dowiedzieć się jakie są działy i komórki organizacyjne, komu podlegają, jakie są między nimi zależności, jak kooperują między sobą, na czym polega i jak wygląda obieg dokumentów i/lub materiałów w firmie. Każdy nowy pracownik otrzymuje zakres czynności (zakres obowiązków, opis stanowiska pracy, zakres odpowiedzialności itp.) to czynności, zadania, które określają dokładnie co należy robić w firmie. Jeśli jakiś punkt dotyczący tego, na czym polegają zadania i odpowiedzialność budzi wątpliwości, jest niejasny bądź niezrozumiały należy to wyjaśnić od razu najlepiej w rozmowie z bezpośrednim przełożonym. Jeśli firma nie dysponuje jednak opisem zakresu czynności warto wykonać go (we współpracy z doradcą zawodowym) i przedyskutować go z przełożonym. W niektórych firmach funkcjonują programy adaptacyjne dla nowo przyjętych pracowników. Polegają one na stopniowym wprowadzaniu pracownika w środowisko firmy. Mają na celu płynne i stopniowe zapoznanie ze strukturą i zasadami organizacyjnymi, procesami technologicznymi, standardami usług, innymi pracownikami. Najczęściej programy takie są organizowane przez działy kadr i polegają np. na kilkudniowych stażach w poszczególnych działach firmy. Na początku nowa praca może być męcząca, gdyż wiąże się z nowymi doświadczeniami, poznawaniem nowych ludzi, podejmowaniem nowych obowiązków. Doradca zawodowy powinien wspierać i zachęcać klienta z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy, aby przyswajał i utrwalał nawyki przypisywane dobremu pracownikowi. 1. Umie pracować w zespole 2. Słucha poleceń DOBRY PRACOWNIK to osoba, która: 16

3. Gdy trafia na problem zadaje pytania, a nie działa na własną rękę popełniając przy tym błędy 4. Przychodzi na czas do pracy 5. Odpowiednio się ubiera 6. Jest uprzejma, miła (dotyczy to jej stosunku do współpracowników i miejsca pracy) 7. Wykazuje entuzjazm w stosunku do pracy 8. Troszczy się o materiały i urządzenia 9. Stara się efektywnie wykorzystywać czas pracy 10. Jest elastyczna w myśleniu i działaniu 11. W zależności od potrzeb umie pracować samodzielnie 12. Jest uczciwa Pojawienie się w nowym miejscu pracy nie powinno wiązać się z zaprowadzaniem swoich porządków, krytyką zastanej sytuacji, pouczaniem innych, gdyż zrobi bardzo złe wrażenie. Najpierw warto dobrze poznać firmę, kolegów, własne obowiązki oraz dać się poznać jako ktoś, kto zna się na swojej pracy, dobrze ją wykonuje, jest koleżeński i pożyteczny dla firmy. Według tego będzie można ocenić nowego pracownika. Jeśli nowy pracownik zbuduje sobie autorytet i opinię fachowca w tym co robi, inni chętnie przyjmą propozycje zmian i nowe rozwiązania. Rozpoczynając pracę trzeba wyznaczyć sobie cele, do osiągnięcia za miesiąc, pół roku, dwa czy trzy lata. Warto sprawdzić, jakie możliwości szkoleniowe oferuje firma. Jeśli pracodawca prowadzi politykę szkoleniową pracowników doradca zawodowy powinien zachęcać klienta do korzystania z takiej możliwości, gdyż pokazuje to pracodawcy, że pracownik chce się rozwijać - aktywność i zaangażowanie jest cenione przez pracodawców. Bardzo ważną kwestią są regulacje prawne dotyczące pracy, obejmujące przepisy Kodeksu Pracy oraz wewnętrzne regulaminy zakładu pracy. Aspekty prawne podjęcia zatrudnienia wsparcie za pośrednictwem doradcy zawodowego przez prawnika. Dzięki analizie przepisów sprawdzenie cech szczególnych, właściwych umowie o pracę (stosunkowi pracy): Stroną zobowiązaną do pracy (pracownikiem) jest osoba fizyczna. Zobowiązuje się ona do pracy w zamian za wynagrodzenie (odpłatność pracy). Przedmiotem umowy ze strony pracownika jest samo pełnienie (wykonywanie) pracy. Pracownik nie jest obciążony ryzykiem realizacji zobowiązania, tj. jaki będzie np. ekonomiczny efekt przedsięwzięcia, jakie podjęła firma w której pracuje, a w którym on uczestniczy świadcząc pracę. Pracownik zobowiązany jest świadczyć pracę osobiście. Pracownik w realizacji zobowiązania jest podporządkowany pracodawcy. DEKALOG ZŁEGO PRACOWNIKA czyli co robić, by pewnie i szybko stracić pracę 1. Spóźniaj się do pracy, wychodź przed końcem ustalonego czasu pracy. 2. Często rób sobie przerwy na kawę, papierosa, posiłki czy rozmowy z kolegami. 3. Prowadź długie prywatne rozmowy przez telefon na koszt firmy. 4. Bądź często nieobecny w pracy zwolnienia lekarskie, opieka nad dzieckiem, ważne niespodziewane sprawy prywatne itp. 5. Lekceważ wszelkie regulaminy i przepisy panujące w firmie. 6. W kontaktach z innymi staraj się postawić zawsze na swoim, kłóć się, bądź nieustępliwy. 7. Nie przemęczaj się pracuj wolno, nie wypełniaj powierzonych ci obowiązków i jeśli tylko możesz przerzucaj je na innych. 8. Nie rozwijaj się nie czytaj literatury fachowej, odmawiaj wyjazdów na szkolenia, nie dokształcaj się. 9. Nie wypełniaj poleceń szefa, nie zgadzaj się z nim, podważaj jego autorytet. 10. Pij w pracy alkohol i nie zwracaj uwagi na swój wygląd. 17

3.2.3 Plan ramowy modelu doradztwa Doradztwo powinno być postrzegane jako proces mający na celu rozwiązanie problemu klienta poprzez: identyfikację jego trudności zawodowych, określenie celu, opracowanie i wdrożenie indywidualnej ścieżki aktywizacji zawodowej, jak również ocenę rezultatów współpracy klienta z doradcą zawodowym asystentem osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy i OPS. Doradztwo (poradnictwo) zawodowe to kompleksowe działanie wieloetapowe: Etap I praca z doradcą zawodowym asystentem osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy jako kilkufazowy proces doradczy Etap II warsztat aktywnego poszukiwania pracy (szkolenie lub warsztaty klubu pracy) Etap III - współpraca z pośrednikiem pracy i poszukiwanie pracy Etap IV włączenie do współpracy OPS Etap V kierowanie osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy do aktywnych form (staże, szkolenia, zatrudnienie subsydiowane) Etap VI bilans doradztwa Etap VII objęcie przez doradcę zawodowego asystenta osób z grup wymagających szczególnego wsparcia po podjęcia przez nich zatrudnienia monitoringiem Doradca zawodowy asystent osób z grup wymagających szczególnego wsparcia na rynku pracy ustala harmonogram poszczególnych sesji indywidualnych i grupowych, prowadzący do wdrożenia procesu przygotowania poszukiwania zatrudnienia i podjęcia pracy. 3.2.4 Przebieg doradztwa i metodyka Rozmowa doradcza Jest podstawowa metodą poradnictwa indywidualnego, pozwala poznać rozmówcę oraz pomóc mu w rozwiązywaniu problemu. Doradca proponuje klientowi współpracę, w celu tworzenia przez klienta samodzielnego rozwiązania swojego problemu zawodowego. Podstawową kwestią indywidualnej rozmowy doradczej jest nawiązanie odpowiedniego kontaktu z klientem, stworzenie właściwej, przyjaznej atmosfery, z jednoczesnym określeniem reguł postępowania. Rozmowa doradcza powinna składać się z następujących elementów: analizy potrzeb klienta która pozwala określić sytuację, w jakiej się znajduje klient, poznać jego oczekiwania pod kątem zawodowym oraz określić jego postawę wobec przyszłości (czy klient jest przekonany do możliwości zmiany własnej sytuacji, modyfikowania dotychczasowych zachowań, posiada poczucie panowania nad własnym losem, czy też zdaje się na innych) ustalenia ram pracy sprecyzowania ról doradcy (zakres świadczonych usług i ramy czasowe, w jakich pomoc będzie dostępna, skonkretyzowanie form pomocy klientowi zakres informacji, badania psychologiczne itp., oraz określenie celów kolejnych spotkań) i ról klienta (zobowiązanie do aktywnej współpracy podejmowania działań zmierzających do zmiany obecnej sytuacji zawodowej) zawarcia pisemnej umowy o prowadzeniu doradztwa jest to zobowiązanie doradcy do staranności w wypełnieniu swoich zadań, akceptacji klienta kolejnych spotkań z doradcą i potwierdzenie uczestnictwa w zaproponowanych działaniach. Fazy rozmowy doradczej I faza nawiązanie dobrego kontaktu, informacja o usługach oferowanych przez PUP, określenie czasu trwania procesu doradczego (wyszczególnienie sesji indywidualnych i grupowych), określenie celów spotkań z doradcą oraz sposobów komunikowania się poza spotkaniami II faza konkretyzowanie problemu przez rozpoznanie sytuacji wyjściowej klienta, jego oczekiwań, pragnień, obaw związanych z poszukiwaniem zatrudnienia, na podstawie oceny własnej klienta sytuacji zawodowej i roli jaką przypisuje aktualnej swojej sytuacji (doradca powinien wzmocnić koncentracje klienta na jego problemach czynnie go słuchając i pomagając mu odnaleźć i określić cele); planowanie z klientem dalszego sposobu postępowania, omawianie podejmowanych kolejnych etapów jakie należy przebyć, aby osiągnąć wstępny cel, który odpowiada na potrzeby i oczekiwania klienta III faza omówienie zalet planowania przyszłości zawodowej, ustalenie sposobów postępowania (harmonogramu spotkań indywidualnych i grupowych), scharakteryzowanie przez doradcę zasad pracy w formie scenariusza (planera) indywidualnej ścieżki aktywizacji zawodowej klienta. Rozmowa indywidualna (pierwsza i kolejne prowadzone pomiędzy sesjami grupowymi o ile zachodzi taka konieczność) powinna mieć wyznaczone ramy czasowe - ok. 60 minut. 18

Podczas wspólnego planowania działań z klientem należy wykorzystywać umiejętność podejmowania realistycznych decyzji, dotyczących kierunku kształcenia lub szkolenia i przyszłego miejsca pracy. Droga do ich nabycia prowadzi przez samopoznanie i samoocenę klienta, a następnie porównanie swoich mocnych stron z wymaganiami stawianymi przez zawody i rynek pracy. Pierwszym etapem w procesie samopoznania jest określenie własnych zainteresowań zawodowych, które pozwolą na identyfikacje klienta z różnymi alternatywami zawodowymi. Kolejnym etapem samopoznania jest określenie wartości, gdyż stanowią one źródło motywacji i osobistych standardów postępowania klienta. Jeżeli praca jest w wyraźnej sprzeczności z systemem wartości klienta, to powoduje ona niezadowolenie, które prowadzi do obniżenia aktywności i spadku motywacji do jej kontynuowania. Następnym krokiem w samopoznaniu jest uświadomienie sobie przez klienta własnych umiejętności nabytych w różnych życiowych sytuacjach, które wykorzystuje na co dzień, a które mogą być przydatne w sferze zawodowej. Rozpoznanie umiejętności pozwoli klientowi skonfrontować swój potencjał w wymaganiami stanowisk pracy. Poradnictwo grupowe Sesje grupowe poradnictwa zawodowe (przeplatane spotkaniami indywidualnymi) stanowią proces wspierający rozwój zawodowy klientów i ich integrację z rynkiem pracy. W ich trakcie doradcy zawodowi dążą do ułatwienia klientom oceny ich zainteresowań, zdolności, wartości i możliwości oraz rozwijania umiejętności podejmowania decyzji zawodowych. Podczas sesji grupowych klienci mają dostęp do informacji o zawodach, szansach uzyskania/podwyższenia kwalifikacji, szkoleniach oraz szansach zatrudnienia. Doradcy zawodowi pomagają przyswoić i zrozumieć te informacje, a następnie wspierają klienta w wykorzystaniu ich podczas projektowania zmian sytuacji zawodowej. W trakcie zajęć grupowych, klienci w konfrontacji z innymi osobami, ich poglądami i sposobami przyjmowanych rozwiązań, maja szansę modyfikacji swoich koncepcji dotyczącej środowiska pracy oraz podjęcia nowych, samodzielnych decyzji zawodowych. Pomoc doradcy zawodowego przyczynia się do tworzenia przez klienta scenariusza (planera) indywidualnej ścieżki aktywizacji zawodowej. Fazy sesji grupowej: I faza powitanie uczestników oraz integracja grupy aby zajęcia przebiegały w atmosferze wzajemnego zaufania i szacunku konieczne jest wzajemne przedstawienie się uczestników zajęć. Korzyścią tego etapu zajęć jest wyrobienie otwartości w uczestnikach, która pozwoli na dzielenie się własnymi doświadczeniami, bez obawy przed osądem lub odrzuceniem przez pozostałe osoby. II faza prezentacja zajęć, omówienie celu zajęć grupowych i korzyści jakie uczestnicy odniosą podczas poszczególnych (kolejnych) sesji (np. sesja pozwalająca na rozpoznanie przez klientów własnych zainteresowań, predyspozycji lub sesja warsztat edukacyjny dotycząca uzupełniania/podnoszenia kwalifikacji i szkoleń, lub sesja pozwalająca klientom na określenie ich systemu wartości, lub sesja dotycząca charakterystyki rynku pracy, lub sesja ucząca poszukiwania wiarygodnych informacji o rynku pracy itp.), III faza przeprowadzenie zajęć (mini wykład, ćwiczenia w parach, ćwiczenia w zespołach, testy itp.), doradca zawodowy objaśnia znaczenie ćwiczeń i podaje klucze do rozwiązania testów IV faza podsumowanie sesji najpierw przez uczestników, którzy dzielą się informacją czego się nauczyli podczas ćwiczeń i co wniosła nowego ta sesja, następnie doradca zawodowy podsumowuję zajęcia, doceniając wysiłek i zaangażowanie klientów podczas zajęć oraz podaje tematykę kolejnego spotkania. Doradcy zawodowi w trakcie planowania i programowania zajęć grupowych powinni mieć dokładnie rozpoznane potrzeby klientów i stosownie do tego dobierać tematy poszczególnych sesji. Wybór konkretnych ćwiczeń należy od uznania przez prowadzącego sesję. Wskazane jest aby stosować standaryzowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej metody prowadzenia grupowego poradnictwa zawodowego, zawarte w Zeszytach metodycznych doradcy zawodowego; Testy i autotesty w poradnictwie zawodowym (nr 5) Metoda edukacyjna (nr 12) Kurs inspiracji (nr 7 i nr 11) Rozwijanie indywidualnych cech ułatwiających zatrudnienie (nr 20) Gotowość do zmian (nr 16) Szukam pracy (podręcznik dla liderów klubu pracy) 19

3.3 Algorytmem degresywnego wsparcia finansowego osób aktywizowanych zawodowo 3.3.1 Założenia wsparcia degresywnego Najważniejsze zmiany przewidziane w projekcie będą dotyczyć wsparcia degresywnego długotrwale bezrobotnych, którzy po długim czasie pozostawania poza społecznym przydziałem podejmą pracę. Wsparcie to ma charakter czysto finansowy i polega na comiesięcznej wypłacie dodatku finansowego dla osoby podejmującej pracę. Wsparcie to, zgodnie z założeniami wypracowanymi przez panel ekspertów, powinno być wypłacane w okresie 6 miesięcy, a kwota wsparcia powinna być zmniejszana każdego kolejnego miesiąca. Wprawdzie zgodnie z Ustawą z dnia 29 listopada 1990 roku o pomocy społecznej pojawiał się zapis o wsparciu degresywnym, ale dotyczył on osób, które pracowały na mniej niż ½ etatu. Zgodnie z art. 24 tej ustawy gminy mogły udzielić pomocy mającej na celu ekonomiczne usamodzielnienie jednostki lub rodziny. Taka pomoc miała być wypłacana w naturze lub formie pieniężnej. W naturze to, np. maszyny, narzędzia pracy, a pieniężnej to jednorazowy zasiłek bądź nieoprocentowana pożyczka. Także ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku w art. 47 wprowadza prawo do pobierania zasiłku aktywizującego dla osób bezrobotnych podejmujących zatrudnienie z własnej inicjatywy lub w wyniku skierowania przez urząd pracy ale tylko dla posiadających prawo do zasiłku i na okres w jakim przysługiwałby bezrobotnemu ten zasiłek. To tylko zbliżone do propozycji zawartego w projekcie opierającego się na zupełnie nowych zasadach wsparcia degresywnego. Austriacki przykład wsparcia aktywizacji bezrobotnych. To nowe rozwiązanie nawiązuje do dobrze funkcjonującego rozwiązania wsparcia degresywnego, które występuje w procesie aktywizacji długotrwale bezrobotnych w Austrii. Osoba podejmująca pracę po okresie długiego pozostawania na bezrobociu i korzystająca z pomocy socjalnej w chwili podjęcia pracy nie tarci automatycznie otrzymywanych świadczeń, ale przez 6 kolejnych miesięcy otrzymuje dodatkowe wsparcie finansowe. Wspomnijmy równocześnie, że Austriacy otrzymują wsparcie, gdy dochód osoby samotniej nie przekracza kwoty 752,93 Euro, a w gospodarstwie wieloosobowym 564 Euro na osobę. Idąc tym tropem, powołujemy się na teorię o demotywującym wpływie zasiłków, których zmniejszanie łagodzi skutki problemu, czyli powrotu na rynek pracy. Im mniejszy zasiłek, tym wyższy poziom motywacji do pracy - ludzie przyzwyczajeni do wyższych pieniędzy i wyższego poziomu życia będą chcieli wciąż je zarabiać, ponieważ sami uświadomili sobie w okresie wsparcia, że posiadając wyższe dochody mogą żyć na wyższym poziomie i w stopniu wyższym korzystać z wyborów jakie oferuje społeczeństwo. Obniżanie wsparcia finansowego ma również aspekt psychologiczny w momencie ustania wsparcia jednostka nie przeżyje radykalnego spadku swojego miesięcznego uposażenia. 3.3.2 Finansowe argumenty wsparcia degresywnego. Zgodnie z założeniami przedstawionymi w projekcie w okresie testowania projektu innowacyjnego osoby biorące w nim udział 150 osób długotrwale bezrobotnych, które przyjmą ofertę pracy zaproponowaną przez urząd pracy lub same taką pracę sobie znajdą i wyrażą chęć udziału w testowaniu produktu (po 50 osób z powiatów: Strzelce Opolskie, Zabrze i Świętochłowice) będą otrzymywały przez okres 6 miesięcy wsparcie finansowe rozpoczynając od kwoty wyliczonego średniomiesięcznego zasiłku otrzymywanego przed przystąpieniem do projektu w pierwszym miesiącu procesu aplikacyjnego projektu. Kwota ta będzie pomniejszana każdego miesiąca o 15 %, aby w ostatnim miesiącu otrzymać wsparcie w wysokości 25% kwoty bazowej. Średniomiesięczny zasiłek wypłacany przez OPS 549,75 zł W SUMIE degresywny % wsparcia degresywna kwota wsparcia 100% 549,75 zł 85% 467,29 zł 70% 384,83 zł 55% 302,36 zł 40% 219,90 zł 25% 137,44 zł 2 061,56 zł W sumie więc średnio osoba biorąca udział w testowaniu programu otrzyma wsparcie w wysokości 2 061,56 zł. Jeśli przyjmiemy, że osoba podejmująca pracę otrzyma wynagrodzenie w wysokości najniższej krajowej, czyli 1032,80 zł plus ww. wsparcie, to zachęta w pierwszym miesiącu, aby przystąpić do projektu i podjąć pracę wyniesie ok. 1 600 zł. Zgodnie z poczynionymi obliczeniami dzisiaj osoba samotna będąca długotrwale bezrobotną, której miesięczny dochód wynosi 0 złoty otrzymuje miesięcznie ponad 400 złoty pomocy z Ośrodka Pomocy Społecznej. Na wyliczenia te składają się następujące pozycje: 1. zasiłek okresowy 238,50 złotych miesięcznie 2. zasiłek celowy z programu rządowego żywność 100 złotych miesięcznie 3. zasiłek celowy opał 400 złotych rocznie (miesięcznie daje kwotę 34 zł) 4. zasiłek celowy odzież 50 złotych rocznie (miesięcznie daje kwotę 4,20 zł) + korzystanie z magazynu rzeczy używanych 5. zasiłek celowy remont mieszkania 30 złotych rocznie (miesięcznie daje kwotę 2,50 zł) 6. zasiłek celowy leki 30 złotych miesięcznie Równocześnie osoba pozostająca beneficjentem ośrodka pomocy społecznej i korzystająca ze wsparcia może korzystać, i w większości korzysta, ze wsparcia Caritas. Pomoc z Caritas mogą otrzymać osoby, których dochód dla osoby samotnej nie przekracza kwoty 715 zł/miesięcznie, a w rodzinach wieloosobowych 526 zł na osobę/miesięcznie. Pomoc świadczona przez Caritas ma charakter materialny, 20