Biblioteka Główna Uniwersytetu Opolskiego Sprawozdanie z działalności Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych Uniwersytetu Opolskiego za rok 2015 Opole 2016
Spis treści 1. Uwagi wstępne... 3 2. Organizacja... 3 2.1. Struktura biblioteki... 3 2.2. Rada Biblioteczna... 3 2.3. Zarządzenia i instrukcje... 3 2.4. Kadra biblioteczna... 4 3. Finanse i administracja... 5 3.1. Zakup księgozbioru struktura wydatków... 5 3.2. Koszty rzeczowe i eksploatacyjne... 6 3.3. Przychody ze świadczonych usług... 7 3.3.1. Struktura przychodów... 7 4. Gromadzenie zbiorów bibliotecznych... 7 4.1. Klasyfikacja nowo przyjętych zbiorów... 7 4.2. Książki elektroniczne... 9 4.3. Wymiana... 9 4.4. Dary... 9 4.5. Czasopisma... 9 4.6. Zbiory specjalne... 10 4.7. Bazy danych... 11 4.8. Struktura rozwoju zbiorów bibliotecznych... 11 5. Opracowanie zbiorów... 12 5.1. Zbiory zwarte książki... 12 5.2. Czasopisma... 13 5.3. Zbiory specjalne... 13 5.4. Retrokonwersja... 14 5.5. Ubytki... 14 5.6. Stan zbiorów... 14 6. Magazynowanie i ochrona zbiorów... 15 6.1. Magazynowanie zbiorów... 15 6.2. Konserwacja zbiorów... 15 6.3. Selekcja i kontrola zbiorów... 16 7. Udostępnianie zbiorów... 16 8. Informacja naukowa... 19 9. Komputeryzacja... 23 10. Dydaktyka. Praca naukowa. Publikacje. Seminaria. Konferencje... 23 10.1. Dydaktyka... 23 10.2. Praca naukowa... 24 10.3. Publikacje pracowników... 24 10.4. Seminaria, warsztaty, szkolenia... 25 10.5. Praktyki zawodowe, studia podyplomowe... 26 10.6. Konferencje. Wyjazdy służbowe...26 11. Muzeum Uniwersytetu Opolskiego pracownia naukowo-dydaktyczna...28 11.1. Organizacja Muzeum Uniwersytetu Opolskiego...28 11.2. Wystawy. Spotkania naukowe. Promocje książek. 28 11.3. Odwiedziny w Muzeum UO. Dydaktyka...29 11.4. Zbiory muzealne. Prace merytoryczne, ewidencja zbiorów.. 30 12. Uwagi końcowe 30 13. Załączniki.32 2
1. Uwagi wstępne Zadania zaplanowane do zrealizowania w 2015 r. z zakresu gromadzenia i udostępniania zbiorów oraz dostępu do informacji naukowej zostały zrealizowane. Biblioteka realizowała również program ochrony i zabezpieczenia zbiorów, w tym starodruków i druków XIX-wiecznych. Ważnym zakresem działalności Biblioteki była realizacja zadań z zakresu działalności upowszechniającej naukę, na ten cel MNiSW przekazało dofinansowanie w wysokości 11 975,00 zł. Ogółem koszty poniesione na realizację tych zadań wyniosły 20 992,00 zł. Ze środków otrzymanej dotacji dokonano rozbudowy bazy ALEPH o 377 rekordów z informacją o zbiorach zabytkowych biblioteki oraz wprowadzono do bazy PEDAGOG 1450 rekordów bibliograficzno-abstraktowych. 2. Organizacja 2.1. Struktura biblioteki Struktura organizacyjna obejmuje cały system biblioteczno-informacyjny Uniwersytetu Opolskiego. W jego skład wchodzą: pięć oddziałów i jedna sekcja Biblioteki Głównej, jedenaście bibliotek specjalistycznych oraz trzy samodzielne stanowiska: bibliotekarza systemowego, specjalisty ds. zbiorów elektronicznych, specjalisty ds. kontroli zbiorów. W skład systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Opolskiego wchodzi również Muzeum Uniwersytetu Opolskiego pracownia naukowo-dydaktyczna. 2.2. Rada Biblioteczna Rada Biblioteczna w okresie sprawozdawczym zebrała się dwukrotnie, omawiając m.in. sprawozdanie roczne, politykę gromadzenia księgozbioru oraz bieżące sprawy dotyczące funkcjonowania Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych. Na posiedzeniu Rady Bibliotecznej 11 marca 2015 r. podsumowano działalność Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych w 2014 r., przedstawiono podział środków finansowych na zakup zbiorów w 2015 r. oraz przekazano informację o zakupie licencji baz danych i innych źródeł elektronicznych na 2015 r. Na posiedzeniu w dniu 24 czerwca 2015 r. przedstawiono informacje o podziale i wykorzystaniu środków finansowych na zakup zbiorów w 2015 r., omówiono i zaopiniowano zmiany do Regulaminu udostępniania zbiorów i świadczenia usług informacyjnych przez Bibliotekę Główną Uniwersytetu Opolskiego. 2.3. Zarządzenia i instrukcje W 2015 r. JM Rektor Uniwersytetu Opolskiego wydał zarządzenia dotyczące działalności Biblioteki, były to: 1. Zarządzenie Nr 9/2015 Rektora Uniwersytetu Opolskiego z dnia 15 kwietnia 2015 r. w sprawie: zmian w Regulaminie udostępniania zbiorów i prowadzenia działalności informacyjnej Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego 2. Zarządzenie Nr 24 /2015 Rektora Uniwersytetu Opolskiego z dnia 21 lipca 2015 r. w sprawie: wprowadzenia Regulaminu wydawania i użytkowania elektronicznej legitymacji (EL) w Uniwersytecie Opolskim 3. Zarządzenie Nr 26/2015 Rektora Uniwersytetu Opolskiego z dnia 20 sierpnia 2015 r. w sprawie: zmian w Regulaminie udostępniania zbiorów i prowadzenia działalności informacyjnej Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego 3
4. Zarządzenie Nr 30/2015 Rektora Uniwersytetu Opolskiego z dnia 7 września 2015 r. w sprawie: przygotowywania i przekazywania danych do Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on 5. Zarządzenie Nr 32/2015 Rektora Uniwersytetu Opolskiego z dnia 21 września 2015 r. w sprawie: wprowadzania przez jednostki organizacyjne danych do systemu USOS i POL-on w zakresie programów kształcenia, przydziałów czynności, minimów kadrowych, badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych w jednostkach. 6. Zarządzenie Nr 46/2015 Rektora Uniwersytetu Opolskiego z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie: krajowych podróży służbowych pracowników Uniwersytetu Opolskiego. Instrukcje, regulaminy wydane przez Dyrektora Biblioteki Głównej: 1. Regulamin przeprowadzania skontrum w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Opolskiego. 2.4. Kadra biblioteczna 31 grudnia 2015 r. w Bibliotece Głównej, bibliotekach specjalistycznych i Muzeum zatrudnionych było na stanowiskach bibliotekarskich ogółem 76 osób, w tym: 69 osób na pełnych etatach, 1 osoba na ¾ etatu, 4 osoby na ½ etatu, 1 osoba na etacie st. kustosza dyplomowanego i 1 osoba na ½ etatu st. kustosza dyplomowanego; wszystkie dane dotyczą pracowników merytorycznych biblioteki, w tym tych na urlopach macierzyńskich. W Bibliotece Głównej zatrudnionych było 45 osób, w tym na pełnych etatach 41 osób, 2 osoby na ½ etatu, 1 osoba na ¾ etatu, 1 osoba na etacie st. kustosza dyplomowanego. W bibliotekach specjalistycznych oraz Muzeum UO zatrudnionych było 31 osób, w tym 28 na pełnych etatach, 2 osoby na ½ etatu i 1 osoba na ½ etatu st. kustosza dyplomowanego. Strukturę zatrudnienia w Bibliotece UO według zajmowanych stanowisk przedstawia tabela 1. Tabela 1. Zatrudnienie osób wg stanowisk bibliotecznych Stanowiska Liczba osób Kustosze dyplomowani 2 Kustosze 25 Starsi bibliotekarze 24 Starszy dokumentalista 1 Bibliotekarze 15 Młodsi bibliotekarze 5 Starszy magazynier 1 Administratorzy sieci komputerowej 3 Razem 76 W 2015 r. następujące osoby awansowały na wyższe stanowiska: 1. Beata Piotrowska-Piersiak starszy bibliotekarz, 2. Łukasz Kołodziej bibliotekarz, 3. Magdalena Janus bibliotekarz. 4
W okresie sprawozdawczym nastąpiły zmiany na stanowiskach pracy w oddziałach Biblioteki Głównej i w bibliotekach specjalistycznych: Na urlopie macierzyńskim przebywały: pani Urszula Bylicka, pani Justyna Binio oraz pani Karina Walkiewicz. Z urlopu wychowawczego korzystały pani Jolanta Rybol oraz pani Małgorzata Zielska. Z Biblioteki Instytutu Filologii Germańskiej odeszła pani Kornelia Kotula, którą od 05.10.2015 do 31.12.2015 zastępowała pani Beata Jęchorek. Z Biblioteki Wydziału Filologicznego odeszła pani Natasza Kujath, którą zastąpiła pani Marta Letka z Biblioteki Wydziału Prawa i Administracji. 7 stycznia 2015 r. z urlopu wychowawczego wróciła pani Maria Prochota zatrudniona w Bibliotece Wydziału Teologicznego. Pani Agnieszka Porankiewicz z dniem 1 kwietnia 2015 r. została przeniesiona do Międzywydziałowej Biblioteki Nauk Ścisłych. 1 marca 2015 r. do Oddziału Udostępniania, Magazynowania i Konserwacji Zbiorów BG została przeniesiona pani Alina Malawska z Biblioteki Instytutu Psychologii. 3. Finanse i administracja Plan wydatków Biblioteki Głównej na zbiory biblioteczne zatwierdzony przez Senacką Komisję Budżetową Uniwersytetu Opolskiego na 2015 rok wynosił 470 000,00 zł, z przeznaczeniem na zakup zbiorów zwartych polskich i zagranicznych, prenumeratę polskich czasopism, polskich i zagranicznych baz danych oraz zbiorów specjalnych. Ze środków na badania statutowe oraz ze środków własnych instytutów zaplanowano wydatkować kwotę około 230 000,00 zł z przeznaczeniem na zakup książek i czasopism zagranicznych i baz danych. Zaplanowane środki na funkcjonowanie Biblioteki, w tym na opłaty serwisowe, wynosiły 223 000,00 zł. 3.1. Zakup księgozbioru struktura wydatków Suma środków finansowych wydanych na zakup zbiorów bibliotecznych w poszczególnych kategoriach kształtowała się w zależności od rodzaju zbiorów. Kwoty wydatków z przeznaczeniem na zakupy poszczególnych kategorii zbiorów zestawiono w tabeli 2. Tabela 2. Kwoty wydatków przeznaczonych na poszczególne kategorie zbiorów Lp. Kategoria wydatków Źródła finansowania Kwota 1. Zbiory zwarte budżet UO 153 633,00 badania statutowe 11 501,00 165 134,00 2. 3. Czasopisma Bazy polskie budżet UO 18 283,00 środki własne instytutów 9 774,00 budżet UO 1 597,00 zagraniczne środki własne instytutów: 22 919,00 dydaktyka, badania statutowe polskie budżet UO 2 895,00 środki własne instytutów 2 061,00 52 573,00 5
danych budżet UO 17 618,00 225 408,00 zagraniczne środki własne instytutów 202 834,00 4. Zbiory specjalne budżet UO 1 039,00 5. Książki elektroniczne budżet UO 259 398,00 Razem 703 552,00 3.2. Koszty rzeczowe i eksploatacyjne Wydatki rzeczowe, zakupy materiałów eksploatacyjnych do systemu ALEPH (papier do drukarek, tonery do drukarek, etykiety do drukowania sygnatur) oraz systemów alarmowych (etykiety alarmowe) zestawiono w tabeli 3. Tabela 3. Wydatki rzeczowe, materiały eksploatacyjne Lp. Kategoria wydatków Źródła finansowania Kwota 1. Usługi introligatorskie i zakup materiałów introligatorskich budżet UO 7 860,05 2. Opłaty licencyjne za program komputerowy ALEPH budżet UO 106 266,27 3. Opłaty za programy antywirusowe budżet UO 1 986,45 4. HAN narzędzie do zarządzania dostępem do baz danych budżet UO 16 356,23 5. Zakup materiałów do organizacji wystaw, druk plakatów budżet UO 4 549,60 6. Delegacje, szkolenia, warsztaty, kursy, praktyki zawodowe budżet UO 12 869,79 7. Materiały biurowe budżet UO 4 074,92 8. Etykiety alarmowe budżet UO 9 692,40 9. Papier termiczny budżet UO 2 935,74 10. Tonery do kopiarek, drukarek budżet UO 5 195,35 11. Naprawy kopiarek, drukarek i sprzętu komputerowego budżet UO 2 223,21 12. Zakup regałów budżet UO 24 600,00 13. Serwis urządzeń alarmowych budżet UO 2 662,95 14. Osuszacze, nawilżacze, termohigrometry budżet UO 390,00 RAZEM 201 662,96 6
3.3. Przychody ze świadczonych usług Wzorem lat ubiegłych Biblioteka Główna i biblioteki specjalistyczne pozyskiwały środki finansowe z odpłatnych usług świadczonych na rzecz czytelników. Były to przede wszystkim wpłaty za karty biblioteczne oraz opłaty za nieterminowe zwroty wypożyczonych książek, za wynajem powierzchni oraz wydruki komputerowe. 3.3.1. Struktura przychodów W tabeli 4 zestawiono źródła i kwoty wpływów z usług świadczonych na rzecz czytelników w latach 2011 2015. Tabela 4. Wpływy z opłat oraz usług wykonywanych na rzecz czytelników w latach 2011 2015 Lp. Źródło wpływu Kwoty w 2011 r. Kwoty w 2012 r. Kwoty w 2013 r. Kwoty w 2014 r. Kwoty w 2015 r. 1. Usługi 144,00* kserograficzne 2. Wydruki 3 014,75 1 985,58 902,56 711,46 558,14 komputerowe, skanowanie 3. Karty 16 062,40 18 022,53 20 088,65 19 696,39 6227,42 czytelnicze 4. Opłaty za 48 776,35 38 318,94 34 573,40 51 193,50 42018,50 nieterminowy zwrot książek 5. Wynajem 13 344,14 11 512,69 11 335,40 13 199,05 9508 powierzchni 6. Inne 40,23 2 156,82 2 201,89 1402,85 RAZEM 81 381,87 69 839,74 69 056,83 87 002,29 59 714,91 * Opłaty za wydruki z mikroprintera. 4. Gromadzenie zbiorów bibliotecznych W 2015 r. ogółem przyjęto 65 163 jednostek zbiorów bibliotecznych z różnych źródeł nabycia. Na liczbę przyjętych jednostek składały się książki, czasopisma oraz zbiory specjalne. Liczba elektronicznych baz danych czasopism elektronicznych dostępnych w sieci lokalnej Uniwersytetu Opolskiego w 2015 r. wynosiła 19, ponadto zakupiono dostęp do dwóch kolekcji książek elektronicznych, zagranicznej na platformie EBSCO oraz serwisu polskiej literatury naukowej IBUK Libra. Łącznie zakupiono dostęp do 142 871 tytułów książek elektronicznych oraz zorganizowano dostęp w ramach licencji krajowej do 28 899 tytułów wydawnictw SPRINGER i ELSEVIER. 4.1. Klasyfikacja nowo przyjętych zbiorów Szczegółowe dane dotyczące klasyfikacji nowo przyjętych zbiorów zebrano w tabelach 5 i 6. 7
Tabela 5. Wpływy zbiorów według rodzajów i źródeł nabycia oraz struktura procentowa wpływów do Biblioteki Głównej w 2015 r. Liczba jednostek przyjętych w 2015 r. Źródła wpływu Książki Czasopisma Zbiory specjalne wolumin egz./zeszyt/numer jednostka Razem % Kupno 2355 2408 17 4780 7,34 Egz. obowiązkowy 24096 30321 2974 57391 88,07 Dary 1907 320 57 2284 3,51 Wymiana 514 58 572 0,88 Wpływy 32 _ 32 z Wydawnictwa UO 0,05 Inne 53 5 46 104 0,16 Razem 28957 33112 3094 65163 100,00 Jak wynika z danych zamieszczonych w tabeli 5, największa liczba wpływów 88,07% pochodzi z egzemplarza obowiązkowego, drugim co do wielkości procentowej źródłem nabycia zbiorów w 2015 r. był zakup 7,34%. Dary w strukturze nabytków stanowią 3,51%. Tabela 6. Wpływy według rodzaju zbiorów w latach 2011 2015 (dane porównawcze) Rodzaj zbiorów Liczba jednostek w 2011 r. Liczba jednostek w 2012 r. Liczba jednostek w 2013 r. Liczba jednostek w 2014 r. Liczba jednostek w 2015 r. Książki 32 898 33 106 33 942 30 081 28 957 Czasopisma 52 067 47 811 46 382 41 573 33 112 Zbiory 2 687 2 108 2 276 1 734 3 094 specjalne Razem 87 652 83 025 82 600 73 388 65 163 W tabeli 7 porównano liczby woluminów książek zarejestrowanych w księgach akcesji Biblioteki Głównej w latach 2011 2015. Tabela 7. Wpływy książek zarejestrowanych w księgach akcesji Biblioteki Głównej w latach 2011 2015 (w wol.) Źródło wpływu 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. Kupno 4 494 3 727 2 517 2 457 2 355 Egzemplarz obowiązkowy 15 322 19 073 19 234 23 741 22 031 Dary 2 126 3 016 3 178 1 747 1 907 Wymiana 643 999 821 658 514 8
Wpływy 51 65 256 239 32 z Wydawnictwa UO Inne 303 147 21 41 53 Razem 22 939 27 027 26 027 28 883 26 892 4.2. Książki elektroniczne W roku sprawozdawczym Biblioteka oferowała swoim użytkownikom dostęp do czterech kolekcji książek elektronicznych trzech zagranicznych na platformach EBSCO, SPRINGER oraz ELSEVIER oraz serwisu polskiej literatury naukowej IBUK Libra. Łącznie zakupiono dostęp do 142 871 tytułów książek elektronicznych (EBSCO, IBUK LIBRA) oraz zorganizowano dostęp w ramach licencji krajowej do 28 899 tytułów wydawnictw SPRINGER i ELSEVIER. 4.3. Wymiana Rok 2015 był kolejnym, w którym Biblioteka współpracowała z innymi bibliotekami naukowymi w zakresie wymiany. Z tego źródła wpływu do zbiorów Biblioteki Głównej otrzymano w ubiegłym roku 614 wol. z wymiany krajowej i zagranicznej prowadzonej z 12 bibliotekami krajowymi oraz 7 zagranicznymi. Do tych bibliotek wysłano 183 wol. publikacji pochodzących z Wydawnictwa Uniwersytetu Opolskiego. Ponadto Biblioteka Wydziału Teologicznego prowadziła wymianę publikacji Redakcji Wydawnictw Wydziału Teologicznego z 57 bibliotekami w kraju i za granicą. 4.4. Dary Dary pozyskane w 2015 r. pochodziły zarówno od osób prywatnych, jak i instytucji. Przekazały je Bibliotece Głównej m.in. następujące osoby: Anna Śliz 117 wol., Marian Wojewoda 62 wol., Jakub Janczyński 53 wol., Nina i Andrzej Wigd 30 wol., Jacek Gutorow 19 wol., Helena Orlicka 18 wol., Liliana Piasecka 11 wol., oraz instytucje: Muzeum w Usti (Czechy) 55 wol. i Instytut Śląski w Opolu 36 wol. Ze względu na bardzo ograniczone możliwości lokalowe Biblioteka zmuszona jest przyjmować tylko te dary, które odpowiadają profilowi gromadzonej literatury, i gdy brak oferowanych tytułów w zasobach biblioteki. 4.5. Czasopisma W roku sprawozdawczym liczba prenumerowanych tytułów czasopism krajowych i zagranicznych nie uległa zasadniczej zmianie. Listy prenumeraty były aktualizowane pod względem wykorzystania oraz zapotrzebowania na treści zgodnie z prowadzonymi badaniami naukowymi oraz kierunkami kształcenia. Liczba tytułów czasopism prenumerowanych w latach 2011 2015 zebrano w tabeli 8. 9
Tabela 8. Prenumerata czasopism w latach 2011 2015 (w tytułach) Liczba tytułów Czasopisma 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. Krajowe 219 216 163 125 132 Zagraniczne 75 63 63 51 44 Razem 294 279 226 176 176 W tabeli 9 zebrano dane dotyczące liczby tytułów czasopism polskich i zagranicznych przyjętych do zbiorów z różnych źródeł nabycia w 2015 r. Tabela 9. Czasopisma polskie i zagraniczne z różnych źródeł wpływu przyjęte do zbiorów w 2015 r. (w tytułach) Czasopisma Źródło wpływu liczba tytułów Razem Prenumerata Egzemplarz obowiązkowy Dary Wymiana Zakup uzupełniający tytułów Krajowe 132 2470 36 13 1 2652 Zagraniczne 44 22 16 82 Razem 176 2470 58 29 1 2734 4.6. Zbiory specjalne Zbiory specjalne powiększono w roku sprawozdawczym dzięki zakupom, darom oraz egzemplarzowi obowiązkowemu o 1276 jednostek. W tabeli 10 zebrano dane dotyczące poszczególnych rodzajów zbiorów specjalnych wprowadzonych do ksiąg akcesyjnych. Tabela 10. Zbiory specjalne zarejestrowane w akcesji w latach 2011 2015 Lp. Rodzaj dokumentu Liczba jednostek w roku 2011 Liczba jednostek w roku 2012 Liczba jednostek w roku 2013 Liczba jednostek w roku 2014 Liczba jednostek w roku 2015 1. Dokumenty na CD- 1 ROM 2. Dokumenty 218 159 112 207 164 elektroniczne 3. Filmy 108 177 166 106 70 4. Mikrofilmy 5 207* 5. Kartografia 98 126 37 14 167 6. Ikonografia/grafika 30 14 5 9 7. Prace doktorskie 27 37 50 27 24 8. Płyty CD 211 326 283 280 110 9. Normy 1 4 16 10. Druki muzyczne 12 71 235 143 10
11. Rękopisy 7 12. Audiobooki 2 88 Razem 708 841 733 874 998 *Rekatalogowanie zbiorów mikrofilmów 4.7. Bazy danych Corocznie zwiększa się zapotrzebowanie na dostęp do elektronicznych baz danych czasopism pełnotekstowych oraz baz abstraktowych. Biblioteka Główna, wychodząc naprzeciw temu zapotrzebowaniu, stara się umożliwiać dostęp do tych baz, które zamawiają jednostki organizacyjne Uniwersytetu Opolskiego. W 2015 r. w sieci lokalnej udostępniono 19 baz bibliograficznych, abstraktowych i pełnotekstowych. Zestawienie baz danych zamieszczono w tabeli 11. Tabela 11. Zagraniczne bazy danych dostępne w sieci lokalnej Uniwersytetu Opolskiego zamówione przez poszczególne jednostki organizacyjne oraz udostępniane poprzez licencje krajowe w 2015 r. Lp. Nazwa bazy Jednostka organizacyjna UO zamawiająca dostęp do bazy 1. AIP/APS Instytut Fizyki 2. American Chemical Society Wydział Chemii 3. ATLA (EBSCO) Wydział Teologiczny 4. Cambridge Journals (kolekcja statyczna HSS) Wydział Filologiczny 5. C.E.E.O.L. Wydziały: Filologiczny, Historyczno-Pedagogiczny, Teologiczny 6. EBSCO eifl Licencja krajowa 7. EMIS Intelligence Region Wydział Ekonomiczny 8. JSTOR (kolekcje: Language&Literature, Art&Science IV i VII) Wydziały: Filologiczny, Prawa i Administracji 9. Literary Reference Center (EBSCO) Wydział Filologiczny 10. Mathematical Reviews (MathSciNet) Instytut Matematyki i Informatyki 11. PsycARCTICLES (EBSCO) Instytut Psychologii 12. Reaxys Wydział Chemii 13. Royal Society of Chemistry Wydział Chemii Science Direct (czasopisma wydawnictwa Licencja krajowa 14. Elsevier) 15. SCOPUS Licencja krajowa 16. SocINDEX with Full Text (EBSCO) Instytut Socjologii 17. Springer Licencja krajowa 18. Web of Science Licencja krajowa 19. Wiley Online Library Licencja krajowa Licencja krajowa obejmuje również czasopisma Nature i Science w wersji elektronicznej. 4.8. Struktura rozwoju zbiorów bibliotecznych W tabeli 12 zebrano dane dotyczące liczby zbiorów bibliotecznych zarejestrowanych w księgach akcesji w roku sprawozdawczym 2015 w porównaniu z rokiem 2014. 11
Tabela 12. Wskaźniki przyjętych zbiorów bibliotecznych zarejestrowanych w księgach akcesji Rodzaj zbiorów Rok 2014 Rok 2015 % zmian 2014/2015 Książki (wol.) 28 893 26 892-6,93 Czasopisma (tyt.) 3 236 2 734-15,51 Zbiory specjalne (jedn.) 874 1 276 46,00 Bazy danych (jedn.) 20 19-5,00 W roku sprawozdawczym w porównaniu z rokiem 2015 nastąpiło zmniejszenie wpływu nowych książek do Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych o 6,93%. Zmniejszyła się o 15,51% liczba gromadzonych tytułów czasopism w porównaniu z rokiem 2014 (liczona łącznie z różnych źródeł nabycia). W porównaniu z rokiem 2014 o 46% zwiększył się procent przyjętych zbiorów specjalnych, liczba baz danych zmniejszyła się o 5%. 5. Opracowanie zbiorów W Bibliotece Głównej Uniwersytetu Opolskiego proces opracowania zbiorów prowadzony jest centralnie, w oparciu o biblioteczny system komputerowy ALEPH, jedynie Biblioteka Wydziału Teologicznego opracowuje zbiory we własnym zakresie. 5.1. Zbiory zwarte książki W tabelach 13 i 14 porównano liczby tytułów i woluminów opracowanych i zainwentaryzowanych w latach 2011 2015. Tabela 13. Liczba książek wpisanych do inwentarza Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych (bez Biblioteki Wydziału Teologicznego) w latach 2011 2015 (w tyt.) Liczba tytułów zbiorów zwartych 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 19 503 25 052 22 700 23 578 23 318 Tabela 14. Liczba zainwentaryzowanych zbiorów zwartych w latach 2011 2015 (w wol.) Zbiory 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. Biblioteka Główna 10 797 11 620 11 530 12 649 13 307 Biblioteki specjalistyczne 12 485 16 976 13 280 13 260 11 898 Razem 23 282 28 596 24 810 25 909 25 205 Biblioteka Wydziału Teologicznego (inwentarz UO) 2 129 3 992 2 211 2 520 2 421 12
Biblioteka Wydziału 1 476 1 476 1 860 1 477 1 294 Teologicznego (inwentarz WT) Razem 26 887 34 064 28 881 29 906 28 920 W roku 2015 w porównaniu do 2014 r. odnotowano zmniejszenie liczby zainwentaryzowanych zbiorów zwartych w systemie ALEPH o 986 wol. 5.2. Czasopisma W tabeli 15 zebrano liczby woluminów czasopism wpisanych do inwentarzy Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych w latach 2011 2015. Tabela 15. Czasopisma wpisane do inwentarzy Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych w latach 2011 2015 (w wol.) Rodzaj agendy 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. Biblioteka Główna 2 112 2 186 1 825 2 448 1 757 Biblioteki 4 418 3 107 5 052 3 492 3 610 specjalistyczne RAZEM 6 530 5 293 6 877 5 940 5 367 Liczba zainwentaryzowanych woluminów czasopism w roku 2015 w porównaniu z rokiem 2014 zmniejszyła się o 573 wol. 5.3. Zbiory specjalne W roku sprawozdawczym zainwentaryzowano 659 jednostek zbiorów specjalnych. Dane dotyczące zbiorów specjalnych zainwentaryzowanych w latach 2011 2015 przedstawiono w tabeli 16. Tabela 16. Zbiory specjalne zainwentaryzowane w latach 2011 2015 (w jedn.) Lp. Rodzaj zbiorów 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 1. Filmy (DVD) 98 177 166 106 70 2. Kartografia 67 53 37 14 53 3. Mikrofilmy 5 4. Prace doktorskie 27 37 50 27 24 5. Nuty 12 71 235 143 6. Dokumenty 102 112 112 207 162 elektroniczne 7. Rękopisy 7 8. Płyty CD 211 326 283 280 110 10. Ikonografia/grafika 30 14 5 9 11. Audiobooki 88 RAZEM 547 717 733 874 659 Liczba zbiorów specjalnych zainwentaryzowanych w roku 2015 w porównaniu z rokiem 2014 zmniejszyła się o 215 jedn. 13
5.4. Retrokonwersja Retrokonwersją w roku 2015 objęto 377 wol. starodruków w Bibliotece Głównej. Stan zbiorów zwartych ujętych w komputerowym katalogu ALEPH obejmuje na koniec 2015 r. 98,12% ogółu zbioru druków zwartych. Ogólny procent zbiorów zainwentaryzowanych komputerowo do wszystkich zbiorów bibliotecznych wynosi 90,37%. Prace nad retrokonwersją zostały dofinansowane ze środków MNiSW, co pozwoliło na dodatkowe zatrudnienie pracowników w godzinach nadliczbowych i rozbudowę bazy ALEPH o informacje o zbiorach dotąd dostępne tylko w katalogach kartkowych. 5.5. Ubytki Ogółem z inwentarzy Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych wykreślono na podstawie protokołów ubytków 9028 wol. na sumę 86 769,23 zł, w tym z bibliotek specjalistycznych 6655 wol. na sumę 82 067,34 zł: wydawnictwa zwarte: Biblioteka Główna 2302 wol., bib. spec. 6366 wol., razem 8668 wol., wydawnictwa ciągłe: Biblioteka Główna 0 wol., bib. spec. 227 wol., razem 227 wol., zbiory specjalne: Biblioteka Główna 71 jedn., bib. spec. 62 jedn., razem 133 jedn. 5.6. Stan zbiorów Zbiory Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych zgodnie ze stanem inwentarzy w dniu 31 grudnia 2015 r. liczyły 1 030 089 wol./jedn. Stan zbiorów bibliotecznych na koniec 2015 r. przedstawiono w tabeli 17. Tabela 17. Stan zbiorów bibliotecznych na 31 grudnia 2015 r. Rodzaj jednostki organizacyjnej Książki w wol. Czasopisma w wol. Zbiory spec. w wol./jedn. Biblioteka Główna 435 621 47 194 8 849 Biblioteki specjalistyczne 385 090* 84 853* 59 607** Razem 820 711 132 047 68 456 Razem 1 021 214 * W tym zbiory Biblioteki Wydziału Teologicznego. ** W tym zbiór norm Biblioteki Wydziału Przyrodniczo-Technicznego. Liczba jednostek bibliotecznych wprowadzonych do katalogu komputerowego ALEPH Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych, stan na dzień 31 grudnia 2015 r. załącznik nr 2. 14
6. Magazynowanie i ochrona zbiorów 6.1. Magazynowanie zbiorów W 2015 r. do magazynów Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych przyjęto 34 794 jednostek inwentarzowych zbiorów (tabela 18). Zbiory czytelni Biblioteki Głównej zostały uzupełnione o 387 wol. książek, 125 wol. czasopism (25 tyt.), 3 CD czasopism i 22 tyt. prac doktorskich. Ubyło 124 wol. książek. Stan księgozbioru w wolnym dostępie do półek w czytelni BG na dzień 31 grudnia 2015 r. wynosił 1672 tytuły czasopism i 14 083 wol. książek. Tabela 18. Zbiory przyjęte do magazynów Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych w 2015 r. Druki zwarte Czasopisma Zb. specjalne Lokalizacja Liczba woluminów Liczba jednostek Magazyny Biblioteki Głównej Magazyny bibliotek specjalistycznych 13 307 1 757 188 15 613 3 458 471 Razem 28 920 5 215 659 Informacje dotyczące szczegółowych działań związanych z magazynowaniem zbiorów: 1. W 2015 r. do magazynu rezerw egzemplarza obowiązkowego przy ul. Prószkowskiej przekazano: zbiorów specjalnych 0 jedn., stan ogólny na koniec 2015 r. nie uległ zmianie i wynosi 6248 jedn., czasopism 516 tytułów / 11 600 egz., wycofano z depozytu egzemplarza obowiązkowego 273 egz. książek, które zostały przekazane do zbiorów Biblioteki Głównej i innych bibliotek ogólnopolskiej sieci bibliotecznej. Stan magazynu rezerw druków zwartych wyniósł na koniec 2015 r. 28 811 wol. 2. Wpłynęło 1940 jedn. norm i patentów. Stan norm i patentów Punktu Informacji Normalizacyjnej i Patentowej przy ul. Dmowskiego na koniec 2015 r. wynosi 57 164 jednostek. 6.2. Konserwacja zbiorów 1. W ramach prac introligatorskich związanych z zabezpieczaniem zbiorów Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych ogółem wykonano 2015 różnego typu opraw, w tym 402 oprawy na potrzeby bibliotek sieci, ok. 321 wol. książek i czasopism zszyto ręcznie. Wykonano m.in.: - 544 oprawy twardych książek i czasopism, - 1450 opraw miękkich i zeszytowych, - 15 opraw bindowanych, - 6 opraw termicznych, - 5 pudeł z pokrywą. 15
Ponadto do pracowni introligatorskiej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu przekazano 120 wol. czasopism dużego formatu. 6.3. Selekcja i kontrola zbiorów Zgodnie z przyjętym planem kontroli księgozbioru w Bibliotece Głównej i bibliotekach specjalistycznych w 2015 r. pod nadzorem merytorycznym specjalisty ds. kontroli zbiorów przeprowadzono następujące skontra i selekcje księgozbioru: superskontrum zbiorów spec. BGUO dokumentów elektronicznych DE (17/2014) ubytkowano (braki bezwzględne) 9 jedn., superskontrum zbiorów spec. BGUO filmów FP, F (18/2014) ubytkowano (braki bezwzględne) 19 jedn., superskontrum zbiorów spec. BGUO płyt Pł (19/2014) ubytkowano (braki bezwzględne) 31 jedn., superskontrum zbiorów zwartych i spec. Fp w BGUO (7/2015) ubytkowano (braki bezwzględne) 36 wol./jedn., superskontrum zbiorów zwartych, ciągłych i spec. Biblioteki Wydziału Przyrodniczo- Technicznego (12/2015) ubytkowano (braki bezwzględne) 338 wol./jedn., selekcja księgozbioru dopożyczonego Międzywydziałowej Bibliotece Nauk Ścisłych z BGUO (3/2015) ubytkowano 490 wol., selekcja księgozbioru wieloegzemplarzowego W BG (4/2015) ubytkowano 1559 wol., selekcja w Bibliotece Wydziału Filologicznego zbiorów zwartych i ciągłych z zakresu filologii wschodniosłowiańskiej Ws (6/2015) ubytkowano 200 wol., selekcja zbiorów spec. taśm magnetofonowych GeT Biblioteki Instytutu Filologii Germańskiej (10/2015) ubytkowano 48 jedn., selekcja zbiorów zwartych w Bibliotece Wydziału Ekonomicznego (14/2015) ubytkowano 5759 wol., skontrum zbioru starych druków BGUO (5/2015), skontrum zbioru starych druków BGUO (16/2015), skontrum zbiorów w Bibliotece Instytutu Filologii Germańskiej (9/2015). Inne prace: przeinwentaryzowanie i ubytkowanie książek stanowiących cykl wydawniczy pt. Katalog zabytków sztuki w Polsce (1/2015) przeinwentaryzowano 110 wol., ubytkowano 5 wol., ubytkowanie książek zniszczonych (2/2015) 3 wol., ubytkowanie książek zniszczonych (8/2015) 2 wol., przeinwentaryzowanie książki błędnie zainwentaryzowanej w Bibliotece Wydziału Filologicznego (11/2015) 1 wol., ubytkowanie, wycofanie książek ze zbiorów na prośbę autora (13/2015) 3 wol., ubytkowanie książek zniszczonych (15/2015) 13 wol. 7. Udostępnianie zbiorów Wypożyczenia z magazynów bibliotecznych w Bibliotece Głównej i części bibliotek specjalistycznych odbywają się za pomocą skomputeryzowanego systemu rejestracji wypożyczeń OPAC w programie ALEPH. Czytelnicy zarejestrowani w bazie Biblioteki mogą zamawiać zbiory z dowolnego komputera podłączonego do Internetu. 16
1. Liczba wszystkich zarejestrowanych czytelników Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych posiadających konta czytelnicze wynosi 24 908. W roku sprawozdawczym konta czytelnicze po raz pierwszy w wypożyczalni Biblioteki Głównej i w bibliotekach specjalistycznych założyły 8602 osoby. 2. Liczba aktywnych czytelników, którzy wypożyczyli w 2015 r. książki w wypożyczalni Biblioteki Głównej, wynosi 4291 osób, w tym: studenci UO: 3682, pracownicy UO: 429, czytelnicy inni: 180. 3. Liczba aktywnych czytelników, którzy wypożyczyli książki w bibliotekach specjalistycznych, wynosiła 9465. Łączna liczba aktywnych czytelników wypożyczających książki w Bibliotece Głównej i bibliotekach specjalistycznych w roku 2015 wynosiła 13 756 osób (o 969 osób mniej niż w 2014 r.). Szczegółowe dane zebrano w tabeli 19. Tabela 19. Liczba aktywnych czytelników wypożyczających książki w Bibliotece Głównej i bibliotekach specjalistycznych w 2015 r. Rodzaj agendy Studenci Studenci Studenci Pracownicy Inni Razem stacjonarni dwóch kierunków zaoczni UO czytelnicy Biblioteka Główna 2 518 66 313 328 1 066 4 291 Biblioteka Wydziału 996 13 170 108 220 1 507 Ekonomicznego Biblioteka Wydziału 495 8 46 85 146 780 Filologicznego Międzywydziałowa Biblioteka Nauk 833 11 75 185 271 1 375 Ścisłych Biblioteka Wydziału 301 13 14 73 302 703 Teologicznego Biblioteka Instytutu Filologii 145 0 5 33 32 215 Germańskiej Biblioteka Wydziału 388 8 37 57 103 593 Przyrodniczo- Technicznego Biblioteka Wydziału Prawa 1 304 27 262 77 301 1 971 i Administracji Międzyinstytutowa 536 14 13 101 236 900 Biblioteka Politologii, Filozofii i Socjologii Biblioteka 427 8 101 42 166 744 17
Instytutu Psychologii Międzyinstytutowa Biblioteka Pedagogiczna Biblioteka Instytutu Sztuki 320 3 127 33 56 539 98 1 0 18 21 138 Razem 8 361 172 1 163 1 140 2 920 13 756 4. W wypożyczalni Biblioteki Głównej wypożyczono łącznie 40 285 wol. książek, zarejestrowano 42 429 zwrotów oraz 6199 prolongat. W bibliotekach specjalistycznych udostępniono poprzez wypożyczalnie 60 936 wol. książek. W Bibliotece Filologii Germańskiej dodatkowo wypożyczono 650 wol. z księgozbioru DAAD, a w Punkcie Informacji Normalizacyjnej i Patentowej udostępniono 102 normy i patenty. Łączna liczba zbiorów udostępnionych na zewnątrz w Bibliotece Głównej i bibliotekach specjalistycznych w 2015 r. wyniosła 99 342 wol. książek. Dane dotyczące udostępniania zbiorów w Bibliotece Głównej i bibliotekach specjalistycznych zostały przedstawione w tabeli 20. 5. W roku sprawozdawczym czytelnię Biblioteki Głównej i czytelnię Oddziału Informacji Naukowej odwiedziło ogółem 17 824 użytkowników, którzy skorzystali ze 190 613 jednostek bibliotecznych: książek, czasopism i zbiorów specjalnych. W czytelniach bibliotek specjalistycznych 92 846 czytelników skorzystało na miejscu z 343 000 jednostek zbiorów bibliotecznych. Czytelnię BG odwiedziło 15 810 osób (o 2598 mniej niż w 2014 r.), w tym: studenci UO: 11 439, pracownicy naukowi UO: 1937, inni: 2434. Średnia miesięczna odwiedzin w czytelni BG w 2015 r. to 1438 osób (w 2014 r. 1650 osób). Tabela 20. Udostępnianie zbiorów bibliotecznych w czytelniach i wypożyczalniach Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych w latach 2013 2015 Formy Udostępnianie w jednostkach bibliotecznych udostępniania Biblioteka Główna Biblioteki specjalistyczne Razem 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2013 r. 2014 r. 2015 r. 2015 r. Wypożyczalnie 49 068 47 993 40 285 57 149 60 936 59 057 99 342 Czytelnie 245 780 249 124 190 613 449 606 368 845 343 000 533 613 Razem 294 848 297 117 230 898 506 755 429 781 402 057 632 955 Łączna liczba miejsc w czytelniach wynosiła 528, z czego w bibliotekach specjalistycznych 404 miejsca, a w Bibliotece Głównej 124 miejsca. 18
Wypożyczenia międzybiblioteczne W ramach wypożyczeń międzybibliotecznych wysłano 1432 zamówień (w tym 1398 krajowych i 34 zagranicznych), z czego sprowadzono z bibliotek polskich i zagranicznych ogółem 884 dokumentów, w tym: książek 513 wol., kserokopii 126 jedn., mikrofilmów 39 jedn., plików PDF 206 jedn. Wypożyczalnia międzybiblioteczna przyjęła 950 zamówień z innych bibliotek polskich, którym wysłano 623 wol. książek, 117 jedn. odbitek kserograficznych oraz 204 jedn. plików w formacie PDF z materiałów ze zbiorów Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych. Do innych bibliotek zagranicznych wysłano 24 wol. książek i 4 kserokopie. Ogółem przyjęto 623 wol. zwrotów oraz udzielono 236 informacji dotyczących zasad funkcjonowania wypożyczalni międzybibliotecznej. W 2015 r., zgodnie z obowiązującym Regulaminem udostępniania zbiorów, koszty sprowadzenia kopii dokumentów z kraju pokrywane były ze środków na badania własne zamawiających lub opłacane indywidualnie przez zamawiających studentów. Za książki sprowadzone z zagranicy wysłano 16 i pół vouchera. Cena 1 vouchera wynosiła 8 euro. Wskaźnik aktywności zbiorów tradycyjnych Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych w 2015 r. wynosił 61,98. 8. Informacja naukowa Oddział Informacji Naukowej Biblioteki Głównej w 2015 r. odwiedziło 2014 użytkowników, którym udzielono 6314 informacji na podstawie posiadanych baz danych i tradycyjnych źródeł informacji. Pracownicy czytelni i wypożyczalni Biblioteki Głównej udzielili łącznie 6325 informacji. W Bibliotece Głównej i jedenastu bibliotekach specjalistycznych udzielono czytelnikom 68 639 informacji (tabela 21). Tabela 21. Liczba i rodzaj informacji udzielanych w Bibliotece Głównej i bibliotekach specjalistycznych w 2015 r. Rodzaj Informacje Informacje Informacje Informacje Razem agendy katalogowe rzeczowe bibliograficzne na podst. elektron. baz danych Biblioteka 3162 2372 791 3559 9884 Główna Biblioteki 23 888 19 125 7 552 142 50 707 specjalistyczne Razem 27 050 21 497 8 343 3 701 60 591 Do stałych działań kształtujących jakość usług informacyjnych kierowanych do użytkowników Biblioteki Głównej należały: 19
Uaktualnianie informacji o źródłach elektronicznych na stronie WWW biblioteki (wersje polska, angielska i czeska); Organizacja dostępu do czasopism elektronicznych i baz danych ze strony WWW biblioteki (wykorzystanie baz danych zob. tabela 23); Testowanie i promocja nowych baz danych i platform książek elektronicznych; Rozwiązywanie problemów technicznych związanych z korzystaniem z baz; Wdrożenie multiprzeglądarki PRIMO, dostosowanie ekranów do potrzeb biblioteki; ACADEMICA: liczba osób zarejestrowanych 20, liczba dostępów do publikacji 9, liczba rezerwacji 4; Konwersja systemu ALEPH na wersję 22, dostosowanie raportów, przygotowanie instrukcji do pracy w modułach w nowej wersji; Uaktualnianie Bazy Publikacji Pracowników Naukowych Uniwersytetu Opolskiego; baza zwiększyła się o 2800 rekordów, w tym: Wydział Prawa i Administracji: 222, Wydział Przyrodniczo-Techniczny: 231, Wydział Teologiczny: 329, Wydział Ekonomiczny: 320, Wydział Filologiczny: 654, Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki: 71, Wydział Chemii: 144, Wydział Historyczno-Pedagogiczny: 829, Biblioteka Główna: 58. Baza na koniec 2015 r. liczyła 25 017 rekordów bibliograficznych (wprowadzono o 242 opisy więcej niż w roku 2014); Rejestrowanie wycinków prasowych dotyczących Uniwersytetu Opolskiego: 796 rekordów (zakres numerów: 5537-6333); Rozbudowa bazy SYNABA: 6 prac doktorskich; Oddział Informacji Naukowej pełnił funkcję koordynatora bibliotecznego podczas XIII Opolskiego Festiwalu Nauki (1.06.2015) oraz uczestniczył w przygotowaniach Tygodnia Bibliotek w maju 2015 r. W pomoc włączyli się także inni pracownicy Biblioteki Głównej (z Oddziału Udostępniania, Magazynowania i Konserwacji Zbiorów oraz Sekcji Obsługi Informatycznej). W 2015 r. kontynuowano wieloletnie przedsięwzięcie badawczo-informacyjne związane z tworzeniem bazy danych PEDAGOG. Zespół w składzie: dr Anna Błaszczyk, mgr Ewelina Pisarek, mgr Beata Niedbalec, mgr Katarzyna Mazur-Kulesza, mgr Magdalena Kortas, mgr Dorota Wierzbicka-Próchniak, mgr Bożena Woźniak, mgr Elżbieta Niedźwiedź, mgr Konrad Kotala oraz dr Barbara Kmiecik wykonał prace dokumentacyjne, rozbudowując bazę PEDAGOG w ramach profili: edukacja wczesnoszkolna, wychowanie przedszkolne, pedagogika opiekuńczo-wychowawcza materiały z czasopism pedagogicznych, psychologicznych, książek, rozdziałów z książek i aktów prawnych. W 2015 r. do bazy wprowadzono 1702 nowych rekordów. Stan bazy na dzień 31 grudnia 2015 r. wynosił ogółem 25 342 opisy. Wykorzystanie zasobów informacji elektronicznej dostępnej dla użytkowników sieci lokalnej Uniwersytetu Opolskiego przedstawiono w tabeli 22. 20
Tabela 22. Wykorzystanie zasobów informacji elektronicznej dostępnej użytkownikom sieci lokalnej Uniwersytetu Opolskiego z zagranicznych baz danych oraz platform książek elektronicznych w 2015 r. Baza Liczba Liczba pobranych Koszt zakupu PLN wyszukiwań tekstów AIP/APS 60 (dane dotyczą tylko AIP) 1 721 10 162,16 American Chemical 1 011 3 862 29 594,83 Society ATLA Religion 4626 103 abstrakty 4 970,49 Database (EBSCO) Cambridge Journals Brak danych 153 9 378,54 C.E.E.O.L. Brak danych 1 612 26 511,19 EBSCO eifl 94 523 10 864 100% przez MNiSW EBSCO ebook 16 129 4 984 38 681,90 Academic Collection Elsevier Brak danych/4 688/ 1557/19763/120 100% przez MNiSW ICM/Online/Infona (ScienceDirect) czasopisma i książki Brak danych (suma: 21 440) EMIS Intelligence Brak danych 24 797 (liczba stron) 19 744,20 Region IBUK Libra 37 343 (liczba logowań dziennych=liczba sesji) 5 699 (liczba wyszukań) 2 568 742 (liczba otwartych stron według raportu Ranking ksiażek ) 219 990,46 Journal Citation Report 390 412 records viewed 100% przez MNiSW JSTOR 1 219 1 327 8 622,69 Lista A-Z --------------- --------------- rezygnacja Literary Reference 68 259 11 523,56 Center (EBSCO) Mathematical Reviews 3 016 1 611 record view 500 ProQuest --------------- --------------- rezygnacja PsycArticles (EBSCO) 2 670 1 761 27 562,82 Reaxys 2 814 (all searches) Brak danych (baza faktograficzna) 42 799,49 Royal Society of Chemistry 534 4 545 9 350,42 SAGE Journals Online 213 1 359 Rezygnacja dostęp tylko do opłaconych roczników 1999-2012 Scopus 21 031 7 695 abstraktów 100% przez MNiSW SocINDEX with full 5 351 719 19 732,68 text (EBSCO) SPRINGER ICM/ SpringerLink/Infona (czasopisma i książki) Web of Science (serwer Brak danych 600/61 677/73 (suma: 62 350) 100% przez MNiSW 68/5163 Brak danych/1 253 100% przez MNiSW ICM/online) (suma) (records viewed) Wiley Online Library 1 557 4 893 100% przez MNiSW 21
Wystawy Jednym z ważniejszych zadań Oddziału Informacji Naukowej promujących Bibliotekę i jej zbiory jest organizacja wystaw. Wśród wystaw tematycznych i okolicznościowych organizowanych w 2015 r. na uwagę zasługują: 50. rocznica śmierci prof. Stanisława Kolbuszowskiego (1901 1965), 05 15.01.2015 Collegium Maius; Książki o tematyce Holocaustu w zbiorach Biblioteki Głównej UO (w wyborze), towarzysząca konferencji Trudne życie z pamięcią. Stacje odzyskanej obecności (22.01.2015), 21 31.01.2015 Instytut Historii UO; Prof. Franciszek Grucza doctor honoris causa, marzec 2015; Śp. Prof. Władysław Bartoszewski doctor honoris causa UO (1922 2015). Wybór publikacji ze zbiorów BGUO, 14 30.04.2015, Międzynarodowy Dzień Książki, kwiecień 2015; Dni Kultur Słowiańskich wybór przekładów Jana Stachowskiego, 21 30.04.2015, Collegium Maius; Nagroda im. Karla Dedeciusa, Tydzień Bibliotek, 8 15.05.2015; Hitler i naziści w karykaturze niemieckiej (1923 1938) czerwiec 2015, Collegium Maius; Jeden świat wiele kultur, październik 2015, BGUO; Tak minął rok 2014/2015, wrzesień/październik 2015, Collegium Maius; 2015 Rok Jana Długosza, 16 31.10.2015 III LO w Opolu, 14.12.2015 11.01.2016 Instytut Historii UO; Wybór publikacji prof. Marka Stachowskiego, listopad 2015, Collegium Maius; Wybór publikacji prof. Roberta Traby, listopad 2015, Collegium Maius; Nagroda KLIO za Książkę Historyczną Roku 2014 dla prof. Stanisława S. Nicieji, listopad 2015, Collegium Maius. Uzupełnieniem działalności wystawienniczej Oddziału Informacji Naukowej były wystawy organizowane przez biblioteki specjalistyczne. Szczegółowe informacje dotyczące organizowanych wystaw i popularyzacji zbiorów zamieszczone są w sprawozdaniach poszczególnych bibliotek specjalistycznych. Spotkania i wykłady w ramach Złotej Serii Wykładów Otwartych w 2015 r. Lp. Data Prelegent Temat wykładu 1. 25.05.2015 Ewa M. Slaska Nowa emigracja a stara Polonia 2. 26.05.2015 prof. Jacek Dębiec Międzypokoleniowy przekaz traumy: od neurobiologii do rzeczywistości społecznej 3. 2.06.2015 prof. Tomasz M. Szarota Hitler i naziści w karykaturze niemieckiej (1923 1938) 4. 8.10.2015 prof. Maria Prussak Powrót do filologii konieczność czy utopia? 5. 19.11.2015 prof. Marek Stachowski Kresowa diaspora: polscy leksykografowie Adam Szymański, Wacław Sieroszewski i Edward Piekarski 6. 26.11.2015 prof. Robert Traba Obsesja jubileuszy? Druga wojna światowa jako źródło współczesnych sporów o pamięć 22
9. Komputeryzacja Poza bieżącą obsługą informatyczną poszczególnych oddziałów i agend bibliotecznych pracownicy Sekcji Obsługi Informatycznej zrealizowali w 2015 r. następujące zadania: przygotowanie dokumentacji do przetargów na zakup sprzętu komputerowego i oprogramowania; wdrożenie nowej wersji systemu bibliotecznego ALEPH (wersja ALEPh 22); przeinstalowanie i skonfigurowanie komputerów przekazanych do bibliotek sieci; tworzenie kopii bezpieczeństwa baz bibliotecznych; serwisowanie sprzętu komputerowego; aktualizowanie oprogramowania na komputerach i serwerach; obsługa informatyczna Złotej Serii Wykładów Otwartych oraz Opolskiego Festiwalu Nauki; przygotowanie zużytego sprzętu komputerowego do likwidacji; aktualizowanie informacji na stronie WWW Biblioteki Głównej; prace przy wdrażaniu Elektronicznej Legitymacji Studenta i Doktoranta: przygotowanie dokumentacji związanej z dostawą materiałów niezbędnych do wydruku ELS, praca w systemie USOS, przygotowanie danych do wydruku legitymacji, skanowanie zdjęć, wydruk ELS, prowadzenie dokumentacji związanej z przyjmowaniem i wydawaniem ELS; przygotowanie i nadzór nad prawidłowym działaniem Repozytorium publikacji pracowników naukowych UO: nadzór serwera baz danych, instalacja aktualizacji, przygotowanie kopii bazy danych i systemu repo, wpisanie struktury uczelni do bazy w języku polskim i angielskim; współpraca pomiędzy systemami Repozytorium publikacji pracowników naukowych UO a Polską Bibliografią Naukową: przygotowanie struktury danych zgodnie z wytycznymi PBN, przygotowanie danych zaimportowanych z systemu ALEPH, eksport do systemu PBN; administrowanie stroną www KDBASP. Digitalizacja dokumentów do Śląskiej Biblioteki Cyfrowej W ramach realizacji zadania Digitalizacja jako sposób ochrony i upowszechniania druków zabytkowych w 2015 r. poddano cyfryzacji 14 wol. książek, umieszczając je na platformie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej wraz z informacją o metadanych każdego zdigitalizowanego obiektu. Łącznie zdigitalizowano w 2015 r. około 3500 stron, a zasoby cyfrowe Biblioteki Głównej Uniwersytetu Opolskiego na serwerach ŚBC wynoszą 626 publikacji. 10. Dydaktyka. Praca naukowa. Publikacje. Seminaria. Konferencje 10.1. Dydaktyka 1. W ramach zajęć dydaktycznych pracownicy Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych prowadzili zajęcia z przysposobienia bibliotecznego dla studentów I roku studiów stacjonarnych, licencjackich i uzupełniających magisterskich oraz studiów niestacjonarnych. Zajęcia zaczęto przeprowadzać z początkiem roku akademickiego 2014/2015. Łącznie 17 pracowników BG przeprowadziło 262 godziny zajęć z przysposobienia bibliotecznego. 2. Ponadto przeprowadzono następujące zajęcia dydaktyczne: dla uczniów I klasy z Zespołu Szkół nr 3 w Zabrzu, dla uczniów klasy III z Zespołu Szkół nr 3 w Zabrzu, 23
dla uczniów klasy III PSP nr 11 w Opolu, prezentacja oraz oprowadzanie wycieczki szkolnej po Bibliotece Głównej. 10.2. Praca naukowa W ramach prac badawczych, naukowych i organizacyjnych pracownicy Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych Uniwersytetu Opolskiego podejmowali następujące zadania: 1. Mgr Jadwiga Kotulska kontynuowała badania źródłowe do przyszłej pracy doktorskiej na temat: Conradysta wśród polityków. Przyczynek do biografii politycznej Zdzisława Najdera, prom. prof. dr hab. Ludwik Habuda. 2. Mgr Danuta Szewczyk-Kłos brała udział w następujących projektach: Sekretarz Rady Wykonawczej Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich w kadencji 2013 2016. Przedmiotem zainteresowań badawczych były narzędzia informatyczne w komunikacji naukowej. Efektem prowadzonych prac były wystąpienia na konferencjach i warsztatach: Informacja dobro publiczne czy prywatne konferencja Biblioteki Politechniki Opolskiej i Wydziału Ekonomicznego UO, 26 czerwca 2015 r., ref. Wdrożenie dyrektywy re-use a udostępnianie zasobów bibliotecznych ; V Ogólnopolska Konferencja Naukowa Biblioteki bez użytkowników? Diagnoza problemu, Supraśl, 14 16 września 2015 r., ref. Biblioteka akademicka wobec nowych zadań potrzeby i preferencje użytkowników, (współautor: Dorota Wierzbicka- Próchniak); Systemy biblioteczne nowej generacji. Platformy usług, 15 16 października 2015 r., prowadzenie sesji, moderowanie dyskusji, podsumowanie konferencji; Biblioteka otwarta naturalnym środowiskiem nauki, 13 listopada 2015 r., prowadzenie panelu. 3. Dr Michał Kaczmarek wziął udział w projekcie badawczym: Archiwum Stanisława Vincenza (1888 1971) realizowanym przez Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny (kierownik projektu: prof. dr hab. Jolanta Ługowska); numer projektu (w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki 2011): 12H 11 0030 80. 4. Mgr Marta Letka w ramach własnych prac badawczych przeprowadziła dwie kwerendy tematyczne w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu na temat sądów nadzwyczajnych okresu panowania ostatnich Wazów oraz polskiej polityki zagranicznej tego okresu. 5. Ks. mgr Tadeusz Grabuńczyk kontynuował współpracę z ks. prof. dr. hab. Norbertem Widokiem przy opracowaniu Przeglądu Piśmiennictwa Teologicznego 2015, nr. 41 42. W 2015 r. opracowano ok. 492 opisów bibliograficznych książek. 10.3. Publikacje pracowników W wyniku realizowanych badań własnych oraz prac dokumentacyjnych ukazało się w 2015 r. 12 publikacji pracowników Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych. 24
Zestawienie bibliograficzne publikacji pracowników Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych Uniwersytetu Opolskiego za 2015 r. Magdalena Janus 1. Defenestracja w Miejskiej czyli o poezji opolskich bruków wieczór poetycki Piotra Zawadzkiego w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Opolu, 20.01.2015, Bibliotekarz Opolski 2015, nr 2. Michał Kaczmarek 2. Kulturowe konteksty pamięci i zapomnienia w wybranych utworach Ryszarda Kapuścińskiego, [w:] Polonistyka wobec wyzwań współczesności. V Kongres Polonistyki Zagranicznej, Brzeg Opole, 10-13 lipca 2012 r., t. 2, red. nauk. Stanisław Gajda, Irena Jokiel, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2014, s. 84 94. [ukazała się w 2015 r.] Katarzyna Mazur-Kulesza 3. Znaczki czasu, Indeks 2015, nr 1 2, s. 46 47. 4. Goście z Archiwum w UO, Indeks 2015, nr 3-4, s. 107 108. 5. Nocne marki w Muzeum, Indeks 2015, nr 5-6, s. 77 78. 6. Ludzi i eksponaty, Indeks 2015, nr 7 8, s. 123. Wanda Matwiejczuk, Katarzyna Mazur-Kulesza 7. Profesor, rektor, przyjaciel, Indeks 2015, nr 9 10, s. 125 127. Elżbieta Niedźwiedź 8. Czasopisma drugiego obiegu w Bibliotece Uniwersyteckiej w Opolu, Bibliotekarz Opolski 2015, nr 1, s. 12 17. Beata Śliwińska 9. Głosy w bibliotece (spotkania z Andrzejem Stasiukiem i Marią Czubaszek), Bibliotekarz Opolski 2015, nr 1, s. 20 24. 10. O różnicach między happeningami a flash mobami, o wrocławskich krasnalach i nie tylko (na marginesie spotkania z wokalistą Big Cyc Krzysztofem Skibą w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Opolu, 18 marca 2015), Bibliotekarz Opolski 2015, nr 2, s. 45 55. Danuta Szewczyk-Kłos 11. Realizacja standardów kontroli zarządczej w bibliotece akademickiej, [w:] Strategia biblioteki. Czas kryzysu czasem wyzwań dla bibliotek, pod red. Anny Sobiech i Moniki Kozłowskiej, Ostrołęka, Wyższa Szkoła Administracji Publicznej, 2015, s. 31 38. Danuta Szewczyk-Kłos 12. Jubileusz 21-lecia Uniwersytetu Opolskiego, tekst oprac. zespół pracowników Biblioteki Głównej we współpr. z przedstawicielami wydziałów i jednostek Uniwersytetu Opolskiego pod kierunkiem Danuty Szewczyk-Kłos, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2015. 10.4. Seminaria, warsztaty, szkolenia W ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracownicy Biblioteki Głównej i bibliotek specjalistycznych uczestniczyli w szkoleniach i prezentacjach przeprowadzanych przez dostawców następujących baz danych i platform książek elektronicznych: EMIS Polska, Web of Science, ScienceDirect, Scopus i narzędzia Mendeley (szkolenie + warsztaty dla bibliotekarzy). Ponadto brali udział w: 1. Bożena Smentek, Barbara Orłowska, Dorota Wierzbicka-Próchniak Praktyczne aspekty zarządzania projektem finansowanym ze środków europejskich przez personel bibliotek szkół wyższych, organizator: Biblioteka Politechniki Poznańskiej, 25