Bernadeta Piecuch Konserwacja zabytków architektury i budownictwa w województwie pilskim w latach 1981-1999 Ochrona Zabytków 54/4 (215), 457-460 2001
BIAŁA (gm. Trzcianka) Oficyna zamkowa KONSERWACJA ZABYTKÓW ARCHITEKTURY I BUDOWNICTWA W W OJEW ÓDZTW IE PILSKIM W LATACH 1981-1999 Nr rej. A 157/324 z 21 X 1968 r. Usytuowana w parku, klasycystyczna, murowana, pokryta dachem mansardowym, zbudowana została ok. 1790 r. staraniem Radolińskich; rozbudowana w poi. XIX w. W 1991 r. osuszono budynek metodą elektroiniekcji oraz częściowo naprawiono dach. Inwestor: Zespól Szkół Rolniczych w Białej. BORUSZYN (gm. Połajewo) Kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Nr rej. A 164/425 z 29 XI 1968 r. Późnoklasycystyczny, wzniesiony w 1822 r., został rozbudowany o transept w 1850 r. Wyposażenie kościoła pochodzi z 1 poł. XIX w. W 1991 r. otynkowano elewacje, w 1. 1992-1994 zabezpieczono stemplami ugięty strop, a następnie przeprowadzono częściową wymianę więźby dachowej, założono pokrycie dachu z papy na deskowaniu, na które nałożono blachę cynkową, więźbę dachową zabezpieczono preparatem ognioochronnym i uporządkowano instalację na poddaszu. Inwestor: Parafia, z dofinansowaniem Generalnego Konserwatora Zabytków i Funduszu Kościelnego. CHODZIEŻ Dzwonnica przy kościele parafialnym p.w. św. Floriana Inwestor: Urząd Miasta w Chodzieży. CZARNKÓW Ratusz, plac Wolności 6 Biała. Oficyna zam kowa. Fot. B. Piecuch, 1995 Nr rej. A-260/1461 z 3 IV 1967 r. Budynek wzniesiony został ok. poł. XIX w. W 1. 1998-2000 przeprowadzono remont kapitalny obiektu dla potrzeb Urzędu Miejskiego w Czarnkowie, który obejmował następujące prace: remont więźby dachowej wraz z pokryciem dachówką ceramiczną karpiówką, remont i malowanie elewacji, wymianę stolarek okiennych, adaptację wnętrz oraz dobudowę nowego skrzydła. Dwór miejski, ul. Rybaki 28 Nr rej. A-168/429/Pi z 29 XI 1968 r. Dawny dwór Świniarskich, o formach klasycystycznych, wzniesiony został w 2 poł. XVIII w. W 1997 r. przeprowadzono remont i naprawę elewacji wraz z ich malowaniem farbami mineralnymi Sax-Oekosil. Inwestor: Urząd Miasta Czarnkowa, ZGM Czarnków. (Nie wpisana do rejestru zabytków). Wzniesiona przy kościele św. Floriana, pochodzącym z końca XV w., który po kilku przebudowach ma formę późnobarokową. Klasycystyczna, zbudowana została w 1840 r., przekształcona i podwyższona w 1862 i 1866 r.; hełm wykonany w 1. 1955-1956. W 1998 r. pomalowano elewacje farbami mineralnymi. C zarnków. R atusz. Fot. B. Piecuch, 1998 457
Czarnków, D awny dw ór Swinarskich po remoncie: a widok ogólny; b wejście. Fot. B. Piecuch, 1997 KUŹNICA CZARNKOWSKA (gm. Czarnków) Pałac Nr rej. A 226/1260 z 151 1971 r. Rezydencja późnoklasycystyczna zbudowana została jeszcze w XVIII w. Ok. 1840 r. dokonano gruntownej przebudowy pałacu i dostosowano ciąg oficyn mieszkalno-gospodarczych w linii głównego korpusu do nowych potrzeb. W 1. 1991-1993 rozpoczęto prace budowlano-konserwatorskie, przerwane z braku funduszy. Inwestor: osoba prywatna. LUBASZ (gm. Lubasz) Pałac Nr rej. A 95 z 31 I 1952 r. Obiekt wzniesiony został prawdopodobnie w 1756 r. przez ówczesnego właściciela Wojciecha Miaskowskiego, kasztelana po O leśnica. D w ór. Fot. B. Piecuch, 199S znańskiego i wojewodę kaliskiego, na miejscu wcześniej istniejącego dworu drewnianego. Po przebudowie prowadzonej w k. XVIII w. i po 1835 r., z inicjatywy nowych właścicieli Szułdrzyńskich, uzyskał formy klasycystyczne. Pałac zbudowany na rzucie litery L, jest parterowy, z wysokim podpiwniczeniem, o dachu naczółkowym krytym dachówką. W początku XIX w. (?) dostawiono do elewacji ogrodowej portyk kolumnowy i podcienia wsparte na dziewięciu toskańskich kolumnach. W 1911 r. budowlę powiększono o skrzydło południowe. W 1. 1981-1986 przeprowadzono remont obiektu obejmujący wykonanie zewnętrznej instalacji wodno-kanalizacyjnej, remont stropów w piwnicach, wzmacnianie fundamentów, ścian nośnych, remont więźby dachowej, przełożenie pokrycia dachu, wykonanie blacharek, remont i częściową wymianę stropów nad parterem i na poddaszu, wykonanie nowych instalacji wewnętrznych, wymianę stolarek okiennych, wykonanie nowych elewacji, remont wnętrz pałacu wraz ze sztukateriami i kominkami. W 1986 r. użytkownik obiektu PGR Brzeźno otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki dla Najlepszego Użytkownika Obiektu Zabytkowego. Inwestor: PGR Brzeźno z dofinansowaniem Generalnego Konserwatora Zabytków. OLEŚNICA (gm. Chodzież) Dwór tzw. stary Nr rej. A 152/233 z 9 IX 1968 r. Dwór Grudzińskich wzniesiono ok. 1800 r. Jest to budynek parterowy, z wysokim łamanym dachem czterospadowym, rozplanowany na rzucie prostokąta z sienią i salonem na osi. Po wybudowaniu w pobliżu przez von Königsmarkow, właścicieli majętności w poł. XIX w. nowej siedziby, dwór zamieniono na oficynę. Oba dwory usytuowane są w parku przechodzącym w naturalny las. Przez jakiś czas stary dwór stał opuszczony. W 1999 r. został nabyty przez prywatną osobę. Nowy właściciel zabezpieczył obiekt i rozpoczął remont więźby i pokrycia dachowego, wymienił instalację elektryczną, wodno-kanalizacyjną, grzewczą, przywrócił pierwotny układ wnętrz sieni i salonu oraz przeprowadził remont elewacji. Inwestor: właściciel. 458
SZAMOCIN Kościół ewangelicki, ob. katolicki p.w. św. św. Piotra i Pawła Nr rej. A 760 z 28 IX 1994 r. Kościół, posadowiony na centralnym placu miejskim, klasycystyczny, zbudowany w 1. 1827-1835, został rozbudowany pomiędzy 1879 a 1903 r.; w 1913 r. dobudowano wieże neoromańskie. Murowany, na kamiennej podmurówce, tynkowany, kryty dwuspadowym dachem z dachówki karpiówki, wieże kryte czterospadowymi daszkami, na narożach i szczycie sterczyny kryte blachą. We wnękach w dwóch kondygnacjach otw ory okienne: dolne prosto zamknięte, górne w kształcie koła doświetlające empory. Wieże czterokondygnacyjne, dobudowane po bokach elewacji frontowej, o podziałach horyzontalnych, w dwóch górnych kondygnacjach arkadowe otwory. W 1998 i 1999 r. pomalowano wnętrza wg proj. ks. kanonika M. Lewandowskiego. Inwestor: Parafia. TRZCIANKA Dom burmistrza, ob. Muzeum im. Wiktora Stachowiaka, ul. Żeromskiego 36a Nr rej. A 187/788 z 1 XII 1969 r. Dom o formach klasycystycznych zbudowany został w 1 poł. XIX w. W 1. 1993-1994 przełożono pokrycie dachowe, wykonano malowanie elewacji, podłączono budynek do sieci miejskiej centralnego ogrzewania. Inwestor: Muzeum Ziemi Trzcianeckiej z dofinansowaniem Generalnego Konserwatora Zabytków. WAŁCZ Dworek miejski, ob. Muzeum Ziemi Wałeckiej, ul. Pocztowa 14 Nr rej. A-51/497 z 25 XI 1965 r. Klasycystyczny dworek wzniesiony został w pocz. XIX w. W 1. 1980-1984 przeprowadzano remont kapitalny obiektu wraz z adaptacją na potrzeby Muzeum. W 1996 r. wykonano przełożenie dachu od strony podwórza, naprawę rynien i rur spustowych. Szamocin. Kościół p.w. ss. Piotra i Pawła. Fot. T. Łuczak, 1996 Inwestor: Muzeum Ziemi Wałeckiej z dofinansowaniem Generalnego Konserwatora Zabytków. ZŁOTÓW Kościół ewangelicki, ob. katolicki p.w. św. Stanisława Kostki, plac Kościuszki Nr rej. A 63/189 z 2 IV 1959 r. Klasycystyczny, trzynawowy, z wieżą na osi, usytuowany centralnie na dawnym rynku, zbudowany w 1. 1829-1831 prawdopodobnie wg proj. znakomitego architekta niemieckiego Karla Friedricha Schinkla. Murowany z cegły, tynkowany, z boniowaniem na całej elewacji imitującym ciosy kamienne, kryty dachem dwuspadowym z dachówki karpiówki. Wejścia do kościoła zdwojone, umieszczone we wnęce zamkniętej archiwoltą. Identyczne okno w elewacji prezbiterialnej. Elewacje boczne wypełniają 3 otwory okienne, zamknięte archiwoltami. Wnętrze pozbawione oryginalnego wyposażenia. W 1995 r. przeprowadzono restaurację wnętrza wieży i klatki schodowej oraz pom alow ano wnętrza kościoła. Inwestor: Parafia. Zamek, pl. Zamkowy 14 Nr rej. A-64/504 z 25 XI 1965 r. Zamek wzniesiony został dla ówczesnych właścicieli dóbr Dzia- Trzcianka. D om burm istrza ob. M uzeum im. W iktora Stachow iaka. Fot. B. Piecuch, 2 00 0 459
Zlotów. Zamek. Fot. I. Błaszczyk, 1993 łyńskich w XVIII w. na miejscu dawnego zamku Grudzińskich. Zlotów był wtedy ośrodkiem rozległych dóbr złotowsko-krajeńskich. Zamek przebudowano w 1. 30. XIX w., dla nowych właścicieli Hohenzollernów w stylu klasycystycznym z elementami neogotyku, prawdopodobnie wg proj. Karla Friedricha Schinkla. Po II wojnie światowej jest użytkowany przez nadleśnictwo. Murowany z cegły, tynkowany, kryty dachem dwuspadowym, z dostawioną do elewacji frontowej na osi trzykondygnacyjną wieżą. W 1985 r. wymieniono pokrycia dachowe z dachówki karpiówki, wymieniono stolarkę okienną, powiększono otwory w świetle muru w budynku gospodarczym. W 1994 r. wyremontowano dach i zwieńczenie wieży, częściowo wymieniono stolarkę. Inwestor: Nadleśnictwo Złotów. Bernadeta Piecuch 460