Co w praktyce wynika ze zmiany, począwszy od 1 listopada 2008 r., warunków zwolnień z kas fiskalnych z tytułu świadczenia określonych usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej? Mimo iż w gminie nie ma ryzyka ukrywania obrotu na rzecz ludności, co było celem wprowadzenia kas rejestrujących, to jednak nie ma wobec nich zastosowania całkowite zwolnienie od tych kas. Stąd pojawiające się problemy w gminie z kasami. Problemy te dotyczą w szczególności następujących kwestii: czy na gminie ciąży obowiązek stosowania kas rejestrujących od 1 listopada 2008 r. od wynajmu nieruchomości? Czy zapłata za pośrednictwem rachunku bankowego zwalnia gminę od kas rejestrujących? Czy odsetki od pożyczek mieszkaniowych muszą być ewidencjonowane w kasie? Czy dotyczy to również darowizn, upominków i nagród dla różnych delegacji? Co z opłatami administracyjnymi? Na te pytania odpowiadamy poniżej. Zwolnienia z kas fiskalnych przy wynajmie nieruchomości Począwszy od 1 listopada 2008 r. zmieniają się warunki zwolnień z kas fiskalnych z tytułu świadczenia na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych ośmiu rodzajów usług, w tym: - wynajmu nieruchomości (dotyczy nieruchomości zarówno mieszkalnych, jak i niemieszkalnych) oraz - krótkotrwałego zakwaterowania (np. w pokojach gościnnych), - obsługi nieruchomości na zlecenie. Mianowicie po to, aby podatnik VAT nie musiał pobieranego czynszu z tytułu świadczenia usług wynajmu ewidencjonować w kasie rejestrującej, musi je zafakturować. 1 / 9
Warunek fakturowania obejmuje ww. usługi, które zostały następująco opisane w wykazie towarów zwolnionych od ewidencjonowania za pośrednictwem kas rejestrujących: 1. usługi w zakresie wynajmowania nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 70.2) - których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą; 2. usługi krótkotrwałego zakwaterowania pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem usług hotelarskich i turystycznych (PKWiU ex 55.23.15) - których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą; 3. usługi obsługi nieruchomości świadczone na zlecenie (PKWiU 70.3) - których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturą. Przy czym w zakres usług wynajmowania nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 70.2) wchodzą: - usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek (w tym: budynków mieszkalnych, mieszkań oraz miejsc lokalizacji ruchomych domów mieszkalnych (PKWiU 70.20.11), - usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze niemieszkalnym, na własny rachunek (w tym: obiektów przemysłowych, budynków administracyjnych i użytku publicznego, budynków handlowo-usługowych, garaży i miejsc do parkowania pojazdów, nieruchomości leśnych lub rolniczych) - PKWiU 70.20.12 Natomiast w zakres usług obsługi nieruchomości świadczonych na zlecenie (PKWiU 70.3) wchodzą: - usługi agencji nieruchomości świadczone na zlecenie (PKWiU 70.31), - usługi pośrednictwa w sprzedaży budynków mieszkalnych i gruntów przyległych (PKWiU 70.31.11), - usługi wyceny budynków mieszkalnych i gruntów przyległych (PKWiU 70.31.11-00.20), 2 / 9
- usługi pośrednictwa w sprzedaży wolnych terenów pod zabudowę mieszkalną (PKWiU 70.31.12), - usługi wyceny wolnych terenów pod zabudowę mieszkalną (PKWiU 70.31.12-00.20), - usługi pośrednictwa w sprzedaży budynków niemieszkalnych i gruntów przyległych (PKWiU 70.31.13), - usługi wyceny budynków niemieszkalnych i gruntów przyległych (PKWiU 70.31.14), - usługi pośrednictwa w sprzedaży wolnych terenów pod zabudowę niemieszkalną oraz terenów nie przeznaczonych pod zabudowę (np. tereny rolnicze, leśne) (PKWiU 70.31.13-00.20), - usługi wyceny wolnych terenów pod zabudowę niemieszkalną oraz terenów nie przeznaczonych pod zabudowę, np. tereny rolnicze, leśne (PKWiU 70.31.14-00.20), - usługi w zakresie zarządzania nieruchomościami, świadczone na zlecenie (PKWiU 70.32), - usługi zarządzania nieruchomościami mieszkalnymi, świadczone na zlecenie (PKWiU 70.32.11-00), - usługi w zakresie zarządzania nieruchomościami niemieszkalnymi, świadczone na zlecenie (PKWiU 70.32.12). W ww. kategoriach usług, aby podatnik świadcząc je na rzecz ludności mógł skorzystać od 1 listopada 2008 roku ze zwolnienia od ewidencjonowania ich w kasie rejestrującej, musi te usługi (a właściwie opłaty pobierane z tytułu ich świadczenia) bezwzględnie zafakturować. Począwszy zatem od 1 listopada 2008 roku, w całym zakresie świadczenia tych usług objętych ww. pozycjami podatnik musi przyjąć zasadę ich dokumentowania przy pomocy imiennej faktury. Oznacza to, że w sytuacji, w której podatnik nie przyjmie zasady dokumentowania każdego przypadku świadczenia ww. rodzajów usług na rzecz ludności przy pomocy imiennej faktury, będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących na ogólnych zasadach. 3 / 9
Uwaga! Jest jeszcze inna podstawa do zwolnień z kas rejestrujących z tytułu świadczenia ww. usług. Mianowicie, jeśli zapłatę czynszu i innych należności związanych z wynajmem podatnik przyjmuje za pośrednictwem poczty lub banku, zwolnienie od kas także przysługuje. Ta druga podstawa do zwolnień z kas rejestrujących wynika z poz. 38 załącznika do rozporządzenia. Brzmienie tej pozycji 38 jest następujące: Świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika pod warunkiem, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła (nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych usług przed dniem 1 lipca 2008 r.). Przykład Gmina wynajmuje lokale mieszkalne i użytkowe. Czy musi zakupić kasę rejestrującą od 1 listopada 2008 roku, której do tej pory nie musiała posiadać? Nie. Zwolnienie nadal będzie jej przysługiwać, jeśli każdą tego rodzaju usługę zafakturuje. Gmina ma też jeszcze inną podstawę do zwolnień z kas rejestrujących z tytułu świadczenia tych usług. Mianowicie, jeśli zapłatę czynszu i innych należności związanych z wynajmem przyjmuje ona za pośrednictwem poczty lub banku. 4 / 9
Zapłata za pośrednictwem rachunku bankowego Pytanie: czy podany niżej wykaz czynności gminy mieści się w ramach poz. 1-46 załącznika do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących i tym samym czy jest on objęty zwolnieniem przedmiotowym z kas rejestrujących? Chodzi o sytuacje, gdy całość zapłaty za sprzedaż nw. towarów i świadczenie nw. usług odbywa się tylko i wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego (oczywiście za wyjątkiem czynności nieodpłatnych). Przedmiotowe czynności obejmują: - sprzedaż nieruchomości gruntowych i lokalowych, - dzierżawę gruntów, - dzierżawę nieruchomości, - sprzedaż towarów używanych, - usługi mieszkaniowe (czynsze), - usługi mieszkaniowe (c.o.), - przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności na wniosek, - opłaty za korzystanie z telefonów służbowych, - częściową odpłatność z ZFŚS za bilety wstępu do kina, teatru na rzecz pracowników i ich rodzin, - nagrody, upominki i darowiznę towarów na potrzeby reprezentacji, promocji na potrzeby konkursów, - odsetki od pożyczek mieszkaniowych. Szczególne wątpliwości budzi opłata za korzystanie z dostępu do internetu w sytuacji, gdy osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej mieszka w tym samym budynku, gdzie mieści się urząd gminy i nie ma własnego numeru, żeby się podłączyć oraz będzie obciążana przez gminę za korzystanie z dostępu do sieci. 5 / 9
W podanym wykazie czynności jedynie sprzedaż towarów używanych" nie będzie korzystać ze zwolnienia przedmiotowego od kas rejestrujących, objętych poz. 1-33 załącznika do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących. Jeśli jednak dostawa tych towarów będzie następowała na rzecz własnych pracowników, to takie zwolnienie będzie przysługiwać i będzie ono wynikało z poz. 34 tego załącznika. Poza tym trzeba liczyć, czy obrót z tego tytułu nie przekroczy w ciągu roku kwoty 40.000 zł (np. przy sprzedaży używanego samochodu osobowego łatwo przekroczyć taki pułap). Potem taki obowiązek się pojawi i już obrót z tych rzeczy używanych trzeba rejestrować w kasie. A zatem pojawi się konieczność jej zakupu. Pozostałe, tj. wszystkie bez wyjątku czynności będą objęte poz. 1-46. Także budząca szczególną wątpliwość opłata za internet, którą podobnie jak opłaty za korzystanie z telefonów służbowych należy zaklasyfikować do usług telekomunikacyjnych, korzystających ze zwolnienia przedmiotowego od kas rejestrujących. A to z tytułu wymienienia tych usług w poz. 13 załącznika do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących. Odsetki od pożyczek mieszkaniowych z ZFŚS Pytanie: czy otrzymywane od pracowników gminy odsetki od pożyczek mieszkaniowych z ZFŚS są zwolnione od stosowania kas rejestrujących w gminach? 6 / 9
Uzyskiwany od pracowników gminy, czyli od osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, obrót w postaci odsetek od pożyczek mieszkaniowych z ZFŚS nie jest obrotem z działalności w zakresie pośrednictwa finansowego. I nie musi być ewidencjonowany w kasie (w ogóle nie dotyczy tych odsetek problem ewidencjonowania w kasie). Tak bowiem stwierdził NSA w wyroku z 2 września 2008 r. (I FSK 1076/ 07): Jeżeli podatnik VAT pożycza pracownikom pieniądze z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na cele mieszkaniowe i pobiera 1 proc. odsetki, to czynności te nie mieszczą się w zakresie jego działalności gospodarczej i odpłatnego świadczenia usług pośrednictwa finansowego. Zatem nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT. Jednocześnie nie są także czynnościami zwolnionymi od tego podatku jako usługa wymieniona w pozycji 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT. Pracodawca jedynie administruje funduszem, co nie jest formą jego działalności gospodarczej. Nie ma pełnej swobody w dysponowaniu środkami funduszu, wykonuje tylko obowiązki, które nakładają na niego przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Tak więc czynności te nie mieszczą się w ramach prowadzonej przez podatnika VAT działalności gospodarczej i nie muszą być wykazywane w deklaracji VAT-7. Organy podatkowe jednak przyjmują, iż obrót ten (odsetki od pożyczek z ZFŚS) mieści się w wykazie czynności zwolnionych od ewidencjonowania za pośrednictwem kas rejestrujących (poz. 14 załącznika do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących). Niezależnie jednak od tego, czy jest to obrót czy nie, i tak gmina nie musi ewidencjonować go w kasie. Darowizny, upominki, nagrody dla różnych delegacji 7 / 9
Pytanie: czy nieodpłatne przekazanie sprzętu z paragrafu 4 ust. 1 pkt 5, 6 i 7 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących przy okazji różnych darowizn, nagród, upominków dla różnych delegacji, które podejmuje gmina, rodzi obowiązek wprowadzenia kas rejestrujących w gminach? Jeżeli gmina będąca zarejestrowanym podatnikiem VAT, która do tej pory nie wprowadziła kas rejestrujących, będzie w II półroczu 2008 roku dokonywać jakichkolwiek czynności nieodpłatnych z art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT objętych poz. 45 załącznika do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, to nie straci ona prawa do zwolnienia z tych kas. Nadal z tego zwolnienia może korzystać na mocy dodanego do paragrafu 4 ust. 2. Dotyczy to w szczególności nieodpłatnego przekazania w formie darowizn, nagród, upominków dla różnych delegacji: - sprzętu radiowego, telewizyjnego, telekomunikacyjnego lub fotograficznego (z nielicznymi wyjątkami), - wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali (wyłączonych ze zwolnień podmiotowych od VAT, wymienionych w załączniku do rozporządzenia w sprawie m.in. listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług), - nagranych, z zapisanymi danymi lub zapisanymi pakietami oprogramowania komputerowego (w tym również sprzedawanymi łącznie z licencją na użytkowanie): płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridży. Opłaty administracyjne 8 / 9
Pytanie: czy nw. opłaty mieszczą się w załączniku do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących i tym samym czy są one zwolnione z ewidencjonowania ich w kasach rejestrujących? Mianowicie chodzi o opłaty: - planistyczne, - adiacenckie, - za zajęcie pasa drogowego, - za udostępnianie danych jednostkowych, - za sporządzenie kopii różnych dokumentów, - za wyrobienie dowodów osobistych, - za wpis do ewidencji działalności gospodarczej, - za wydanie zezwolenia na sprzedaż alkoholu, - za odpłatne udostępnianie specyfikacji istotnych warunków zamówienia publicznego, - za trwały zarząd, - za przekształcenie prawa wieczystego użytkowania w prawo własności na mocy decyzji. Wszystkie ww. opłaty mieszczą się w załączniku do rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących. Mianowicie są to usługi administracji publicznej (poz. 24). Zatem wszystkie one są zwolnione od stosowania kas rejestrujących. 9 / 9