Europejski System Transferu Osiągnięć w Kształceniu i Szkoleniu Zawodowym Warszawa 17 czerwca 2013 r. Horacy Dębowski Zespół Ekspertów ECVET
Plan prezentacji 1. Zmiany na rynku pracy kontekst prac nad systemem ECVET oraz Europejską Ramą Kwalifikacji 2. Krótka historia prac nad ECVET 3. ECVET założenia (specyfikacje techniczne) 4. W kierunku ECVET - zmiany w polskim systemie kształcenia i szkolenia zawodowego 2
Zmiany na rynku pracy wzrost znaczenia kapitału ludzkiego Rozwój technologii i zmiany na rynku produktu Globalizacja Zmiany demograficzne 3
Niedopasowanie umiejętności pracowników do wymagań pracodawców Pomimo korzyści z wysokiej jakości kapitału ludzkiego (poziom jednostki, przedsiębiorstwa, gospodarki) skala inwestycji w kapitał ludzki poniżej społecznego optimum. Pomimo wysokiego poziomu bezrobocia (nie tylko) w Europie, wielu przedsiębiorców stwierdza, że ma problemy ze znalezieniem pracowników o odpowiednich umiejętnościach Raport Manpower: 34 proc. pracodawców ma taki problem Polska (wg. różnych badań ok. 40 proc.) 4
Bariery w uczeniu się (inwestowaniu w kapitał ludzki) Finansowe Niefinansowe (o charakterze informacyjnym lub wynikających z niedostosowania oferty edukacyjnej do potrzeb osób uczących się) kompetencje pracowników są trudne do zweryfikowania przez pracodawców nawet jeśli dane umiejętności są rozpoznawane na rynku pracy a ich zdobycie przynosi wymierne korzyści, to nie zawsze jest to widoczne dla potencjalnych uczestników szkoleń uczestnikom szkoleń może być trudno znaleźć instytucję edukacyjną gwarantującą wysoki poziom usług lub wybrać właściwy dla siebie program szkoleniowy niedostateczną łączność pomiędzy sektorami edukacji zawodowej, wyższej oraz pozaformalnej, a także niewielką elastyczność wewnątrz tych sektorów - Wydłuża i utrudnia to dochodzenie przez uczących się do kwalifikacji - osoby chcące uzyskać daną kwalifikację muszą powtarzać ten sam (lub podobny) program nauczania oraz często potwierdzać już osiągnięte efekty uczenia się, natomiast rzadko kiedy mają możliwość na potwierdzenie kompetencji uzyskanych w toku edukacji pozaformalnej lub w miejscu pracy, choć niejednokrotnie efekty uzyskane w ten sposób są bardziej wartościowe od uzyskanych w toku nauki szkolnej. 5
Znaczenie systemu kwalifikacji jako narzędzia polityki na rzecz uczenia się przez całe życie System kwalifikacji jako instrument polityki na rzecz uczenia się przez całe życie Rama kwalifikacji jako narzędzie integrujące system kwalifikacji rekomendacje OCED, ILO. 130 krajów na świecie wdrożyło lub pracuje nad wdrożeniem ram kwalifikacji (m.in. Francja, UK, Australia) OECD systemy przenoszenia i akumulowania osiągnięć jeden z najsilniejszych mechanizmów systemy kwalifikacji wspierających inwestowanie w kapitał ludzki Wdrożenie ram kwalifikacji rekomenduje UE Zalecenie PE i Rady w sprawie ERK Wdrożenie systemu ECVET rekomenduje UE Zalecenie PE i Rady w sprawie ECVET 6
Prace nad systemem ECVET i Europejską Ramą Kwalifikacji Deklaracja kopenhaska (2002 r.) Pierwszy dokument UE, w którym podkreśla się potrzebę rozwijania na poziomie europejskim ram kwalifikacji (ram odniesienia) oraz systemu akumulowania i przenoszenia osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym The Ministers recommend: ( ) investigating how transparency, comparability, transferability and recognition of competences and/or qualifications, between different countries and at different levels, could be promoted by developing reference levels, common principles for certification, and common measures, including a credit transfer system for vocational education and training. uwaga dot. tłumaczenia 7
Prace nad ECVET, cd. Utworzenie grupy roboczej ds. ECVET (technical working group on ECVET) - 2002 rok Utworzenie grupy roboczej ds. ERK - 2004 rok Pierwsza wersja technicznych specyfikacji ECVET czerwiec 2005 roku Publikacja ERK (pierwszej wersji do konsultacji) lipiec 2005 roku dwa miesiące wcześniej przyjęcie Framework of Qualifications for the European Higher Education Area komunikat z Bergen. Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ERK dla uczenia się przez całe życie 2008 rok Zalecenie PE i Rady w sprawie ECVET 2009 rok Zalecenie PE i Rady w sprawie walidacji 2012 rok 8
Zalecenie PE i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) przedstawia ECVET w perspektywie polityk UE, w tym europejskich ram kwalifikacji określa cele ECVET definiuje najważniejsze pojęcia przedstawia zasady stosowania ECVET i specyfikacje techniczne
Cele ECVET Wspieranie mobilności edukacyjnej i zawodowej Wspieranie inwestowania w kapitał ludzki (uczenie się przez całe życie)
Cele ECVET, cd. przenoszenie i akumulowanie osiągnięć (ocenionych efektów uczenia się) w celu łatwiejszego uzyskania określonej kwalifikacji, walidację (uznawanie) efektów uczenia się osiąganych w ramach pozaformalnego i nieformalnego uczenia się, tworzenie elastycznych i zindywidualizowanych ścieżek kształcenia, zrozumienie efektów uczenia się, które są potwierdzane przez poszczególne kwalifikacje, zrozumienie systemów kwalifikacji w obszarze edukacji zawodowej w krajach członkowskich UE.
Kluczowe pojęcia: osiągnięcia Osiągnięcia (ang. credits) - zbiór efektów uczenia się uzyskanych przez osobę uczącą się, które zostały ocenione i mogą być akumulowane do celów uzyskania kwalifikacji lub transferowane do innych programów kształcenia/uczenia się lub do innych kwalifikacji. Osiągnięcia mogą odpowiadać efektom uczenia się zawartym w jednej lub w kilku jednostkach efektów uczenia się. Mogą także odpowiadać mniejszym częściom kwalifikacji (jeżeli zostały one ocenione).
Kluczowe pojęcia: efekty uczenia się oznaczają stwierdzenie tego, co uczący się wie, co rozumie i potrafi wykonać po ukończeniu procesu uczenia się, ujęte w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji.
Kluczowe pojęcia: jednostka efektów uczenia się oznacza składnik kwalifikacji, będący spójnym zbiorem wiedzy, umiejętności i kompetencji, który może podlegać ocenie i walidacji;
Kluczowe pojęcia: kwalifikacja oznacza formalny wynik procesu oceny i walidacji uzyskany w efekcie stwierdzenia przez właściwą instytucję, że osiągnięte przez daną osobę efekty uczenia się są zgodne z określonymi standardami; Uwaga: zawód szkolny to kwalifikacja
Techniczne aspekty (wybrane elementy) funkcjonowania ECVET Efekty uczenia się Jednostki efektów uczenia się Akumulowanie Transfer (przenoszenie) Punkty ECVET
Dlaczego efekty uczenia się są tak ważne? zwiększają przejrzystość kwalifikacji i dają większość możliwość porównywania ich ze sobą ułatwiają potwierdzanie efektów uczenia się osiągniętych w systemie edukacji pozaformalnej (a przez to ma istotne znaczenie dla łatwości i szybkości zdobywania kwalifikacji) ułatwiają weryfikację treści i metod kształcenia
Znaczenie jednostek efektów uczenia się zwiększają elastyczność procesu uzyskiwania kwalifikacji, (akumulowanie oraz przenoszenie pomiędzy różnymi kwalifikacjami (programami kształcenia). pozwala to uczącym się decydować w większym stopniu o tempie, czasie i miejscu zdobywania kwalifikacji wspomagają proces walidacji efektów uczenia się uzyskanych na drodze edukacji pozaformalnej i nieformalnego uczenia się.
Przenoszenie (transfer) Proces przenoszenia osiągnięć (ocenionych efektów uczenia się) polega na uznawaniu przez podmiot nadający kwalifikację efektów uczenia się, stanowiących składniki wymagań dla tej kwalifikacji, które zostały potwierdzone przez inne podmioty. Oznacza to, że instytucja walidująca honoruje te osiągnięcia, które zostały już wcześniej poddane procesowi walidacji przez inne ciało (instytucję).
Przenoszenie (transfer), cd. Może być związane z mobilnością (np. w celu zdobycia kwalifikacji, przenoszone są osiągnięcia uzyskane w innym kraju) lub z przekwalifikowaniem (w celu zdobycia kwalifikacji przenoszone są osiągnięcia wyodrębnione w innej kwalifikacji). W ten sposób system ECVET pozwala unikać powtarzania tego samego (lub podobnych) programu nauczania i eliminuje wielokrotne potwierdzanie już osiągniętych efektów uczenia się. Znaczenie zawierania porozumień oraz tworzenia partnerstw i sieci instytucji w celu wspierania procesu przenoszenia osiągnięć.
Przenoszenie (transfer) osiągnięć, cd Instytucja goszcząca (przyjmująca) Porozumienie o programie zajęć 1 Instytucja macierzysta (wysyłająca) Nabycie wiedzy, umiejętności i kompetencji przez ucznia 2 Uznanie i akumulacja efektów uczenia się 7 Ocena efektów uczenia się 3 Walidacja osiągnięć 6 Przyznanie osiągnięć odpowiadające efektom uczenia się (credits) 4 Zapisanie osiągnięć w indywidualnym wykazie osiągnięć 5 Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Kwalifikacja Punkty ECVET Liczbowe źródło informacji o kwalifikacjach i jednostkach 1 rok formalnego kształcenia = 60 punktów ECVET 75 punktów ECVET Jednostka efektów uczenia się Jednostka efektów uczenia się Jednostka efektów... 40 punktów 20 punktów 15 punktów
Zmiany w polskim systemie oświaty w obszarze edukacji zawodowej. Kwalifikacje opisane językiem efektów uczenia się (W,U,K) Zawód jako kwalifikacja złożona. Kwalifikacje składające się z jednostek efektów uczenia się Przenoszenie i akumulowanie Możliwość walidacji efektów uzyskanych w kontekście pozaformalnym i nieformalnym
Akumulowanie - zawód jako kwalifikacja złożona Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych Montaż i konserwacja instalacji elektrycznych Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych Świadectwo ukończenia odpowiedniego typu szkoły Świadectwo ukończenia odpowiedniego typu szkoły Świadectwo ukończenia odpowiedniego typu szkoły ELEKTROMECHANIK ELEKTRYK TECHNIK ELEKTRYK
Źródło: KOWEZiU Przenoszenie osiągnięć
Przenoszenie, akumulowanie, walidowanie w polskim VET Kwalifikacyjny kurs zawodowy i egzamin w OKE Liceum dla dorosłych Eksternistyczny egzamin zawodowy Świadectwo ukończenia liceum dla dorosłych Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej Świadectwo ukończenia liceum ogólnokształcącego
Dziękuję za uwagę. Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
Przykłady projektów i dokumentów, źródła informacji. http://www.ecvet-team.eu/ Publikacje dotyczące funkcjonowania ECVET, m.in.: Treść Zalecenia dot. ECVET Przewodnik użytkownika cz. 1. Pytania i odpowiedzi Przewodnik użytkownika cz. 2. ECVET w mobilności Przewodnik użytkownika cz. 3. Informacje o seminariach, warsztatach. http://www.adam-europe.eu/adam/thematicgroup/ecvet Baza projektów LdV wykorzystujących ECVET Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl
http://www.ecvet-projects.eu/ W zakładce projects opis i informacje na temat zakończonych i trwających projektów ECVET W zakładce tool box m.in. przykłady i wzory dokumentów porozumienia o współpracy i porozumienia o programie zajęć, ale także informacje o opisywaniu kwalifikacji przy pomocy efektów uczenia się, nadawaniu punktów ECVET, projektowaniu jednostek efektów uczenia się oraz roli instytucji we współpracy w dotychczas przeprowadzonych projektach. http://www.cedefop.europa.eu/en/about-cedefop/projects/european-creditsystem-for-vocational-education-and-training/index.aspx Szeroki wachlarz materiałów od teoretycznych opracowań po analizy rozwoju ECVET w poszczególnych krajach Zespół Ekspertów ECVET www.eksperciecvet.org.pl