FIZYKA karty pracy klasa 3 gimnazjum Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2012
ZADANIA WYRÓWNUJĄCE Zadanie 1. (1) Uzupełnij poniższe zdania, tak aby były prawdziwe. W każdym zdaniu zaznacz litery przyporządkowane odpowiednim informacjom. 1.1. Na tłustej powierzchni patelni woda tworzy kuliste krople, ponieważ siły A / B działające między drobinami wody są C / D niż siły A / B działające między drobinami wody i drobinami tłuszczu. A. spójności B. przylegania C. mniejsze D. większe 1.2. Powierzchnia wody w szklance jest zakrzywiona w pobliżu ścianek szklanki, ponieważ siły przylegania działające między drobinami A / B są C / D niż siły spójności działające między drobinami A / B. A. wody B. wody i drobinami szkła C. mniejsze D. większe Wszystkie substancje są zbudowane z drobin, które na siebie oddziałują. Siły wzajemnego oddziaływania drobin tej samej substancji nazywamy siłami spójności, a siły wzajemnego oddziaływania drobin różnych substancji siłami przylegania. Zadanie 2. (3) Drewniany klocek o masie 20 g pływa w wodzie (rysunek). Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. 2.1 Ciężar tego klocka wynosi 0,2 N. P / F 2.2 Gęstość klocka jest równa gęstości wody. P / F 2.3 Siła wyporu działająca na klocek jest równa 0,2 N. P / F 2.4 Gdy na pływający klocek położymy drugi taki sam klocek, to siła wyporu działająca na klocki wzrośnie dwukrotnie. P / F Na pływające ciało działają dwie siły (siła ciężkości i siła wyporu), które się równoważą. 2 WRZESIEŃ 2012
Zadanie 3. (3) Na wykresie przedstawiono zależność energii potencjalnej ciężkości książki od wysokości tej m książki nad podłogą. Do obliczeń przyjmij, że g = 10 2. s Uzupełnij poniższe zdania, tak aby były prawdziwe. Wpisz w każdą lukę odpowiednią liczbę. 3.1. Masa książki wynosi kg. 3.2. Energia potencjalna książki na wysokości 20 cm jest równa J. 3.3. Praca wykonana podczas podnoszenia książki o 0,5 m wynosi J. 3.4. Energię potencjalną równą 75 J będzie miała książka na wysokości m. Energię potencjalną ciężkości ciała obliczamy z wzoru: E p = mgh, gdzie m masa ciała, g przyspieszenie ziemskie, h wysokość nad podłożem. Zadanie 4. (5) Najbardziej znanymi odmianami alotropowymi węgla są grafit i diament. Różnią się między sobą własnościami fizycznymi. Grafit jest nieprzezroczysty, czarny i można nim rysować. g Diament jest przezroczysty i bardzo twardy. Gęstość grafitu wynosi około 2,1 cm 3, a diamentu g około 3,5 cm 3. Uzupełnij poniższy tekst, tak aby zdania były prawdziwe. Diament i grafit to A / B pierwiastek chemiczny. Diament i grafit jest zbudowany z C / D drobin. Różna gęstość diamentu i grafitu jest spowodowana E / F drobin diamentu i drobin grafitu. A. inny B. taki sam C. różnych D. takich samych E. inną masą F. innym ułożeniem Gęstość jest wielkością charakterystyczną dla danej substancji i stałą w określonej temperaturze. O gęstości ciała decyduje masa drobin tworzących ciało oraz ich ułożenie. WRZESIEŃ 2012 3
Zadanie 5. (7) Uczniowie wykonali doświadczenie. Gładką deskę o długości 2 m ustawili pod pewnym kątem do poziomu. Zmierzyli kilkakrotnie czas ruchu stalowej kulki staczającej się z najwyższego punktu deski. Następnie deskę ustawili pod większym kątem niż poprzednio i ponownie zmierzyli kilkakrotnie czas staczania kulki (rysunki). Pomiary zanotowali w tabeli. Nachylenie deski względem poziomu Długość drogi przebytej przez kulkę (m) Średni czas ruchu kulki (s) około 30 2 0,9 około 60 2 0,7 Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi, korzystając z informacji zamieszczonych na rysunkach i zawartych w tabeli. Jakie wnioski mogli sformułować uczniowie po wykonaniu doświadczenia? A. Kulka poruszała się ruchem jednostajnym. B. Kulka poruszała się ruchem jednostajnie przyspieszonym. C. Kulka poruszała się z takim samym przyspieszeniem, niezależnie od kąta nachylenia deski do poziomu. D. Kulka poruszała się z większym przyspieszeniem po desce ustawionej pod większym kątem do poziomu. E. Kulka osiągnęła taka samą prędkość, niezależnie od kąta nachylenia desek. F. Kulka osiągnęła większą prędkość, gdy poruszała się po desce ustawionej pod większym kątem. Ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym, gdy działa na niego stała siła wypadkowa. Ciało porusza się z większym przyspieszeniem, gdy działa na niego większa siła wypadkowa. 4 WRZESIEŃ 2012
ZADANIA UTRWALAJĄCE Zadanie 1. (1) 1.1. Uzupełnij poniższe zdanie, tak aby było prawdziwe. Suche włosy A / B, ponieważ odległości między sąsiednimi włosami są na tyle C / D, że siły wzajemnego przyciągania między drobinami sąsiednich włosów są bardzo E / F. A. sklejają się B. nie sklejają się C. małe D. duże E. małe F. duże 1.2. Uzupełnij poniższy tekst, tak aby zdania były prawdziwe. Mokre włosy A / B, ponieważ przestrzenie między sąsiednimi włosami wypełniają drobiny wody. Odległości między drobinami wody i drobinami włosów są na tyle C / D, że E / F między nimi siły międzycząsteczkowe. A. sklejają się B. nie sklejają się C. małe D. duże E. działają F. nie działają Zadanie 2. (3) Kulkę zawieszono na siłomierzu. Siłomierz wskazał 2 N. Następnie, nie zdejmując kulki z siłomierza, zanurzono ją całkowicie w wodzie. Siłomierz wskazał 1,8 N. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. 2.1 Masa kulki wynosiła 20 g. P / F 2.2 Siła wyporu wody działająca na kulkę wynosiła 0,2 N. P / F 2.3 Kulka odczepiona z siłomierza utonęła w wodzie. P / F 2.4 Gęstość kulki była większa niż gęstość wody. P / F WRZESIEŃ 2012 5
Zadanie 3. (3) Na wykresie przedstawiono zależność energii kinetycznej od czasu swobodnego spadania m kamyka z wysokości 20 m. Do obliczeń przyjmij, że g = 10 2. s Uzupełnij poniższe zdania, tak aby były prawdziwe. Wpisz w każdą lukę odpowiednią liczbę. 3.1. Kamyk spadał s. 3.2. Energia kinetyczna kamyka w momencie uderzenia o podłoże wynosiła J. 3.3. Prędkość kamyka w momencie uderzenia o ziemię wynosiła s m. 3.4. W połowie czasu spadania energia potencjalna kamyka była równa J. 3.5. Masa kamyka wynosiła kg. Zadanie 4. (5) Większość ogrzewanych substancji zwiększa swoją objętość. Woda jest substancją, która wykazuje anomalną rozszerzalność polegającą na tym, że woda ogrzewana od 0 C do 4 C zmniejsza swoją objętość. Dopiero powyżej 4 C woda zaczyna zwiększać swoją objętość. Na wykresie pokazano zależność objętości wody od temperatury. 6 WRZESIEŃ 2012
Uzupełnij poniższy tekst, tak aby zdania były prawdziwe. Podczas ogrzewania A / B wody najpierw rośnie, a później maleje. Ogrzewanie wody zmienia C / D. Nie ma jednak wpływu na E / F. A. objętość B. gęstość C. masę drobin D. odległości między drobinami E. masę wody F. wielkość sił spójności Zadanie 5. (7) Uczniowie wykonali doświadczenie. Z balkonu upuścili na ziemię stalową kulkę. Najpierw zmierzyli wysokość, z jakiej ją upuścili. Następnie kilku uczniów zmierzyło czas jej spadania. Doświadczenie powtórzyli, upuszczając kulkę z balkonu znajdującego się na wyższej kondygnacji. Wyniki zanotowali w tabeli. Wysokość nad ziemią (m) Średni czas spadania kulki (s) 6 1,1 12 1.6 Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi, korzystając z informacji zawartych w tabeli. Jakie wnioski mogli sformułować uczniowie po wykonaniu doświadczenia? A. Kulka spadała ruchem jednostajnym. B. Kulka spadała ruchem jednostajnie przyspieszonym. C. Kulka spadała z takim samym przyspieszeniem, niezależnie od wysokości, z jakiej została upuszczona. D. Kulka poruszała się z większym przyspieszeniem, gdy została upuszczona z większej wysokości. E. Kulka osiągnęła taką samą prędkość, niezależnie od wysokości, z jakiej spadała. F. Kulka osiągnęła większą prędkość, gdy spadała z większej wysokości. WRZESIEŃ 2012 7
ZADANIA ROZWIJAJĄCE Zadanie 1. (1) Uzupełnij poniższy tekst, tak aby zdania były prawdziwe. 1.1. Na mokre ręce A / B nałożyć rękawiczki, ponieważ między rękawiczkami a skórą znajduje się woda, która powoduje, że odległości między drobinami są C / D i dlatego siły międzycząsteczkowe E / F rękawiczek do skóry. 1.2. Na suche ręce A / B nałożyć suche rękawiczki, ponieważ odległości między drobinami rękawiczki i skóry są C / D i siły międzycząsteczkowe E / F rękawiczek do skóry. A. można łatwo B. trudno C. małe D. duże E. powodują przyleganie F. nie powodują przylegania Zadanie 2. (3) Dwa prostopadłościenne klocki o jednakowej objętości wykonano z różnych substancji. Jeden klocek umieszczono w naczyniu z wodą, a drugi w naczyniu z olejem (rysunki). Zanurzenia kg kg klocków w cieczach były jednakowe. Gęstość wody wynosi 1000 m 3, a oleju 900 m 3. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. 2.1 Ciężar klocka I był większy niż klocka II. P / F 2.2 Na klocek I działała większa siła wyporu niż na klocek II. P / F 2.3 Gdy w oleju umieszczono klocek I, to jego zanurzenie nie zmieniło się. P / F 2.4 Gęstość klocka I wynosiła 500 m kg 3, a klocka II 450 m kg 3. P / F 8 WRZESIEŃ 2012
Zadanie 3. (3) Na wykresie przedstawiono zależność wysokości kulki o masie 0,2 kg rzuconej pionowo w górę m od czasu jej wznoszenia na maksymalną wysokość. Do obliczeń przyjmij, że g = 10 2. s Uzupełnij poniższe zdania, tak aby były prawdziwe. Wpisz w każdą lukę odpowiednią liczbę. 3.1. Kulka wzniosła się na wysokość m. 3.2. Maksymalna energia potencjalna kulki wynosiła J. 3.3. Energia kinetyczna kulki w momencie jej wyrzucania była równa J. m 3.4. Kulka została wyrzucona z prędkością s. 3.5. Energia potencjalna kulki po 0,1 s ruchu wynosiła J. 3.6. Energia kinetyczna kulki po 0,1 s ruchu była równa J. WRZESIEŃ 2012 9
Zadanie 4. (5) Bimetal ma kształt paska składającego się z dwóch metali znacznie różniących się rozszerzalnością temperaturową (Rysunek 1). Bimetal wykorzystuje się w termostatach, żeby utrzymać stałą temperaturę, na przykład w lodówce (Rysunek 2). Rysunek 1 Rysunek 2 Uzupełnij poniższy tekst, tak aby zdania były prawdziwe. Gdy w lodówce wzrośnie temperatura, bardziej zwiększy swoją objętość A / B, przez co zmaleje jego C / D. Pasek wygnie się E / F i zamknie obwód prądu. Spowoduje to G / H agregatu lodówki. A. pasek I B. pasek II C. masa D. gęstość E. w dół F. w górę G. wyłączenie H. uruchomienie Zadanie 5. (7) Uczniowie wykonali doświadczenie. Z kawałka materiału, nici i ciężarka o masie 50 g zbudowali spadochron. Z wysokości 5 m najpierw puścili sam ciężarek, a następnie ciężarek zaczepiony na spadochronie. Za każdym razem kilku uczniów mierzyło czas ruchu ciężarka od momentu jego puszczenia do momentu uderzenia o ziemię. Wyniki zanotowali w tabeli. Opis sytuacji Średni czas spadania ciężarka (s) Ciężarek (bez spadochronu) 1 Ciężarek na spadochronie 8 Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi, korzystając z informacji zawartych w tabeli. Jakie wielkości fizyczne mogli wyznaczyć uczniowie w tym doświadczeniu? A. Ciężar ciężarka. B. Gęstość ciężarka. C. Objętość ciężarka. D. Przyspieszenie ziemskie. E. Przyspieszenie ciężarka spadającego na spadochronie. F. Prędkość, z jaką ciężarek uderzył o ziemię (w obu sytuacjach). G. Siłę wypadkową działającą na ciężarek spadający na spadochronie. 10 WRZESIEŃ 2012
ODPOWIEDZI ZADANIA WYRÓWNUJĄCE Zadanie 1. 1.1. A, D, B; 1.2. B, D, A Zadanie 2. 2.1 P, 2.2 F, 2.3 P, 2.4 P Zadanie 3. 3.1 3, 3.2 6, 3.3 15, 3.4 2,5 Zadanie 4. B, D, F Zadanie 5. B, D, F ZADANIA UTRWALAJĄCE Zadanie 1. 1.1. B, D, E; 1.2. A, C, E Zadanie 2. 2.1 F, 2.2 P, 2.3 P, 2.4 P Zadanie 3. 3.1 2, 3.2 40; 3.3 20; 3.4 30; 3.5 0,2 Zadanie 4. B, D, E Zadanie 5. B, C, F ZADANIA ROZWIJAJĄCE Zadanie 1. 1.1 B, C, E; 1.2 A, D, F Zadanie 2. 2.1 P, 2.2 P, 2.3 F, 2.4 P Zadanie 3. 3.1 0,45; 3.2 0,9; 3.3 0,9; 3.4 3; 3.5 0,5; 3.6 0,4 Zadanie 4. A, D, E, H Zadanie 5. A, D, E, F, G, H WRZESIEŃ 2012 11