WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY DO PROGRAMU PODRÓŻEW CZASIE GWO KLASA III GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY DO PROGRAMU PODRÓŻEW CZASIE GWO KLASA III GIMNAZJUM TEMAT LEKCJI Poziom konieczny ocena dopuszczająca Poziom podstawowy ocena dostateczna Poziom rozszerzający ocena dobra Poziom dopełniający ocena bardzo dobra Poziom wykraczający ocena celująca Srebrny wiek 1. zna daty: 1605, 1610, 1620, 1621, 2. zna postać: Zygmunta III Wazy. husaria. 4. potrafi podać przyczyny i skutki wojen Polski ze Szwecją, z Rosją i Turcją za panowania Zygmunta III Wazy. 1. zna datę: 1627, 2. zna postacie: Jana Karola Chodkiewicza, Stanisława Żółkiewskiego. rokosz, Kozacy, srebrny wiek. 4. potrafi wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew związanych z wojnami Polski ze Szwecją, z Rosją i Turcją. 1. zna daty: 1606, 1629, 2. zna postacie: Mikołaja Zebrzydowskiego, Dymitra Samozwańca. dymitriada, wielka smuta, Zaporoże. 4. potrafi wyjaśnić przyczyny rokoszu Zebrzydowskiego. Michała Romanowa. 2. potrafi wyjaśnić okoliczności, w których dynastia Wazów znalazła się na tronie polskim. panowanie Zygmunta III Wazy. Początek niedoli Królestwa 1. zna datę: 1648, 2. zna postacie: Władysława IV, Bohdana Chmielnickiego, Jana II Kazimierza. 3. potrafi wyjaśnić przyczyny, cele i następstwa powstania Chmielnickiego. 1. zna daty: 1654, 1658. rejestr, rebelia. 3. potrafi opisać wydarzenia na Ukrainie w latach 1648 1667, 4. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń powstania Chmielnickiego. 1. zna daty: 1649, 1651, 2. zna postać: Jeremiego Wiśniowieckiego, 3.zna treść ugody w Perejasławiu i ugody hadziackiej. 4. rozumie złożoność przyczyn (ekonomicznych, religijnych i narodowościowych) wystąpień kozackich na Ukrainie. 5. potrafi przedstawić sytuację mieszkańców Ukrainy po przyłączeniu jej do Polski. wpływ powstania Chmielnickiego na stosunki z Rosją i Turcją. 2. potrafi ocenić skutki powstania Chmielnickiego dla późniejszej sytuacji społecznopolitycznej Polski. okoliczności tworzenia się narodu ukraińskiego. Potop Potop Dla ojczyzny ratowania... 1. zna daty: 1655, 1660, 2. zna postacie: Karola X Gustawa, Stefana Czarnieckiego, 3. zna postanowienia pokoju w Oliwie. 4. rozumie pojęcie: potop. 5. potrafi omówić przyczyny, przebieg i skutki potopu. 1. zna datę: 1657. abdykacja, 3. rozumie konsekwencje przyznania Prusom Książęcym całkowitej niezależności. 4. potrafi omówić społeczno-gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w. 1. zna datę: 1667, 2.zna postacie: Hieronima Radziejowskiego, Janusza Radziwiłła, 3. zna postanowienia rozejmu w Andruszowie. 4. rozumie pojęcie: wojna szarpana. 5. potrafi wskazać na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń z czasów potopu, 6. charakteryzuje ewolucję postaw Polaków w trakcie potopu i wymienić przyczyny zmiany tych postaw. społecznogospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w. scharakteryzowa ć stosunki polsko-rosyjskie w II połowie XVII w. 1

Ku anarchii pojęcie: liberum veto. 2. potrafi wskazać przejawy kryzysu politycznego i społecznogospodarczego Rzeczypospolitej w II połowie XVII w., 3. wymienia cechy charakterystyczne kultury polskiego baroku. 1. zna datę: 1652, 2. zna postać: Michała Korybuta Wiśniowieckiego. sarmatyzm, 4. rozumie wpływ liberum veto na funkcjonowanie państwa polskiego. 5. potrafi opisać ideologię sarmatyzmu, 6. wyjaśnia przyczyny kryzysu politycznego i społecznogospodarczego Rzeczypospolitej w II połowie XVII w. 1. zna daty: 1665 1666, 1668, 2. zna postać: Jerzego Lubomirskiego. 3. potrafi wskazać cele, do których dążyła magnateria polska w XVII w., 4.potrafi zinterpretować ideę złotej wolności szlacheckiej. Andrzeja Maksymiliana Fredry. 2. potrafi opisać przyczyny wzrostu znaczenia magnaterii w państwie polskim, 3. przedstawia przyczyny i skutki rokoszu Lubomirskiego. skutki dominacji magnatów w Rzeczypospolitej XVII w. Dni chwały wojny z Turcją w II połowie XVII wieku. 1. zna datę: 1683, 2. zna postać: Jana III Sobieskiego. 3. potrafi wskazać sukcesy i porażki polityki zagranicznej Jana III Sobieskiego. 1. zna daty: 1672, 1673. 2. rozumie znaczenie wiktorii wiedeńskiej dla losów Europy w II połowie XVII w. przebieg konfliktów polsko-tureckich w II połowie XVII w. 1. zna daty: 1674, 1699, 2. zna postacie: Kara Mustafy, Marii Kazimiery. haracz, jasyr, wielki wezyr. 4. potrafi opisać organizację państwa tureckiego, 5. dostrzega związek między wydarzeniami historycznymi a literaturą polską. pojęcie: giaur. 2. potrafi ocenić znaczenie zwycięstw: pod Chocimiem w 1673 r. i pod Wiedniem w 1683 r. dla dalszych losów Rzeczypospolitej. wkład Polski w zwycięstwo chrześcijaństwa nad islamem w Europie w XVII w. Czasy saskie 1. zna datę: 1717, 2. zna postacie: Augusta II Sasa, Stanisława Leszczyńskiego, Augusta III Sasa, 3.zna postanowienia sejmu niemego. 4. rozumie pojęcia: czasy saskie, sejm niemy, 5. rozumie cele polityczne Rosji względem państwa polskiego. 6. potrafi: - omówić okoliczności zawarcia unii polskosaskiej. 1. zna daty: 1697, 1700 1721, 2. zna postać: Piotra I. Collegium Nobilium, 4. rozumie wpływ wydarzeń politycznych na życie społecznogospodarcze kraju w czasach saskich. 5. potrafi dostrzec różne postawy społeczeństwa polskiego w czasach saskich, 6. uzasadnia potrzebę naprawy Rzeczypospolitej w II połowie XVIII w. 1. zna daty: 1709, 1733, 2. zna postacie: Karola XII, Stanisława Konarskiego. taniec goniony, karczma zajezdna. 4. potrafi podać przyczyny i skutki konfliktów związanych z walką o polski tron za panowania Sasów. dostrzec przejawy ożywienia gospodarczego i kulturalnego w czasach saskich, 2.wyjaśnić zmianę położenia międzynarodoweg o Rzeczypospolitej w XVIII w. panowanie Sasów. 2

Rzeczpospolita szlachecka (lekcja powtórzenio wa) 1. Wiek rozumu 2. Nowe potęgi w Europie 1. zna przełomowe wydarzenia polityczne i militarne z dziejów Polski i Litwy w XVI XVIII w. 2.potrafi przedstawić główne postanowienia unii realnej między Polską a Litwą, 3. wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i ich kompetencje, 4. wskazuje przejawy kryzysu Rzeczypospolitej w II połowie XVII w. i w czasach saskich. Uczeń: Kartezjusza, Jeana Jacques a Rousseau, Monteskiusza, Woltera, 2. zna najważniejsze postulaty filozofów oświecenia. nowożytna nauka, oświecenie, filozofowie, prawa człowieka, umowa społeczna, trójpodział władzy. 4. potrafi umiejscowić oświecenie w czasie i przestrzeni, 5. potrafi wymienić idee oświecenia i rozpoznać je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce. 1. zna daty: 1700 1721, 1701, 1709, 2. zna postacie: Piotra I Wielkiego, Katarzyny II Wielkiej, Fryderyka II Wielkiego, Marii Teresy, Józefa II, 3. zna zasadnicze cele, do których realizacji dążyli władcy Rosji, Prus i Austrii. 4. rozumie pojęcie: absolutyzm oświecony. 5. potrafi wskazać na mapie europejskie oświecone monarchie absolutne i kierunki ich ekspansji. omówić osiągnięcia kultury polskiego renesansu i baroku, 2. omawia następstwa wojen w XVII XVIII w., 3. omawia sytuację społeczną i gospodarczą państwa w XVI XVIII w. Uczeń: Immanuela Kanta, Denisa Diderota. 2. potrafi wymienić wynalazki XVIII w., 3. wyjaśnia, na czym polegał porządek panujący w Europie w XVII i XVIII w., 4. charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Rousseau, 5. wymienia te idee oświecenia, które przetrwały do czasów współczesnych. pojęcia: trzecia wojna północna, militaryzm, 2. rozumie wpływ idei oświecenia na przemiany ustrojowe w XVIII w. 3. potrafi porównać reformy oświeceniowe wprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii. charakter przemian politycznych, gospodarczych i społecznych, jakie dokonały się w państwie polsko-litewskim, oraz skutki tych przemian dla wizerunku Polski w Europie w XVI XVIII w. 2. potrafi ewolucję postawy szlachty wobec państwa w XVI XVIII w. Uczeń: braci Montgolfier. racjonalizm, deizm, klasycyzm, Wielka encyklopedia francuska, encyklopedyści, cenzura. 3. potrafi przedstawić stan wiedzy XVIII-wiecznych Europejczyków o świecie, 4. określa stosunek filozofów oświecenia do religii i Kościoła. 1.zna postać: Fryderyka Wilhelma, 2. zna lata panowania Piotra I Wielkiego, Katarzyny II Wielkiej, Fryderyka II Wielkiego, Marii Teresy i Józefa II. 3. rozumie proces przemian cywilizacyjnych, które zaszły w Rosji, Prusach i Austrii. 4. potrafi przedstawić proces powstawania państwa pruskiego, 5. charakteryzuje funkcjonowanie absolutyzmu oświeconego na przykładzie Rosji, Prus i Austrii, 6. omawiaprzebieg ekspansji terytorialnej Rosji i Prus. stosunki wyznaniowe w państwie polskolitewskim, 2. ocenia następstwa wojen w XVII XVIII w. Uczeń: 1.rozumie rolę, jaką przypisywano Wielkiej encyklopedii francuskiej, 2. rozumie proces przemian cywilizacyjnych, które zaszły w epoce oświecenia. 3. potrafi przedstawić poglądy Woltera, 4. dostrzega rodzącą się ideę praw człowieka. pojęcie: wielki elektor. 2. potrafi dostrzec rosnącą potęgę sąsiadów Rzeczypospolitej i wynikające stąd zagrożenia. charakter zmian systemu politycznoustrojowego Rzeczypospolitej w XVI XVIII w. Uczeń: 1.potrafi porównać średniowieczny, renesansowy i oświeceniowy pogląd na świat i człowieka jako element postępu cywilizacyjnego. działalność absolutnych władców Rosji, Prus i Austrii. 3

3. My, naród Stanów Zjednoczonych... 1. zna daty: 4 VII 1776, 1787, 2. zna postać: Jerzego Waszyngtona, 3. zna główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych. 4. rozumie pojęcia: kolonia, Indianie, konstytucja. 5. potrafi wskazać na mapie zasięg kolonii angielskich w Ameryce Północnej w II połowie XVIII w., 6. przedstawia przyczyny konfliktu między kolonistami a Wielką Brytanią. 1. zna daty: 1775, 1783, 2. zna postacie: Tadeusza Kościuszki, Kazimierza Pułaskiego, 3. zna najważniejsze treści zawarte w Deklaracji niepodległości i Karcie Praw. 4. rozumie pojęcia: opłata stemplowa, system prezydencki. 5. potrafi opisać warunki życia i zajęcia kolonistów europejskich w Ameryce Północnej, 6. wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy. 1. zna daty: 1765, 1773, 1777, 1779, 1781, 1791. bostońska herbatka. 3. potrafi wymienić najważniejsze różnice między koloniami na Północy i na Południu, 4.charakteryzuje relacje między koloniami amerykańskimi a Wielką Brytanią, 5. omawia przebieg i następstwa amerykańskiej wojny o niepodległość, 6. przedstawić wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych dostrzec w Deklaracji niepodległości i Karcie Praw realizację oświeceniowej idei praw człowieka. wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. 4. Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi... 1. zna daty: 1789 1799, 14 VII 1789, VIII 1789, IX 1791, 2. zna postać: Ludwika XVI, 3. zna treść najważniejszych dokumentów wydanych w czasie rewolucji francuskiej (w latach 1789 1791). 4. rozumie pojęcia: stan trzeci, burżuazja, rewolucja francuska, Bastylia. 5. potrafi wyjaśnić główne przyczyny rewolucji, 6. wskazuje przyczyny niezadowolenia stanu trzeciego z panującej we Francji sytuacji. 1. zna datę: 4/5 VIII 1789, 2. zna strukturę społeczeństwa francuskiego przed rewolucją. stary ład, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, monarchia konstytucyjna, 4. wie, do czego dążyła burżuazja francuska biorąca udział w rewolucji. 5. potrafi przedstawić okoliczności zwołania Stanów Generalnych i utworzenia Zgromadzenia Narodowego. 1. zna daty: V 1789, 17 VI 1789. 2.rozumie pojęcie: wielka trwoga, 3. rozumie wpływ idei oświecenia na wybuch rewolucji francuskiej oraz na treść Deklaracji praw człowieka i obywatela i konstytucji z 1791 r. 4. potrafi opisać główne zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji praw człowieka i obywatela, 5. omawia ustrój Francji na podstawie konstytucji uchwalonej w 1791 r. 1. zna datę: 1790, 2. zna postać Emmanuela Sieyèsa. działalność Zgromadzenia Narodowego (w latach 1789 1791), - relacje między Kościołem a państwem w czasie rewolucji francuskiej (w latach 1789 1791). 2. potrafi ocenić znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela dla realizacji oświeceniowej idei praw człowieka. 5. Rewolucja pożera własne dzieci Francja republiką Wielki terror 1. zna daty: 21 IX 1792, 1793 1794, 2. zna postać Maksymiliana Robespierre a. jakobini, wielki terror. 4. potrafi wskazać charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej. daty: IX 1792, I 1793, sankiuloci, Konwent, Komitet Ocalenia Publicznego, dekret o podejrzanych, trybunał rewolucyjny. 3. potrafi wymienić postulaty sankiulotów i wyjaśnić, w jaki sposób dążyli oni do ich realizacji, 4.opisuje reakcję władców europejskich na wydarzenia w rewolucyjnej Francji, pojęcia: prawica, lewica, centrum, Marsylianka. 2.potrafi omówić przebieg wojny Francji z Austrią i Prusami, 3. opisuje działania podejmowane przez Konwent w celu ratowania republiki francuskiej, 4. charakteryzuje relacje między Kościołem a władzami rewolucyjnej Francji (w okresie wielkiego terroru). Georges a Dantona. kontrrewolucja, 3. rozumie proces przemian świadomości Francuzów w dobie rewolucji. 4. potrafi omówić i ocenić skutki rewolucji francuskiej. różnorodność postaw społecznych w warunkach zagrożenia na przykładzie rewolucyjnej Francji. 4

5. przedstawia okoliczności, w których doszło do przekształcenia się Francji w republikę 6. przedstawia skutki wielkiego terroru. 6. Od dyrektoriatu do cesarstwa Od dyrektoriatu do konsulatu Cesarz Francuzów 1.zna daty: 1799 1804, XII 1804, 2. zna postać: Napoleona Bonaparte. dyrektoriat, zamach stanu, konsulat. 4. potrafi przedstawić sytuację panującą we Francji w okresie rządów dyrektoriatu, 5. wyjaśnia okoliczności, w których Napoleon został pierwszym konsulem, 6. wymienia główne cele, do których realizacji dążył Napoleon. 1. zna daty: 1795 1799, 1803 1815, 2. zna najważniejsze przepisy zawarte w Kodeksie Napoleona. konkordat, Kodeks Napoleona, prawo cywilne, blokada kontynentalna. 4. potrafi omówić dokonania Napoleona w okresie konsulatu, 5. wskazuje na mapie państwa, z którymi walczył Napoleon, oraz miejsca najważniejszych bitew stoczonych w latach 1805 1806. 1. zna daty: 1801, 1804, 1805, 1806. liceum, 3.rozumie proces przemian ustrojowych we Francji w latach 1799 1804, 4. rozumie powody, dla których państwa europejskie podjęły walkę z Napoleonem. 5. potrafi omówić przebieg wojen napoleońskich w latach 1803 1806, 6. wyjaśnia przyczyny sukcesów politycznych i militarnych Francji w okresie wojen napoleońskich. przyczyny przywiązania Francuzów do Napoleona. 2. potrafi opisać zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych, 3. dostrzega wpływ jednostki na dzieje. dostrzec znaczenie Kodeksu Napoleona jako podstawy nowoczesnego prawa cywilnego, - ocenić dokonania Napoleona w polityce wewnętrznej i jako dowódcy wojskowego. 7. Upadek Napoleona Napoleońska Europa Upadek Napoleona 1. zna daty: 1807, 1812, 1813, 1814, 1815, 2. zna postanowienia pokoju w Tylży. Wielka Armia. 4.potrafi wskazać na mapie terytorium cesarstwa francuskiego i kraje, które znajdowały się w strefie jego wpływów, 5. wyjaśnia przyczyny wybuchu wojny Francji z Rosją. pojęcia: bitwa narodów, cesarstwo 100-dniowe, kongres. 2. potrafi wskazać na mapie szlak wyprawy Wielkiej Armii i miejsca najważniejszych bitew stoczonych w latach 1807 1815, 3. opisuje przebieg stu dni Napoleona. pojęcie: nacjonalizm, 2. rozumie powody wzrostu nastrojów nacjonalistycznych w krajach europejskich. 3. potrafi dostrzec słabe strony imperium stworzonego przez Napoleona, 4. omawia przebieg działań wojennych w latach 1812 1815 i ich skutki. 1. zna datę: 1821, 2. zna postać: Ludwika XVIII. 3.rozumie złożoność przyczyn upadku Napoleona. 4.potrafi opisać zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych. dokonania Napoleona jako dowódcy wojskowego, 2. dokonuje całościowej oceny epoki napoleońskiej. Czasy rozumu i rewolucji (lekcja powtórzenio wa) 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii Europy i Ameryki Północnej w XVIII i na początku XIX w. 2. potrafi przedstawić poglądy najważniejszych filozofów oświecenia. wskazać na mapie najważniejsze zmiany terytorialne w XVIII i na początku XIX w., 2. charakteryzuje przemiany ustrojowe, jakie dokonały się pod wpływem idei oświecenia. związek między ideami oświeceniowymi a głównymi wydarzeniami politycznymi i przemianami społecznymi, jakie zaszły na przełomie XVIII i XIX w. 2. potrafi dostrzec wzrastającą rolę burżuazji jako siły politycznej, 3. określa, jak na przełomie XVIII i XIX w. zmieniło się położenie chłopów. wyjaśnić, jak zmieniał się układ sił w Europie w XVIII i na początku XIX w., 2. wyjaśnia przyczyny utraty pozycji i znaczenia Kościoła, 3. omawia zmiany w organizacji wojska i sposobie prowadzenia wojen na przełomie XVIII i XIX w., 4. wskazuje 1.potrafi uzasadnić twierdzenie, że przemiany XVIII i początku XIX w. wciąż wywierają wpływ na współczesność. 5

pozytywne i negatywne strony wydarzeń, które nastąpiły na przełomie XVIII i XIX w. 8. Ostatni król Polski 9. Wiwat 3 maja! Po rozbiorze Sejm Wielki 10. Koniec Polski? Targowica Insurekcja kościuszkow 1. zna daty: 1764, 1768 1772, 1772, 2. zna postać: Stanisława Augusta Poniatowskiego. konfederacja barska. 4.potrafi wyjaśnić przyczyny I rozbioru Polski oraz podać jego skutki, 5.sytuować w czasie I rozbiór Rzeczypospolitej i wskazać na mapie zmiany terytorialne po tym rozbiorze, 6. wyjaśnić przyczyny zawiązania konfederacji barskiej. 1. zna daty: 1764 1795, 1773, 1788 1792, 3 V 1791, -2.zna postacie: Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica, 3. zna stronnictwa polityczne Sejmu Wielkiego, 4. zna postanowienia Konstytucji 3 maja. 5. rozumie:- pojęcia: Komisja Edukacji Narodowej, czasy stanisławowskie, Sejm Wielki (Czteroletni). 6. potrafi przedstawić okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej, 7. sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja. 1. zna daty: 1792, 1793, 24 III 1794, 1794, 1795, 2. postać: Tadeusza Kościuszki. konfederacja targowicka, wojna w obronie Konstytucji 3 maja, insurekcja 1. zna datę: 1768, 2. zna zasady ustrojowe państwa polskiego zawarte w prawach kardynalnych. Familia, Szkoła Rycerska, Monitor, prawa kardynalne. 4. potrafi rozróżnić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej, 5. określa wpływ państw ościennych na wydarzenia w Polsce w latach 1764 1772. Tadeusza Rejtana, Juliana Ursyna Niemcewicza, Ignacego Krasickiego, 2. zna najważniejsze postanowienia sejmu rozbiorowego i reformy Sejmu Wielkiego. Rada Nieustająca, styl klasycystyczny, Ustawa rządowa. 4. potrafi omówić dokonania wybitnych twórców polskiego oświecenia, 5. przedstawia okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego i uchwalenia Konstytucji 3 maja. Józefa Poniatowskiego. Naczelnik powstania, kosynierzy, Uniwersał połaniecki, -3. Rozumie symboliczne znaczenie pojęcia: targowica. 1. zna datę: 1765. protektorat. 3. potrafi przedstawić okoliczności elekcji Stanisława Poniatowskiego na króla Polski, 4. opisuje działalność reformatorską króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, 5. opisuje przebieg konfederacji barskiej, 6. łączy w związki przyczynowo-skutkowe wydarzenia związane z konfederacją barską i I rozbiorem Polski. 1. zna daty: 1789, 1790, 1773 1775, 2. zna postacie: Marcella Bacciarellego, Bernarda Bellotta (Canaletta), Stanisława Małachowskiego. Kuźnica Kołłątajowska, czarna procesja, 4. wie na czym polegał oświeceniowy charakter Konstytucji 3 maja. 5. potrafi omówić przebieg obrad sejmu rozbiorowego, 6. rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i przykłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu. Ksawerego Branickiego, Szczęsnego Potockiego, Seweryna Rzewuskiego, Jana Kilińskiego. order Virtuti Militari, 3. rozumie znaczenie wydania Uniwersału 1. zna dane liczbowe dotyczące terytoriów i ludności utraconych przez Polskę w wyniku I rozbioru. 2. potrafi wyjaśnić okoliczności, w których doszło do zawiązania konfederacji przez innowierców i katolików, 3. wyjaśnia zmiany w międzynarodowym położeniu Rzeczypospolitej w XVIII w. wpływ idei oświecenia na przemiany świadomości Polaków w II połowie XVIII w., 2.rozumie znaczenie Konstytucji 3 maja jako próby ratowania państwa polskiego. 3. potrafi ocenić różne postawy posłów szlacheckich uczestniczących w obradach sejmu rozbiorowego. 1. zna datę: 1798 oraz dane liczbowe dotyczące terytoriów i ludności utraconych przez Polskę w wyniku II i III rozbioru. wyjaśnić, na czym polegają różnice zdań w ocenie konfederacji barskiej. reformy Sejmu Wielkiego i Konstytucję 3 maja. następstwa zawiązania konfederacji targowickiej, 2. dostrzega znaczenie insurekcji kościuszkow- 6

ska 11. Jeszcze Polska nie umarła... 12. Księstwo Warszawskie kościuszkowska. 4. potrafi wyjaśnić okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej, 5. sytuuje w czasie II i III rozbiór Rzeczypospolitej i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po tych rozbiorach, 6. przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego. 1. zna datę: 1797, 2. zna postacie: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, 3. zna przyczyny upadku państwa polskiego, 4. zna okoliczności powstania i słowa pieśni legionowej Jeszcze Polska nie umarła.... 5. rozumie pojęcie: Legiony Polskie. 6. potrafi wyjaśnić okoliczności utworzenia Legionów Polskich. 1. zna daty: 1807, 1809, 1813. 2. potrafi wyjaśnić okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego i jego upadku, 3. wskazuje na mapie obszar Księstwa w 1807 i po 1809 r. 4. potrafi omówić przebieg wojny w obronie Konstytucji 3 maja i przebieg powstania kościuszkowskiego, 5. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych w czasie wojny w obronie Konstytucji 3 maja i podczas powstania kościuszkowskiego. pojęcie: Galicja, 2.rozumie ponadczasową wartość pieśni Jeszcze Polska nie umarła.... 3. potrafi rozróżnić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej, 4. omawia organizację Legionów Polskich, 5. omawia plany Napoleona co do Polaków, 6. wyjaśnia, dlaczego Polacy wiązali z osobą Napoleona nadzieje na odzyskanie niepodległości. przyczyny niezadowolenia Polaków po utworzeniu Księstwa Warszawskiego, 2.rozumie w czym przejawiała się zależność Księstwa Warszawskiego od Francji. 3. potrafi opisać cechy ustrojowe Księstwa Warszawskiego. połanieckiego. 4. potrafi ocenić postawę króla Stanisława Augusta podczas wydarzeń 1792 r., 5. omawia stosunek chłopów i mieszczan do powstania. istotę sporu historyków na temat przyczyn upadku państwa polskiego. 2. potrafi omówić zmiany, jakie zaszły w życiu poszczególnych warstw społeczeństwa polskiego po rozbiorach. 1. zna daty: 1808, 1812. szwoleżerowie, wolne miasto. 3. potrafi przedstawić postawy i działalność Polaków podczas wojen napoleońskich, 4. omawia przebieg wojny z Austrią w 1809 r. 2. potrafi omówić stosunek społeczeństwa polskiego oraz państw ościennych do reform Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja. i ocenić różne postawy Polaków w stosunku do zaborców, 2. ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona. wskazać mocne i słabe strony Księstwa Warszawskiego, 2. ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona. skiej jako pierwszego powstania narodowego. opisać i ocenić działalność Legionów na terenie Włoch i Santo Domingo. Upadek pierwszej Rzeczypospo litej (lekcja powtórzenio wa) 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii Polski w II połowie XVIII i na początku XIX w. powody pozytywnego nastawienia Polaków do Napoleona i Francji. 2. potrafi omówić próby reform państwa podejmowane w II połowie XVIII w., 3. przedstawia dorobek polskiego oświecenia. omówić zmiany w polskiej wojskowości na przełomie XVIII i XIX w., 2 dostrzega mocne i słabe strony czasów stanisławowskich, 3. przedstawia relacje między Polakami a sąsiadami oraz wyjaśnić, co było ich wynikiem. na czym polegają różnice w dokonywanej przez historyków ocenie wydarzeń, które doprowadziły do upadku państwa polskiego. 2. potrafi różne postawy Polaków w obliczu kryzysu państwa próby reform państwa podejmowane w II połowie XVIII w., 2. oceniaróżne postawy Polaków w obliczu kryzysu państwa polskiego i prób jego ratowania. 7

polskiego i prób jego ratowania. 13. Europa Świętego Przymierza 1. zna daty: 1814 1815, 1815. kongres wiedeński, legitymizm, równowaga sił, Święte Przymierze. 3. potrafi przedstawić zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego, 4. wskazuje na mapie zmiany terytorialne po kongresie wiedeńskim, 5. wyjaśnia, w jakim celu powołano Święte Przymierze. 1. zna datę: 1848 1849, - postać: Aleksandra I. naród, świadomość narodowa, ruchy narodowe, Wiosna Ludów, 3.rozumie cele polityczne uczestników kongresu wiedeńskiego. 4. potrafi wyjaśnić główne założenia idei narodowych w Europie w I połowie XIX w., 5. omawia przyczyny, przebieg i skutki Wiosny Ludów. 1. zna daty: VII 1830, II 1848, 2. zna postacie: Franciszka I, Fryderyka Wilhelma III, Karola X, Ludwika Filipa I, Napoleona III. konserwatyzm, rewolucja lipcowa, rewolucja belgijska, rewolucja lutowa. 4. potrafi ideologię konserwatyzmu, 5. opisuje wpływ rewolucji francuskiej na kształtowanie się świadomości narodowej w Europie w I połowie XIX w., 6. wskazuje na mapie tereny ogarnięte ruchami narodowymi w I połowie XIX w. wpływ kongresu wiedeńskiego i Świętego Przymierza na sytuację narodów i państw Europy w I połowie XIX w. 2. potrafi omówić sytuację polityczną w Europie w latach 1815 1848. wskazać pozytywne i negatywne strony wystąpień narodowych i rewolucji w I połowie XIX w., - przedstawić bilans Wiosny Ludów. 14. Rewolucja przemysłowa Jamesa Watta, George a Stephensona, 2.zna ramy chronologiczne rewolucji agrarnej i przemysłowej w Anglii i w innych krajach. rewolucja agrarna, maszyna parowa, rewolucja przemysłowa. 4. potrafi wymienić cechy charakterystyczne rewolucji przemysłowej, 5.zidentyfikujenajważni ejsze wynalazki i odkrycia XVIII i XIX w. 1. zna daty: 1782, 1825. 2. rozumie przyczyny rewolucji przemysłowej. przemiany w rolnictwie w XVIII i na początku XIX w., 4. wyjaśnia, dlaczego Anglię określano terminem warsztat świata, 5. podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego. pojęcia: płodozmian, klasa społeczna, związki zawodowe, liberalizm, 2. wskazuje różnice między stanem a klasą społeczną. 3. potrafi wytłumaczyć, dlaczego rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w Anglii, 4.scharakteryzuje przemiany społeczne, które nastąpiły pod wpływem rewolucji przemysłowej, 5. wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu. wyjaśnić następstwa ekonomiczne i społeczne zastosowania najważniejszych wynalazków i odkryć XVIII i XIX w., 2. dostrzega powiązania między rewolucją przemysłową, przemianami społecznymi a wykształceniem się nowej ideologii liberalizmu. ocenić skutki rewolucji przemysłowej. 15. W Europie XIX stulecia opisać zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w., 2. podaje przykłady walki z biedą i wyjaśnia, czy były one skuteczne. pojęcia: klasa średnia, styl wiktoriański, biedermeier. 2. potrafi omówić relacje między przedstawicielami klasy średniej a robotnikami, 3. przedstawia stosunek społeczeństwa w I połowie XIX w. do 1. zna datę: 1837 1901, 2. zna postać: królowej Wiktorii. antyseptyka. 4. potrafi postawy różnych klas społecznych w I połowie XIX w. na czym polegała sprzeczność interesów między robotnikami a zamożną klasą średnią. 2. potrafi wymienić przyczyny różnić społecznych. postępowanie zamożnych przedstawicieli klasy średniej. 8

spraw związanych z higieną. 16. Romantyczna Europa 17. Zjednoczenie Włoch i Niemiec Zjednoczenie Włoch Zjednoczenie Niemiec 18. Jaka będzie Ameryka? 19. Brzemię białego człowieka? Ludwiga van Beethovena, Adama Mickiewicza, Fryderyka Chopina. romantyzm. 3. potrafi umiejscowić romantyzm w czasie i przestrzeni, 4. wymienia główne cechy malarstwa i architektury epoki romantyzmu. 1. zna daty: 1861, 1871, 2. zna postacie: Camilla Cavoura, Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka. zjednoczenie oddolne, zjednoczenie odgórne. 4. potrafi wskazać na mapie obszar Królestwa Włoch i Cesarstwa Niemieckiego. 1. zna datę: 1861 1865, 2. zna postać: Abrahama Lincolna. Unia, secesja, Konfederacja, wojna secesyjna. 4. potrafi wymienić najważniejsze różnice między Północą a Południem Stanów Zjednoczonych, 5. opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych. 1. zna ramy chronologiczne kolonializmu i imperializmu. kolonia, kolonializm, imperium, imperializm, rasizm. 3. potrafi wyjaśnić przyczyny i sytuować w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji 1. zna główne cechy romantycznego artysty. wybitna jednostka, wieszcz. 3. potrafi wyjaśnić genezę romantyzmu, 4.scharakteryzuje założenia romantyzmu, 5. określa rolę wybitnej jednostki w społeczeństwie epoki romantyzmu. 1. zna daty: 1859 1870, 1866, 1870, 2. zna postacie: Wiktora Emanuela II, Wilhelma I. wyprawa tysiąca. 4. potrafi omówić cele i etapy jednoczenia Włoch i Niemiec, 5. lokalizuje na mapie najważniejsze miejsca i obszary związane z kolejnymi etapami jednoczenia Włoch i Niemiec. Roberta Lee. abolicjonizm, wojna totalna, 3.zna związek między wydaniem Proklamacji zniesienia niewolnictwa a przebiegiem działań wojennych. 4. potrafi przedstawić okoliczności, w których doszło do secesji 11 stanów Południa. 1. zna metody, jakich używały państwa w celu podporządkowania sobie kolonizowanych terenów. metropolia, polityka pośredniego panowania. pozytywne i negatywne skutki polityki Johanna Wolfganga Goethe, Eugène a Delacroix. styl neogotycki. 3. potrafi wyjaśnić, co odróżniało Ludwiga van Beethovena od wcześniejszych kompozytorów. pojęcie: czerwone koszule. 2. potrafi przedstawić sytuację polityczną Włoch i Niemiec po kongresie wiedeńskim, 3. dostrzega podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec. 1. zna daty: 1860, 1861, 1863, 1865. Ameryka Łacińska, jankesi. przebieg wojny secesyjnej, 4. wskazuje na mapie najważniejsze miejsca związane z przebiegiem wojny secesyjnej. 1. zna datę: 1880 1914. faktoria, Angielska Kompania Wschodnioindyjska, powstanie Mahdiego, wojna opiumowa, gubernator. 3. potrafi opisać różne formy oporu wobec kolonizatorów i wyjaśnić przyczyny niepowodzeń pojęcie: okultyzm. 2. potrafi wyjaśnić, jaką rolę w XIX w. odgrywała literatura. rolę Camilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia Włoch i Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec. Winfielda Scotta. Ku-Klux-Klan, segregacja rasowa. cele i działalność Ku-Klux-Klanu, 4 przedstawia sytuację czarnej ludności Stanów Zjednoczonych po zakończeniu wojny secesyjnej. wpływ przemian gospodarczych i społecznych na rozwój imperializmu. 2. potrafi ocenić pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy 9

20. Widmo komunizmu kolonialnej państw europejskich w XIX w., 4. wymienia czynniki, które umożliwiły państwom europejskim podporządkowanie sobie większości świata. 1. zna datę: 1848, 2. zna postacie: Karola Marksa, Fryderyka Engelsa. socjalizm, komunizm, marksizm, walka klas, proletariat, rewolucja socjalistyczna. 4. potrafi wyjaśnić główne założenia idei socjalizmu, 5. przedstawia poglądy Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw. pojęcia: nadprodukcja, kryzys gospodarczy. 2. potrafi wymienić cele, do których dążyli robotnicy, i stosowane przez nich metody walki, 3.omawia zmiany w położeniu robotników w XIX w., 4. opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. tych działań, 4. przedstawia politykę imperialną Wielkiej Brytanii. 1.rozumie pojęcia: koncern, kartel, monopol, socjaldemokracja, ateizm, socjalizm naukowy, 2. rozumie wpływ przemian gospodarczych i społecznych na kształtowanie się ideologii socjalizmu i komunizmu. 3. potrafi opisać funkcjonowanie gospodarki uprzemysłowionych krajów Europy i Stanów Zjednoczonych w II połowie XIX w. europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw. Leona XIII. 2. rozumi- pojęcie: utopia. 3. potrafi dostrzec wpływ ideologii socjalistycznej na kształtowanie się świadomości społecznej i politycznej robotników, 4. porównuje ideologię komunistyczną z nauką Kościoła. wskazać najważniejsze błędy w poglądach wyrażanych przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. 21. Na przełomie wieków Świat pędzi coraz szybciej... (lekcja powtórzenio wa) 1. zna ramy chronologiczne drugiej rewolucji przemysłowej. druga rewolucja przemysłowa (rewolucja techniczna). 3. potrafi zidentyfikować najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX i początków XX w., 4. wymienia cechy charakterystyczne drugiej rewolucji przemysłowej (rewolucji technicznej). 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii powszechnej XIX w., 2. zna umowne ramy czasowe XIX w., 3. zna najważniejsze wynalazki i odkrycia dokonane od II połowy XVIII do początków XX w. oraz sposoby ich Ludwika Pasteura, Wilhelma Roentgena, Marii Skłodowskiej- Curie, Karola Darwina, Thomasa Edisona. teoria ewolucji. 3. potrafi wskazać różnice między pierwszą a drugą rewolucją przemysłową, 4. przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego. wpływ przemian cywilizacyjnych na społeczeństwo, gospodarkę i politykę państw europejskich w XIX w. 2. potrafi podać przyczyny, które doprowadziły do załamania się porządku 1. zna datę: 1871 1914, 2. zna postacie: Karla Benza, braci Wright, Grahama Bella, braci Lumière, Claude a Moneta. kultura masowa, powszechne prawo wyborcze, partia polityczna, emancypacja, piękna epoka (la belle époque), impresjonizm, - powody, dla których przełom XIX i XX w. został nazwany piękną epoką. 4. potrafi przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego, 5. przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe. omówić sposoby praktycznej realizacji idei praw człowieka w XIX i na początku XX w., 2.charakteryzuje XIXwieczny imperializm, 3. przedstawiaprzemiany, jakie zaszły w kulturze i sztuce w XIX w. pojęcie: sufrażystki. 2. potrafi wyjaśnić następstwa ekonomiczne i społeczne zastosowania najważniejszych wynalazków i odkryć XIX i początków XX w., 3. omawia metody i efekty walki kobiet o zrównanie w prawach z mężczyznami. opisać zmiany w wojskowości w XIX w. 10

zastosowania. 4. potrafi wyjaśnić, na czym polegał porządek europejski ustanowiony na kongresie wiedeńskim. powiedeńskiego, 3.charakteryzuje przemiany gospodarcze, które zaszły w państwach europejskich i Stanach Zjednoczonych pod koniec XVIII i w XIX w. 22. Polska po kongresie wiedeńskim 23. Powstanie listopadowe Od niezadowole nia do nocy listopadowej Powstanie listopadowe 24. Po klęsce Wielka Emigracja Kraj po powstaniu 1. zna datę: 1815, 2. zna postać: wielkiego księcia Konstantego, 3. zna decyzje kongresu wiedeńskiego w sprawie polskiej. 4. rozumie pojęcie: germanizacja. 5. potrafi wskazać na mapie nowy układ granic państw zaborczych na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim. 1. zna daty: 29 XI 1830, 1830 1831, 2. zna postacie: Mikołaja I, Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego. sprzysiężenie podchorążych, noc listopadowa. 4. potrafi sytuować w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe, 5. przedstawia przyczyny wybuchu powstania. 1. zna daty: 1846, 1848, 2. zna postać: Jakuba Szeli. Wielka Emigracja, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, rabacja, 4 zna przyczyny emigracji Polaków po powstaniu listopadowym. 5. potrafi Ksawerego Druckiego- Lubeckiego. autonomia, ziemie zabrane, uwłaszczenie. 3. potrafi ustrój Królestwa Polskiego, 4. wymienia przypadki łamania konstytucji przez władców Rosji, 5. przedstawia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie. 1. zna datę: 1832, 2. zna postać: Jana Skrzyneckiego. Statut organiczny, 4. zna przyczyny klęski powstania. 5. potrafi omówić przebieg nocy listopadowej i wydarzeń lat 1830 1831, 6. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas powstania, 7. omawia system represji wprowadzony przez cara Mikołaja I po klęsce powstania. 1. zna liczebność i kierunki emigracji Polaków po powstaniu listopadowym. mesjanizm. sytuację Polaków po klęsce powstania listopadowego w zaborze rosyjskim i na ziemiach zabranych oraz w zaborze pruskim i Rzeczypospolitej Krakowskiej. 1. zna datę: 1823, 2.zna postać: Adama Czartoryskiego. departament, ziemianie, inteligencja. 4. potrafi wyjaśnić cele i opisać metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej oraz Śląska, 5. opisuje sytuację gospodarczą panującą w Wielkim Księstwie Poznańskim i w Galicji, 6. opisuje sytuację polityczną Galicji po 1815 r. Ignacego Prądzyńskiego, Józefa Sowińskiego. dyktator powstania. 3.potrafi podać przykłady tajnych stowarzyszeń i przedstawić cele ich działalności, 4. omawia różne postawy Polaków w czasie nocy listopadowej i powstania, 5. rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa wydarzeń z lat 1830 1831. pojęcia: emisariusz, gubernia, 2.rozumie złożoność przyczyn wystąpień chłopskich w Galicji w 1846 r. 3. potrafi podać przyczyny popularności idei mesjanizmu w społeczeństwie polskim, - omówić przebieg Wiosny Ludów na ziemiach polskich, 4. rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa porównać zakres autonomii Królestwa Kongresowego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Rzeczypospolitej Krakowskiej, 2. ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie. Waleriana Łukasińskiego, Iwana Paskiewicza. filomata, katorga. 3. potrafi ocenić różne postawy Polaków w czasie nocy listopadowej i powstania, 5 ocenia znaczenie powstania listopadowego dla trwania idei niepodległościowej. Wiktora Heltmana, Tadeusza Krępowieckiego. 2. potrafi przedstawić okoliczności wybuchu i upadku powstania krakowskiego oraz jego skutki, 3. dostrzega wpływ idei romantycznych na postawy Polaków. omówić przebieg i skutki ekonomiczne uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim. przedstawić argumenty za i przeciw w dyskusji na temat szans na zwycięstwo w powstaniu. wyjaśnić związki polskiej literatury romantycznej z historią narodu. 11

25. Powstanie styczniowe 26. Nie damy pogrześć mowy... Rusyfikacja i germanizacja Przy tobie, Najjaśniejsz y Panie 27. Socjaliści i narodowcy główne nurty i postacie Wielkiej Emigracji, 6. opisać wydarzenia, jakie zaszły podczas rabacji galicyjskiej. 1. zna daty: 22/23 I 1863, 1863 1864,1864, 2. zna postać: Romualda Traugutta. branka. 4. potrafi sytuować w czasie i przestrzeni powstanie styczniowe, 5. przedstawia przyczyny powstania styczniowego. najwybitniejszych przedstawicieli polskiej kultury z II połowy XIX i początków XX w., 2. zna metody walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją, 3. zna ramy chronologiczne polskiego pozytywizmu i Młodej Polski. 4. rozumie pojęcia: rusyfikacja, pozytywizm, 5.rozumie potrzebę walki Polaków z rusyfikacją i germanizacją. 6.potrafi opisać sytuację panującą w zaborze rosyjskim po stłumieniu powstania styczniowego. 1. zna datę: 1905 1907, 2. zna postać: Romana Dmowskiego, 3. zna nazwy polskich partii politycznych i ich założenia programowe. 4. rozumie pojęcie: endecja. 5. potrafi przedstawić główne nurty życia politycznego pod zaborami w końcu XIX i na początku XX w. Aleksandra II. odwilż, czerwoni, biali. sytuację w Królestwie Polskim przed powstaniem styczniowym, 4. przedstawia przebieg i skutki powstania styczniowego, 5. porównuje program czerwonych z programem białych. 1. zna datę: 1901 1902, 2. zna główne założenia polskiego pozytywizmu i Młodej Polski. praca organiczna, praca u podstaw, trójlojalizm, Młoda Polska. 4. potrafi porównać warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego, 5. wyjaśnia, na czym polegała autonomia Galicji. 1. zna daty: 1893, 1895, 2. zna postać: Wincentego Witosa. rozwój gospodarczy ziem polskich w II połowie XIX w., 4. porównuje warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego. powstańczych ruchów narodowych. 1. zna datę: 1860, 2. zna postać: Aleksandra Wielopolskiego. konspiracyjny, rewolucja moralna, Rząd Narodowy, tajne państwo. 4. potrafi porównać przebieg i charakter powstania listopadowego i styczniowego, 5. omawia organizację i sposób działania tajnego państwa. 1. zna daty: 1871 1878, 1885, 2. zna postać: Michała Drzymały. generał-gubernator, Kulturkampf, rugi pruskie, Komisja Kolonizacyjna. 4. potrafi wyjaśnić cele i opisać metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej, 5. rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów narodowych. 1. zna daty: 1882, 1900, 2. zna postacie: Ludwika Waryńskiego, Mikołaja II. antysemityzm, egoizm narodowy, krwawa niedziela, Duma. 4. potrafi przedstawić przyczyny, przebieg i skutki rewolucji 1905 1907 na ziemiach polskich. opisać relacje między stronnictwami czerwonych i białych, 2. przedstawia problem chłopski w czasie powstania oraz sposoby jego rozwiązania przez władze powstańcze i rosyjskie. pojęcie: szkoła krakowska. 2. potrafi omówić efekty rusyfikacji i germanizacji, prowadzonych od II połowy XIX w., 3.charakteryzuje i ocenia zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców. przyczyny konfliktu między PPS a endecją w czasie rewolucji 1905 r. 2. potrafi strukturę narodowościową ziem polskich w II połowie XIX w.. działalność Aleksandra Wielopolskiego, 2. dokonuje bilansu powstania styczniowego. związek między klęską idei powstań narodowych a cechami polskiego pozytywizmu. wpływ idei socjalizmu, nacjonalizmu i demokracji na kształtowanie się polskiego ruchu politycznego. 12

Polska w latach 1815 1914 (lekcja powtórzenio wa) 28. Wybuch wielkiej wojny Od zbrojnego pokoju do wybuchu wojny I wojna światowa 29. Cała władza w ręce rad! 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii Polski w latach 1815 1914. 2. potrafi wskazać na mapie podział terytorialny ziem polskich po 1815 r., 3. omawia polskie dążenia do odzyskania niepodległości. 1. zna daty: 28 VI 1914, 1914 1918, 2. zna postać: Franciszka Ferdynanda. Trójprzymierze (państwa centralne), Trójporozumienie (ententa), wielka wojna. 4. potrafi wymienić główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz umiejscowić je na politycznej mapie świata i Europy, 5. wymienia najważniejsze państwa tworzące sojusze Trójprzymierza i Trójporozumienia. 1. zna daty: 3 III (18 II) 1917, 7 XI (25 X) 1917, III 1918, 2. zna postać: Włodzimierza Lenina. rewolucja lutowa, bolszewicy, rewolucja październikowa. 4. potrafi wyjaśnić polityczne i społecznogospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r. wskazać najważniejsze przyczyny klęsk polskich powstań narodowych, 2. omawia politykę państw zaborczych wobec mieszkających na ich terytorium Polaków, 3. porównuje różne postawy Polaków wobec zaborców. 1. zna daty: 1915, II XII 1916, VI XI 1916, II 1917, 2. zna cele wojenne najważniejszych państw biorących udział w I wojnie światowej. wojna pozycyjna, nieograniczona wojna podwodna. 4. potrafi omówić przebieg działań zbrojnych na frontach zachodnim i wschodnim, 5. wskazuje na mapie najważniejsze wydarzenia związane z przebiegiem wojny. 1. zna daty: 1917 1922, XI 1917, 2. zna postanowienia dekretów o pokoju i ziemi oraz ustalenia pokoju brzeskiego. rady delegatów robotniczych i żołnierskich, dwuwładza, pokój brzeski, 4. rozumie przyczyny popularności haseł głoszonych przez bolszewików. 5. potrafi wyjaśnić okoliczności przejęcia przez bolszewików władzy w Rosji. wpływ romantyzmu i pozytywizmu na kształtowanie poglądów Polaków na temat metod walki o niepodległość państwa. 2. potrafi przemiany polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturalne, jakie zaszły na ziemiach polskich w latach 1815 1914. 1. zna daty: 1882, 1907, VI 1916, 2. zna postać: Aleksieja Brusiłowa. wyścig zbrojeń, zbrojny pokój, orędzie, ultimatum, plan Schlieffena, cud nad Marną, ofensywa Brusiłowa, 4. zna znaczenie określenia: wrzenie w bałkańskim kotle. 5. potrafi przedstawić okoliczności, w których doszło do wybuchu I wojny światowej, 6. charakteryzuje specyfikę działań wojennych, ze szczególnym uwzględnieniem nowych środków technicznych, 7. podaje cele rozpoczęcia przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej. 1. zna daty: 1918 1922, XII 1922. nacjonalizacja, czerwoni, biali, Armia Czerwona, czerwony terror, Czeka, obóz koncentracyjny, łagier. 3. potrafi okres dwuwładzy w Rosji, 4. omawia politykę wewnętrzną bolszewików po przejęciu władzy w Rosji, 5. opisuje bezpośrednie następstwa rewolucji lutowej i październikowej dla Rosji oraz Europy. rolę polskiej literatury jako metody walki przeciw rusyfikacji i germanizacji. 2. potrafi ocenić różne postawy Polaków wobec zaborców, 3. wyjaśnia, czym jest nowoczesny naród. złożoność przyczyn, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej. 2. potrafi ocenić postawę społeczeństw państw europejskich wobec wybuchu I wojny światowej. : - reakcję Europy na wydarzenia w Rosji, 2. dostrzega wpływ jednostki na losy narodów i państw na przykładzie działalności Włodzimierza Lenina. argumentować w dyskusji na temat tego, kto był odpowiedzialny za wybuch wielkiej wojny. rolę propagandy jako środka umożliwiająceg o uzyskanie władzy. 13

30. Koniec wojny 31. Niepodległa Polska Droga do niepodległoś ci Odrodzona Polska Wielka wojna (lekcja powtórzenio wa) 1. zna daty: IV 1917, 11 XI 1918, VI 1919, 2. zna główne postanowienia traktatu wersalskiego. zasada samostanowienia narodów, traktat wersalski. 4. potrafi wyjaśnić przyczyny przystąpienia USA do wojny. 1. zna daty: 5 XI 1916, 11 XI 1918, 2. zna postać: Józefa Piłsudskiego, 3.zna okoliczności, w których doszło do odzyskania przez Polskę niepodległości. 4. rozumie pojęcia: orientacja proaustriacka, orientacja prorosyjska, akt 5 listopada. 5. potrafi opisać poglądy zwolenników różnych orientacji politycznych. 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii świata i Polski w latach 1914 1918, 2. zna nowe rodzaje broni użyte podczas I wojny światowej. Woodrowa Wilsona, U- Boot, alianci, 3. rozumie wpływ wydarzeń w Rosji i przystąpienia USA do wojny na przebieg konfliktu, 4.rozumie przyczyny niezadowolenia Niemiec z postanowień traktatu wersalskiego. 5. potrafi wymienić i wskazać na mapie państwa powstałe po rozpadzie Austro- Węgier, 6. opisuje polityczne i społeczne skutki I wojny światowej. 1. zna daty: VIII 1914, VIII 1917, I 1918. Legiony Polskie, Komitet Narodowy Polski. 3. potrafi przedstawić polski czyn zbrojny podczas wielkiej wojny, 4. charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej, 5. omawia sytuację państwa polskiego w pierwszych dniach niepodległości. specyfikę konfliktu, jakim była I wojna światowa. 2. potrafi wskazać najważniejsze różnice między I wojną światową a wcześniejszymi konfliktami. 1. zna datę: I 1918, 2. zna postacie: Georges a Clemenceau, Davida Lloyda George a. demobilizacja, wielka trójka, reparacje, pandemia. 4. potrafi przedstawić okoliczności rozpadu Austro-Węgier, 5. opisuje okoliczności zakończenia wielkiej wojny, 6. omawia program pokoju bez zwycięstwa prezydenta Woodrowa Wilsona. 1. zna datę: IX 1917, 2.zna postać: Józefa Hallera. błękitna armia, Rada Regencyjna. 4. potrafi wyjaśnić międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej. omówić układ sił politycznych w powojennej Europie, 2. synchronizuje oraz ocenia wydarzenia z historii powszechnej i dziejów Polski z lat 1914 1918. wyjaśnić, na czym polega różnica w ocenie I wojny światowej w Europie Zachodniej i w Europie Środkowo- Wschodniej, 2. ocenia program pokoju bez zwycięstwa prezydenta Woodrowa Wilsona. znaczenie aktu 5 listopada dla umiędzynarodowie nia sprawy polskiej podczas I wojny światowej. 2. potrafi dostrzec wpływ jednostki na losy narodu na przykładzie działalności Józefa Piłsudskiego. wpływ I wojny światowej na przemiany polityczne, społeczne i świadomość obywateli państw europejskich. traktat wersalski z punktu widzenia państw zwycięskich i Niemiec. wysiłek zbrojny Polaków. 14