Załącznik Nr 3 do Zarządzenia Nr 392/III/2012 Wójta Gminy Szemud z dnia 15 listopada 2012 r. Informacja o sytuacji finansowej Gminy Szemud, ze szczególnym uwzględnieniem aktualnego stanu zadłużenia, a także prognozy zadłużenia w roku budżetowym 2013 oraz kolejnych latach 1. Ogólna charakterystyka Gminy Szemud Gmina Szemud położona jest na Pojezierzu Kaszubskim i graniczy: od północy z gminami Wejherowo i Luzino, od Zachodu z gminą Linia, od południa z gminami Kartuzy, Przodkowo i Żukowo, od wschodu z miastem Gdynia. Powierzchnia Gminy wynosi 176,57 km 2. Na strukturę obszaru składają się m.in.: użytki rolne 118,26 km 2 (67%), lasy 35,47 km 2 (20%), wody 3,34 km 2. Gmina Szemud jest gminą o charakterze rolniczym, z rozwijającym się dynamicznie sektorem usługowo-produkcyjnym oraz turystyczno-rekreacyjnym. Gminy Szemud sukcesywnie z roku na rok wzrasta, czego dowodem są dane wykazane w poniższej tabeli. aktualnie wynosi 15.305 osób (wg stanu na 30.09.2012 r.) i podzielona jest na 22 sołectwa. Tabela nr1. Gminy Szemud za 2008 2012. Lp. Sołectwo na 31.12.2008 na 31.12.2009 na 30.12.2010 na 31.12.2011 na 30.09.2012 1. Będargowo 416 426 426 426 432 2. Bojano 2 234 2 391 2 456 2 540 2 609 3. Częstkowo 578 586 607 608 612 Dobrzewino (w tym msc. 937 992 1 022 1 059 1 103 4. Karczemki) 5. Donimierz 715 739 739 751 746 6. Głazica 180 179 192 189 190 7. Grabowiec 191 193 199 200 204 8. Jeleńska Huta 297 300 307 316 322 9. Kamień 517 544 583 615 627 10. Kielno 1 137 1 193 1 217 1 227 1 251 11. Kieleńska Huta 242 252 262 272 268 12. Koleczkowo 1 189 1 229 1 295 1 362 1 400 13. Kowalewo 112 121 129 145 149 14. Leśno 260 263 264 261 256 15. Łebno 1 003 1 006 1 027 1 043 1 045 16. Łebieńska Huta 436 426 426 450 453 17. Przetoczyno 485 496 509 522 536 18. Rębiska 318 322 325 331 329 19. Szemud 1 719 1 777 1819 1 840 1 880 20. Szemudzka Huta 223 229 220 215 218 21. Warzno 331 338 335 346 355 22. Zęblewo 312 315 312 323 320 x Ogółem 13 832 14 317 14 671 15 041 15 305 1
w latach 2007 2010 wzrastała co roku średnio o ok. 3%, zaś przez okres 9 miesięcy 2012 r. liczba wzrosła o 264 osoby (tj. o 1,8 %) w stosunku do stanu na koniec 2011 roku. Gmina Szemud to rozwijające się dynamicznie miejscowości, nowe szkoły i obiekty sportowe, rozwój infrastruktury drogowej oraz wodociągowo-kanalizacyjnej, a także dogodne warunki do rozwoju przedsiębiorczości. W ostatnich latach zaobserwować można dynamiczny wzrost miejsc w przedszkolach dla dzieci w wieku 3-6 lat. Na terenie Gminy funkcjonują dwa przedszkola samorządowe (Szemud i Koleczkowo) oraz cztery przedszkola niepubliczne, dotowane z budżetu Gminy Szemud (Bojano, Karczemki i Kielno). Różną formą opieki przedszkolnej na terenie Gminy (w tym w zakresie klas przedszkolnych funkcjonujących przy szkołach podstawowych) objętych jest prawie 700 dzieci. Od roku 2009 Gmina Szemud współpracuje z Miastem Gdynia w zakresie komunikacji miejskiej i w ramach tej współpracy Gmina przekazuje dotację dla Miasta Gdynia na funkcjonowanie na terenie naszej Gminy dwóch linii autobusowych 191 i 193. Linia 191 obsługuje teren wschodni Gminy (Karczemki, Dobrzewino, Bojano, Koleczkowo), zaś 193 obsługuje trasę TESCO Gdynia Szemud TESCO Gdynia. Z danych Powiatowego Urzędu Pracy w Wejherowie wynika, że aktualny poziom bezrobocia w Gminie Szemud nieznacznie przekracza 3% i jest niższy od średniej na terenie całego Powiatu Wejherowskiego, który wynosi ponad 4,7%. 2. Analiza podstawowych kategorii finansowych budżetu Gminy Szemud, Do podstawowych kategorii jednostek samorządu terytorialnego zaliczają się wielkości charakteryzujące w sposób ogólny budżet gminy i zgodnie z art. 211 ustawy o finansach publicznych są to dochody, wydatki, przychody oraz rozchody. Ogólny obraz kształtowania się poszczególnych kategorii finansowych Gminy Szemud przedstawia tabela nr 2. Tabela nr 2. Kształtowanie się wyników finansowych Gminy Szemud w latach 2009-2013 (w PLN) Lp. Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 (plan 5.11.2012) 1. Dochody ogółem a) dochody bieżące b) dochody majątkowe, w tym: - zadanie nr 1 UE - POIŚ - zadanie nr 2 UE RPO - pozostałe zadania unijne 2. Wydatki ogółem a) wydatki bieżące b) wydatki majątkowe 42.552.241,56 40.090.832,12 2.461.408,54 339.588,00 0 39.948.285,02 35.545.181,07 4.403.103,95 51.439.917,17 45.081.243,68 6.358.673,49 3.261.146,79 2.102.682,57 63.677.662,06 41.880.197,74 21.797.464,32 53.015.455,18 48.765.985,76 4.249.469,42 3.799.327,70 20.463,13 61.325,32 54.012.480,64 43.547.998,10 10.464.482,54 53.050.497,41 51.073.228,06 713.015,22 391 162,25 321.852,97 56.712.557,99 49.818.212,08 6.894.345,91 2013 (projekt) 55.334.647,10 53.489.655,10 1.844.992,00 540.497,00 654.495,00 57.368.194,10 48.552.106,90 8.816.087,20 3. Deficyt / nadwyżka (1-2) 2.603.956,54-12.237.744,89-997.025,46-3.662.060,58-2.033.547,00 4. Przychody ogółem, w tym: 1.967.178,97 14.842.022,93 5.069.430,66 5.449.923,58 6.561.367,00 a) kredyty i pożyczki 11.369.622,00 3.819.001,00 3.024.495,00 6.561.367,00 w tym na wyprzedzające finansowanie 233.534,00 654.495,00 1.661.367,00 b) wolne środki (niewykorzystane kredyty z lat ubiegłych) 1.967.178,97 3.472.400,93 1.250.429,66 2.425.428,58 5. Rozchody ogółem, w tym: a) spłaty kredytów, b) spłaty pożyczek. - w tym na wyprzedzające finansowanie 1.098.734,58 640.00 458.734,58 1.353.75 413.75 940.00 1.647.075,00* 1.092.075,00 555.00 1.787.863,00 1.112.329,00 675.534,00 233.534,00 4.527.82 3.191.325,00 1.336.495,00 654.495,00 * W roku 2011 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska częściowo umorzył pożyczkę zaciągniętą przez Gminę Szemud w latach 2006-2007 na budowę oczyszczalni i kanalizacji w Szemudzie w kwocie 1.035.000 zł. Z danych zaprezentowanych w powyższej tabeli, wynika, że w analizowanym okresie 2008-2012 dynamika przyrostu dochodów kształtowała się następująco: w roku 2009 pozyskano dochody na poziomie 42.552.241,56 zł, w roku 2010 51.439.917,17 zł tj. o 20,89 % więcej niż w roku budżetowym 2009, 2
w roku 2011 53.015.455,18 zł, tj. o 3,06% więcej niż w roku budżetowym 2010, w roku 2012 planowane dochody określono na poziomie 53.050.497,41 zł i są ustalone na poziomie wykonania roku 2011. Wpływ na ten wynik mają niższe dochody majątkowe, w stosunku do wykonanych w roku 2011. dla roku 2013 w projekcie uchwały budżetowej przewidziano po stronie dochodów kwotę 55.334.647,10 zł, a więc o 4,3 % więcej niż planowane do osiągnięcia dochody w roku 2012. Dokonując podobnej analizy dynamiki w zakresie wydatków, to przedstawiała się ona następująco: w roku 2009 wydatkowano 39.948.285,02 zł tj. o 671.005,75 zł mniej niż w roku 2008, co przede wszystkim wynikało ze spadku wydatków majątkowych, które w roku 2008 wyniosły 10.187.257,47 zł (dla porównania w roku 2007 7.062.241,55 zł, 2008 10.187.257,47 zł), oraz relatywnie wysokim przyrostem wydatków bieżących. W roku 2009 na przedsięwzięcia inwestycyjne wydatkowano 4.403.103,95 zł, a więc znacznie mniej niż w roku poprzedzającym, w roku 2010 znaczny wzrost wydatków budżetowych określonych na kwotę 63.677.662,06 zł tj. 59,40 % (co stanowi wzrost wydatków o kwotę 23.729.377,04 zł) więcej niż w roku 2010, wynika przede wszystkim z realizacji inwestycji współfinansowanych ze środków UE (w zakresie uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie wschodnim Gminy w msc. Bojano, Dobrzewino i Koleczkowo). w roku 2011 wydatkowano kwotę 54.012.480,64 zł, a więc o 9.665.181,42 zł mniej niż w roku 2011, co wynika ze spadku wydatków majątkowych w roku 2011 w stosunku do roku poprzedniego, na które w roku 2011 przeznaczono 10,5 mln zł (w roku 2010 ponad 23,7 mln zł); w planie wydatków na rok 2012 przewidziano kwotę 56.712.557,99 zł (w tym prawie 7 mln zł na inwestycje); w stosunku do roku 2011 nastąpił wzrost wydatków bieżących o ponad 6 mln zł; w projekcie uchwały budżetowej na rok 2013 zaplanowano wydatki na poziomie 57.368.194,10 zł i jest to kwota wyższa w stosunku do planu wydatków na rok 2012 o 655 tys. zł (tj. 1,16 %). Wynika to z faktu, iż w latach 2010-2011 Gmina poniosła ogromny inwestycyjny wysiłek finansowy, bowiem łączna kwota wydatków majątkowych w tych latach to kwota ponad 32 mln zł. Z uwagi na ograniczony potencjał inwestycyjny Gminy i konieczność spłaty już zaciągniętych kredytów inwestycyjnych, na przyszły rok 2013 planuje się wydatki inwestycyjne na dość wysokim poziomie, tj w kwocie 8,8 mln zł. Przewiduje się, że zadania przewidziane do realizacji będą w dużym stopniu dofinansowane ze źródeł zewnętrznych (środki PROW, Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych). Jednocześnie przewiduje się znaczne ograniczenie wydatków bieżących, tj. na ten cel planuje się przeznaczyć o 1,2 mln zł mniej niż w roku 2012. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych różnica między dochodami a wydatkami budżetu gminy stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu gminy albo deficyt budżetu gminy. Dochody ogółem - wydatki ogółem = nadwyżka budżetu / deficyt budżetu W analizowanym okresie Gmina Szemud uzyskała następujące wyniki budżetu: w roku 2008 deficyt w kwocie 1.344.506,70 zł, w roku 2009 nadwyżkę w kwocie 2.603.956,54 zł, w roku 2010 deficyt wyniósł 12.237.744,89 zł. w roku 2011 deficyt wyniósł 998.025,46 zł, w roku 2011 planowany deficyt wynosi 3.662.060,58 zł, 3
w roku 2013 planowany deficyt wynosi 2.033.547 zł. Natomiast różnica między dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi określona jako wynik bieżący, który w przypadku osiągania wartości dodatnich określany jest jako nadwyżka operacyjna (odpowiednio deficyt operacyjny w przypadku ujemnego wyniku bieżącego). Dochody bieżące - wydatki bieżące = nadwyżka operacyjna / deficyt operacyjny Tabel nr 3. Nadwyżka operacyjna budżetu Gminy Szemud lat 2008-2012 Wyszczególnienie 2009 2010 2011 2012 (plan na 05.11.2012) 2012 (projekt uchwały budżetowej) 1. Dochody bieżące 40 090 832,12 45.081.243,68 48.765.985,76 51.073.228,06 53.489.655,10 2. Wydatki bieżące (z wydatkami na obsługę długu) 35 545 181,07 41.880.197,74 43.547.998,10 49.818.212,08 48.552.106,90 3. Nadwyżka operacyjna (dochody bieżące - wydatki bieżące) 4 545 651,05 3 201 045,94 5 217 987,66 1 255 015,98 4 937 548,20 Źródło: Obliczenia własne na podstawie sprawozdań Rb-NDS, uchwały budżetowej na rok 2012 oraz projektu uchwały budżetowej na rok 2013. Wyniki budżetu bieżącego wskazują, że Gmina Szemud w każdym analizowanym roku budżetowym zamknęła budżet nadwyżką operacyjną i jest w stanie pokryć wydatki bieżące dochodami bieżącymi. Nowa ustawa o finansach publicznych, która weszła w życie z dniem 01.01.2010 r. wprowadziła od 01.01.2011 r. obligatoryjną zasadę, w myśl której wydatki bieżące budżetu gminy nie mogą przekraczać dochodów bieżących gminy. Gmina Szemud w analizowanym okresie 2009 2013 spełnia ustawowe kryterium. Dodatni wynik bieżący (nadwyżka operacyjna) umożliwiał Gminie Szemud realizację nowych przedsięwzięć majątkowych, zarówno bezpośrednio przeznaczając tę kwotę na inwestycje lub pośrednio spłacając wcześniej zaciągnięte zobowiązania na cele inwestycyjne. 4
Analiza zadłużenia gminy w latach 2007-2011 Gminy odgrywają szczególną rolę w polskiej gospodarce. Kolejne reformy ustrojowe i decentralizacja zadań publicznych przypisują gminom coraz więcej zadań, za realizację których gminy odpowiadają finansowo. Niestety w ślad za obowiązkami nakładanymi na barki gmin, nie otrzymują one dostatecznych środków finansowych. Wymienić można byłoby wiele zadań, które ustawodawca wpisał w katalog zadań własnych gminy bez zabezpieczenia odpowiednich dotacji samorządom, a które gminy zobligowane są realizować ze środków własnych. Gmina Szemud realizuje inwestycje infrastrukturalne z zakresu oświaty oraz kultury fizycznej i sportu, budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, budowy oświetlenia ulicznego, modernizacji dróg gminnych i ich utrzymania, budowy chodników, placów zabaw i wielu innych zadań leżących w gestii samorządu. W ostatnim 10-leciu Gmina Szemud wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społeczności lokalnej i naszych małych obywateli, którzy są naszą przyszłością przeznaczała relatywnie dużo środków finansowych na budowę obiektów szkolnych i przyszkolnych. Wymienić tutaj należy: budowę Gimnazjum w Szemudzie (2003), budowę hali widowiskowo-sportowej w Szemudzie (2003), budowę Sali gimnastycznej i zaplecza szkolnego dla szkoły w Dobrzewinie-Karczemkach (2008), budowa kompleksu sportowego Moje Boisko Orlik 2012 w Szemudzie (2009), budowa sali sportowej w Łebnie (2010), rozbudowa Zespołu Szkół w Kielnie (2009), rozbudowa SP w Koleczkowie (2010 i 2012), rozbudowa Zespołu szkół o Gimnazjum i Bibliotekę Publiczną wraz z uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu we wsi Bojano (2010), budowa parkingu w Łebnie (2010). Również na rok 2013 planowane są znaczne środki w zakresie budowy sali sportowej w Bojanie przy kompleksie szkolnym w Bojanie. Jednocześnie, Gmina nie była w stanie w dłuższym horyzoncie czasowym finansować wzrastających potrzeb wyłącznie z własnych środków. W takiej sytuacji, jak każdy podmiot funkcjonujący w realiach wolnego rynku, władze gminy stanęły przed problemem wyboru zewnętrznych, komercyjnych źródeł finansowania swej działalności, gdyż na źródła niekomercyjne (dotacje z budżetu państwa, fundusze pomocowe, pożyczki preferencyjne), gmina mogła liczyć jedynie w ograniczonym stopniu. W latach 2010-2012 Rada Gminy Szemud podjęła zamiar realizacji wielu inwestycji kapitałochłonnych, które postanowiono (z uwagi na brak dostatecznych środków własnych) sfinansować ze środków kredytów komercyjnych. W wyniku zaciągniętych kredytów prognozowane saldo zadłużenia gminy na 31.12.2012 r. wyniesie 17.546.369,16 zł, w tym w kwocie 654.495 zł z tytułu pożyczki na wyprzedzające finansowanie. Tabela nr 4. Zadłużenie Gminy Szemud w latach 2008-2012 Stan zadłużenia wg 31.12.2008 31.12.2009 31.12.2010 31.12.2011 31.12.2012 (plan) stanu na koniec roku 6 255 673,74 5 156 939,16 15 172 811,16 16 309 737,16 17 546 369,16 Rok 2007 W roku budżetowym 2007 zaciągnięto pożyczkę preferencyjną na łączną kwotę 1.686.966 zł z Wojewódzkiego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki w Gdańsku, w ramach umowy pożyczki nr WFOŚ/P/29/2006 z dnia 02.08.2006 r. z przeznaczeniem na budowę oczyszczalni ścieków i kanalizacji w Szemudzie (w roku 2006 r. zaciągnięto w ramach tej umowy 1.313.034 zł; razem 3.000.000 zł); w roku ubiegłym (2011) zarząd WFOŚiGW podjął decyzję o częściowym umorzeniu tej pożyczki w kwocie 1.035.000 zł; Rok 2008 W roku budżetowym 2008 zaciągnięto kredyt inwestycyjny udzielony ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej (EFRWP) w kwocie 700.000 zł z przeznaczeniem na dokończenie rozbudowy Zespołu Szkół w Kielnie. Rok 2009 W roku budżetowym 2009 nie zaciągnięto żadnego kredytu ani pożyczki. Rok 2010 5
W roku budżetowym 2010 jako źródła finansowania kilku inwestycji wskazano kredyty komercyjne, w związku z tym ogłoszono i rozstrzygnięto następujące postępowania przetargowe na udzielenie kredytów: 1) 1.328.000 zł z przeznaczeniem na rozbudowę SP w Koleczkowie, 2) 1.148.678 zł z przeznaczeniem na zadanie z zakresu uporządkowania gospodarki ściekowej w Bojanie, Koleczkowie i Dobrzewinie I etap (w tym w 2010 wpłynęły trzy transze kredytu na łączną kwotę 673.215 zł, zaś w IV kwartale 2011 zaciągnięto pozostałą kwotę kredytu w wys. 475.463 zł), 3) 3.300.000 zł z przeznaczeniem na rozbudowę Zespołu Szkół o Gimnazjum i Bibliotekę Publiczną wraz z uzbrojeniem i zagospodarowaniem terenu we wsi Bojano, 4) 2.168.407 zł z przeznaczeniem na zadanie z zakresu uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie Gminy Szemud w msc. Bojano, Koleczkowo i Dobrzewino II etap, 5) 3.900.000 zł z przeznaczeniem na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu Gminy Szemud na pokrycie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach w roku 2010. Rok 2011 W roku budżetowym 2011 zaciągnięto kredyty i pożyczki preferencyjne na łączną sumę 3.819.001 zł, w tym: 1) 2.100.000 zł - kredyt obrotowy na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu Gminy Szemud na pokrycie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach w roku 2011 2) 1.010.000 zł zaciągnięto pożyczkę preferencyjną z WFOŚiGW w Gdańsku z przeznaczeniem na zadanie z zakresu uporządkowania gospodarki ściekowej w Bojanie, Koleczkowie i Dobrzewinie I etap, 3) 475.463 zł tyt. transzy kredytu w ramach zawartej w 2010 r. umowy kredytowej z Bankiem Rumia Spółdzielczym, z przeznaczeniem na zadanie z zakresu uporządkowania gospodarki ściekowej w Bojanie, Koleczkowie i Dobrzewinie I etap 4) 233.538 zł pożyczka na wyprzedzające finansowanie w ramach PROW 2007 2013 z Banku Gospodarstwa Krajowego na zadanie pn.: Zagospodarowanie przestrzeni społecznej aktywności w msc. Rębiska, Szemudzka Huta, Głazica, Kieleńska Huta poprzez budowę miejsc spotkań kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych. Rok 2012 W roku budżetowym 2012 plan przychodów w zakresie kredytów i pożyczek określono na łączną sumę 3.024.495 zł, w tym: 1) 870.000 zł - kredyt długoterminowy na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu Gminy Szemud na pokrycie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach w roku 2012 (do tej pory kredyt nie został zaciągnięty), 2) 1.500.000 zł kredyt długoterminowy na sfinansowanie planowanego deficytu budżetu Gminy Szemud na pokrycie wydatków nieznajdujących pokrycia w planowanych dochodach w roku 2012, z planowaną spłatą w roku 2013 (do tej pory kredyt nie został zaciągnięty), 3) 654.495 zł pożyczka na wyprzedzające finansowanie w ramach PROW 2007 2013 z Banku Gospodarstwa Krajowego na zadanie pn.: Uporządkowanie gospodarki wodno ściekowej w Koleczkowie, planowana spłata w roku 2013 (po zrefundowaniu wydatków). Rok 2013 (projekt) W projekcie budżetu na rok 2013 uwzględniono przychody z tytułu pożyczek na kwotę 6.561.367 zł, w tym: 1) przychody z pożyczek preferencyjnych ze środków budżetu państwa w ogólnej kwocie 1.661.367 zł, obsługiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego na wyprzedzające finansowanie zadań przewidzianych do realizacji w ramach PROW, w tym: 6
a) Rozbudowa boiska sportowego w Szemudzie i drogi dojazdowej I etap 137.515 zł, b) Nasze miejsce spotkań - przebudowa, rozbudowa na cele świetlicy wiejskiej w Rębiskach wraz z zagospodarowaniem terenu przylegającego do budynku 151.345 zł, c) Budowa placu treningowego wraz z częścią rekreacyjną dla druhów OSP i w Częstkowie etap II 237.933 zł, d) Budowa boiska wielofunkcyjnego w Bojanie 500.000 zł, e) Zagospodarowanie przestrzeni publicznej w Będargowie 59.781 zł, f) Zagospodarownie terenu wokół boiska sportowego w Koleczkowie na dz. 480/6 374.006 zł, g) Przebudowa OSP w Częstkowie 32.500 zł, h) Przebudowa pomieszczeń WOK w Szemudzie z dostosowaniem do wymogów Sali konferencyjno szkoleniowej dla użytku społeczności lokalnej 118.414 zł, i) Promujemy kaszubski folklor coś dla ciała, coś dla ducha (projekt miękki) 24.873 zł, j) Akademia samorządowa (projekt miękki) 25.000 zł. Wyżej wymienione pożyczki przewidziane zostały do spłaty w roku 2014, po otrzymaniu refundacji poniesionych wydatków ze środków PROW. 2) kredyt komercyjny na kwotę 4.900.000 zł z okresem spłaty do 2023 roku. Z regulacji ustawy o finansach publicznych wynikają dwojakiego rodzaju ograniczenia zadłużenia gmin. Zgodnie z nimi budżety gmin muszą być zestawione tak, aby: 1) łączna kwota przypadających do spłaty w danym roku budżetowym rat kredytów i pożyczek ( ) nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów gminy 1, 2) łączna kwota długu gminy na koniec roku budżetowego nie może przekraczać 60% dochodów tej gminy w tym roku budżetowym 2. Pierwsze prezentowane ograniczenie decyduje o tym, na ile spłaty rat kapitałowych i odsetek obciążają budżety Gminy na kolejne lata. Badając, czy gmina uchwalając budżet, nie naruszyła reguły 15 %, nie można ograniczyć się tylko do analizy uchwalonego budżetu na dany rok należy również sprawdzić, czy deficyt proponowany w danym roku nie spowoduje przekroczenia limitu 15 % w którymkolwiek z kolejnych lat. Na tym polega prewencyjno-ostrzegawcza rola tego przepisu. Dla Gminy Szemud wskaźniki dopuszczalnego poziomu zadłużenia kształtowały się następująco w latach 2008 2012: Tabela nr 5 Lp. Wyszczególnienie 2008 2009 2010 2011 2012 (plan 05.11.2012) 1. Dochody ogółem 39 271 784,07 42 552 241,56 51 439 917,00 53 015 455,18 53 050 497,41 2. Rozchody ogółem 938 249,07 1 098 734,58 1 353 75 1 647 075,00 1 554.325,00* 3. Odsetki od kredytów i pożyczek 264 866,90 203 256,89 259 346,08 704 743,22 849 019,72 (bez prowizji) 4. Zadłużenie gminy na koniec danego roku 6 255 673,74 5 156 939,16 15 172 811,00 16 076 199,16 * 16 891 874,16 * 5. Zasada "15 %" 3,06% 3,06% 3,14% 4,72% 4,53% 6. Zasada "60 %" 15,9% 12,1% 29,5% 30,3% 31,8% * Do obliczeń wskaźników przyjęto kwotę długu na dzień 31.12.2011 r. pomniejszoną o kwotę pożyczki na wyprzedzające finansowanie w ramach PROW 2007-2013 (o kwotę 233.538 zł), co wynika z art. 243 ust. 3 nowej uofp, zaś dla roku 2012 pomniejszoną o kwotę pożyczki na wyprzedzające finansowanie PROW (654.495 zł) 1 Art. 169 ust. 1 starej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (max 15 %). 2 Art. 170 starej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (max 60 %). 7
Jak widać, w żadnym roku nie został przekroczony wskaźnik zarówno dla limitu 15 % i limitu 60 %, a więc Gmina Szemud spełnia wymagania określone w ustawie o finansach publicznych. Lp. Prognozowane zadłużenie Gminy Szemud na 31.12.2012 r. w ujęciu analitycznym tj. z podziałem na poszczególne kredyty, rok ich zaciągnięcia i okres spłaty zaprezentowano w tabeli nr 6. Przeznaczenie zaciągniętych kredytów omówiono wyżej. Tabela nr 6: Zadłużenie Gminy Szemud z podziałem na poszczególne kredyty. Kredytodawca Rok Okres spłaty Planowane Wysokość zaciągnięcia zadłużenie na kredytu 31.12.2012 r. zaciągniętego Termin spłaty ostatniej raty kredytu 1. 2.149.439,16 Pożyczka z NFOŚiGW 2006-2007 2008-2014 1.129.439,16 20.12.2014 2. 700.00 Kredyt ze środków 2008 2008-2013 140.00 31.07.2013 EFRWP 3. 1.328.00 Bank Millennium 2010 2011-2020 1.044.60 31.07.2020 4. 673.215,00 Bank Rumia Spółdzielczy 2010 2012-2019 1.004.678,00 30.11.2019 5. 3.300.00 BGK 2010 2011-2020 2.900.00 30.11.2020 6. 2.168.407,00 BGK 2010 2011-2020 1.868.407,00 31.10.2020 7. 3.900.00 BRE Bank S.A. 2010 2011-2020 3.726.75 31.12.2020 8. 2.100.00 BRE Bank S.A. 2011 2012-2020 1.900.00 30.12.2020 9. 1.010.00 WFOŚiGW 2011 2012-2016 808.00 31.07.2016 10. 654.495,00 BGK pożyczka na wyprzedzające finansowanie 11. 870.00 Bank wybrany w drodze przepisów ustawy PZP 12. 1.500.00 Bank wybrany w drodze przepisów ustawy PZP 2012 2013 654.495,00 w momencie otrzymania refundacji (rok 2013) 2012 2013-2021 870.00 30.112021 2012 2013 1.500.00 2013 Planowane zadłużenie na 31.12.2012 r. (ogółem) 17.546.369,16 (w tym na wyprzedzające finansowanie 654.495 zł) x Nowa ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. w art. 243 przyjęła nowe zasady ustalania możliwości finansowych jst w zakresie obsługi długu. Zasady te będą obowiązywały od roku 2014 i dla każdej z jednostek samorządu terytorialnego będzie ustalany indywidualny wskaźnik, który uzależniony jest od wielkości wynikających z wykonania budżetu i na jego wynik będą miały wpływ: wysokość dochodów bieżących (z uwzględnieniem ewentualnych wpływów z tytułu sprzedaży mienia) i wysokość wydatków bieżących. Różnica pomiędzy tymi wielkościami z trzech poprzednich lat w stosunku do dochodów całkowitych osiągniętych w poszczególnych latach wyznaczy wskaźnik dla danego roku, który pomnożony przez dochody danego roku wyznaczy górną granicę, którą jst będzie mogła przeznaczyć na obsługę długu. Definicję indywidualnego wskaźnika zadłużenia podaje art.243 ustawy o finansach publicznych. Wskaźnik ten określany jest wzorem, w którym stosunek spłaty długu i odsetek w danym roku (rozchodów z tytułu spłaty rat kapitałowych powiększonych o wydatki bieżące na obsługę długu) do dochodów ogółem tego roku nie może przekroczyć średniej arytmetycznej obliczanej odrębnie dla każdego roku z kolejnych trzech lat poprzedzających dany rok w następujący sposób: 8
1. dla każdego roku z tych 3 lat obliczamy sumy dochodów bieżących powiększone o dochody ze sprzedaży majątku i pomniejszone o kwotę wydatków bieżących 2. obliczamy stosunek tej sumy do dochodów ogółem odpowiedniego roku 3. wyliczamy średnią z tych trzech lat Wzór przedstawia się następująco: Mając na względzie te ograniczenia, sporządzono projekt budżetu na rok 2013 oraz prognozę na kolejne lata do roku 2023, tak aby spełnić ustawowe kryteria. Szczegółową analizę w tym zakresie, mając na względzie planowany do zaciągnięcia w roku 2013 dług, przedstawiono w tabeli nr 7 Informacja o sytuacji finansowej Gminy Szemud w roku 2012 i w latach kolejnych. 9