STUDIA PRAWNICZE. Kryminalistyka. Jan Widacki (red.)

STUDIA PRAWNICZE Kryminalistyka Jan Widacki (red.) C.H.BECK

STUDIA PRAWNICZE Kryminalistyka

W sprzeda y: L. Gardocki PRAWO KARNE, wyd. 13 Podrêczniki Prawnicze A. Marek PRAWO KARNE, wyd. 8 Studia Prawnicze A. Grzeœkowiak (red.) PRAWO KARNE Skrypty Becka M. Czernicka, I. Tuleja KODEKS KARNY. EDYCJA TRZECIA KodeksSystem M. Czernicka, I. Tuleja KODEKS KARNY WYKONAWCZY KodeksSystem M. Czernicka, I. Tuleja KODEKS WYKROCZEÑ, KODEKS POSTÊPOWANIA W SPRAWACH O WYKROCZENIA KodeksSystem PRAWO KARNE 2007 Teksty Ustaw Becka KODEKS KARNY. KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO, wyd. 9 Edycja Prokuratorska KODEKS KARNY, wyd. 24 Twoje Prawo KODEKS POSTÊPOWANIA KARNEGO, wyd. 18 Twoje Prawo www.sklep.beck.pl

Kryminalistyka Redaktor prof. dr. hab. Jan Widacki Autorzy dr hab. prof. KSW Jerzy Konieczny pracownik naukowy Krakowskiej Szko³y Wy szej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego prof. dr hab. Tadeusz Wid³a pracownik naukowy Uniwersytetu Œl¹skiego prof. dr hab. Jan Widacki pracownik naukowy Krakowskiej Szko³y Wy szej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Propozycja cytowania: J. Widacki, Kryminalistyka, Warszawa 2008, Nb. 1 Poszczególne rozdzia³y opracowali: Jerzy Konieczny Jan Widacki Tadeusz Wid³a Jan Widacki i Jerzy Konieczny Zdzis³aw Marek i Jan Widacki rozdzia³ II, III, IX, XII, XV, XX rozdzia³ VI, VII,VIII, X, XI, XIV, XVII, XIX, XXI, XXII rozdzia³ XVI, XVIII rozdzia³ I, V, XIII rozdzia³ IV Redakcja: Ksenia Rzepka Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Gen. Zaj¹czka 9, 01 518 Warszawa Sk³ad i ³amanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Zak³ady Graficzne im. KEN S.A., Brzoza k. Bydgoszczy ISBN 978-83-7483-338-7

Wstêp Wstêp Prawnik-praktyk powinien dysponowaæ takim zasobem wiedzy kryminalistycznej, jaki jest niezbêdny do przeprowadzenia czynnoœci procesowych (takich jak przes³uchanie, okazanie, eksperyment czy konfrontacja), do wspó³dzia³ania z bieg³ymi ró nych specjalnoœci. To ostatnie polega na prawid³owym doborze bieg³ych, na umiejêtnoœci zadania im pytañ, wreszcie na umiejêtnoœci zrozumienia opinii, sprawdzenia poprawnoœci jej opracowania i umiejêtnoœci jej oceny i wykorzystania. Praktyka pokazuje, e niestety zbyt czêsto organ procesowy, a wiêc wystêpuj¹cy w tym charakterze prawnik, sêdzia czy prokurator, s¹ zupe³nie bezradni wobec opinii bieg³ych, które w konsekwencji przyjmuj¹ bezkrytycznie. W takiej sytuacji, wynik procesu zbyt czêsto zale y od opinii i stanowiska osób czasem o niesprawdzonych przez nikogo kwalifikacjach, reprezentuj¹cych ró nie zaawansowane metodologicznie dyscypliny (co przek³ada siê na ró ny stopieñ pewnoœci ich twierdzeñ), czasem bezkrytycznych wobec w³asnych dokonañ i mo liwoœci reprezentowanej przez nich dziedziny wiedzy. Prawnik-praktyk znaæ musi metody identyfikacji najczêœciej stosowane przez bieg³ych i najczêœciej wystêpujace w procesie. Musi mieæ pojêcie o daktyloskopii, badaniach œladów biologicznych, œladów narzêdzi, badaniach poligraficznych czy grafologii. Te najbardziej typowe i powszechne metody identyfikacji zosta³y opisane w podrêczniku. Jednak elementarna znajomoœæ metodologii nauk empirycznych pozwoli, przy odrobinie wysi³ku, ka demu prawnikowi przeœledziæ rozumowanie bieg³ego i sprawdziæ poprawnoœæ jego wniosków. W naszej procedurze nie ma niestety czegoœ na kszta³t amerykañskiego stadardu Dauberta dotycz¹cego dopuszczalnoœci stosowania w procesie nowych metod. Regu³y tego standardu powinny byæ jednak prawnikom w Polsce znane i stosowane, nie na zasadzie amerykañskiego precedensu, ale jako regu³y wynikajace z zasad wiedzy, o których mowa w art. 7 KPK.

VI Wstêp Autorzy, profesorowie kryminalistyki, reprezentuj¹ dziœ ró ne oœrodki naukowe, jednak ich naukowy rodowód jest w du ej mierze wspólny. Swego czasu wszyscy byli pracownikami Katedry Kryminalistyki Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach i uczestnikami chêciñskich sympozjów metodologii kryminalistyki i w latach wspólnej pracy nauczyli siê tak samo patrzeæ na kryminalistykê: jako na naukê empiryczn¹, której uprawianie podlega okreœlonym rygorom metodologicznym. Wszyscy autorzy maj¹ w swym dorobku prace eksperymentalne, maj¹ te doœwiadczenia praktyczne. Wszyscy maj¹ doœwiadczenia bieg³ych, jeden z autorów ma ponadto doœwiadczenia jako obroñca w sprawach karnych. Wszyscy maj¹ te kilkudziesiêcioletnie doœwiadczenie dydaktyczne w zakresie kryminalistyki. Rozdzia³ IV napisany zosta³ przy wspó³autorstwie doœwiadczonego medyka s¹dowego, prof. dr hab. n. med. Zdzis³awa Marka, by³ego wieloletniego kierownika krakowskiego Zak³adu Medycyny S¹dowej. Profesora Marka zaprosiliœmy do udzia³u w napisaniu tego rozdzia³u, uwa aj¹c, e jest on niezbêdny i komplementarny do ca³oœci, a równoczeœnie, e jego napisanie wymaga posiadania wiedzy medyczno-s¹dowej. Podrêcznik jest dzie³em zupe³nie nowym, nawi¹zuje jednak do podrêcznika Kryminalistyka pod red. Jana Widackiego, którego dwa kolejne wydania ukazywa³y siê w 1999 i 2002 r. Od swych poprzedników ró ni siê systematyk¹ materia³u, uwzglêdnia rozwój dyscypliny i zmiany w przepisach prawnych, jest napisany przez mniejsze grono autorów. Podrêcznik przeznaczony jest przede wszystkim dla studentów wydzia³ów prawa. Mamy jednak nadziejê, e bêdzie on tak e przydatny dla prawników-praktyków: sêdziów specjalizuj¹cych siê w sprawach karnych, prokuratorów, adwokatów, oficerów policji i innych formacji ochrony porz¹dku i bezpieczeñstwa, a tak e ochrony granic. Staraliœmy siê ukazaæ w nim aktualny stan wiedzy, co wiêcej, zaprezentowaæ jedynie wiedzê pewn¹. Opisano wiêc przede wszystkim metody rutynowe. Informacje o nowoœciach i metodach bêd¹cych w trakcie prób i doœwiadczeñ umieszczono g³ównie w blokach rozszerzaj¹cych, wydrukowanych petitem. Kwestie w¹tpliwe, dyskusyjne nie zosta³y w tym podrêczniku zawarte, co najwy ej zasygnalizowane Mamy nadziejê, e podrêcznik, który oferujemy Czytelnikom, spe³ni zadania, które za³o yliœmy sobie na pocz¹tku. Autorzy

Przegl¹d treœci Przegl¹d treœci Str. Nb. Wstêp... V Spis ilustracji i tabel... XVII Wykaz skrótów...xxiii Literatura... XXV Rozdzia³ I. Przedmiot i zakres kryminalistyki... 1 1 Rozdzia³ II. Pierwsze informacje o przestêpstwie... 7 7 Rozdzia³ III. Oglêdziny... 14 18 Rozdzia³ IV. Wspó³dzia³anie medyka s¹dowego z organami procesowymi... 35 33 Rozdzia³ V. Wersja œledcza, modus operandi i analiza kryminalna... 64 64 Rozdzia³ VI. Zarys kryminalistycznej problematyki przes³uchania... 77 84 Rozdzia³ VII. Identyfikacja osoby na podstawie œladów pamiêciowych okazanie... 103 119 Rozdzia³ VIII. Wybrane czynnoœci taktyczne o chrakterze procesowym prowadzone z udzia³em podejrzanego lub œwiadka... 114 137 Rozdzia³ IX. Czynnoœci operacyjno-rozpoznawcze... 124 159 Rozdzia³ X. Registratury policyjne... 132 176 Rozdzia³ XI. Niektóre formy dzia³añ taktyczno-kryminalnych... 141 199 Rozdzia³ XII. Fotografia w kryminalistyce... 163 227 Rozdzia³ XIII. Wprowadzenie do problematyki identyfikacji kryminalistycznej... 169 239 Rozdzia³ XIV. Kryminalistyczne zastosowania antropometrii.. 186 267 Rozdzia³ XV. Daktyloskopia... 198 281 Rozdzia³ XVI. Badania dokumentów... 213 309

VIII Przegl¹d treœci Rozdzia³ XVII. Identyfikacja na podstawie zapachu (identyfikacja osmologiczna)... 297 400 Rozdzia³ XVIII. Identyfikacja narzêdzi, œladów obuwia i œladów pojazdów... 308 428 Rozdzia³ XIX. Badania identyfikacyjne broni palnej i œladów jej u ycia... 327 458 Rozdzia³ XX. Badania fizykochemiczne... 356 508 Rozdzia³ XXI. Identyfikacja przez badanie œladów emocjonalnych... 365 521 Rozdzia³ XXII. Nowe metody identyfikacji i innych badañ... 388 554 Indeks rzeczowy... 395

Spis treœci Spis treœci Str. Nb. Wstêp... V Spis ilustracji i tabel... XVII Wykaz skrótów... XXIII Literatura... XXV Rozdzia³ I. Przedmiot i zakres kryminalistyki... 1 1 Rozdzia³ II. Pierwsze informacje o przestêpstwie... 7 7 1. Wprowadzenie... 7 7 2. Wewnêtrzne Ÿród³a organów œcigania... 7 8 3. Zawiadomienia o przestêpstwie... 8 10 4. Inne Ÿród³a... 9 12 5. Patologie... 11 16 6. Uwagi koñcowe... 12 17 Rozdzia³ III. Oglêdziny... 14 18 1. Wprowadzenie... 14 18 2. Organizacja oglêdzin... 16 20 3. Taktyka oglêdzin... 18 23 4. Dokumentacja oglêdzin... 20 27 5. Uwagi koñcowe... 33 32 Rozdzia³ IV. Wspó³dzia³anie medyka s¹dowego z organami procesowymi... 35 33 1. Wprowadzenie... 35 33 2. Badanie œladów biologicznych... 36 34 3. Badania s¹dowo-lekarskie osób ywych... 47 46 4. Oglêdziny zewnêtrzne i wewnêtrzne zw³ok (sekcja) oraz ekshumacja... 53 52

X Spis treœci Rozdzia³ V. Wersja œledcza, modus operandi i analiza kryminalna... 64 64 1. Wersja œledcza... 65 64 I. Istota wersji... 65 64 II. Zasady budowy wersji... 66 66 III. Wersja a plan œledztwa... 69 69 IV. Sprawdzanie alibi jako metoda weryfikacji wersji osobowej... 69 70 2. Modus operandi... 70 71 3. Analiza kryminalna... 71 74 I. Wprowadzenie... 71 74 II. Istota analizy kryminalnej... 72 78 III. Metodyka pracy... 74 82 IV. Uwagi koñcowe... 76 83 Rozdzia³ VI. Zarys kryminalistycznej problematyki przes³uchania... 77 84 1. Psychologiczne podstawy przes³uchania... 77 84 2. Przes³uchanie... 81 91 I. Przes³uchanie a rozpytanie... 81 91 II. Przes³uchanie podejrzanego... 82 95 III. Przes³uchanie œwiadka... 87 102 IV. Przes³uchanie bieg³ego... 91 106 3. Czynniki okreœlaj¹ce wybór taktyki przes³uchania... 92 107 4. Przes³uchanie osoby chorej psychicznie, upoœledzonej umys³owo lub o zaburzonej osobowoœci... 95 112 5. Konfrontacja... 100 116 6. Narkoanaliza i hipnoza... 101 118 Rozdzia³ VII. Identyfikacja osoby na podstawie œladów pamiêciowych okazanie... 103 119 1. Psychologiczne podstawy rozpoznania w ramach okazania... 103 119 2. Okazanie. Uwagi ogólne... 104 120 3. Okazanie osoby (bezpoœrednie)... 105 122 4. Okazanie wizerunku osoby (okazanie poœrednie)... 110 131 5. Okazanie rzeczy... 112 134 6. Wartoœæ diagnostyczna okazania... 112 135 Rozdzia³ VIII. Wybrane czynnoœci taktyczne o chrakterze procesowym prowadzone z udzia³em podejrzanego lub œwiadka... 114 137

Spis treœci XI 1. Przeszukanie... 114 137 2. Okazanie... 118 148 3. Eksperyment procesowy... 120 152 4. Wizja lokalna... 122 157 Rozdzia³ IX. Czynnoœci operacyjno-rozpoznawcze... 124 159 1. Wprowadzenie... 124 159 2. Podstawa prawna czynnoœci operacyjno-rozpoznawczych... 126 161 3. Formy czynnoœci operacyjno-rozpoznawczych... 126 162 I. Wywiad... 127 163 II. Przetwarzanie danych... 127 164 III. Pods³uch telefoniczny... 127 165 IV. Pods³uch pomieszczeñ... 127 166 V. Kontrola korespondencji... 128 167 VI. Obserwacja... 128 168 VII. Prowokacja policyjna... 128 169 VIII. Przesy³ka (dostawa) niejawnie kontrolowana... 129 170 IX. Przykrycie... 129 171 X. Legalizacja... 129 172 XI. Tajni informatorzy (agenci)... 129 173 4. Procedury operacyjne... 130 174 Rozdzia³ X. Registratury policyjne... 132 176 1. Wprowadzenie... 132 176 2. Zintegrowany System Informacji Policyjnej... 133 181 3. Krajowe Centrum Informacji Kryminalnej... 135 186 4. Registratura daktyloskopijna... 137 191 5. Zbiory zdjêæ sygnalitycznych... 138 192 6. Krajowy Zbiór usek i Pocisków z Miejsc Przestêpstw... 139 193 7. Inne kartoteki i zbiory wzorców broni i amunicji... 139 194 8. Centralna Kartoteka Dokumentów Anonimowych... 139 195 9. Centralny Zbiór Kodów Genetycznych... 139 196 10. Banki zapachów... 140 197 11. Zbiory danych i rejestry bêd¹ce w gestii administracji ogólnej i resortu sprawiedliwoœci przydatne w celach œledczych... 140 198 Rozdzia³ XI. Niektóre formy dzia³añ taktyczno-kryminalnych... 141 199 1. Poœcig... 141 199 2. Poszukiwania... 143 204 3. Zasadzka... 145 208

XII Spis treœci 4. Pu³apka... 146 209 5. Radarowa kontrola prêdkoœci... 147 210 6. Legitymowanie... 150 211 7. Kontrola osobista i przegl¹danie zawartoœci baga u... 151 212 8. Zatrzymanie... 152 213 9. Badanie zawartoœci alkoholu w wydychanym powietrzu... 154 217 10. Dzia³ania specjalne... 157 218 11. U ycie psa policyjnego... 159 219 Rozdzia³ XII. Fotografia w kryminalistyce... 163 227 1. Wprowadzenie... 163 227 2. Fotografia dokumentacyjna... 164 228 3. Fotografia badawcza... 165 230 4. Fotografia detektywna... 166 233 5. Techniki magnetowidowe... 166 234 6. Problem wiarogodnoœci... 167 238 Rozdzia³ XIII. Wprowadzenie do problematyki identyfikacji kryminalistycznej... 169 239 1. Pojêcie œladu... 170 239 2. Pojêcie identyfikacji kryminalistycznej... 171 242 3. Biegli i ekspertyza... 174 245 4. Wartoœæ diagnostyczna a wartoœæ dowodowa... 178 251 5. Czynnoœci wykrywcze a czynnoœci dowodowe... 180 254 6. Jakoœæ i harmonizacja ekspertyzy... 183 258 I. Istota problemu... 183 258 II. Harmonizacja ekspertyzy kryminalistycznej... 184 262 III. Jakoœæ ekspertyzy... 185 265 Rozdzia³ XIV. Kryminalistyczne zastosowania antropometrii.. 186 267 1. Wprowadzenie... 187 267 2. Rysopis i rekonstrukcja wygl¹du na podstawie opisu podanego w zeznaniach œwiadka... 188 269 3. Rekonstrukcja wygl¹du przy yciowego... 192 278 4. Badania identyfikacyjne osób na podstawie ich obrazu utrwalonego na zdjêciu fotograficznym, na taœmie (filmowej lub magnetycznej) albo cyfrowo... 195 280 Rozdzia³ XV. Daktyloskopia... 198 281 1. Pojêcie i podstawy daktyloskopii... 198 281 2. Opis linii papilarnych... 200 287 3. Ujawnianie œladów daktyloskopijnych... 203 290

Spis treœci XIII 4. Daktyloskopowanie osób... 205 297 5. Identyfikacja daktyloskopijna... 209 298 6. Informatyzacja identyfikacji daktyloskopijnej... 210 301 7. Pokrewne metody identyfikacji... 211 302 8. Zakoñczenie... 212 308 Rozdzia³ XVI. Badania dokumentów... 213 309 1. Ekspertyza pisma i podpisów... 213 310 I. Podstawy identyfikacji... 214 310 II. Metody ekspertyzy pisma... 218 313 1. Metody kaligraficzne... 219 314 1.1. Klasyczna ekspertyza kaligraficzna... 219 314 1.2. Metoda sygnaletyczno-opisowa... 220 315 2. Metoda grafologiczna... 221 317 3. Metody grafometryczne... 221 318 3.1. Grafometria Langenbrucha... 221 319 3.2. Grafometria Locarda... 222 320 3.3. Grafometryczne badania paraf... 223 321 4. Metoda graficzno-porównawcza... 224 323 III. Dowód z ekspertyzy pisma... 227 326 1. Wartoœæ dowodowa... 227 326 2. Materia³ kwestionowany... 227 327 3. Materia³ porównawczy... 228 328 4. Sprawozdanie z badañ i wnioskowanie... 230 330 IV. Dokument jako samoistne Ÿród³o informacji... 232 331 1. Wstêpna analiza grafizmów... 233 332 IV. Lingwistyka s¹dowa... 236 334 1. Teoretyczne za³o enia identyfikacji... 236 335 2. Analiza wypowiedzi pisemnych i ustnych pod k¹tem ich zawartoœci jêzykowej: identyfikacyjnej i treœciowej... 237 336 2.1. Funkcja przedstawieniowa... 238 337 2.2. Funkcja ekspresywna... 239 338 2.3. Funkcja impresywna... 241 341 2.4. Funkcja komunikatywna... 243 343 3. Przedmiot badañ i sposób pozyskiwania materia³u badawczego... 243 344 V. Diagnoza osobowoœci... 247 346 1. Historia i postacie wspó³czesnej grafologii... 248 347 2. Naukowe podstawy i naukowe badania... 250 349 3. Praktyka orzecznicza... 251 350 4. Grafologia a ekspertyza pisma... 252 351

XIV Spis treœci 2. Techniczne badania dokumentów... 252 352 I. Oglêdziny i badania pod³o a... 253 353 II. Identyfikacyjne badania papieru... 256 354 III. Badania identyfikacyjne œrodków kryj¹cych... 258 355 1. Badania atramentów i tuszów... 258 356 2. Farby drukarskie... 259 357 3. Oglêdziny i analizy instrumentalne... 259 358 4. Okreœlanie wieku dokumentu... 261 359 3. Badania identyfikacyjne maszyn i maszynopisów... 262 360 I. Badania identyfikacyjne maszyn... 263 361 II. Badania identyfikacyjne maszynopisów... 269 363 III. Kompletowanie materia³u porównawczego... 272 369 IV. Identyfikacja autora maszynopisu... 272 370 4. Badania dokumentów powielonych... 273 371 I. Badania kopii kalkowych... 274 371 II. Badanie produktów urz¹dzeñ kopiuj¹cych... 274 372 5. Badania wydruków komputerowych... 277 376 I. Identyfikacja drukarki... 278 377 II. Identyfikacja urz¹dzenia steruj¹cego... 280 378 III. Identyfikacja autora... 281 379 6. Sfragistyka kryminalistyczna... 281 380 I. Metody fa³szowania... 282 381 II. Badania identyfikacyjne... 283 382 7. Badania audiodokumentów... 285 383 I. Za³o enia identyfikacyjne... 286 384 II. Metody identyfikacji cz³owieka na podstawie mowy... 286 385 1. Metoda s³uchowa... 286 386 2. Metody instrumentalne... 287 387 2.1. Badania wypowiedzi zarejestrowanych analogowo... 287 387a 2.2. Identyfikacja zapisów na noœnikach cyfrowych... 288 388 3. Inne badania identyfikacyjne... 291 390 3.1 Badania autentycznoœci zapisów... 291 391 3.2. Badania sprzêtu... 291 392 III. Przygotowanie materia³u do badañ... 292 393 1. Zbieranie materia³u kwestionowanego... 292 394 2. Kompletowanie materia³u porównawczego... 293 395 2.1 Materia³ bezwp³ywowy... 293 396 2.2. Materia³ wp³ywowy... 293 397 8. Dokumenty elektroniczne... 294 398

Spis treœci XV Rozdzia³ XVII. Identyfikacja na podstawie zapachu (identyfikacja osmologiczna)... 297 400 1. Wprowadzenie... 298 400 2. Badanie identyfikacyjne œladów zapachowych ludzi... 300 405 3. Wartoœæ diagnostyczna identyfikacji osmologicznej dokonanej z u yciem psów... 304 416 4. Przysz³oœæ ekspertyzy osmologicznej... 306 423 Rozdzia³ XVIII. Identyfikacja narzêdzi, œladów obuwia i œladów pojazdów... 308 428 1. Wprowadzenie... 308 428 2. Identyfikacja narzêdzi... 309 429 I. Mechanizm powstawania œladów... 309 429 II. Ujawnianie i zabezpieczenie œladów dzia³ania narzêdzi.. 310 430 III. Badania porównawcze... 311 431 IV. Badania identyfikacyjne przedmiotów rozdzielonych. 313 433 V. Odczytywanie zatartych znaków... 317 441 VI. Wybrane zagadnienia procesowe... 319 443 3. Identyfikacja œladów ruchu pojazdów i œladów stóp... 319 445 I. Powstawanie œladów... 319 445 II. Ichnogram... 320 446 III. Œlady pojazdów... 322 448 IV. Ujawnianie i zabezpieczanie œladów... 323 449 V. Badania identyfikacyjne... 324 451 VI. Metody identyfikacji zwierz¹t na podstawie œladów pozostawionych na miejscu zdarzenia... 326 456 Rozdzia³ XIX. Badania identyfikacyjne broni palnej i œladów jej u ycia... 327 458 1. Pojêcie, klasyfikacja i w³asnoœci grupowe broni palnej... 328 458 2. Amunicja... 333 467 3. Kierunki kryminalistycznych badañ broni palnej i œladów jej u ycia... 335 471 I. Identyfikacja broni na podstawie wystrzelonego pocisku... 335 471 II. Identyfikacja broni na podstawie ³uski... 338 476 III. Okreœlenie odleg³oœci i kierunku strza³u... 341 482 IV. Ocena przestrzelin ustalanie odleg³oœci z jakiej strzelano... 343 483 V. Identyfikacja osoby, która strzela³a... 346 488

XVI Spis treœci 1. Na podstawie œladów podejrzanego pozostawionych na broni... 346 488 2. Na podstawie œladów produktów spalania powsta³ych przy strzale pozosta³ych na ciele podejrzanego... 347 492 3. Na podstawie œladów broni pozostawionych na ciele podejrzanego... 349 498 VI. Inne badania... 350 501 4. Zabezpieczenie do badañ broni palnej i amunicji oraz œladów jej u ycia... 352 505 5. Kartoteki i zbiory broni palnej, pocisków i ³usek... 354 507 Rozdzia³ XX. Badania fizykochemiczne... 356 508 1. Wprowadzenie... 356 508 2. Przygotowanie materia³u do badañ... 357 509 3. Zlecenie ekspertyzy... 359 515 4. Metody badañ... 360 517 5. Kwestie poznawcze w badaniach fizykochemicznych... 363 518 Rozdzia³ XXI. Identyfikacja przez badanie œladów emocjonalnych... 365 521 1. Wprowadzenie do problematyki psychologii emocji... 366 521 2. Pojêcie œladu emocjonalnego... 368 525 3. Badanie poligraficzne... 369 526 1. Istota badania poligraficznego... 369 526 2. Wykorzystanie poligrafu w praktyce œledczej... 371 528 3. Przebieg badania... 372 530 4. Wartoœæ diagnostyczna badania poligraficznego... 379 535 5. Dopuszczalnoœæ badañ poligraficznych... 380 536 5.1. Stosowanie poligrafu poza œledztwem... 384 547 5.2. Poligraf w innych krajach... 384 548 6. Instrumentalne metody wykrywania œladów emocjonalnych na podstawie zmian g³osu... 386 550 Rozdzia³ XXII. Nowe metody identyfikacji i innych badañ... 388 554 Indeks rzeczowy... 427

Spis ilustracji i tabel Rozdzia³ III Spis ilustracji i tabel Ryc. 1. Formularz opis dowodu rzeczowego Ryc. 2. Protokó³ oglêdzin Ryc. 3. Zdjêcie ogólnoorientacyjne budynku, w którym mia³o miejsce zdarzenie Ryc. 4. Zdjêcie sytuacyjne okno, przez które dostali siê sprawcy Ryc. 5. Zdjêcie sytuacyjne okno, przez które dostali siê sprawcy Ryc. 6. Zdjêcie sytuacyjne (wnêtrze pomieszczenia lokalu rozrywkowego) Ryc. 7. Zdjêcie sytuacyjne (wnêtrze pomieszczenia lokalu rozrywkowego) Ryc. 8. Zdjêcie sytuacyjne (wnêtrze pomieszczenia lokalu rozrywkowego) Ryc. 9. Zdjêcie sytuacyjne dokumentuj¹ce oglêdziny miejsca zabójstwa Ryc. 10. Zdjêcie szczegó³owe rejestruj¹ce œlad na pod³odze Ryc. 11. Zdjêcie szczegó³owe(zbli enie œladów fotografia skalowa) Ryc. 12. Szkic miejsca zabójstwa Ryc. 13. Szkic krzy owy miejsca zabójstwa Rozdzia³ IV Ryc. 1. a. Plamy krwi padaj¹ce prostopadle z wysokoœci 1 metra b. Plamy krwi padaj¹ce z wysokoœci 2 metrów Ryc. 2. Plamy krwi od kropel padaj¹cych prostopadle na pionow¹ œcianê Ryc. 3. a. Plamy krwi w postaci wykrzykników od kropli padaj¹cych skoœnie b. Plamy z wypustkami od kropli padaj¹cych skoœnie na p³askie pod³o e Ryc. 4. Rozpryski krwi na œcianie po jednorazowym uderzeniu narzêdziem têpym Ryc. 5. Rozpryski krwi na œcianie po wielokrotnych uderzeniach narzêdziem têpym Ryc. 6. G³ówne linie orientacyjne Ryc. 7. Czêœci cia³a: A. od przodu; B. od ty³u Ryc. 8. Okolice na g³owie i szyi

XVIII Spis ilustracji i tabel Ryc. 9. Okolice tu³owia i koñczyn od przodu Ryc. 10. Okolice tu³owia i koñczyn od ty³u Ryc. 11. Ró nice w budowie miednicy zale ne od p³ci. Miednica: a. mê czyzny; b. kobiety Ryc. 12. Kostnienie szwów czaszki zale ne od wieku Ryc. 13. Zatoki czo³owe; a. radiogram; b. schemat Ryc. 14. Identyfikacja metoda superprojekcji: a. fotografia dowodowa; b. na³o enie obrysów czaszki na portret (wed³ug J. Kobieli) Rozdzia³ V Ryc. 1. Diagram po³¹czeñ telefonicznych Ryc. 2. Diagram przestêpstwa Rozdzia³ XI Ryc. 1. Radar przewoÿny Ryc. 2. Radar stacjonarny Ryc. 3. Relacje miêdzy stê eniem alkoholu we krwi w procentach (liczba dolna), w moczu (linia górna) a zmianami w zachowaniu (wed³ug O Hary i Osterburga) Ryc. 4. Alcotest 7410 Plus, firmy Drager Rozdzia³ XIV Ryc. 1. Portrety rysunkowe nomkasenta wykonane na podstawie zeznañ œwiadków Ryc. 2. rysunek g³owy Kazimierza Wielkiego wykonany przez J. Matejkê Ryc. 3. a. i b. Próba rekonstrukcji wygl¹du ks. Piotra Skargi na podstawie jego czaszki (wed³ug J. Talki- Hryncewicza) Ryc. 4. Metoda monta owa (wed³ug I. Bia³ek) Rozdzia³ XV Ryc. 1. Linia Galtona Ryc. 2. Minucje w ujawnionym œladzie Ryc. 3. Karta daktyloskopijna Ryc. 4. Fragment karty daktyloskopijnej. Odbitka wielkiego palca prawej reki (materia³ porównawczy) Ryc. 5. Odbitki ca³ych d³oni Ryc. 6. Zestawienie cech wspólnych

Spis ilustracji i tabel XIX Rozdzia³ XVI Ryc. 1. Testament napisany przez ociemnia³ego Ryc. 2. Tremor w parkinsoniÿmie Ryc. 3. Grafizm osoby umiarkowanie upojonej (1,4%) Ryc. 4a. Przypadkowe podobieñstwa a pismo mê czyzny; b. pismo kobiety Ryc. 5. Pismo leworêczne (osoba niewprawna) Ryc. 6. Pismo lustrowane Ryc. 7. anonim znies³awiaj¹cy Ryc. 8. Anonim pogró kowy (Œl¹skie wkrêty jêzykowe) Ryc. 9. anonim pogró kowy Ryc. 10. Anonim pogró kowy Ryc. 11. Anonim pogró kowy Ryc. 12. Anonim okupowy Ryc. 13. Anonim tworzony technika kola u Ryc. 14. Anonim pogró kowy wydrukowany na fotografii adresata Ryc. 15. Testament napisany na karteczce samoprzylepnej Ryc. 16. List po egnalny samobójcy Ryc. 17. Anonim pogró kowy o treœci identyfikuj¹cej autora Ryc. 18. Dwoistoœæ reliefów (pod spodem relief suchy) Ryc. 19. Suchy wyt³ok œwiat³o skoœne) Ryc. 20. Pierwotny zapis ujawniony dziêki luminescencji UV (fluorescencji) Ryc. 21. Replikator elektrostatyczny ESDA; obok urz¹dzenia do wytwarzania piecz¹tek metod¹ fotopolimerow¹ Ryc. 22. anonim (ze œladami linii papilarnych autora) ujawniony na papierowej podk³adce przy pomocy replikatora ESDA Ryc. 23. zabezpieczenia francuskiego dowodu rejestracyjnego dostrzegalne w promieniach UV; u do³u hologramu Ryc. 24. Luminescencja IR Ryc. 25. Wideokomparator Ryc. 26. Spektroskop do badañ w promieniach Romana Ryc. 27a. Maszyna przenoœna manualna b. Maszyna przenoœna elektryczna II generacji c. Maszyna przenoœna elektryczna III generacji Ryc. 28 a. i b. Rozszeregowania w maszynopisie Ryc. 29 a. Imitacja odbitek stempli narysowanych przez kalkê; b. Odbitka narysowana przez kalkê Ryc. 30. Imitacja odbitki pieczêci narysowana tzw. cienkopisem