Renesans (1350-1510) był epoką, która przyniosła malarstwu olbrzymią ilość innowacji. Należy wśród nich wymienić przede wszystkim zeświecczenie sztuki, które pozwoliło na udoskonalenie portretu, pejzażu oraz pogłębienie psychologii i symboliki dzieł poza sferę religii. Renesans wprowadził swobodniejszą kolorystykę, ożywił drugi plan na obrazie i zamiłowanie do szczegółu. W tej epoce powstało również malarstwo olejne i upowszechniło się płótno, które to wynalazki umożliwiły delikatniejszy światłocień i pogłębiony modelunek. Niezwykle istotne jest również wprowadzenie perspektywy pierwsze doświadczenia należały do Paolo Uccello, a perspektywę zbieżną wprowadził na obrazy Piero della Francesca. Renesansowa ideologia skłoniła wielu artystów do tworzenia studiów ciała ludzkiego (np. Leonardo da Vinci) oraz przyrody (np. Albrecht Durer); w tym okresie rozwinęła się również martwa natura. Można właściwie powiedzieć, z wielką przesadą, że dopiero renesans jest czasem powstania malarstwa. Zaczęto znów malować postacie w akcie. Również tematyka mitologiczna stała się bardzo popularna.we Włoszech ukształtowało się malarstwo portretowe. Portrety malowano na tle pejzaży, co jest potwierdzeniem silnego zwrotu malarstwa renesansowego ku naturze. Istotną nowością był wynalazek zbieżnej perspektywy geometrycznej, linearnej oraz powietrznej. Wprowadzono sfumato, a światło na obrazach jest lekko zamglone oraz wykorzystywany jest światłocień.
Fra Angelico - Zwiastowanie z Fiesole 1430-32
Jan van Eyck Madonna kanclerza Rolin ok. 1435 r
Piero della Francesca - Biczowanie Chrystusa
Ostatnia wieczerza
Kaplica Sykstyńska fresk "Sąd Ostateczny".
Sandro Bottticelli - Primavera
Sandro Bottticelli - Narodziny Wenus
Szkoła ateńska
Kobieta z jednorożcem Piękna Ogrodniczka
Izabela portugalska Paweł III
Barok (1590-1680). Malarstwo barokowe jest malarstwem wielkich form (płótna są często wielometrowej długości) o bogatej ornamentyce i potężnej, pełnej rozmachu aranżacji scen religijnych. Charakterystyczne dla baroku są świetliste przestrzenie i wielkie grupy dynamicznych postaci (El Greco). Malarze często sięgali do dramatycznych scen z mitologii i historii, jak porwania, rzezie i wojny. Z drugiej strony rozwijała się wtedy martwa natura, często akcentująca przemijanie ziemskich wartości poprzez umieszczanie na płótnie czaszek lub psujących się owoców. Malarze baroku podejmowali najczęściej tematykę religijną, mitologiczną, alegoryczną, historyczną i portretową. Popularność zaczęły zdobywać pejzaże, sceny rodzajowe i martwe natury. Stosowano chętnie światłocień, bogatą symbolikę i efektowny iluzjonizm.
Michelangelo Merisi da Caravaggio Męczeństwo św. Piotra, 1601. Olej na płótnie, 230 x 175 cm. Rzym.
Michelangelo Merisi da Caravaggio Pojmanie Chrystusa, 1602. Zastosowanie przez Caravaggia techniki chiaroscuro, oświetlenie mimo braku widocznego źródła światła.
Michelangelo Merisi da Caravaggio Zaparcie się św. Piotra, około 1610.
Peter Paul Rubens Trzy gracje
Peter Paul Rubens Sąd Parysa
Diego Velázquez Wenus ze zwierciadłem, około 1644-1648
Rembrandt Lekcja anatomii doktora Tulpa
Wymarsz strzelców
Klasycyzm (1750-1800). Chętnie sięgano do sprawdzonych w renesansie motywów antycznych. Przedstawiane wnętrza były surowe, obowiązywała ścisła perspektywa, a postaciami byli często wodzowie i bohaterowie państwowi i mitologiczni. W epoce klasycyzmu unikano swobodnego światłocienia i rozmycia na rzecz wyraźnego kontrastu barwnego (Jacques-Louis David). Cechy: Statyczne oparte na układach pionowych. Kontur. Chłodny koloryt. Miękki światłocień. Gładka faktura. Wzniosłość.
Jacques Louis David - koronacja Napoleona
Jacques Louis David - Porwanie Sabinek
Jacques Louis David - S mierć Marata
Jacques Louis David - S mierć Sokratesa
Jean Auguste Dominicque Ingres - Napoleon na tronie
Jean Auguste Dominique Ingres - Wielka Odaliska
Marceli Bacciarelli - Stanisław August Poniatowski z klepsydra
Marceli Bacciarelli - Stanisław August w stroju koronacyjnym
Romantyzm Rewolucyjne wydarzenia na świecie zmieniły sztukę we wszystkich jej przejawach. Nadeszły czasy romantyzmu (1800-1840). W malarstwie wyraził się on w zamaszystych pociągnięciach pędzla, burzliwej i dramatycznej tematyce oraz zaakcentowaniu osobowości artysty. Często powstawały wielkie ekspresyjne płótna dotyczące aktualnych wydarzeń politycznych (Eugene Delacroix) oraz udynamicznione pejzaże (jak u Turnera). Właśnie w romantyzmie tkwi zalążek przyszłego ekspresjonizmu. Malarstwo okresu romantyzmu jest niejednolite. Można wyróżnić jednak pewne cechy malarstwa tej epoki na podstawie czołowych, głównych i najbardziej znaczących artystów tego nurtu, takie jak bogaty koloryt, kontrastowy światłocień, miękki modelunek, podkreślanie wartości fakturalnych płótna i dynamizowanie kompozycji.
Francisco Goya y Lucientes - Maja ubrana
Romantyzm Francisco Goya y Lucientes - Maja naga
Kolos (Panika)
Rozstrzelanie powstańców madryckich
Eugène Delacroix - Wolność wiodąca lud na barykady
Caspar David Friedrich Mnich nad brzegiem morza
Podróżnik po morzu chmur
Johann Heinrich Fűssli - Koszmar (Nocne mary)
Joseph Mallord William Turner (1775-1851) - Pożar Parlamentu, 1834.
Deszcz, para i prędkość. Wielka Zachodnia Kolej Żelazna, 1844.
Akademizm to kierunek w sztuce europejskiej rozwijający się w XIX wieku, przede wszystkim w malarstwie i rzeźbie. Polegał na odwoływaniu się do zasad i ideałów sztuki antycznej oraz renesansowej, a także naśladowaniu dzieł uznanych za doskonałe, preferujący tematykę, historyczną, religijną i mitologiczną. Propagowany głównie przez Akademie Sztuk Pięknych.
Henryk Siemiradzki Dirce chrześcijańska
Henryk Siemiradzki Pochodnie Nerona
Thomas Couture Rzymianie w okresie upadku
Alexandre Cabanel Narodziny Wenus
Realizm -styl w malarstwie europejskim drugiej połowy XIX wieku; zapoczątkowany we Francji, szybko został podchwycony na całym kontynencie. Obrazy realistyczne to głównie sceny rodzajowe z życia prostych ludzi, namalowane przy pomocy uproszczonych środków wyrazu, o spokojnej palecie i kompozycji. Najważniejszą postacią realizmu był Francuz Gustave Courbet. Po francuskiej rewolucji w 1848 roku, gdy coraz więcej malarzy odwróciło się od romantyzmu i akademizmu, objął nieformalne przywództwo nad grupą tych artystów. On też użył po raz pierwszy terminu "realizm" w odniesieniu do współczesnego mu prądu artystycznego. Realiści przedstawiali zwykłych ludzi, pogrążonych w codziennej, męczącej pracy, a więc żniwiarzy, kamieniarzy czy robotników.
Gustave Courbet - Pogrzeb w Ornans
Gustave Courbet Kamieniarze
Jean François Millet - Zbierające kłosy
François Millet Anioł Pański
Ilia Riepin Burłacy na wołdze
Aleksander Gierymski Żydówka z pomarańczami
Impresjonizm W tych samych latach grupa francuskich malarzy rozwinęła impresjonizm, którego naczelną ideą była obserwacja otaczającej rzeczywistości pod kątem światła i koloru. Impresjoniści rozbijali obraz na plamy światła, malowali szybkimi pociągnięciami pędzla, zapisując ich chwilowe wrażenie impresję którego doznali w danym miejscu przy konkretnym stanie atmosfery. Ideę tę rozwinęli puentyliści, malując przy pomocy olbrzymiej ilości maleńkich plamek, które dopiero oglądane z daleka tworzyły właściwy obraz. Za początek impresjonizmu uznaje się I wystawę grupy artystów zorganizowaną w 1874 roku.
Impresja, wschód słońca, 1872, olej na płótnie, 48 63 cm, Musée Marmottan Monet Paris
Maki 1873,
Katedra w Rouen,1893 olej na płótnie,107 73 cm Musée d'orsay Paris
Postimpresjonizm (czyli sztuka po impresjonizmie) - terminem tym określa się różne zjawiska w sztuce francuskiej na przełomie XIX i XX wieku, wywodzące się z impresjonizmu, ale w dużej mierze odrzucające go. Ramy czasowe określa się też bardziej precyzyjnie jako czas od ostatniej wystawy impresjonistów w roku do pierwszej wystawy fowistów w 1905 r. Postimpresjoniści kontynuowali kolorystyczne poszukiwania, a zarazem odrzucili wiele zasad pierwotnego impresjonizmu. Starali się uwolnić obraz od naśladownictwa natury, czyli koncepcji mimesis, kładli nacisk na autonomiczność dzieła malarskiego. Dla wielu artystów postimpresjonizm był punktem wyjściowym w dążeniu do własnego stylu. Wybitni przedstawiciele tego nurtu to Vincent van Gogh, Paul Gauguin,Paul Cezanne i Henri Toulouse-Lautrec.
PAUL CÉZANNE 1839-1906 Martwa natura z zasłoną i dzbankiem w kwiaty 1889
Autoprtret, 1889, olej na płótnie, 65 54 cm, Musée d'orsay Paris
Słoneczniki, 1888, olej na płótnie, 92 x 73 cm, Nowa Pinakoteka, Monachium
Pole pszenicy z krukami, 1890, olej na płótnie, 50,5 x 103 cm, Muzeum van Gogha, Amsterdam