PRAWNE UWARUNKOWANIA SPRAWOZDAWCZOŚCI W UKŁADZIE ZADANIOWYM. 1. Wprowadzenie

Podobne dokumenty
Budżet zadaniowy autentyczne narzędzie zarządzania publicznego?

Zadania czy paragrafy?

Wieloletni Plan Finansowy Państwa

Budżet zadaniowy w placówkach oświatowych

RACHUNKOWOŚĆ ZADANIOWA W SYSTEMIE RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Budżetowanie zadaniowe w administracji publicznej warsztaty z analizy ryzyka oraz oceny efektywności i skuteczności

1. Teoretyczne zagadnienia budżetu zadaniowego

Najważniejsze zagadnienia dotyczące budżetowania zadaniowego

Budżet zadaniowy. Prowadzący: Agnieszka Drożdżal

Nowe Zarządzanie Publiczne - skuteczność i efektywność. Budżet zadaniowy w Polsce

Cele i mierniki w układzie zadaniowym na 2016 r.

BUDŻET ZADANIOWY W POLSCE W KONTEKSCIE UREGULOWAŃ W NOWEJ USTAWIE O FINANSACH PUBLICZNYCH

Wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli Wojciech Misiąg

System programowania strategicznego w Polsce

Warszawa, dnia 16 lutego 2017 r. Poz. 9 ZARZĄDZENIE NR 16 KOMENDANTA GŁÓWNEGO STRAŻY GRANICZNEJ. z dnia 16 lutego 2017 r.

Urszula Lange Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Ekonomii, Katedra Teorii i Historii Ekonomii ulalange@wp.pl

Ustawa o finansach publicznych Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 29 września 2010 r. w sprawie planu działalności i sprawozdania z jego wykonania.

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 6 listopada 2013 r. Pozycja 43 ZARZĄDZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO 1)

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Sprawozdania budżetowe sporządzane są za okresy miesięczne, kwartalne, półroczne i roczne.

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 3 kwietnia 2015 r. Poz. 27. ZARZĄDZENIE Nr 19 MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU 1) z dnia 27 marca 2015 r.

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 7 stycznia 2014 r. Poz. 2. ZARZĄDZENIE Nr 1 MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU

ZARZĄDZENIE NR WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia /IT, października 2016 r.

1. 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Z 2013 r. Poz. 885, z późn. zm.).

Urszula K. Zawadzka-Pąk

FINANSE PUBLICZNE. 9. wydanie

Rachunkowość jako podstawa sprawozdawczości w układzie zadaniowym najnowsze rozwiązania

Warszawa, dnia 1 października 2015 r. Poz. 75 DECYZJA NR 193 KOMENDANTA GŁÓWNEGO STRAŻY GRANICZNEJ. z dnia 1 października 2015 r.

Charakterystyka zadań budżetowych wyznaczonych do realizacji

ZARZĄDZENIE NR WÓJTA GMINY DOBROMIERZ. z dnia 10 września 2014 r.

Determinanty powstania budżetu zadaniowego w jednostce samorządu terytorialnego. by Antoni Jeżowski, 2013

Warszawa, dnia 19 września 2018 r. Poz. 1793

SPRAWOZDAWCZOŚĆ BUDŻETOWA W ŚWIETLE NOWEJ USTAWY O FINANSACH PUBLICZNYCH

Wzmocnienie potencjału administracji samorządowej. Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie 5.2. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji

ZARZĄDZENIE NR 319/13 PREZYDENTA MIASTA SZCZECIN z dnia 18 lipca 2013 r.

Projekty i plany finansowe w jst - tworzenie i realizacja. Prowadzący: Agnieszka Drożdżal

Opracowywanie i realizacja programów polityki zdrowotnej. przez jednostki samorządu terytorialnego w 2018 r.

Monika Kaczurak-Kozak, Rachunkowość budżetowa, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007, (współautor: K. Winiarska) 2010 wydanie II uaktualnione.

UZASADNIENIE RZ-2/MON BW-I/MON RZ-2 BW-I RZ-8 RZ-12 RZ-13

ZARZĄDZENIE NR BURMISTRZA MIASTA I GMINY GRYFINO z dnia 24 sierpnia 2015 r.

ZARZĄDZENIE Nr 27/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 4 października 2016 r.

ZARZĄDZENIE WOJEWODY LUBUSKIEGO. z dnia 22 czerwca 2016 r.

Warszawa, dnia 6 maja 2016 r. Poz. 18

Zarządzenie 125/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 14 września 2012 roku

Warszawa, dnia 21 listopada 2014 r. Poz. 29 M I N I S T R A S P R A W Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 20 listopada 2014 r.

dr Paweł Szczęśniak Katedra Prawa Finansowego Wydział Prawa i Administracji UMCS USTAWA BUDŻETOWA WYKŁAD NR 1

1. Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego 2. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego 3.

PROCEDURA. Monitorowanie i aktualizacja planów strategicznych

Z A R Z Ą D Z E N I E N r 14/2010 PREZYDENTA MIASTA SKARŻYSKA KAMIENNEJ z dnia 27 stycznia 2010 roku

BUDŻET ZADANIOWY JAKO SPRAWNE NARZĘDZIE ZARZĄDZA- NIA FINANSAMI PUBLICZNYMI

DZIENNIK URZĘDOWY. Ministra Rozwoju. Warszawa, dnia 8 marca 2016 r. Poz. 9. ZARZĄDZENIE Nr 10 MINISTRA ROZWOJU 1) z dnia 3 marca 2016 r.

Budżet zadaniowy (układ zadaniowy)

Wieloletni Plan Finansowy Państwa

Wieloletni Plan Finansowy Państwa. Projekt Ustawy budżetowej. Ustawa budżetowa

Zasady i tryb wyznaczania celów i zadań, określenie misji w Urzędzie Miejskim w Piastowie i jednostkach podległych oraz monitorowanie ich realizacji

Zarządzenie Nr 06/2017 Dyrektora Gdańskiego Centrum Informatycznego z dnia 25 sierpnia 2017r.

PLAN DZIAŁALNOŚCI KURATORIUM OŚWIATY W WARSZAWIE NA ROK CZĘŚĆ l: Najważniejsze cele związane z realizacją MISJI Mazowieckiego Kuratora Oświaty

1. Nazwa dokumentu: Projekt Rządowego Programu Przeciwdziałania Korupcji na lata

Kryzys gospodarczy a efektywność działania publicznych instytucji kultury. Wdrożenie controllingu w publicznych instytucjach kultury.

Warszawa, dnia 22 sierpnia 2017 r. Poz. 49

Działanie 5.1 Wzmocnienie potencjału administracji rządowej

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

ZARZĄDZENIE NR 116/2014 Burmistrza Książa Wlkp. z dnia 4 września 2014 r.

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk

Budżet zadaniowy problemy praktyczne. Prowadząca: dr Małgorzata Borowik

Druk nr 172 Warszawa, 21 grudnia 2005 r.

w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządów jednostek samorządu terytorialnego Rb-50.

ZARZĄDZENIE NR 124/2011. Burmistrza Zbąszynia. z dnia 31 sierpnia 2011 r.

Analiza ekonomiczna w instytucjach publicznych analiza organizacji i projektów

OFERTA SZKOLENIA BUDŻET ZADANIOWY W SEKTORZE PUBLICZNYM

ZASADY OPRACOWYWANIA PROJEKTU BUDŻETU POWIATU POLICKIEGO NA 2018 ROK

Miejsce: BODiE PKU Warszawa, ul. Wolska 191 (Hotel COLIBRA) Termin: sierpnia 2017r.


BURMISTRZA MIASTA CHEŁMŻY z dnia 5 lutego 2014 r.

Główne zagadnienia merytoryczne

Do zadań Referatu Finansowo Budżetowego należy: W zakresie budżetu i analiz finansowych:

ZARZĄDZENIE NR 112/18 PREZYDENTA MIASTA SZCZECIN z dnia 16 marca 2018 r.

Zarządzenie nr 27/2014 Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu z dnia 24 lutego 2014 roku

w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim w Warszawie.

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ZARZĄDZENIE NR /(Sl 2019 DYREKTORA ZARZĄDU LOKALI MIEJSKICH z dnia 2019 r. w sprawie zatwierdzenia szczegółowego wykazu zadań realizowanych przez

OFERTA SZKOLENIA BUDŻET ZADANIOWY W SEKTORZE PUBLICZNYM

DECYZJA Nr 262/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 24 czerwca 2014 r.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 16 listopada 2010 r.

Źródła finansowania Celów strategicznych Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Opolskiego do roku 2020.

Warszawa, dnia 17 marca 2017 r. Poz. 82

Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich

Perspektywy rozwoju instrumentów wspierających projekty PPP po stronie publicznej i prywatnej. Toruń, 28 października 2014 r.

Dorobek wydawniczy pracowników Instytutu Prawa i Administracji za rok 2011

WYKSZTAŁCONA KADRA = WYKSZTAŁCONY STUDENT - szkolenia dla kadry dydaktycznej Wydziału Nauk Społecznych UŚ. Zarządzenie nr 75

Zarządzanie dochodami i wydatkami jednostek samorządu lokalnego w warunkach decentralizacji. dr Adam Suchecki

Rachunkowość, gospodarka finansowa, sprawozdawczość, kontrola zarządcza

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów Od Autorów... 13

Sprawozdanie finansowe wybranej jednostki sektora finansów publicznych Jednostki budżetowe

FINANSE PUBLICZNE W PRAKTYCE W 2016 ROKU WARSZTATY

Warszawa, dnia 12 grudnia 2013 r.

Wykorzystanie narzędzi informatycznych w zarządzaniu finansami jednostki samorządu terytorialnego

Dorobek wydawniczy pracowników Instytutu Prawa i Administracji 2010

Transkrypt:

Joanna Toborek-Mazur Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie PRAWNE UWARUNKOWANIA SPRAWOZDAWCZOŚCI W UKŁADZIE ZADANIOWYM 1. Wprowadzenie Wdrażanie budżetu zadaniowego to proces bardzo długi. Rozpoczął się on pod koniec XIX wieku w Stanach Zjednoczonych. Już wówczas naukowcy postulowali, aby wprowadzić rozwiązania, na wzór modeli zastosowanych w sektorze prywatnym, które umożliwiałyby ocenę efektywności prac administracji rządowej. Potwierdzenie tego faktu można odnaleźć w dokumentach prezydenta W. Wilsona (1887), które zawierają propozycje wprowadzenia nowego modelu zarządzania administracją publiczną, zdecydowanie bardziej zbliżonego do świata biznesu (Peters, Pierre, 2006, s. 25). Budżetowanie zadaniowe w Polsce na szczeblu samorządowym jest stosowane od połowy lat 90. XX w. Pomimo braku regulacji prawnych w tej dziedzinie, obecnie kilkadziesiąt samorządów w kraju stosuje metodę budżetowania zadaniowego. Zakres jej wykorzystania pozostaje jednak zróżnicowany. Obejmuje całość działalności jednostki samorządu terytorialnego lub pojedyncze obszary. Prekursorem w tym obszarze stało się miasto Kraków, a następnie w jego ślady poszły między innymi Szczecin, Lublin, Poznań. Ważną rolę w ujęciu planowania zadaniowego w ramy prawne stanowi Ustawa o finansach publicznych oraz rozporządzenia. Zawierają one istotne rozwiązania dotyczące wdrażania budżetowania oraz realizację poszczególnych etapów implementacji budżetu zadaniowego. Odnoszą się również do kontroli nad budżetem zadaniowym oraz jego elementami. Zgodnie z nimi kontrolę skuteczności i efektywności realizacji budżetu zadaniowego sprawuje minister finansów. Tym budżetowaniem objęty jest cały sektor finansów publicznych, z wyjątkiem jednostek samorządu terytorialnego i Narodowego Funduszu Zdrowia. Celem artykułu jest analiza uwarunkowań prawnych związanych z wprowadzeniem budżetowania w układzie zadaniowym w polskim sektorze rządowym. Takie budżetowanie ma poprawić efektywności instytucji

408 Joanna Toborek-Mazur publicznych. A odbywa się ono poprzez wprowadzenie modelu menedżerskiego zarządzania publicznego, który charakteryzuje się przede wszystkim nastawieniem na obywatela oraz koncentrowaniem uwagi na kontroli wyników, a nie na procedurach. 2. Istota i cel budżetu zadaniowego Podstawowym aktem prawnym definiującym strukturę oraz elementy układu zadaniowego jest Ustawa o finansach publicznych. W początkowym etapie była to Ustawa o finansach publicznych z roku 2005, a następnie nowa, uchwalona w roku 2009. Ta ostatnia zdefiniowała układ zadaniowy w art. 2, pkt. 3 (Dz. U. 2009, nr 157, poz. 1240) jako: zestawienie odpowiednio wydatków budżetu państwa lub kosztów jednostki sektora finansów publicznych sporządzone według funkcji państwa, oznaczających poszczególne obszary działań państwa, oraz zadań budżetowych grupujących wydatki według celów i podzadań budżetowych grupujących działania umożliwiające realizację celów zadania, w ramach którego podzadania te zostały wyodrębnione wraz z opisem celów tych zadań i podzadań, a także z bazowymi i docelowymi miernikami stopnia realizacji celów działalności państwa, oznaczającymi wartościowe, ilościowe lub opisowe określenie bazowego i docelowego poziomu efektów z poniesionych nakładów. Budżet zadaniowy jest trzyletnim planem wydatków państwowych osób prawnych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych, sporządzanym w układzie zadań i podzadań. Zadania stanowią główną jednostkę klasyfikacji budżetowej i dzielą wydatki według szczegółowych celów. Niższym stopniem klasyfikacji są podzadania, którym przypisane zostają wydatki, służące realizacji celów zadania, w obszarze którego podzadania te zostały zdefiniowane (Planowanie w układzie zadaniowym, 2015). W celu uniknięcia zbyt dużej szczegółowości podzadań i stworzenia przejrzystego budżetu zadaniowego, konstruuje się najniższy stopień klasyfikacji działania. Obejmują one wszystkie najistotniejsze elementy procesu osiągania celów podzadania i cele szczegółowych zadań. Działania w odróżnieniu od pozostałych szczebli nie są ujmowane w budżecie państwa, ale określane są przez poszczególnych dysponentów we własnym zakresie. Zadaniowy plan wydatków na lata 2015 2017 opracowany został w oparciu o wypracowane i wdrożone w latach poprzednich na potrzeby skonsolidowanego planowania w układzie zadaniowym rozwiązań metodologicznych oraz prawnych. Dotychczasowe doświadczenia pozwoliły na rozwijanie funkcjonalności i użyteczności tego planowania. Dotyczy on kontroli i nad-

Prawne uwarunkowania sprawozdawczości w układzie zadaniowym 409 zoru efektywności i skuteczności realizacji planów finansowych w układzie zadaniowym na podstawie mierników stopnia realizacji celów. 3. Etapy wdrażania budżetu zadaniowego W polskim podsektorze rządowym prace nad budżetem zadaniowym rozpoczęły się w 2005 roku 1. Szczegółowe wskazówki dotyczące planowania zadaniowego określono w Programie Konwergencji 2 oraz w Dokumencie Implementacyjnym Krajowego Programu Reform przyjętym przed Radę Ministrów w 2006 roku, stanowiącym element dokumentacji opracowanej na podstawie Narodowego Planu Rozwoju (Programowanie perspektywy oraz Budżet zadaniowy, 2013). Niezbędne było również wprowadzenie zmian do Ustawy o finansach publicznych. Pierwsze z nich wprowadzono w grudniu 2006 roku. Dysponenci środków publicznych zostali zobowiązani do opracowania zadań w ramach planowanych wydatków wraz z ich celami, miernikami wykonania oraz przewidywanymi kosztami finansowymi, związanymi z ich realizacją. Takie zestawienie należało umieścić w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej (art. 124, pkt 9 ustawy oraz art. 158, ust. 3, pkt 9 ustawy). Po raz pierwszy nota budżetowa zawierała regulacje dotyczące budżetu zadaniowego, które w zasadniczej części powielane są w kolejnych latach. W 2007 roku sporządzono pierwszy polski budżet zadaniowy dla sektora rządowego zaprezentowany w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej na 2008 roku oraz w raporcie Budżet zadaniowy na rok 2008 autorstwa KPRM. Od roku 2008 prace nad budżetem zadaniowym przeniesiono do Ministerstwa Finansów, które istotnie zmodyfikowało 1 5 kwietnia 2006 r. zarządzeniem nr 45 Prezesa Rady Ministrów zmieniającym zarządzenie w sprawie nadania statutu KPRM został powołany Departament Budżetu Zadaniowego (DBZ), który koordynował prace nad reformą budżetu zadaniowego w latach 2006 2007. Efektem prowadzonych w roku 2006 prac było opracowanie w KPRM pierwszego dokumentu o charakterze metodycznym, stanowiącego zalążek polskiej myśli w zakresie nowoczesnych metod budżetowania w sektorze finansów publicznych raport pn. Budżet zadaniowy: Racjonalność Przejrzystość Skuteczność. Metodyka. W drugiej połowie 2006 r. rozpoczęto pilotaż budżetu zadaniowego w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego (efekt: zaprezentowanie pierwszego modelu budżetu zadaniowego państwa w zakresie dwóch części budżetowych: cz. 28. Nauka oraz cz. 38. Szkolnictwo Wyższe w uzasadnieniu do projektu ustawy budżetowej na 2007 r.). 2 Program konwergencji. Aktualizacja 2011. Warszawa, kwiecień 2011, s. 31, http:// www.mf.gov.pl/_files_/pf/cp2011.pdf, dostęp: 27.09.2013, oraz Finanse publiczne w Polsce w okresie kryzysu, Ministerstwo Finansów, 2012, s. 4, http://www.mf.gov.pl/_files_/aktualnoci/2012/raport_22_02_2012/raport_fin_pub_2012.v1.pdf, dostęp: 27.09.2014, dokument roboczy służb Komisji, Ocena krajowego programu reform i programu konwergencji Polski z 2012 r., SWD(2012)323 z 30 maja 2012 r., s. 13, http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/nd/ swd2012_poland_pl.pdf, dostęp: 10.05.2015.

410 Joanna Toborek-Mazur opracowaną przez KPRM metodologię budżetu zadaniowego. Przyjęte modyfikacje dotyczyły zastąpienia układu podmiotowo-zadaniowego, ujęciem funkcjonalno-zadaniowym budżetu. Nową koncepcję budżetu zadaniowego zaprezentowano w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 9 maja 2008 roku w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2009. Wprowadzone zapisy należy uznać za fundament budżetowania w układzie zadań na szczeblu rządowym w Polsce (Górniak, 2009, s. 14). Począwszy od roku 2008 budżet zadaniowy przygotowywany jest w układzie 22 funkcji 3. Grupował on wydatki dysponentów części budżetowych według działalności (rodzajów polityki) państwa 4. Po raz pierwszy w Polsce budżet w układzie zadaniowym obejmował wszystkie wydatki budżetowe w ujęciu rocznym oraz trzyletnim. W nocie budżetowej dotyczącej tego roku wprowadzono zasadę opracowania budżetu przez poszczególnych dysponentów. Według niej dysponenci opracowują projekty budżetów zadaniowych na dany rok i dwa kolejne lata. Pierwsza pełna wersja budżetu została przedstawiona w 2008 roku w raporcie Budżet zadaniowy 5. Objęto nim wydatki 67 dysponentów, które zostały ujęte w 82 częściach 6. Zauważono wówczas, że bardzo dużo zadań głównych dysponentów jest ze sobą w pewien sposób powiązanych, a ich realizacja wymagała współpracy kilku resortów. W wyniku tej analizy wydano kolejne rozporządzenia, które wprowadziły nowy układ budżetu, wyodrębniając w nim: funkcje, zadania oraz podzadania 7. Wyodrębnienie funkcji jako najwyższego szczebla struktury zadaniowej miało na celu podporządkowanie im kolejno zadań i podzadań oraz przyporządkowanie do każdego z nich odpowiednich mierników. Ta zmiana zmierzała do lepszej przejrzystości, spójności, zwartości zadaniowej prezentacji wydatków. W ramach kontynuacji prac nad wdrażaniem budżetu zadaniowego, na potrzeby opracowania zadaniowego planu wydatków na rok 2010, wprowadzono szereg kolejnych innowacji oraz modyfikacji. Ważne znaczenie 3 Pierwszy budżet zadaniowy (przygotowany przez KPRM) opracowany był w układzie: dysponent główny, zdanie, podzadanie. 4 Reformy w tej kwestii są kontynuowane w dalszym ciągu. Usprawnieniu i ujednoliceniu prac nad budżetem ma sprzyjać aplikacja komputerowa BUZA, pozwalająca na wypełnienie formularzy planowania wydatków w formie zadaniowej ( BZ 1, BZ 2, BZ 3 ). 5 http://www.ksiegarnia.beck.pl/pdf/budzet_zadaniowy_fragment.pdf. 6 Co stanowiło 44% wydatków budżetu państwa. 7 Projekt ustawy budżetowej na 2009, z dnia 9 stycznia 2009 r. Kancelaria Sejmu http:// www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8 &ved=0ccaqfjaa&url=http%3a%2f%2fisip.sejm.gov.pl%2fdownload%3fid%3dw- DU2009010005801%26type%3D1&ei=KGNkVYvDIqGTyQPupIGwAw&usg=AFQjCNHgVAQ7qVE1XSG0PBJ-9-MPqndEIQ&bvm=bv.93990622,d.bGQ, dostęp: 20.05.2015.

Prawne uwarunkowania sprawozdawczości w układzie zadaniowym 411 dla reformy miała decyzja o podtrzymaniu dążeń do poszerzania zakresu podmiotowego budżetowania zadaniowego, co oznaczało włączenie w zakres nowej metody budżetowania wszystkich agencji państwowych, wybranych państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych. Rozszerzono również zakres przedmiotowy przez wprowadzenie prawnego obowiązku prezentacji w formie zadaniowej inwestycji wieloletnich w ustawie budżetowej, co jest następstwem zapisów Ustawy o finansach publicznych o przekształceniu tej formy organizacyjnej sektora finansów publicznych w programy wieloletnie. Zmiana ta ma tym większe znaczenie, gdyż już w 2009 roku rozpoczęto kwartalną zadaniową sprawozdawczość wyników programów wieloletnich, w celu monitorowania aktualnych efektów ich realizacji. W tym czasie Ministerstwo Finansów przygotowało harmonogram prac dotyczący budżetu zadaniowego w Polsce. tzw. Kamienie Milowe, związane z wdrożeniem budżetowania zadaniowego do systemu finansów publicznych. Harmonogram prac dotyczy zarówno kwestii legislacyjnych, jak i rozwiązań informacyjno-księgowych. Analizując etapy wdrażania planu finansowego w układzie zadaniowym, można stwierdzić, że stworzenie polskiego modelu budżetu zadaniowego jest sprawą trudną i skomplikowaną. Pierwsze lata prac to okres informacyjny, który obejmował prace legislacyjne. Począwszy od 2009 roku jest corocznie opracowywane przez Ministerstwo Finansów Uzasadnienia do projektu ustawy budżetowej zawierające zestawienie zadań i celów priorytetowych oraz skonsolidowany plan wydatk6w na rok budżetowy i dwa kolejne lata państwowych jednostek budżetowych, państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej oraz państwowych osób prawnych, sporządzanych w układzie zadaniowym. Niniejsze uzasadnienie od 2010 roku zawierało wydatki, cele i mierniki budżetu na trzy kolejne lata w formie funkcji, zadań i podzadań. W tym roku po raz pierwszy sporządzono Wieloletni Plan Finansowy Państwa (WPFP) na lata 2010 2013. Plan ten po stronie wydatków sporządzony został w układzie funkcji państwa, wraz ze wskazaniem celów i mierników. Od tej zmiany corocznie wydawane jest rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na kolejny rok. Zgodnie z nim jednostki sektora finansów publicznych sporządzają plany finansowe w układzie zadaniowym na rok budżetowy i kolejne lata, wykorzystując katalog funkcji, zadań, podzadań i działań zamieszczony w formularzu BZ-1 8. 8 Zestawienie planowanych wydatków budżetowych w układzie zadaniowym na następny rok budżetowy, stanowiącym załącznik nr 67 do niniejszych rozporządzeń.

412 Joanna Toborek-Mazur W następnych latach zakończono prace nad systemem sprawozdawczym oraz stworzono bazę mierników dla poszczególnych funkcji państwa. Obecnie jednostki muszą rozliczać się z wydatków równolegle w układzie tradycyjnym i zadaniowym. Dla poprawy prawidłowego planowania w układzie budżetowym prowadzone są cykliczne szkolenia pod nadzorem Ministerstwa Finansów, skierowane zarówno do służb księgowych, jak i komórek merytorycznych. Podyktowane jest to faktem, że realizacja koncepcji budżetu zadaniowego musi być bardzo dobrze przygotowana, zarówno od strony opracowania systemu ciągłego mierzenia efektów, jak i od strony zarządzania całą jednostką (Kaczurak-Kozak, 2013, s. 187). Niestety, przyjęty harmonogram wdrażania budżetowania nie jest realizowany terminowo. Na rok 2015 zaplanowano opracowania raportu dotyczącego oceny wpływu budżetu zadaniowego na finanse publiczne oraz rozliczenie zrealizowanych projektów, współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego 9. Z punktu widzenia rozwoju metodyki planowania zadaniowego duże znaczenie miało także przeprowadzenie przez Ministerstwo Finansów przeglądu wydatków, w ramach którego wyodrębniono wydatki prawnie zdeterminowane, w tym indeksowane. Obecnie jednym z ważniejszych dokumentów potwierdzających wdrażanie budżetu zadaniowego jest Strategia Sprawne Państwo 2020 (Monitor Polski, 2013, poz. 136). Wskazano tam, że realizowane będą dwa przedsięwzięcia dotyczące szeroko rozumianego wdrażania budżetu zadaniowego, mające na celu zwiększenie stopnia koordynacji oraz spójności procesów zarządzania finansowego poszczególnych władz publicznych i planowania strategicznego oraz celu dostarczenia dysponentom środków publicznych informacji dotyczących efektywności, skuteczności i gospodarności wykonywania zadań publicznych. Strategia Rozwoju Kraju 2020 (Monitor Polski, 2012, poz. 882) również wskazuje na zadane kierunki zmian w systemach zarządzania na poziomie kraju oparte na budżetowaniu zadaniowym. 9 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 czerwca 2014 roku w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2015 (Dz. U. z 2014 r., poz. 825). Nota budżetowa na 2015 rok zawiera podstawy i wskazówki metodologiczne niezbędne dla prawidłowego sporządzenia przez dysponentów materiałów na potrzeby skonsolidowanego planu wydatków na 2015 r., o którym mowa w art. 142, pkt 11 Ustawy o finansach publicznych, w tym zasady konstruowania struktury planów w układzie zadaniowym, zasady definiowania celów, zasady definiowania mierników, zasady konsolidowania wydatków, formularze opisowe.

Prawne uwarunkowania sprawozdawczości w układzie zadaniowym 413 4. Podsumowanie Od momentu podjęcia decyzji o wdrażania budżetu zadaniowego w Polsce koncepcja i realizacja przeszły daleko idące zmiany. Ewolucja budżetu zadaniowego następowała poprzez rozszerzenie klasyfikacji zadaniowej z początkowych trzech szczebli do czterech (dodano działanie), aby układ zadaniowy budżetu państwa na rok 2015 składał się z czterech szczebli, tj. funkcji państwa, zadania budżetowego, podzadania i działania. Na obecny kształt budżetu zadaniowego miały wpływ decyzje prawne, jakie podjęto w 2009 roku. Wówczas to opracowano jednolite zasady definiowania celów zadań i podzadań w budżecie zadaniowym, które zostały ogłoszone w komunikacie ministra finansów nr 9 z dnia 17 czerwca 2009 roku w sprawie standardów definiowania celów dla jednostek sektora finansów publicznych w zadaniowym planie wydatków na rok 2010. Zastosowano mechanizm operacyjno-analityczny, który umożliwia monitorowanie treści celów poszczególnych wydatków poprzez odnoszenie ich do odpowiednich, nadrzędnych celów (w tym priorytetów o charakterze rozwojowym) umieszczonych w dokumentach strategicznych oraz programowych rządu. Procedura weryfikacji zgodności celów zadań oraz podzadań budżetowych w materiałach planistycznych poszczególnych dysponentów z tymi standardami umożliwia odpowiednie dopasowanie celów do zadań oraz zapewnienia ich zgodności z obowiązującymi strategiami 10. Nowa Ustawa o finansach publicznych wprowadziła obligatoryjność planowania wieloletniego oraz zadaniowego dla jednostek podsektora rządowego oraz ubezpieczeń społecznych. Po raz pierwszy zostało zdefiniowane pojęcie układu zadaniowego wraz z zasadami i trybem sporządzania budżetu państwa w tym układzie. Tym samym poprzez regulacje prawne usankcjonowana została struktura układu zadaniowego budżetu państwa. W rozwiązaniach ustawowych stworzono ramy prawne dla dalszych prac nad wdrożeniem budżetu zadaniowego. Wprowadzono m.in. przepisy regulujące zagadnienia ewidencji wykonania budżetu w układzie zadaniowym (plany kont), upoważniono ministra finansów do określenia (w drodze rozporządzenia) rodzajów, form, terminów i sposobów sporządzania przez państwowe jednostki budżetowe, państwowe fundusze celowe, agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej oraz państwowe osoby prawne sprawozdań z wykonania budżetu w układzie zadaniowym. Ponadto usankcjonowano sprawowanie przez ministra finansów ogólnej kontroli nad efektywnością i skutecznością realizacji budżetu w układzie zadaniowym oraz 10 W myśl regulacji zawartych w przepisach wprowadzających Ustawę o finansach publicznych (z dnia 27 sierpnia 2009 r.) niniejszą procedurę wykonuje Koordynator Krajowy Budżetu Zadaniowego.

414 Joanna Toborek-Mazur wykonywanie przez dysponentów części budżetowych nadzoru i kontroli nad efektywnością oraz skutecznością realizacji planów w układzie zadaniowym na podstawie mierników stopnia realizacji celów. Zdaniem autorek, pomimo wprowadzanych w ostatnich latach kolejnych rozwiązań w zakresie budżetu zadaniowego, nadal można zaobserwować niewystarczające powiązanie planowania budżetowego z celami strategicznymi polityki rozwoju, co skutkuje m.in. tym, że środki finansowe są rozpraszane bądź się dublują i przeznaczane są na działania i inicjatywy niestanowiące spójnej całości (np. niektóre programy rozwoju, w tym programy wieloletnie). Brakuje także wnikliwej analizy i oceny efektywności wydatków publicznych, gdyż dokonywana jest jedynie ocena zgodności wydatków z ustawą budżetową. Literatura Budżet zadaniowy, Studia BAS, nr 1(33) 2013, K. Marchewka-Bartkowiak, Z. Szpringer (red.), Wydawnictwo Sejmowe Kancelarii Sejmu, Warszawa. Finanse publiczne w Polsce w okresie kryzysu, Ministerstwo Finansów, 2012, http://www.mf.gov.pl/_files_/aktualnoci/2012/raport_22_02_2012/raport_fin_ pub_2012.v1.pdf. Górniak J. (2009), Ewaluacja jako instrument współczesnej polityki gospodarczej, [w:] A. Haber, M. Szałas, Ewaluacja wobec wyzwań stojących przed sektorem fi nansów publicznych, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa. Kaczurak-Kozak M. (2012), Teoretyczne zagadnienia budżetu zadaniowego, [w:] K. Winiarska (red.), Budżet zadaniowy w teorii i praktyce, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa. Kaczurak-Kozak M. (2013), Wdrażanie budżetu zadaniowego w Polsce, PWSZ Studia Lubuskie, Tom IX, Sulechów. Ocena krajowego programu reform i programu konwergencji Polski z 2012 r., SWD(2012)323 z 30 maja 2012 r., http://ec.europa.eu/europe2020/ pdf/nd/swd2012_poland_pl.pdf. Peters B.G., Pierre J. (2006), Handbook of Public Administration, Sage, London. Planowanie w układzie zadaniowym na rok 2015, Rada Ministrów, Warszawa, wrzesień 2014, http://orka.sejm.gov.pl/druki7ka.nsf/0/37ca9bf2bb7c- C4E9C1257D620036580F/$File/2772-uk%C5%82ad%20zadaniowy.pdf. Program konwergencji. Aktualizacja 2011, Warszawa, kwiecień 2011, http://www. mf.gov.pl/_files_/pf/cp2011.pdf. Projekt ustawy budżetowej na 2009, z dnia 9 stycznia 2009 r., Kancelaria Sejmu, Dz. U., 2009 r., nr 10, poz. 58, http://www.google.pl/url?sa=t-

Prawne uwarunkowania sprawozdawczości w układzie zadaniowym 415 &rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&v ed=0ccaqfjaa&url=http%3a%2f%2fisip.sejm.gov.pl%2fdownload%3fid%3dwdu2009010005801%26type%3d1&ei=kgnkvyvdiqgtyqpupigwaw&usg=afqjcnhgvaq7qve1xsg0pbj- -9-MPqndEIQ&bvm=bv.93990622,d.bGQ Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej w układzie zadaniowym, Dz. U., 2011 r., nr 298, poz. 1766. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2014, Dz. U. 2013 r., poz. 702. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 czerwca 2014 roku w sprawie szczegółowego sposobu, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2015, Dz. U. 2014 r., poz. 825. Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo (SRK 2020), Warszawa, wrzesień 2012. Załącznik do uchwały nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r., Monitor Polski, 2012 r., poz. 882. Strategia Sprawne Państwo 2020, Warszawa, luty 2013. Załącznik do uchwały nr 17 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2013 r., Monitor Polski, 2013 r., poz. 136. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz. U. 2005, nr 249, poz. 2104. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. 2009, nr 157, poz. 1240. Streszczenie Budżetowanie zadaniowe w Polsce na szczeblu rządowym jest stosowane od prawie dziesięciu lat. Celem artykułu jest analiza uwarunkowań prawnych związanych z wprowadzeniem budżetowania w układzie zadaniowym w polskim sektorze rządowym. Poprzez regulacje prawne usankcjonowana została struktura układu zadaniowego budżetu państwa. Stworzono ramy prawne dla dalszych prac nad rozwojem sprawozdawczości budżetowej. Wprowadzono nowe sprawozdanie, które zostało uzupełnione o część sprawnościową. Jest ono zdecydowanie bardziej czytelne dla szerszego kręgu odbiorców. Ważną rolę w ujęciu planowania zadaniowego w ramy prawne stanowi Ustawa o finansach publicznych oraz rozporządzenia. Zawierają one rozwiązania dotyczące wdrażania budżetowania oraz wyznaczają jakość infor-

416 Joanna Toborek-Mazur macji zawartych w sprawozdaniu z wykonania budżetu zadaniowego. Tym nowym planowaniem objęty jest cały sektor finansów publicznych, z wyjątkiem jednostek samorządu terytorialnego i Narodowego Funduszu Zdrowia. Słowa kluczowe: sprawozdanie z wykonania budżetu zadaniowego, budżetowanie, regulacje prawne, sektor finansów publicznych. Legal conditions of reporting in performance based budgeting Abstract Performance budgeting has been used in Poland at the government level for almost ten years. The aim of the article is to analyse legal conditions associated with the implementation of the performance based budgeting in the Polish government sector. Task structure of the state budget has been determined through legislation. A legal framework for the further development of budget reporting was created. A new report was supplemented by efficiency part. It is far more readable for a wider audience. The Act on public finance and associated regulations has constituted an important role for task planning in the legal framework. They contain solutions for implementation of budgeting and determine the quality of information included in statement of performance budgeting. This planning scheme covers the entire public finance sector, with the exception of local government units and the National Health Fund. Keywords: statement of performance budgeting, performance budgeting, legal framework, public finance sector.