Spis treści Przedmowa Część I POJĘCIE I ŹRÓDŁA MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HANDLOWEGO Rozdział 1. POJĘCIE MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HANDLOWEGO 1 Geneza międzynarodowego prawa handlowego 2 Zarys historii międzynarodowego prawa handlowego 3 Cechy odróŝniające międzynarodowe prawo handlowe od innych dziedzin prawa 4 Systematyka wykładu międzynarodowego prawa handlowego Rozdział 2. ŹRÓDŁA MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HANDLOWEGO I. Ustawodawstwo międzynarodowe 1 Pojęcie ustawodawstwa międzynarodowego 2 Uniwersalne ustawodawstwo międzynarodowe 3 Regionalne ustawodawstwo międzynarodowe 4 Stosowanie i wykładnia norm ustawodawstwa międzynarodowego II. Nowa lex mercatoria 5 Źródła legis mercatoriae. Uwagi ogólne 6 Reguły UNIDROIT 7 Zasady Europejskiego Prawa Umów {Principles of European Contract Law, PECL, Zasady Lando) 8 Europejski Kodeks Cywilny 9 Reguły UNIDROIT o transnacjonalnym postępowaniu cywilnym Część II PODMIOTY I PRZEDMIOT MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HANDLOWEGO Rozdział 3. PODMIOTY MIĘDZYNARODOWEGO OBROTU HANDLOWEGO 1 Uwagi ogólne. Międzynarodowa regulacja podmiotów w handlu zagranicznym 2 Uznanie i dopuszczenie do obrotu podmiotów gospodarczych 3 Rejestry podmiotów międzynarodowego obrotu handlowego oraz prowadzenia działalności gospodarczej 4 Przegląd uczestników międzynarodowego obrotu handlowego 4. 1. Ogólna charakterystyka uczestników międzynarodowego obrotu handlowego 4. 2. Osoba fizyczna 4. 3. Spółka jawna 4. 4. Spółka komandytowa 4. 5. Spółka partnerska 4. 6. Spółka komandytowo-akcyjna 4. 7. Spółka akcyjna 4. 8. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 5 Inni uczestnicy międzynarodowego obrotu handlowego 5. 1. Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych 5. 2. Korporacje ponadnarodowe 5. 3. Państwo 5. 4. Przedsiębiorstwa państwowe lub inne osoby prawne wyposaŝone przez państwo
Rozdział 4. PRZEDMIOT TRANSAKCJI W OBROCIE MIĘDZYNARODOWYM 1 Postanowienia ogólne 2 Towar 3 Pieniądz 4 Papiery wartościowe 4. 1. Pojęcie i rodzaje papierów wartościowych 4. 2. Klasyfikacja papierów wartościowych 4. 3. Forma papierów wartościowych 4. 4. Międzynarodowa regulacja papierów wartościowych 5 Rezultaty działalności intelektualnej 5. 1. Określenie rezultatów działalności intelektualnej 5. 2. Międzynarodowa regulacja prawna rezultatów działalności intelektualnej 6 Roboty i usługi 7 Informacja Część III MIĘDZYNARODOWE TRANSAKCJE HANDLOWE Rozdział 5. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA TRANSAKCJI W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM 1 Pojęcie transakcji w handlu międzynarodowym 2 Zawarcie międzynarodowej transakcji handlowej 2. 1. Uwagi ogólne 2. 2. Oferta i akcept 2. 3. Giełdy 2. 4. Aukcje 2. 5. Targi międzynarodowe 2. 6. Przetargi 2. 7. Negocjacje handlowe 2. 8. Decyzje organów państwowych i wejście w Ŝycie transakcji międzynarodowej 2. 9. Forma transakcji w handlu międzynarodowym 3 Interpretacja międzynarodowych umów (kontraktów) handlowych 4 Podstawy i zakres odpowiedzialności kontraktowej 4. 1. Uwagi ogólne 4. 2. Kara umowna i roszczenie odszkodowawcze 5 Zwolnienie od odpowiedzialności 5. 1. Wprowadzenie 5. 2. Okoliczności siły wyŝszej 5. 3. Wpływ nadzwyczajnej zmiany okoliczności na zobowiązania kontraktowe 5. 4. Przesłanki zwolnienia od odpowiedzialności 5. 5. Dokumentowanie okoliczności siły wyŝszej 5. 6. Redagowanie klauzul siły wyŝszej i klauzul rebus sic stantibus 6 Przedawnienie 7 Zabezpieczenia w transakcjach międzynarodowych Rozdział 6. MIĘDZYNARODOWA UMOWA SPRZEDAśY TOWARÓW I. Uwagi wstępne 1 Pojęcie międzynarodowej sprzedaŝy towarów. Historia regulacji międzynarodowej sprzedaŝy towarów 2 Unifikacja w ramach UNCITRAL
II. Międzynarodowa sprzedaŝ towarów według konwencji wiedeńskiej 3 Konwencja wiedeńska z 1980 r 4 Zakres stosowania i postanowienia ogólne konwencji 4. 1. Zakres stosowania 4. 2. Autonomia woli stron 4. 3. Wykładnia konwencji 4. 4. Wykładnia umowy, zwyczaje 4. 5. Forma umowy 5 Zawarcie umowy 6 Prawa i obowiązki stron międzynarodowej umowy sprzedaŝy 6. 1. Postanowienia ogólne 6. 2. Obowiązki sprzedającego 6. 3. Obowiązki kupującego 6. 4. Środki ochrony prawnej w razie naruszenia umowy 6. 5. Odszkodowanie 6. 6. Zwolnienie z odpowiedzialności 6. 7. Przejście ryzyka 6. 8. Zawieszenie wykonania i przewidywane naruszenie 6. 9. Zabezpieczenie towarów 6. 10. Skutki odstąpienia od umowy 6. 11. Postanowienia końcowe III. Inne źródła regulacji międzynarodowej umowy sprzedaŝy 7 Inne akty legislacji międzynarodowej dotyczące umowy sprzedaŝy 8 INCOTERMS2000 9 Wzorce umów międzynarodowej sprzedaŝy towarów Rozdział 7. PRZEDSTAWICIELSTWO HANDLOWE 1 Uwagi ogólne o międzynarodowym przedstawicielstwie handlowym 2 Dystrybucja (dealerstwo) 3 "Czyste przedstawicielstwo" (maklerstwo, brokerstwo) 4 Prawna regulacja międzynarodowego przedstawicielstwa handlowego 5 Pojęcie międzynarodowego przedstawicielstwa handlowego 6 Charakterystyka umów międzynarodowego przedstawicielstwa handlowego 6. 1. Udzielenie zlecenia przedstawicielowi handlowemu 6. 2. Zasady wykonywania zlecenia 6. 3. Stosunki pomiędzy przedstawicielem i pryncypałem a osobami trzecimi 6. 4. Prawo własności towaru 6. 5. Wyłączność praw przedstawiciela i ograniczenie konkurencji 6. 6. Odpowiedzialność 6. 7. Zakończenie wykonywania zlecenia 6. 8. Sprawozdania przedstawiciela handlowego 6. 9. Wynagrodzenie przedstawiciela 6. 10. Wygaśnięcie zobowiązań z umowy z przedstawicielem 7 Cechy charakterystyczne umowy konsygnacji Rozdział 8. ROZLICZENIA MIĘDZYNARODOWE I. Wprowadzenie 1 Charakter prawny i rodzaje rozliczeń międzynarodowych II. Przelew 2 Pojęcie polecenia przelewu
3 Polecenie przekazującego udzielone jego bankowi (pierwszemu bankowi dokonującemu przelewu) 4 Polecenie banku przekazującego bankowi pośredniczącemu 5 Polecenie banku przekazującego lub banku pośredniczącego bankowi beneficjenta 6 Termin wykonania przelewu 7 Zmiana lub odwołanie zlecenia przelewu 8 Ryzyko przekazującego i beneficjenta w przypadku rozliczeń w formie polecenia przelewu III. Akredytywa w handlu międzynarodowym 9 Pojęcie akredytywy 10 Rodzaje akredytywy 11 Sposoby wykorzystania akredytywy 12 Etapy akredytywy 13 Polecenie otwarcia akredytywy bankowi otwierającemu 14 Zlecenie banku otwierającego udzielone bankowi awizującemu 15 Potwierdzenie akredytywy 16 Wykonanie akredytywy przez bank awizujący 17 Zmiana lub odwołanie akredytywy. Zamknięcie akredytywy 18 Odpowiedzialność banków za wykonanie zlecenia otwarcia akredytywy 19 Ryzyko zleceniodawcy i beneficjenta przy rozliczeniach za pomocą akredytywy IV. Inkaso w handlu międzynarodowym 20 Pojęcie inkasa 21 Rodzaje inkasa 22 Formy inkasa 23 Fazy rozliczeń za pomocą inkasa 24 Udzielenie zlecenia bankowi przekazującemu 25 Udzielenie zlecenia przez bank przekazujący bankowi inkasującemu, w tym bankowi prezentującemu 26 Wykonanie zlecenia przez bank prezentujący 27 Przelew pieniędzy lub przekazanie zleceniodawcy zaakceptowanego weksla 28 Odmowa zapłaty lub akceptacji weksla trasowanego 29 Zmiana i odwołanie zlecenia 30 Odpowiedzialność banków przy wykonaniu zlecenia inkasowego 31 Pokrycie wydatków związanych z wypełnieniem zlecenia inkasowego 32 Ryzyko zleceniodawcy i płatnika Rozdział 9. GWARANCJA BANKOWA W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM 1 Ogólna charakterystyka gwarancji bankowej 2 Charakter prawny gwarancji bankowej 3 Źródła prawa gwarancji bankowej w międzynarodowym obrocie handlowym 4 Cechy charakterystyczne gwarancji bankowej 5 Rodzaje gwarancji bankowej 6 Zawarcie umowy gwarancji. Wykonanie gwarancji bankowej 7 Podsumowanie Rozdział 10. MIĘDZYNARODOWY FAKTORING 1 Uwagi ogólne o międzynarodowym faktoringu 2 Historia faktoringu 3 Międzynarodowa regulacja faktoringu 4 Pojęcie umowy międzynarodowego faktoringu
5 Rodzaje międzynarodowego faktoringu 5. 1. Wprowadzenie 5. 2. Podział faktoringu z punktu widzenia zasad odpowiedzialności... 5. 3. Podział faktoringu w zaleŝności od wysokości wierzytelności 5. 4. Podział faktoringu w zaleŝności od zakresu praw do płatności 5. 5. Podział faktoringu w zaleŝności od sposobu przeprowadzenia transakcji faktoringowej 5. 6. Inne podziały międzynarodowego faktoringu 6 RóŜnice pomiędzy faktoringiem a podobnymi stosunkami prawnymi... 7 Zawarcie umowy faktoringu 8 Przedmiot międzynarodowego faktoringu 9 Wykonanie zobowiązania pienięŝnego przez faktora 10 Dochód faktora 11 Międzynarodowy forfaiting Rozdział 11. MIĘDZYNARODOWY LEASING FINANSOWY 1 Ogólne zasady międzynarodowego leasingu finansowego 2 Historia międzynarodowego leasingu 3 Międzynarodowa regulacja leasingu finansowego 4 Cechy międzynarodowego leasingu finansowego 5 Rodzaje międzynarodowego leasingu 6 Leasing a stosunki zbliŝone 7 Przedmiot umowy międzynarodowego leasingu finansowego 8 Opłaty leasingowe 9 Wygaśnięcie umowy leasingu finansowego Rozdział 12. UMOWA O DZIEŁO I UMOWY POKREWNE W MIĘDZYNARODOWYM OBROCIE HANDLOWYM 1 Międzynarodowa umowa o dzieło 2 Międzynarodowa umowa o budowę kompletnego obiektu przemysłowego 2. 1. Pojęcie i rodzaje międzynarodowej umowy o budowę kompletnego obiektu przemysłowego 2. 2. Regulacja prawna międzynarodowej umowy o budowę kompletnego obiektu przemysłowego 2. 3. Charakter prawny międzynarodowej umowy o budowę kompletnego obiektu przemysłowego 2. 4. Prawa i obowiązki stron międzynarodowej umowy o budowę kompletnego obiektu przemysłowego 3 Międzynarodowa umowa o świadczenie usług technicznych Rozdział 13. UMOWA PRZEWOZU TOWARÓW I UMOWA SPEDYCJI I. Umowa przewozu towarów 1 Wprowadzenie 2 Transport kolejowy 3 Transport drogowy 4 Transport lotniczy 5 śegluga śródlądowa 6 Transport morski 7 Transport pocztowy 8 Tranzyt II. Umowa spedycji
9 Pojęcie umowy spedycji międzynarodowej 10 Międzynarodowa regulacja umowy spedycji 11 Prawa i obowiązki stron umowy spedycji międzynarodowej Rozdział 14. UMOWY LICENCYJNE I INNE UMOWY ZWIĄZANE Z WŁASNOŚCIĄ PRZEMYSŁOWĄ 1 Wprowadzenie 2 Źródła prawa w zakresie międzynarodowych umów licencyjnych.. 3 Podstawowe klauzule umowy licencyjnej Rozdział 15. FRANCHISING W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM 1 Uwagi ogólne o franchisingu 2 Historia franchisingu 3 Międzynarodowa regulacja franchisingu 3. 1. Wprowadzenie 3. 2. Europejski Kodeks Franchisingu (EKF) 3. 3. UNIDROIT Model Franchise Disclosure Law 3. 4. UNIDROIT Guide to International Master Franchise Arrangements 3. 5. Umowa franchisingu w projekcie Europejskiego Kodeksu Cywilnego 3. 6. ICC Model International Franchising Contract 55712000 (Contrat Modele ICC de Franchise Internationale de Distribution) 4 Pojęcie międzynarodowego franchisingu 5 Typy międzynarodowego franchisingu 6 RóŜnice pomiędzy umową franchisingu a zbliŝonymi umowami 7 Przedmiot międzynarodowego franchisingu 7. 1. Ogólne określenie przedmiotu 7. 2. Prawa do wykorzystania własności intelektualnej i ich udostępnianie 7. 3. Dodatkowe obowiązki organizatora wobec partnera 7. 4. Zobowiązania partnera wobec organizatora 8 Szczegółowe zobowiązania stron umowy franchisingu 8. 1. Szkolenie pracowników partnera 8. 2. Przekazanie biorcy dodatkowych informacji o pakiecie świadczeń. 8. 3. Wynagrodzenie w umowach międzynarodowych franchisingu 8. 4. Przestrzeganie przez partnera zasad określonych przez dawcę w zakresie eksploatacji pakietu świadczeń 8. 5. Przestrzeganie planów rozwoju 8. 6. Poufność 8. 7. Ograniczenie konkurencji 8. 8. Inne postanowienia umowy 8. 9. Szczególne klauzule umowy międzynarodowego franchisingu 9 Odpowiedzialność stron umowy franchisingu 10 Zmiana warunków umowy 11 Wygaśnięcie umowy międzynarodowego franchisingu Część IV DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA W MIĘDZYNARODOWYM OBROCIE HANDLOWYM Rozdział 16. INWESTYCJE MIĘDZYNARODOWE 1 Postanowienia ogólne
2 Prawnomiędzynarodowa regulacja działalności inwestycyjnej 3 Podmioty inwestycji zagranicznych 4 ReŜim inwestycji zagranicznych 5 Ryzyko i ograniczenia związane z międzynarodową działalnością inwestycyjną 5. 1. Postanowienia ogólne 5. 2. Ryzyko dodatkowej odpowiedzialności 5. 3. Ryzyko walutowe 5. 4. Ryzyko podatkowe 5. 5. Ryzyko wywłaszczenia lub nacjonalizacji majątku inwestora zagranicznego 5. 6. Ryzyko powstania nieprzewidzianych sytuacji 6 Gwarancje inwestycji zagranicznych 7 Zasady rozstrzygania sporów 8 Międzynarodowe inwestycje w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw Część V ZASADY ROZSTRZYGANIA MIĘDZYNARODOWYCH SPORÓW HANDLOWYCH Rozdział 17. ROZSTRZYGANIE SPORÓW W MIĘDZYNARODOWYM OBROCIE GOSPODARCZYM (MIĘDZYNARODOWY ARBITRAś HANDLOWY) I. Wprowadzenie 1 Pojęcie i historia międzynarodowego arbitraŝu handlowego 2 Przyczyny popularności międzynarodowego arbitraŝu handlowego 3 Jurysdykcja w dziedzinie międzynarodowego arbitraŝu handlowego II. Międzynarodowa regulacja arbitraŝu handlowego 4 Uwagi ogólne 5 Działania w sferze stosunków międzynarodowych 5. 1. Wprowadzenie 5. 2. Protokół genewski o klauzulach arbitraŝowych z 1923 r 5. 3. Konwencja genewska o wykonywaniu obcych orzeczeń arbitraŝowych z 1927 r 5. 4. Konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonalności zagranicznych orzeczeń arbitraŝowych z 1958 r 5. 5. Konwencja europejska z 1961 r. 5. 6. Konwencja waszyngtońska z 1965 r 5. 7. Konwencja panamska z 1975 r 5. 8. Regulaminy arbitraŝowe dla arbitraŝy ad hoc 5. 9. Prawo modelowe 6 Działania na płaszczyźnie międzynarodowej w sferze stosunków o charakterze prywatnoprawnym 7 Działania organizacji krajowych w sferze arbitraŝu handlowego III. Umowa o arbitraŝ 8 Źródła prawa 9 Pojęcie umowy o arbitraŝ 10 Rodzaje umów o arbitraŝ 11 Charakter prawny 12 Skutki prawne 13 Forma umowy o arbitraŝ 14 Zdolność do zawarcia umowy o arbitraŝ 15 Zawarcie umowy o arbitraŝ przez pełnomocnika 16 Prawo właściwe dla umowy o arbitraŝ 17 Umowa pomiędzy arbitrem a stroną procesową
18 Zasady formułowania umów o arbitraŝ 18. 1. Wprowadzenie 18. 2. Minimalna treść umowy o arbitraŝ 18. 3. Fakultatywna treść umowy o arbitraŝ 19 ArbitraŜ instytucjonalny czy arbitraŝ ad hoc IV. Postępowanie arbitraŝowe 20 Wprowadzenie 21 Konstytuowanie się sądu arbitraŝowego 22 Organ zastępczej nominacji arbitrów (tzw. appointing authority).. 23 Siedziba arbitraŝu 24 Zarzut niewłaściwości arbitraŝu 25 Wszczęcie postępowania 26 Rozpoznanie sporu 27 Powództwo wzajemne i potrącenie 28 Wyrok 29 Koszty postępowania 30 Uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitraŝowych V. Międzynarodowy arbitraŝ handlowy w prawie polskim VI. Alternatywne sposoby rozstrzygania sporów (alternativ dispute resolutions) 31 Wprowadzenie 32 Pojęcie mediacji 33 Znaczenie mediacji 34 Zalety i wady mediacji 35 Rodzaje mediacji 36 Postępowanie mediacyjne w świetle UNCITRAL Conciliation Rules z 1980 r. VII. Mediacja w prawie polskim