Wdrażanie koncepcji korytarzy ekologicznych w planowaniu przestrzennym na poziomie lokalnym (na przykładzie wybranych obszarów w Polsce Północnej) Anita Bernatek, Michał Jakiel Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
1. Korytarze ekologiczne w planowaniu przestrzennym Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., Dz. U. nr 92, poz. 880, art. 5 korytarz ekologiczny - obszar umożliwiający migrację zwierząt, roślin lub grzybów nie sprecyzowano zasad wyznaczania granic korytarza i jego funkcji pozamigracyjnych nie określono zasad ochrony
2. Koncepcja korytarzy ekologicznych w Polsce projekt Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży (obecnie Instytut Biologii Ssaków) 2005 r. (Jędrzejewski i in., 2005) na zlecenie Ministerstwa Środowiska współpraca ze Stowarzyszeniem dla Natury Wilk oraz Muzeum i Instytutem Zoologii PAN połączenie europejskiej sieci NATURA 2000 w Polsce
Sieć korytarzy ekologicznych wg IBS PAN 2012
2. Koncepcja korytarzy ekologicznych w Polsce ochrona korytarzy ekologicznych w Polsce nie posiada sankcji prawnej ok. 60% powierzchni korytarzy (wyznaczonych w ramach projektu IBS PAN) pokrywa się z terenami prawnie chronionymi: 35% - obszary chronionego krajobrazu 21% - parki krajobrazowe 4% - parki narodowe 1% - rezerwaty przyrody ok. 36% - obszary NATURA 2000 ochrona ciągłości ekologicznej ustawa o lasach gwarantuje nienaruszalność powierzchni kompleksów leśnych ok. 83% powierzchni korytarzy ekologicznych podlegających ochronie prawnej (Jędrzejewski, 2009)
3. Program Ochrony Północnego Korytarza Ekologicznego 1. Uszczegółowienie sieci korytarzy ekologicznych IBS PAN 2012 metoda ścieżki najmniejszego kosztu(least cost path) a) Puszcza Augustowska Puszcza Romincka b) Puszcza Romincka Puszcza Borecka c) Puszcza Borecka Puszcza Piska d) Puszcza Piska Puszcza Knyszyńska e) Bory Tucholskie Lasy Iławskie 2. Analiza dokumentów planistycznych na poziomie lokalnym users.csc.calpoly.edu 3. Spotkania z interesariuszami. 4. Badania terenowe. 4. Weryfikacja sieci korytarzy analiza wrażliwości
Wybrane odcinki Północnego Korytarza Ekologicznego (IBS PAN) uszczegółowione na poziomie lokalnym
Odcinek Bory Tucholskie Lasy Iławskie 25 gmin, z których: 13 województwo pomorskie 6 województwo kujawsko-pomorskie 6 województwo warmińsko-mazurskie
Uszczegółowiony na poziomie lokalnym odcinek Północnego Korytarza Ekologicznego
Lp. Nazwa gminy Rok przyjęcia studium/zmiany studium Liczba mpzp w granicach korytarza 1. Bobowo 2011 0 2. Skórcz 2002 0 3. Morzeszczyn 2013 2 4. Gniew 2012 5 5. Smętowo Graniczne 2012 0 6. Osiek 2003 0 7. Nowe 1999 0 8. Warlubie 2004 0 9. Jeżewo 2012 3 10. Ryjewo 2010 0 11. Kwidzyn gm. wiejska 2011 6 12. Kwidzyn gm. miejska 2010 4 13. Sadlinki 2002 1 14. Grudziądz 2013 0 15. Dragacz 2008 0 16. Prabuty 2011 2 17. Gardeja 2005 4 18. Rogóźno 2003 0 19. Stary Dzierzgoń 2000 0 20. Zalewo 1999 0 21. Susz 2012 0 22. Iława gm. wiejska 2010 7 23. Iława gm. miejska 2004 1 24. Biskupiec 2008 0 25. Nowe Miasto Lubawskie 2013 0 19 gmin studia po 2003 6 gmin studia przed 2003 33 mpzp
Zmiany zagospodarowania w granicach korytarza ekologicznego wg mpzp
Zmiany zagospodarowania w granicach korytarza ekologicznego wg suikzp
Zmiany zagospodarowania w granicach korytarza ekologicznego suikzp powtórna analiza
4. Podsumowanie 1. W wyniku analizy suikzp można stwierdzić, że większość terenów objętych planowanym przebiegiem korytarza ekologicznego w perspektywie najbliższych lat będzie użytkowana w dotychczasowy sposób. 2. Największym zagrożeniem wynikającym z obowiązujących suikzp jest planowany rozwój zabudowy mieszkaniowej oraz letniskowej związanej z turystyką. 3. W perspektywie najbliższych lat największe problemy mogą dotyczyć obszarów, gdzie już uchwalono miejscowe plany, gwarantujące rozwój zabudowy, są to okolice Kolonii Ostrowickiej w gminie Gniew oraz miasto Kwidzyn i miejscowość Górki w gminie wiejskiej Kwidzyn. 4. Przy analizie studiów należy podkreślić, że w niektórych gminach planowane są zalesienia w granicach wyznaczonego Północnego Korytarza Ekologicznego (Gniew, Osiek, Nowe, Prabuty, Rogóźno, Ryjewo i Warlubie).
5. Wnioski W związku z brakiem uregulowań prawnych w ochronie korytarzy ekologicznych ich wyznaczanie, a następnie wdrażanie w planowaniu przestrzennym napotyka wiele trudności. Wyznaczane na poziomie krajowym korytarze (IBS PAN) powinny podlegać uszczegółowieniu na poziomie lokalnym. Przy uszczegóławianiu korytarzy na poziomie lokalnym należy kierować się nie tylko uwarunkowaniami przyrodniczymi, ale również planowanym zagospodarowaniem przestrzennym.
Dziękuję za uwagę Warszawa, 24 czerwca 2014