osoba obdarowywana posiadłościamilennem przez seniora, za lenno zobowiązywał się służyć wiernie seniorowi radą i pomocą orężną. Nie mógł wystąpić przeciwko seniorowi. Wasal była to osoba wolna, której wasal oddał się pod dożywotnią opiekę i służbę w zamian za posiadłości ziemskie. Senior
najwyższy senior, władca. Suzeren majątek ziemski oddawany przez seniora w użytkowanie wasalowi Lenno hierarchia zależności w państwie średniowiecznym, w którym na czele stał władca suzeren zaś podlegli mu wasale mogli mieć własnych wasali dla których oni byli seniorami. System feudalny
grupa ludzi w państwie feudalnym posiadająca podobne prawa i obowiązki, powstała w wyniku nadawania przywilejów poszczególnym osobom i warstwom społeczeństwa. Stan okres w początkowych latach istnienia wsi, w którym osadnicy byli zwolnieni z opłat czynszowych, zostawiony aby osadnicy mieli czas na zagospodarowanie wsi. Wolnizna przemienna forma uprawy dwóch pól. Jedno pole obsiewano zbożem jarym lub ozimym, a drugie ugorowano, aby zapobiec nadmiernemu wyjaławianiu gleby. Dwupolówka
sposób uprawy roli polegający na podzieleniu pola na trzy części. Każdego roku uprawiane są tylko dwie z nich, a trzecia ugoruje, co pozwala na "odpoczywanie" ziemi. Trójpolówka siedziba rady miejskiej Ratusz pomocnik mistrza w zakładzie rzemieślniczym, nie był on w stanie prowadzić własnego warsztatu, do czego niezbędne było zdanie egzaminu mistrzowskiego. Czeladnik
element władzy sądowniczej na wsi polskiej lokowanej na prawie niemieckim, na jej czele stał sołtys. Ława przedstawiciel księcia w nowozałożonej wsi, tytuł przysługiwał osobie która stała na czele przybyłych osadników (zasadźca) i która zawierała z feudałem umowę o stworzeniu wsi. Sołtys zakładanie nowych osad. Lokacja
ceremonia uroczystego zawarcia kontraktu lennego. Podczas niej wasal klękał przed swoim seniorem i składał mu złożone dłonie w ręce seniora i składał uroczystą przysięgę wierności. podział społeczeństwa w państwie feudalnym na stany, Wyjątkowo duże przywileje otrzymały rycerstwo i duchowieństwo, mniejsze mieszczanie a znikome kmiecie Hołd lenny Społeczeństwo stanowe Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa patrimonium (ojcowizna, dziedziczny majątek), charakteryzowała się tym, iż państwo stanowiło prywatną własność władcy. Monarchia patrymonialna
słup przy którym wykonywano publicznie karę, najczęściej była to chłosta. Pręgierz centralny punkt miasta, główne miejsce handlu Rynek związek rzemieślników wykonujących podobne przedmioty. Cech
sąd w mieście lokowanym na prawie niemieckim. ława osoba stojąca na czele Rady Miejskiej burmistrz rada sprawująca władzę w mieście w jej skład wchodzili przedstawiciele patrycjatu. rada miejska
to najniższa warstwa ludności miejskiej (najbiedniejsi), pozbawiona majątku i obywatelstwa, złożona m.in. z robotników, służby, czeladników, żebraków i marginesu społecznego. Plebs grupa społeczna zamieszkująca miasta w okresie feudalnym. Średniozamożni rzemieślnicy i drobni kupcy. Pospólstwo najbogatsza warstwa mieszkańców miasta, kupcy i właściciele warsztatów, z ich grona wybierano władzę miejskie. Patrycjat
miejsce handlu określonymi produktami, znajdowały się w różnych częściach miasta Targowisko ruchy powstałe wśród wiernych kościoła dążące do reform kościelnych i innego niż prezentowana przez Kościół Katolicki rozumienia wiary. ruchy heretyckie system użytkowania roli stosowany na terenach zalesionych. Polegał na tym, że las wypalano i w jego miejscu uprawiano zboża. Metoda wypaleniskowa
zakon średniowieczny obowiązywała w nim zasada surowej ascezy i życia w ubóstwie. Zakonnicy nie mogli się odzywać podczas pracy. Cystersi instytucja kościelna powołana do wykrywania i zwalczania herezji Inkwizycja zakony powstałe w kościele katolickim pod wpływem ruchów heretyckich, odwoływały się do biblijnego ubóstwa pierwszych chrześcijan. zakony żebracze
nazwa pochodzi od jednego z zakonów mniszych, oznacza pracę drobiazgowo dokładną, mrówczo pracowitą, wytrwałą i żmudną. benedyktyńska praca najstarszy założony zakon założony przez Benedykta z Nursji, główną zasadą ich życia było módl się i pracuj. Ich zakony słynęły jako centra kopiowania ksiąg. Benedyktyni stan w średniowieczu w skład którego wchodzili wszyscy po święceniach kapłańskich. Duchowieństwo
zapewniały ochronę przed nieprzyjacielem podczas najazdów. Dodatkowo włączano w ich obręb baszty i otaczano je fosami. Mury powstała w średniowiecznej Europie Zachodniej instytucja szkolnictwa wyższego o charakterze korporacyjnym. Pierwsze powstały w XI i XII wieku we Włoszech, Francji i Anglii. Uniwersytet jest to uzasadnianie każdego twierdzenia za pomocą wiedzy zaczerpniętej z Biblii, pism chrześcijańskich lub z dzieł starożytnych filozofów. Scholastyka
podstawa wykształcenia w okresie późnej starożytności oraz średniowiecza. Siedem sztuk dzielone było na dwie mniejsze grupy trivium i quadrivium. sztuki wyzwolone uważane było za przygotowanie do studiów filozofii i teologii. Obejmowało ono geometrię, arytmetykę, astronomię i muzykę. Quadrivium obejmowało gramatykę, co w owym czasie oznaczało biegłość w łacinie, dialektykę, czyli logikę, oraz retorykę, czyli sztukę układania mów. Było na ogół wstępem do kolejnego etapu nauki. Trivium
ruch religijno społeczny w XII-XIV w. we Francji, rekrutujący się głównie spośród mieszczan i rycerstwa. Prześladowani i wytępieni (m.in. wyprawy krzyżowe) przez inkwizycję. Albigensi ugrupowanie chrześcijańskie, zainicjowane przez Piotra Waldo. Potępieni przez papiestwo, ekskomunikowani, prześladowani przez inkwizycję. Waldensi ozdobna pierwsza litera rozdziału księgi Inicjał
ilustracja w księdze średniowiecznej Miniatura oddzielona od nawy głównej szeregiem podpór w formie kolumn, słupków, filarów, będąca węższa od głównej. Nawa boczna jest zwykle najszersza, stanowi podstawową przestrzeń świątyni i przebiega wzdłuż niej, wyznaczając główną oś budynku. Nawa główna
nawa poprzeczna, nawa krzyżowa część kościoła, nawa prostopadła do osi kościoła, położona pomiędzy prezbiterium, a resztą jego budynku. Transept sztuka średniowiecznego malarstwa kościelnego, którego podstawowym zadaniem było przekazywanie treści religijnych ludziom nie znającym pisma. Biblia pauperum element architektoniczny mający na celu wzmocnienie wysokich ścian świątyni. Przypora
część kościoła w którym znajdował się ołtarz. Prezbiterium ozdobne obramowanie drzwi wejściowych do kościołów. Portal