Rynek magazynowy w Polsce w I III kw. 2011 r. Industrial market in Poland: Q1 to Q3 2011



Podobne dokumenty
RYNEK POWIERZCHNI MAGAZYNOWYCH W POLSCE

RYNEK POWIERZCHNI MAGAZYNOWYCH W POLSCE

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. III kwartał 2016

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. Podsumowanie 2015 roku

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. II kwartał 2016

Magazyny w I kwartale 2011 rosną czynsze, coraz mniej wolnej powierzchni

Rynek Magazynowy w Polsce I poł. 2015

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce. I kwartał 2016

Polska. Debiuty Marek na Rynku Polskim

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce Q3 2015

PRZEGLĄD RYNKU NIERUCHOMOŚCI P O L S K A

Raport Rynek magazynowy w I kw r.

Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce Q3 2015

Raport: III kwartał 2017 na rynku powierzchni magazynowych w Polsce

Rynek powierzchni biurowych w Polsce. Office market in Poland

Raport Rynek magazynowy w I kw r.

Road infrastructure sets path for warehouse development. Infrastruktura drogowa wytycza magazynowy szlak

Raport Rynek magazynowy w III kw r.

PRZEGLĄD RYNKU NIERUCHOMOŚCI P O L S K A

Raport Rynek magazynowy w I połowie 2017 r.

Rynek powierzchni magazynowych. Industrial market

Rynek magazynowy w I kw r. 878 tys. mkw. 585 tys. mkw. 586 tys. mkw. 2 mln mkw. 4,7% Raport. Popyt brutto. Popyt netto. Nowa podaż.

Raport Rynek magazynowy w I połowie 2018 r.

Stan i perspektywy rozwoju rynku nieruchomości niemieszkalnych w Polsce w 2012 r.

Jones Lang LaSalle 2013

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY W MIASTACH REGIONALNYCH

Rynek biurowy w Polsce

regionalne rynki biurowe Knight Frank

RYNEK MAGAZYNOWY W POLSCE. Podsumowanie 2016 roku

Polski Rynek Powierzchni Magazynowych I poł Raport przygotowany przez Colliers International Poland

15,01 MLN MKW. 1,42 MLN MKW.

Instytut Keralla Research Raport sygnalny Sygn /330

office market Rynek biurowy Knight Frank

on point Sierpień 2013 Rynek powierzchni magazynowych w Polsce Pierwsza połowa 2013 r.

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / III KW. 2015

Jak biurowiec, to najlepiej w Warszawie. Best place for an office building? Warsaw

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY

MARKETBEAT RYNEK MAGAZYNOWY W POLSCE. I połowa 2017 roku

Rekordowe półrocze na rynku nieruchomości magazynowych

Regionalny rynek biurowy WROCŁAW W KLUBIE MILIONERÓW

MARKETBEAT RYNEK BIUROWY

12,86 mln mkw. Całkowite zasoby rynku nowoczesnej powierzchni przemysłowej i logistycznej w Polsce

RESEARCH KRAKÓW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY 2015 / 2016

RYNEK POWIERZCHNI BIUROWYCH Q3 2014

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions

Raport: Rynek Powierzchni Magazynowych w Polsce - Podsumowanie I połowy 2011 roku

Market Overview 2013

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

RESEARCH KRAKÓW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / III KW. 2015

Rynek nieruchomości magazynowych w I poł r.

Rynek powierzchni magazynowych w Polsce w I połowie 2015 r. Research type

office market Rynek biurowy Knight Frank

Cracow University of Economics Poland

Rynek magazynowy. Market Insights. Market Insights. Rynek magazynowy Polska. Podsumowanie roku Zarys ogólny

MARKETBEAT POLSKI RYNEK MAGAZYNOWY

RESEARCH KRAKÓW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / II KW. 2015

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

POLSKA MARKET INSIGHTS

commercial market Rynek komercyjny Knight Frank

Marketbeat Polska Wiosna 2012

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY

RYNEK NIERUCHOMOŚCI BIUROWYCH WARSZAWA, III KWARTAŁ 2015

PEX PharmaSequence monthly report - January 2018 Total open market (sell-out report)

RYNEK MIESZKANIOWY PAŹDZIERNIK 2015

RESEARCH POZNAŃ OFFICE MARKET Q / RYNEK BIUROWY IV KW. 2017

Przygotowany przez: Dział Doradztwa i Badań Rynku Colliers International Poland Sp. z o.o.

PRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

mln mkw. Czynsze Popyt brutto 3,09 Raport 2016 mln mkw. Podsumowanie roku 2016 na rynku powierzchni magazynowych w Polsce

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY Q / I KW. 2015

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET / RYNEK BIUROWY

POLAND RESEARCH & FORECAST REPORT

Real Estate Review POLAND M I D - Y E A R ECONOMY OFFICE RETAIL INDUSTRIAL INVESTMENT LAND

Rynek nieruchomości biurowych w Warszawie

RUSSIA TURKEY. POLAND Warsaw UKRAINE ROMANIA HUNGARY LATVIA. LITHUANIA Vilnius SERBIA BULGARIA. St. Petersburg. Tallinn ESTONIA. Riga. Moscow.

commercial market Rynek komercyjny Knight Frank

MARKETBEAT RYNEK MAGAZYNOWY W POLSCE MKW MKW. 1,91 MLN MKW. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA. Polski rynek magazynowy w 1. kwartale 2018 roku

OFFICE MARKET IN WARSAW

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET H / RYNEK BIUROWY I POŁ. 2016

RESEARCH KRAKÓW OFFICE MARKET Q / RYNEK BIUROWY I KW. 2017

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

Logistyka - nauka. Polski sektor TSL w latach Diagnoza stanu

MARKETBEAT RYNEK MAGAZYNOWY W POLSCE. I kwartał 2017 roku

Rynek powierzchni magazynowych w Polsce w I połowie 2016 r.

mln mkw. Czynsze Popyt brutto 4,00 Raport 2017 mln mkw. Rynek powierzchni magazynowych w Polsce - podsumowanie 2017 r.

Warszawski zasób biur powiększy się o ponad 20% do końca 2017 r.

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET Q / RYNEK BIUROWY IV KW. 2017

RESEARCH WROCŁAW OFFICE MARKET Q / RYNEK BIUROWY III KW. 2016

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

OFFICE MARKET IN WARSAW

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ

RUSSIA TURKEY. POLAND Warsaw UKRAINE ROMANIA HUNGARY LATVIA. LITHUANIA Vilnius SERBIA BULGARIA. St. Petersburg. Tallinn ESTONIA. Riga. Moscow.

RYNEK MIESZKANIOWY MAJ 2015

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?

RESEARCH KRAKÓW OFFICE MARKET H / RYNEK BIUROWY I POŁ. 2016

Raport Luty Rynek magazynowy w 2018 r. w Polsce

MIASTA REGIONALNE NAJLEPSZE DO ROZWOJU BIZNESU JOANNA MROCZEK CBRE

regional office markets Knight Frank

RYNEK MIESZKANIOWY LIPIEC 2015

Transkrypt:

310 raport rynek magazynowy Jones Lang LaSalle opracowanie raportu report development Rynek magazynowy w Polsce w I III kw. 2011 r. Pozytywne trendy obserwowane na rynku magazynowym w Polsce od końca 2010 r. nie uległy osłabieniu także w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. Współczynnik powierzchni niewynajętej obniżył się niemal we wszystkich regionach, a popyt na nowoczesną powierzchnię magazynową utrzymał się na wysokim poziomie. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie najemców zwiększyła się również aktywność deweloperów, którzy realizują obecnie projekty o łącznej powierzchni 340 000 m 2, (najwięcej od 2009 r.). W dalszym ciągu jednak zdecydowana większość z nich to inwestycje typu BTS lub projekty zabezpieczone umowami najmu. Industrial market in Poland: Q1 to Q3 2011 The positive trends which have been seen on the Polish warehouse market since the end of 2010 did not weaken during the first three quarters of 2011. The vacancy ratio dropped in nearly all regions and demand for modern warehouse space remained high. In a response to the increasing interest in warehouse space from tenants, developer activity also increased. Currently there are projects in the pipeline which will deliver 340,000 m 2 of warehouse space to the market when completed, which is the highest volume of construction since 2009. The great majority of these are, however, either BTS or pre-let projects. Aktualne zasoby i przyrost nowej podaży W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. podaż nowoczesnej powierzchni magazynowej w Polsce zwiększyła się o ponad 295 000 m 2, co w porównaniu z wynikiem osiągniętym w całym 2010 r. oznacza niemal 12% wzrost. Tym samym rynek magazynowy w Polsce przekroczył 6,49 mln m 2 powierzchni i jest największy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Existing stock and new supply During the first three quarters of 2011, the supply of modern warehouse space in Poland increased by 295,000 m 2, which is an increase of approximately 12% compared to the whole of 2010. The total stock of storage space in Poland reached the level of 6.49 million m 2, and thus Poland is still the largest market in the CEE region. Istniejąca powierzchnia magazynowa wg lokalizacji (m 2 ) Existing industrial stock by location (m 2 ) 2 000 000 1 898 000 1 500 000 1 235 700 1 000 000 941 600 927 500 500 000 595 600 505 800 0 okolice / Suburbs Górny Śląsk / Upper Silesia 119 500 117 200 76 400 41 700 32 500 Poznań Polska Wrocław Trójmiasto Kraków Toruń Szczecin Podkarpacie Centralna / Poland Central miasto / Inner City / Tricity W skali kraju największe zasoby powierzchni magazynowej są skoncentrowane w następujących lokalizacjach: Okolice (ok 1,90 mln m 2 ), Górny Śląsk (ok. 1,24 mln m 2 ), Poznań (941 000 m 2 ) oraz Polska Centralna (927 500 m 2 ). Mniejszymi zasobami dysponują Wrocław (595 600 m 2 ) i region Miasto (505 800 m 2 ), natomiast najsłabiej rozwiniętymi rynkami magazynowymi są obecnie Trójmiasto, Kraków i Szczecin, które łącznie dysponują 278 400 m 2 powierzchni. The largest logistic hubs across the country are located in the suburbs (approximately 1.90 million m 2 ), Upper Silesia (approximately 1.24 million m 2 ), Poznań (941,000 m 2 ) and central Poland (927,000 m 2 ). Wrocław and inner city provide smaller supplies, 595,600 m 2 and 505,800 m 2, respectively, while the Tricity, Kraków and Szczecin remain the least developed warehouse regions, with a total storage space supply of 278,400 m 2.

raport rynek magazynowy 311 Mimo iż rynek warszawski (miasto i okolice) nadal pozostaje bezwzględnym liderem w zakresie zasobów powierzchni magazynowej, w ostatnich latach regiony takie jak Górny Śląsk odnotowały znaczący przyrost zasobów, sukcesywnie zmniejszając dystans dzielący je od Warszawy. Even though (inner city and suburbs) still remains the absolute leader in terms of supply of warehouse space, in recent years such regions as Upper Silesia have been recording significant increases in new supply, which has allowed them to begin to gradually catch up on. Magazyny oddane do użytku w I III kw. 2011 (m 2 ) New supply of warehouse space Q1 Q3 2011 (m 2 ) 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 66 800 Górny Śląsk / Upper Silesia 52 500 okolice / Suburbs 50 500 45 100 20 800 15 400 12 700 Kraków Poznań Wrocław Polska Centralna / Miasto / Poland Central Inner City Regiony, które w pierwszych trzech kwartałach 2011 r. odnotowały największy wzrost podaży, to Górny Śląsk i Okolice, gdzie na rynku pojawiło się odpowiednio: 66 800 m 2 i 52 500 m 2 nowych powierzchni. Największa koncentracja aktualnie realizowanych projektów również występuje na Górnym Śląsku. Na tym obszarze, pod koniec trzeciego kwartału 2011 r., w budowie znajdowało się 64 200 m 2 powierzchni. Na drugim miejscu uplasował się Wrocław, gdzie łączna powierzchnia powstających obiektów wynosi 55 100 m 2. Zasoby magazynowe zwiększają się również na obszarze Polski Centralnej i Poznania. Deweloperzy realizują tam projekty o łącznej powierzchni odpowiednio: 49 300 m 2 i 49 200 m 2. Prawie wszystkie nowo powstające magazyny w wymienionych wyżej lokalizacjach (z wyjątkiem niewielkiej powierzchni realizowanej na obszarze Polski Centralnej) są już całkowicie wynajęte. Do najważniejszych inwestycji zrealizowanych w pierwszych trzech kwartałach 2011 r. należały: magazyn dla firmy Zelmer w Rzeszowie (32 500 m 2 ), zrealizowany przez Panattoni, kolejna faza Tulipan Park Gliwice (25 900 m 2 ) wybudowana przez SEGRO oraz hala dla PF Concept w ramach Point Park Poznań (23 000 m 2 ) firmy 3P. The markets which recorded the largest new supply in the period of Q1 to Q3 2011 include Upper Silesia and the suburbs, where 66,800 m 2 and 52,500 m 2, respectively, were put on the market. The largest concentration of the schemes currently under construction is in Upper Silesia, some 64,200 m 2. Wrocław, with 55,100 m 2 under construction, is in second place. Poland Central and Poznań also recorded an increase in new supply: at present, there is 49,300 m 2 and 49,200 m 2, respectively, of storage space under construction at those locations. Nearly all of the warehouse schemes currently being developed in the above-mentioned locations (apart from an insignificant amount of the warehouse space under construction in Poland Central) are already fully leased. The largest completions in 2011 include the following projects: a BTS project for Zelmer in Rzeszów, completed by Panattoni (32,500 m 2 ); another phase of Tulipan Park Gliwice (25,900 m 2 ), developed by SEGRO; and a scheme by PF Concept in Point Park Poznań (23,000 m 2 ).

312 raport rynek magazynowy Tomasz Mika Head of Industrial Department, Jones Lang LaSalle, Poland Analizując rynek magazynowy w Polsce na przestrzeni ostatnich lat, można powiedzieć, że upłynęły one pod znakiem wyraźnego ożywienia. Wiele firm, które odkładały inwestycje w latach 2009 i 2010, wreszcie zdecydowało się na wynajęcie nowej powierzchni magazynowej. Na tak dobry tegoroczny wynik wpływ miały także przedłużenia wielu umów najmu zawieranych w latach 2006 2008. Nadal największą grupę najemców stanowili operatorzy logistyczni, jednak ich przewaga nad sieciami handlowymi oraz firmami z branży elektronicznej nie była już taka duża. W tym roku wzrosła również aktywność deweloperów. Oddano do użytku znaczącą liczbę obiektów, niektóre w ramach istniejących już parków magazynowych, ale też kilka całkowicie nowych. Sukcesywnie zmniejsza się także ilość niewynajętej powierzchni. Pod koniec III kw. 2011 r. wskaźnik ten zatrzymał się na poziomie 11,9%. Analizując strukturę nowej podaży, można zauważyć, że deweloperzy w dalszym ciągu angażują się głównie w inwestycje realizowane na potrzeby konkretnych najemców, a więc zabezpieczone umowami najmu. Warto odnotować, iż po raz pierwszy od 2008 r. niektórzy deweloperzy zdecydowali się na budowę obiektów spekulacyjnych. Zgodnie z prognozami z początku roku, zaobserwowaliśmy nieznaczny wzrost czynszów, w dużej mierze uzależniony od dostępności powierzchni w poszczególnych lokalizacjach. W lokalizacjach oferujących szeroki wybór dostępnych powierzchni czynsze utrzymywały się na stabilnym poziomie. Rosły natomiast tam, gdzie poziom pustostanów był niewielki. Za nami ostatnie trzy miesiące 2011 r. Czwarty kwartał jest zawsze okresem wzmożonej aktywności na rynku powierzchni magazynowych. W tym czasie firmy planują budżety na kolejny rok i finalizują wiele umów najmu. Biorąc pod uwagę ten trend oraz zadowalające wyniki pierwszych trzech kwartałów, można przypuszczać, iż rok 2011 na polskim rynku nieruchomości magazynowych będzie można zaliczyć do udanych. I niech to będzie dobrą prognozą na pełen niepewności rok 2012. The main conclusion with regards to the performance of the warehouse market in Poland over the last few years is that it has been a period of a well-defined revival. A number of companies which had postponed investments in 2009 and 2010 eventually decided to lease new warehouse space. This year s fair outcome also resulted from extensions of many lease agreements which were first concluded in the period of 2006 to 2008. In 2011, logistic operators were still the largest group of tenants, however their lead over retailers and companies from the electronics sector was not as marked as in the past. This year construction activity was also significant. Many new projects were presented to the market. Some new schemes were developed within existing logistics parks, but there were also a few entirely new investments. By the end of Q3 2011 the average for Poland stood at 11.9%. Analysis of the new supply structure shows that developers are still focused mostly on Build to Suit projects and those secured with pre-let agreements. At the same time, however, it is worth noting that, for the first time since 2008, some developers decided to pursue with speculative schemes. As forecast in the prognosis at the beginning of this year, we witnessed a slight increase in the level of rents, which to a large extent are dependent on warehouse space availability in particular locations. Rents did not increase in places where tenants had a wide choice of unoccupied spaces. In other cases, an upward tendency was visible. The last three months of 2011 are ahead of us. The last quarter of the year is usually a very busy time on the warehouse market and one when the companies are planning the budget for the following year and many lease agreements are being finalized. Bearing in mind this trend, as well as the satisfactory outcome of the first three quarters, we can expect that 2011 will be ranked as a good year for the Polish warehouse market. And let it be a positive forecaster for the uncertain 2012. Wzmożona aktywność deweloperów dała się zauważyć zwłaszcza w przypadku Panattoni, który w pierwszych trzech kwartałach 2011 r. zrealizował projekty o łącznej powierzchni 117 000 m 2. Magazyny typu BTS, budowane na potrzeby konkretnych najemców lub te z zabezpieczonymi umowami najmu nadal stanowią znaczną większość wszystkich, powstających aktualnie inwestycji. Pod koniec III kw. 2011 r. w budowie znajdowało się 340 500 m 2, z czego jedynie 14% przypadało na projekty spekulacyjne. Należy przy tym zaznaczyć, iż poza obiektami Millenium Logistic Park Pruszków II (30 000 m 2 ) i 7R Logistcs (23 400 m 2 ) w Gdańsku, większość inwestycji spekulacyjnych miała pod koniec III kw. podpisane umowy z pierwszymi najemcami. Increased developer activity was especially noticeable in the case of Panattoni, which delivered 117,000 m 2 to the market during the first three quarters of 2011. Developers attention is still focused on BTS and pre-let warehouse projects. At the end of Q3 2011, 340,500 m 2 was under construction, out of which only 14% was speculative projects. It should be noted, however, that apart from Millenium Logistic Park Pruszków II (30,000 m 2 ) and 7R Logistic (23,400 m 2 ) in Gdańsk, the majority of the speculative projects currently being developed had lease agreements signed with the first tenants by the end of Q3 2011.

raport rynek magazynowy 313 Aktywność najemców W trzecim kwartale 2011 r. wolumen transakcji zrealizowanych na rynku magazynowym w Polsce wyniósł 458 900 m 2, natomiast od początku roku podpisano umowy najmu na blisko 1,30 mln m 2, przewyższając tym samym wynik osiągnięty na przestrzeni całego 2010 r. Niewątpliwy wpływ na zwiększoną aktywność najemców miała dobra kondycja polskiej gospodarki i jej odporność na kryzys finansowy, co znalazło swoje odzwierciedlenie we wzroście PKB, produkcji przemysłowej i sprzedaży detalicznej, obserwowanymi od 2009 r. Warto również podkreślić, iż większość (66%) powierzchni magazynowej została wynajęta w ramach nowych umów (a więc w przypadkach gdy występuje nowy najemca lub zmiana lokalizacji) lub powiększenia powierzchni dotychczas zajmowanej. Podobnie jak w analogicznym okresie 2010 r., większość popytu wygenerowały największe ośrodki logistyczne w kraju: Okolice, Górny Śląsk i Poznań. Tenants activity In Q3 2011, the total volume of lease transactions on the warehouse market in Poland reached 458,000 m 2, while in the period from Q1 to Q3 2011 nearly 1.30 million m 2 of warehouse space was let, which is more than in the whole 2010. Beyond doubt, the revival in tenants activity was influenced to a large extent by the growth in GDP, industrial production and retail sales which has been seen since 2009. It should be emphasized that the majority of the take-up resulted from new agreements (new tenants in parks or relocation between parks) and expansion, which accounted for 66% of the total volume of transactions. As during the corresponding period of 2010, most of the letting activity has taken place in Poland s largest logistic hubs: the suburbs, Upper Silesia and Poznań. Powierzchnia wynajęta wg deweloperów (m 2 ) Warehouse space let by developers (m 2 ) Panattoni 260 300 Prologis 453 400 Pozostali / Other 139 800 SEGRO 188 700 Europolis 33 300 MLP Group 35 200 3P 43 600 Goodman 129 200 Źródło / Source: Jones Lang LaSalle, magazyny.pl III kw. / Q3 2011 W okresie od stycznia do października 2011 r. w regionie Okolice wynajęto łącznie blisko 402 500 m 2 powierzchni magazynowej, co stanowi ponad 31% wolumenu powierzchni wynajętej w kraju. Na rynek ten przypada również 30% wszystkich zarejestrowanych umów najmu oraz dwie największe transakcje zrealizowane na polskim rynku, tj.: wynajęcie 49 800 m 2 przez P&G w Prologis Park Sochaczew (odnowienie umowy) oraz wynajem 44 100 m 2 przez Euro-Net w Prologis Park Janki (odnowienie umowy). Na drugim miejscu pod względem zarejestrowanego popytu znalazł się Górny Śląsk, gdzie najemcy zajęli 265 500 m 2. Warto zaznaczyć, że 67% tej powierzchni stanowią nowe umowy. Największa transakcja na górnośląskim rynku magazynowym, na 31 700 m 2, została zrealizowana w Gliwicach. Aktywność najemców była również znacząca w Poznaniu, gdzie wynajęto ponad 170 300 m 2, co oznacza wzrost o 87% w porównaniu z rezultatem osiągniętym w analogicznym okresie 2010 r. Between January and September 2011, a total of 402,500 m 2 was let in the suburbs, which makes up above 31% of the total registered take-up countrywide. Lease agreements signed in 2011 in the suburbs represented 30% of the total transactions completed on the Polish market. Two the largest transactions on the Polish market were completed in this region as well. They included: 49,800 m 2 let by P&G in Prologis Park Sochaczew (a renewal) and 44,100 m 2 let by Euro-Net in Prologis Park Janki (also a renewal). Demand for storage space in Upper Silesia totaled 265,500 m 2. It is worth noting that 67% of this volume was accounted for by new agreements. The biggest deal concluded in this region was 31,700 m 2 let in Gliwice. Poznań was the third most popular region in terms of take-up volume, with a total of 170,300 m 2 let in this region, which is 87% increase to the result from the corresponding period of 2010.

314 raport rynek magazynowy Popyt brutto wg lokalizacji I III kw. 2011 (m 2 ) Gross take up by location Q1 Q3 (m 2 ) 450 000 400 000 402 900 350 000 300 000 265 500 250 000 200 000 170 300 150 000 100 000 50 000 0 okolice / Suburbs Górny Śląsk / Upper Silesia Poznań 134 700 Wrocław 106 100 Polska Centralna / Poland Central 66 000 miasto / Inner City 42 500 Kraków 35 600 Trójmiasto / Tricity 9 300 Szczecin Popyt na powierzchnie magazynowe generują głównie operatorzy logistyczni, choć ich udział w transakcjach zmniejszył się z 37% w 2010 r. do 22% w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. Firmy z tego sektora wynajęły 290 900 m 2, a przeciętna wielkość umowy to 5200 m 2. Duże zainteresowanie nowoczesną powierzchnią magazynową zgłaszały przedsiębiorstwa z sektora artykułów elektronicznych. Głównie za sprawą transakcji zawartych w III kw. 2011 r. zwiększyły one swój udział w rynku najmu aż do 17% (łącznie 222 800 m 2 ), z 4% w całym 2010 r. Średnia wielkość umowy w przypadku tych podmiotów wyniosła 8300 m 2. Logistics operators are the most active tenants on the market, although their share in the volume of transactions dropped from 37% in 2010 to 22% in the first three quarters of 2011. In total, companies from this sector let 290,900 m 2, with the average contract size being 5,200 m 2. Companies from the electronics sector also showed increased demand for warehouse space. Mostly thanks to agreements they signed in Q3 2011, they increased their share in the total take-up to 17% (i.e. 222,800 m 2 ) from 4% in the whole 2010. The average deal size here was 8,300 m 2. Popyt brutto wg sektorów I III kw. 2011 (m 2 ) Gross take up by location Q1 Q3 (m 2 ) Motoryzacyjne / Automotive 9% Papier i książki / Paper and books 8% Art. elektroniczne / Electronics 17% Lekka produkcja / Light manufacturing 4% Art. spożywcze / Food 7% Sieć sklepów / Retailer 13% Kosmetyki / Cosmetics 4% Budowlane / Construction 2% Inne / Other 14% Operator logistyczny / Logistic operator 22%

raport rynek magazynowy 315 Także sieci handlowe miały znaczący udział w zrealizowanym popycie na nowoczesną powierzchnię magazynową i od początku 2011 r. wynajęły łącznie 169 000 m 2 powierzchni (13% całkowitego popytu). Transakcje dotyczyły średnio modułów o wielkości 11 300 m 2. Biorąc pod uwagę liczbę umów najmu, które w chwili obecnej znajdują się w fazie negocjacji, możemy oczekiwać, iż popyt na nowoczesne powierzchnie magazynowe będzie równie wysoki w perspektywie krótko- i długookresowej, a pod koniec roku może zbliżyć się do rekordowego wyniku z 2008 r. (1,5 mln m 2 ). Other active tenants were retailers, which let 169,000 m 2 of warehouse space in 2011 (13% of the total take-up). The average contract size was 11,300 m 2. Considering the number of transactions which are currently under negotiation, it can be expected that the demand for modern warehouse space will remain high both in the shortterm and the long-term perspectives. By the end of the year, total take-up could be close to that in the record year of 2008 (1.5 million m 2 ). Dostępność powierzchni magazynowej Pod koniec III kw. 2011 r. w parkach magazynowych w Polsce znajdowało się łącznie 775 000 m 2 powierzchni dostępnych od zaraz. Był to najniższy poziom od I kw. 2010 r., kiedy zasoby wolnej powierzchni magazynowej przekraczały 1 mln m 2. W 2011 r. niemal wszystkie regiony zanotowały również spadek współczynnika pustostanów, który w skali kraju obniżył się do 11,9% (III kw. 2011 r.) z 16,1% w III kw. 2010 r. Najwyższy wskaźnik powierzchni niewynajętych nadal utrzymuje się w Szczecinie (62%), w regionie Okolice (18,3%) oraz we Wrocławiu (13%). Najkorzystniej pod tym względem wypadają Kraków, Poznań i Górny Śląsk, gdzie poziom pustostanów na koniec III kw. wynosił odpowiednio: 3,1%, 5,6% i 6,7%. Warehouse space availability By the end of Q3 2011, the total availability of warehouse space in Poland was 775,000 m 2, which was the lowest level recorded since Q1 2010, when it was above 1 million m2. In 2011, the vacancy ratio has lowered in most regions. Country-wide, it has fallen from 16.1% (Q3 2010) to 11.9% (Q3 2011). Vacancy rates are still the highest in Szczecin (62%), Suburbs (18.3%) and in Wrocław (13.0%). At the end of Q3 2011, the lowest rates of unoccupied warehouse space were in Kraków, Poznań and Upper Silesia (3.1%, 5.6% and 6.7%, respectively). Współczynnik niewynajętej powierzchni wg lokalizacji III kw. 2011 Vacancy rate by location Q3 2011 Średnia 11,9% Kraków 3,1% Poznań Górny Śląsk / Upper Silesia Miasto / Inner City Trójmiasto Polska Centralna / Poland Central Wrocław Okolice / Suburbs Szczecin 5,6% 6,7% 11,2% 11,5% 12,4% 13% 18,3% 62,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Należy podkreślić, iż współczynnik powierzchni niewynajętej nie jest jednolity dla wszystkich lokalizacji w obrębie regionów. Różnice w tym zakresie widoczne są zwłaszcza w przypadku regionu Okolice (od 30% w Błoniu do niecałych 4% w Pruszkowie) oraz Polski Centralnej (od niecałych 3% w Łodzi do 25% w Piotrkowie Trybunalskim). It should be emphasized, however, that vacancy rates differ significantly between locations within a given region. This can be seen in particular in the suburbs, where the average vacancy rate varies between 30% (in Błonie) and approximately 4% (in Pruszków). Likewise, in Central Poland, where the average vacancy ratio is 12.4%, within the Łódź area it drops to approximately 3% and increases to over 25% in Piotrków Trybunalski.

316 raport rynek powierzchni magazynowych W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2011 r. niemal wszystkie regiony notowały spadek wartości wskaźnika pustostanów, przy czym najwyraźniej zmniejszył się on w Szczecinie (z 84,7% w I kw. do 63% w III kw.). W przypadku tej lokalizacji, przede wszystkim tak duże wahania są jednak spowodowane niewielkimi zasobami powierzchni magazynowych, gdzie nawet jedna, czy dwie transakcje mogą całkowicie zmienić obraz rynku. Even though in the last three quarters of 2011 in the vast majority of locations the vacancy ratio dropped, the most significant decreases were seen in Szczecin (from 84.7% in Q1 to 63% Q3 2011). In the case of this location such fluctuations result mostly from the limited supply of warehouse space and the situation may change drastically if only one or two transactions are concluded. Współczynnik niewynajętej powierzchni wg deweloperów Vacancy rate by developers Q3 2011 80% 70% 74,5% 60% 50% 40% 41,6% 30% 29,8% 24,9% 24,7% 20% 10% 18,1% 13% 12,8% 9% 6% 3% 11,9% 0 Aviva CA Immo Emerson Heitmann Int. MARR P3 Prologis Eurologis AIG Lincoln AIB PPM MLP Rozpatrując sytuację poszczególnych deweloperów, najwyższy odsetek pustostanów przypada na nieruchomości należące do firm: Aviva, CA Immo i Heitmann. Pod względem ilościowym jednak najwięcej wolnej powierzchni magazynowej, łącznie 275 800 m 2, znajduje się obecnie w parkach Prologis. Stanowi to prawie 36% pustostanów na polskim rynku, ale jedynie 13% zarządzanej przez Prologis powierzchni. Najwięcej aktualnie dostępnej powierzchni magazynowej występuje w okolicach Warszawy (347 200 m 2 ) oraz na obszarze Polski Centralnej (115 000 m 2 ). Considering the vacancy ratio from the developers perspective, it seems that vacant space is a big issue mostly for Aviva, CA Immo and Heitmann. In terms of square metres, however, Prologis parks have the most vacant space in Poland: a total of 275,800 m 2 or 36% of the whole vacant space in Poland is managed by Prologis. Although one should note that that is only 13% of the total warehouse space managed by the developer. Most of the currently available warehouse space is concentrated in the suburbs (347,200 m 2 ) and in Central Poland (115,000 m 2 ). Czynsze W ślad za rosnącym popytem na nowoczesne powierzchnie magazynowe, tendencję wzrostową wykazują również stawki za wynajem. Poziom czynszów efektywnych w porównaniu z końcem 2010 r. nieznacznie wzrósł. Pod koniec III kw. 2011 r. najdroższe powierzchnie magazynowe oferowały parki zlokalizowane w granicach administracyjnych miast. W Warszawie oscylowały między 3,60 5,30 /m 2 /m-c, w Krakowie kształtowały się na poziomie 3,40 4,00 /m 2 /m-c, a w Łodzi wahały się między 2,90 4,50 /m 2 /m-c. Wysokie stawki najmu w tych lokalizacjach są spowodowane nie tylko ograniczonymi zasobami dostępnej powierzchni, ale również niewielką podażą działek odpowiednich pod zabudowę magazynową. Rents Following growing demand for modern warehouse space, rental levels have been moving upwards: in comparison with the end of 2010, effective rents have slightly increased. By the end of Q3 2011, the most expensive locations were offered by logistic parks situated within the administrative borders of cities. In they oscillated between 3.60 and 5.30/m 2 /month, in Kraków they varied between 3.40 and 4.00/m 2 /month and in Łódź they ranged between 2.90 and 4.50/m 2 /month. In those locations the level of rents is a consequence not only of the limited space immediately available but also of the high price of industrial land and the availability thereof.

raport rynek powierzchni magazynowych 317 Czynsze efektywne w regionach ( /m 2 /m c. ) Effective rents in regions ( /m 2 /month) 6 5 4 3 2 1 Miasto / Inner City Okolice / Suburbs Górny Śląsk / Upper Silesia Łódź Polska Poznań Wrocław Trójmiasto Szczecin Centralna / Poland Central / Tricity Kraków Prognoza Biorąc pod uwagę liczbę aktualnie realizowanych inwestycji, w IV kw. 2011 i I kw. 2012 możemy spodziewać się wzrostu podaży nowoczesnej powierzchni magazynowej na polskim rynku. Ponieważ jednak zdecydowana większość powstających obecnie obiektów jest już wynajęta, wzrost zasobów powierzchni magazynowej nie będzie miał znaczącego wpływu na jej dostępność. Biorąc pod uwagę rosnącą aktywność wśród najemców oraz niewielkie zaangażowanie deweloperów w projekty spekulacyjne, przewidujemy, iż wskaźnik pustostanów będzie się nadal obniżał. W lokalizacjach, w których współczynnik powierzchni niewynajętej jest niewielki, należy spodziewać się wzrostu czynszów. Forecast Bearing in mind the number of investments currently in the pipeline we can expect that in Q4 2011 and in Q1 2012 the supply of modern warehouse space on Polish market will increase. Since the great majority of projects under construction is already leased, the increase of supply will not influence the availability of modern warehouse space. Increasing tenants activity altogether with a small amount of speculative projects on the market we can expect that the vacancy ratio will continue to decline. Rents in locations with a small amount of unoccupied space are likely to increase. Raport Rynek powierzchni magazynowych opracowała firma Jones Lang LaSalle Industrial market report compiled by Jones Lang LaSalle Jones Lang LaSalle (NYSE: JLL) jest międzynarodową firmą doradczą świadczącą kompleksowe, w tym finansowe, usługi na rynku nieruchomości. Doświadczone zespoły ekspertów Jones Lang LaSalle oferują usługi w sektorze nieruchomości, umożliwiając wzrost wartości klientom zainteresowanym najmem, obrotem lub inwestowaniem na tym rynku. Jones Lang LaSalle obsługuje klientów w 70 krajach w ponad 1000 lokalizacjach na świecie, poprzez sieć 200 korporacyjnych biur. Dochód firmy w 2010 roku wyniósł ponad 2,9 mld USD. Jones Lang LaSalle jest liderem na rynku zarządzania nieruchomościami i na świecie zarządza obiektami o łącznej powierzchni przekraczającej 167 mln mkw. Dział specjalizujący się w zarządzaniu inwestycjami, LaSalle Investment Management (firma w ramach grupy Jones Lang LaSalle), zarządzając aktywami o łącznej wartości około 45,3 mld USD, należy do największych tego typu firm na światowym rynku nieruchomości. Jones Lang LaSalle (NYSE:JLL) is a financial and professional services firm specializing in real estate. The firm offers integrated services delivered by expert teams worldwide to clients seeking increased value by owning, occupying or investing in real estate. With 2010 global revenue of more than $2.9 billion, Jones Lang LaSalle serves clients in 70 countries from more than 1,000 locations worldwide, including 200 corporate offices. The firm is an industry leader in property and corporate facility management services, with a portfolio of approximately 167 million square metres worldwide. LaSalle Investment Management, the company s investment management business, is one of the world s largest and most diverse in real estate with more than $45.3 billion of assets under management.