ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed
AKTUALNE ZALECENIA I NOWE MOŻLIWOŚCI LECZENIA NIEDOŻYWIENIA CELE LECZENIA ŻYWIENIOWEGO: zapobieganie niedożywieniu we wczesnych stadiach choroby nerek i/lub utrzymanie optymalnego stanu odżywienia zmniejszenie lub kontrola akumulacji produktów przemiany materii zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym (leczenie hiperlipidemii) zapobieganie chorobom kości (przez wyrównanie niedoborów witaminy D) leczenie wtórnej nadczynności przytarczyc oraz wyrównanie niedokrwistości w celu opóźnienia postępu dysfunkcji nerek
W celu poprawy stanu odżywienia oraz apetytu wykorzystywane są różne strategie terapeutyczne: Zwiększenie dawki hemodializy Farmakoterapia (np. octan megastrolu, nandrolon) Podawanie aminokwasów rozgałęzionych (BCAA) Poradnictwo dietetyczne
Prewencja i leczenie niedożywienia pacjentów Spożycie 1,1 1,2 g/kg/d białka w diecie oraz 35 kcal/kg/d Adekwatna dawka dializy Agresywne leczenie towarzyszących chorób zapalnych Podaż suplementów diety p.o. Żywienie enteralne (dojelitowe) Żywienie pozajelitowe: IDPN (intradialytic parenteral nutrition) dootrzewnowe aminokwasy TPN (total parenteral nutrition)
SUPLEMENTACJA DOUSTNA I DOJELITOWA To preparaty wysokoenergetyczne i wysokobiałkowe z niewielką zawartością sodu, potasu i fosforanów, bogate w niezbędne witaminy, minerały i pierwiastki śladowe jako częściowe dożywianie lub jako całkowita dieta chorego Preparaty firmy Nutricia, Abbott, Fresenius, np. Renilon 7.5, Renilon 4.0 itp.
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE Żywienie dojelitowe i pozajelitowe: przy braku możliwości prowadzenia żywienia drogą doustną lub dalszego pogarszania się stanu odżywienia zaleca się stosowanie żywienia dojelitowego (sonda nosowo-żołądkowa lub przezskórna endoskopowa gastrostomia) Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 138 142 Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz poste powania w przypadku niedożywienia dorosłych chorych z przewlekła choroba nerek, B. Rutkowski, S. Małgorzewicz, W. Łysiak-Szydłowska z Grupa Ekspertów
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE Żywienie dojelitowe i pozajelitowe: w przypadku nieskuteczności żywienia dojelitowego u niedożywionych chorych leczonych za pomocą hemodializy należy wprowadzić śróddializacyjne żywienie pozajelitowe IDPN (Intradialytic Parenteral Nutrition) lub rozważyc całkowite żywienie pozajelitowe Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 138 142 Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz poste powania w przypadku niedożywienia dorosłych chorych z przewlekła choroba nerek, B. Rutkowski, S. Małgorzewicz, W. Łysiak-Szydłowska z Grupa Ekspertów
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE Śróddializacyjne żywienie pozajelitowe: IDPN (Intradialytic Parenteral Nutrition): polega na podawaniu żywienia pozajelitowego do komory kroplowej linii żylnej w trakcie całej dializy mieszanina do żywienia zawiera zwykle aminokwasy, tłuszcz i glukozę podaż powinna być stała 250 ml/godz., a jej ilość wliczona do całkowitej ultrafiltracji Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 138 142 Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz poste powania w przypadku niedożywienia dorosłych chorych z przewlekła choroba nerek, B. Rutkowski, S. Małgorzewicz, W. Łysiak-Szydłowska z Grupa Ekspertów
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE Żywienie dojelitowe i pozajelitowe: w przypadku niedożywienia chorych dializowanych otrzewnowo istnieje możliwość zastosowania płynów z zawartościa aminokwasów zamiast glukozy w Polsce jest dostępny płyn Nutrineal PD4 (1,1% roztwór aminokwasów), zwykle stosowany raz na dobę podczas posiłku wysokokalorycznego, jako część schematu leczenia dializą otrzewnową Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 138 142 Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz poste powania w przypadku niedożywienia dorosłych chorych z przewlekła choroba nerek, B. Rutkowski, S. Małgorzewicz, W. Łysiak-Szydłowska z Grupa Ekspertów
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE Żywienie dojelitowe i pozajelitowe: zastosowanie tych płynów wiąże się z poprawą bilansu azotowego, ze wzrostem w surowicy białka całkowitego oraz zmniejszeniem utraty białka drogą otrzewnej w przypadkach z bardzo nasilonym katabolizmem białek, np. w ciężkim zapaleniu otrzewnej, należy rozważyć żywienie dojelitowe lub pozajelitowe Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 138 142 Stanowisko dotyczące rozpoznawania oraz poste powania w przypadku niedożywienia dorosłych chorych z przewlekła choroba nerek, B. Rutkowski, S. Małgorzewicz, W. Łysiak-Szydłowska z Grupa Ekspertów
ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE Żywienie dojelitowe algorytm interwencji żywieniowej u pacjentów hemodializowanych OCENA DIETY I STANU ODŻYWIENIA ZNACZNE NIEDOŻYWIENIE BMI < 20 UTRATA MASY CIAŁA > 10% W CIĄGU 6 MSC. ALBUMINA < 35 g/l PREALBUMINA < 300 mg/l UMIARKOWANE NIEDOŻYWIENIE SPOŻYCIE 30 kcal/kg/d 1,1 g białka/kg/d SPOŻYCIE > 20 kcal/kg/d SPOŻYCIE > 20 kcal/kg/d LUB STRES METABOLICZNY BRAK WSPÓŁPRACY MODYFIKACJA DIETY SUPLEMENTACJA DOUSTNA BRAK POPRAWY IDPN BRAK POPRAWY ŻYWIENIE DOJELITOWE, GDY NIEMOŻLIWE POZAJELITOWE
Po przeszczepie nerki Pierwszy miesiąc po przeszczepie białko 1,3 1,5 g/kg nmc./d kalorie 30 35 kcal/kg nmc./d nmc. należna masa ciała Powyżej miesiąca po przeszczepie białko kalorie węglowodany tłuszcze cholesterol wapń fosfor sód wysiłek fizyczny 0,8 1,0 g/kg nmc./d indywidualnie, aby utrzymać optymalną masę ciała 50% kalorii 30% kalorii < 300 mg/d 1200 mg/d 1200 mg/d 2000 mg/d > 30 min dziennie
PRZESZCZEP NERKI Bezwzględnie unikać soków cytrusowych, szczególnie z grejpfrutów, z uwagi na hamowanie aktywności enzymów grupy cytochromu P450 przez zawarte w nich składniki.