Nadużywanie substancji odurzających Wprowadzenie Nadużywanie substancji odurzających to przyjmowanie nielegalnych narkotyków lub zażywanie leków w sposób niezgodny z zaleceniami lekarza lub producenta. Uzależnienie od substancji odurzających polega na uzależnieniu się od danej substancji, która zaczyna stanowić główny element życia osoby uzależnionej. Może to prowadzić do uzależnienia fizycznego lub psychologicznego. Uzależnienie fizyczne oznacza, że organizm do tego stopnia przyzwyczaił się do danej substancji odurzającej, że po zaprzestaniu jej zażywania pojawiają się fizyczne objawy odstawienia. Uzależnienie fizyczne oznacza przyjmowanie danej substancji odurzającej, ponieważ stanowi istotną część życia, oraz stosowanie jej w celu poprawienia samopoczucia. Osoba uzależniona może czuć, że nie jest w stanie zaprzestać stosowania danej substancji. Niektóre substancje odurzające powodują zarówno skutki psychologiczne, jak i fizyczne. W miarę przyjmowania większych ilości substancji odurzającej zwiększa się tolerancja organizmu, określona dawka nie powoduje więc już tak silnego efektu. Oznacza to konieczność zażywania większych ilości. Definicja Do powszechnie nadużywanych substancji odurzających należą np.: nielegalne narkotyki, alkohol, tytoń, leki na receptę (w tym przeciwbólowe), leki nasenne i przeciw objawom przeziębienia, khat oraz kleje, aerozole, gazy i rozpuszczalniki. Nielegalne narkotyki to substancje odurzające, których stosowanie jest w danym kraju zakazane. Dzieli się je na trzy klasy: A, B i C. Posiadanie lub sprzedaż zakazanych substancji odurzających jest nielegalne. Niektóre nielegalne narkotyki można stosować legalnie, jeżeli zostały przepisane przez lekarza. Narkotyki z klasy A uznaje się za najbardziej niebezpieczne dla zdrowia. Należą do nich: kokaina, dicanol, heroina, LSD; MDMA (ecstasy) i grzybki halucynogenne. Narkotyki z klasy B także uznaje się za niebezpieczne. Należą do nich: amfetamina (speed), kodeina i barbiturany. Narkotyki z klasy C uznaje się za najmniej szkodliwe dla zdrowia, ale ich posiadanie i rozdawanie lub sprzedaż jest mimo to nielegalne. Należą do nich: marihuana, sterydy anaboliczne, ketamina (znana pod nazwami witamina K lub green ) oraz GHB. Page 1 of 6
Page 2 of 6
Zagrożenia Przyjmowanie nielegalnych narkotyków niesie ze sobą wiele poważnych zagrożeń dla zdrowia, ponieważ nie jest kontrolowane ani nadzorowane przez lekarza ani farmaceutę. Podczas produkcji i dystrybucji przed ostateczną sprzedażą na ulicy wiele nielegalnych narkotyków przechodzi przez ręce wielu różnych osób. Mogą być mieszane z innymi niebezpiecznymi i szkodliwymi substancjami. Niektóre substancje odurzające mogą uzależniać i prowadzić do długoterminowego uszkodzenia organizmu. Intensywne lub długotrwałe stosowanie niektórych nielegalnych narkotyków może prowadzić do przedawkowania, które może spowodować trwałe uszkodzenie ciała a nawet śmierć. Łączenie substancji odurzających także jest bardzo niebezpieczne. Osoba zatrzymana za posiadanie narkotyków klasy A może zostać ukarana do 7 lat więzienia, zaś za dostarczanie takich narkotyków może grozić nawet więzienie dożywotnie. Za posiadanie i dostarczanie narkotyków klas B i C grożą podobne wyroki. Dostarczanie oznacza rozdawanie lub sprzedaż narkotyków innym osobom. Objawy Objawy i zagrożenia zdrowotne związane ze stosowaniem określonych nielegalnych narkotyków są następujące: Marihuana zawroty głowy, mdłości, uczucie paniki, paranoja, utrata koordynacji ruchowej (krótkoterminowo); rak płuc, problemy ze zdrowiem psychicznym, problemy oddechowe, niepłodność i choroby serca (długoterminowo). Amfetamina (amfa, speed) zawroty głowy, halucynacje, bezsenność i depresja. Ecstasy (MDMA) odwodnienie, mdłości, utrata przytomności (krótkoterminowo), depresja (długoterminowo); w rzadkich przypadkach ecstasy może spowodować śpiączkę, a nawet śmierć. Kokaina i crack skrajna paranoja, depresja, bezsenność, utrata masy ciała i impotencja u mężczyzn. LSD (kwas) halucynacje, omamy, problemy ze zdrowiem psychicznym. Przebłyski (nagłe wspomnienia złych doświadczeń po zażyciu LSD) mogą pojawiać się wiele lat później. Heroina niewydolność serca, utrata przytomności, śpiączka; zarażenie wirusem HIV (przez korzystanie ze wspólnych igieł), zapaść naczyń krwionośnych, utrata Page 3 of 6
apetytu i ciężkie zatwardzenia. Heroinę często wiąże się z zachowaniami antyspołecznymi i kryminalnymi, takimi jak zaniedbywanie dzieci i rabunki. Zalety Nielegalne narkotyki, które przynoszą dowiedzione korzyści medyczne, klasyfikuje się jako leki dostępne wyłącznie na receptę. Oznacza to, że lekarz może przepisać je w określonych sytuacjach. Przykładem może być np. metadon, przepisywany czasem osobom uzależnionym od heroiny w ramach programu odwykowego. Inne nielegalne narkotyki mogą przynosić określone korzystne skutki medyczne. Niektórzy wierzą na przykład, że marihuana ma właściwości łagodzące ból. Prowadzono badania, które mają na celu sprawdzenie, czy marihuana może działać jako środek przeciwbólowy dla cierpiących na choroby takie jak stwardnienie rozsiane. Jak dotąd jednak nie ma ostatecznych dowodów, które sugerowałyby, że marihuana jest w kwestii kontrolowania bólu skuteczniejsza niż inne leki na receptę. Niektórzy wierzą także, że marihuana może skutecznie działać jako lek rozluźniający mięśnie w leczeniu chorób takich jak nerwica lękowa i padaczka. Jak dotąd nie znaleziono na to przekonujących dowodów. Wprowadzanie zmian Pierwszym, najtrudniejszym krokiem dla osób nadużywających substancji odurzających jest uznanie, że mają problem, a następnie przyznanie, że potrzebują pomocy, aby sobie z nim poradzić. Niektórzy uświadamiają sobie, że mają problem, ale zaprzestanie zażywania danej substancji jest dla nich trudne. Inni mogą potrzebować pomocy z zewnątrz, aby uświadomić sobie, że mają problem. Do oznak problemu z nadużywaniem substancji odurzających należeć mogą: ciągłe zwiększanie dawki substancji, aby osiągnąć ten sam efekt; uczucie uzależnienia od substancji odurzających lub strach przed ich rzuceniem; objawy odstawienia w razie krótkoterminowego niestosowania danej substancji, nagłe zmiany nastrojów; utrata motywacji; słabe wyniki w pracy lub w szkole;, problemy z relacjami międzyludzkimi; pożyczanie lub kradzieże pieniędzy od rodziny i znajomych oraz skrytość w odniesieniu do własnych działań. Uzyskiwanie pomocy Jeżeli uświadomisz sobie, że masz problem związany z substancjami odurzającymi, skontaktuj się ze swoimi lekarzem ogólnym. Udzieli on porad i wsparcia; może także skierować Cię na specjalistyczne leczenie. Page 4 of 6
Szczerze porozmawiaj z lekarzem o stosowaniu substancji odurzających i powodów, dla których chcesz je rzucić. Możesz także powiedzieć o swojej decyzji bliskiej rodzinie i przyjaciołom i poprosić ich o wsparcie. Istnieje także wiele organizacji i serwisów internetowych, które oferują informacje, rady, szczegółowe dane na temat grup wsparcia i ich spotkań oraz dalsze wytyczne. National Drugs Helpline to bezpłatna, poufna linia pomocy telefonicznej, oferująca informacje o substancjach odurzających i ich nadużywaniu. Działa ona przez całą dobę pod numerem telefonu 0800 77 66 00. Sytuacje nagłe Jeśli osoba zażywająca substancje odurzające ma inne niż zwykle objawy lub zachowuje się w sposób niepokojący, możliwe, że przedawkowała daną substancję lub doświadcza reakcji na przyjęty narkotyk. Wówczas ważne jest niezwłoczne podjęcie następujących działań. W klubie lub pubie zwróć się o pomoc bezpośrednio do personelu. Zachowaj pełną uczciwość, jeśli chodzi o przyjęte przez daną osobę substancje. Zadzwoń pod numer 999 i wezwij karetkę. Powiedz dyspozytorowi, gdzie dokładnie znajduje się dana osoba, jakie substancje zażyła i jakie ma objawy. Uważnie słuchaj wszelkich rad dyspozytora. Może się okazać, że konieczna jest resuscytacja metodą usta-usta, ułożenie chorej osoby w pozycji bocznej ustalonej lub inne zabiegi. Upewnij się, że drogi oddechowe chorego nie są niczym zablokowane. Zgromadź dowody dotyczące zażytych substancji, w tym ich opakowania. Umożliwi to lekarzom postawienie szybkiej diagnozy i ustalenie jak najlepszego sposobu leczenia. Powrót do zdrowia Wyjście z uzależnienia od substancji odurzających może być długim procesem, rozpoczynającym się od fizycznego odtrucia (detoksykacji). Polega to na zaprzestaniu używania danej substancji. Leczenie odwykowe zwykle łączy kilka sposobów leczenia: terapię psychologiczną i behawioralną, a w razie potrzeby także farmakoterapię. Sposób leczenia różni się w zależności od specyfiki danego uzależnienia. W razie odstawienia substancji odurzających często doświadcza się objawów odstawienia. Mogą do nich należeć nudności lub wymioty, bóle mięśniowe, gorączka, wahania nastroju, irytacja, gniew lub poczucie winy, depresja i nerwica lękowa. Page 5 of 6
Ważne jest, aby podchodzić do tego etapowo. Korzystaj z dostępnej pomocy specjalistów, przyjaciół i rodziny. Pamiętaj o unikaniu sytuacji, w których możesz mieć dostęp do substancji odurzających. Jeśli ktoś, kogo znasz, niedawno przestał zażywać substancje odurzające, udziel mu pełnego wsparcia.możesz poświęcić trochę czasu, aby dowiedzieć się więcej o nadużywaniu substancji odurzających, co pozwoli Ci zrozumieć, przez co dana osoba przechodzi. Poufna usługa tłumaczenia NHS Direct może zapewnić poufne usługi tłumaczy wielu języków w ciągu paru minut od wizyty pacjenta. Wystarczy wykonać 3 proste kroki: Krok 1 Zadzwonić na numer NHS Direct, 0845 4647. Krok 2 Po odebraniu telefonu powiedzieć po angielsku, jakiego języka chce się używać. Poczekać przy telefonie na połączenie z tłumaczem, który pomoże NHS Direct w podaniu niezbędnych informacji i porad medycznych. Krok 3 Można także poprosić osobę spokrewnioną lub znajomą o przeprowadzenie rozmowy w imieniu pacjenta. Przed objaśnieniem powodu rozmowy należy poczekać na połączenie z tłumaczem. Page 6 of 6