RAPORT Z PRAC GRUPY ROBOCZEJ SPOŁECZNIE ODPOWIEDZIALNY BIZNES 1. Interdyscyplinarna grupa robocza Społecznie odpowiedzialny biznes została powołana w dniu 09.02.2015 r. 2. Skład zespołu W skład grupy roboczej weszli eksperci i przedstawiciele środowiska naukowego: - Doc dr n. hum. Irena Brukwicka Przewodnicząca - Prof. dr hab. Kamil Kardis - Dr Andrzej Olak - Mgr Anna Muzyczka 3. Cel pracy zespołu Interdyscyplinarna grupa robocza Społecznie odpowiedzialny biznes w projekcie Polsko Słowackie Centrum Dobroczynności zajmowała się problematyką dotyczącą odpowiedzialności społecznej na każdym poziomie aktywności człowieka i grup społecznych, w tym odpowiedzialności przedsiębiorstw, w kontekście prowadzonej przez nich działalności. Grupa robocza analizowała działalność biznesu skupiając się zarówno na przedsiębiorstwach dużych, jak i lokalnych, małych i średnich firmach. Obszarem zainteresowań grupy roboczej były również działania samorządu i całego sektora publicznego. Dodatkowo zespół przyjrzał się roli organizacji pozarządowych, grup nieformalnych, a także konsumentom, producentom oraz dostawcom w aspekcie prowadzonej przez nich działalności. Ponieważ społeczna odpowiedzialność biznesu oznacza politykę, w której przedsiębiorstwa już na etapie budowania strategii dobrowolnie uwzględniają interesy społeczne i ochronę środowiska, a także relacje z różnymi grupami interesariuszy. Celem zespołu roboczego było wypracowanie rozwiązań teoretycznych i praktycznych związanych z obszarami zainteresowań grupy.
4. Metoda pracy zespołu W ramach pracy interdyscyplinarnej grupy roboczej podjęto działania, których celem było przygotowanie analizy społecznej odpowiedzialności biznesu na podstawie dostępnych materiałów źródłowych oraz opracowań i analiz finansowych. Analizę oparto o dokumenty przedstawiające kontekst historyczny omawianych zagadnień, obowiązujące akty prawne (prawodawstwo Unii Europejskiej w tym zakresie, dyrektywy, strategie,..) oraz opracowania dokumentów źródłowych. Grupa robocza wykorzystała również wnioski płynące z doświadczeń członków zespołu roboczego, które zostały przedstawione podczas spotkań oraz panelu dyskusyjnego z udziałem ekspertów reprezentujących środowiska naukowe, członków społeczności lokalnej, przedstawicieli biznesu, reprezentantów Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz organizacji pozarządowych. 5. Metoda uzgadniania stanowisk Wykorzystano dyskusję, wnioski płynące z doświadczeń własnych członków grupy, wiedzę wynikającą z doświadczeń związanych z pracą zawodową. Ważnym źródłem danych była analiza dokumentów, aktów prawnych i wyników dostępnych badań oraz opracowań naukowych, a także literatury przedmiotu. 6. Liczba spotkań roboczych grupy: 4 spotkania 2 dniowe 7. Tematyka spotkań Podczas spotkań podjęto próbę analizy miejsca społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) we współczesnej rzeczywistości. Teoria zrównoważonego rozwoju zakłada, że zaspokajanie aktualnych potrzeb społeczeństwa musi iść w parze z dbałością i troską o przyszłość kolejnych pokoleń. Dyskusje podejmowane podczas spotkań dotyczyły społecznej odpowiedzialności biznesu. Skupiano się na analizie takich elementów działalności przedsiębiorcy, które nakierowane są nie tylko na ekonomiczny rozwój, ale również na dążeniu do poprawy
jakości życia pracowników i ich rodzin oraz całej społeczności. W aspekcie podejmowania decyzji ekonomicznych wiąże się to ze zobowiązaniem do pewnego rodzaju samoograniczenia się i określenia granic wolności w działaniach biznesu. Tematem dyskusji były też ważne kwestie związane z zagadnieniami przestrzegania praw pracownika w przedsiębiorstwach oraz budową społeczeństwa obywatelskiego w kontekście zjawiska społecznej odpowiedzialności biznesu jako istotnego elementu propagującego czynne uczestnictwo każdego obywatela w podejmowaniu decyzji. Dyskusja dotyczyła również roli samorządności lokalnej w wywieraniu nacisku na podejmowanie działań społecznie odpowiedzialnych przez biznes, organizacje samorządowe, m.in. poprzez domaganie się dostępu do informacji dotyczących ważnych kwestii społecznych. Wnioski i rekomendacje Wnioski Interdyscyplinarna grupa robocza Społecznie odpowiedzialny biznes wypracowała wnioski i rekomendacje płynące z przeprowadzonych analiz i dyskusji dotyczące kierunków działań Akademickiego Centrum Dobroczynności w aspekcie podejmowania przez biznes idei odpowiedzialności społecznej. Na podstawie zebranych danych oraz uzyskanych w toku działań informacji dotyczących społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw grupa robocza przedstawia następujące wnioski: 1. Teoria zrównoważonego rozwoju oraz idea społecznej odpowiedzialności biznesu powinna wpływać na kształtowanie etycznych postaw w prowadzeniu działalności biznesowej, tworzyć kulturę biznesu i promować zjawisko etyki w biznesie, wpływać na podnoszenie jakości życia społeczności lokalnej. 2. Odpowiedzialne przedsiębiorstwo winno opierać swoją działalność nie na zasadzie maksymalizacji zysku, ale na standardach etycznych. 3. Firmy realizujące długoterminową politykę rozwoju, nastawione na osiąganie zysków w perspektywie długofalowej i myślące o przyszłości własnego biznesu
w sposób zgodny z ideą odpowiedzialności społecznej winny wprowadzać wysokie standardy przede wszystkim do samego zarządzania firmą. 4. Poprzez wypracowanie w organizacjach etycznych zasad prowadzenia biznesu tworzyć należy swego rodzaju zobowiązanie moralne do prowadzenia transparentnej polityki wobec wszystkich interesariuszy, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. 5. Przestrzeganie zasad odpowiedzialnego biznesu powinno przynosić przedsiębiorcom wiele korzyści. W swoich relacjach z kontrahentami, inwestorami, klientami, ale także z lokalnymi władzami i społeczeństwem, mogą budować nie tylko dialog i porozumienie, ale wspólnie wpływać na otaczającą rzeczywistość. Dzięki temu zyskują ich przychylność, a wzrost świadomości społecznej konsumentów powoduje, że w swoich wyborach kierują się oni zaufaniem do danej firmy i jej wizerunkiem. Rekomendacje Rekomendacje zostały zbudowane w oparciu o wnioski, które dotyczą społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Sugestie wypracowane podczas spotkań grupy roboczej stanowią wytyczne, na których powinno skoncentrować się Akademickie Centrum Dobroczynności. 1. Kluczowe dla zmiany podejścia przedsiębiorstw/ organizacji/biznesu do funkcjonowania na rynku lokalnym wydaje się pokazanie relacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami rynku (interesariuszami) i ich wzajemnego wpływu na siebie. Im te relacje stają się bardziej odpowiedzialne, tym każdy uczestnik osiąga większe korzyści, co w pełni znajduje odzwierciedlenie w koncepcji społecznej odpowiedzialności. 2. Istotnym elementem kształtowania świadomości dotyczącej CSR jest wdrażanie do kultury wewnątrz organizacyjnej firm zasad etyki biznesu, które zobowiązują zarówno przedsiębiorców, jak i pracowników firm do zachowań etycznych. 3. Kształtowanie etycznej kultury organizacyjnej, kodeksu etycznego postępowania, zarządzanie ryzykiem środowiskowym, komunikowanie działań CSR poprzez ujawnianie danych pozafinansowych (raportowanie społeczne),
przeciwdziałanie korupcji, itp. to jedne z najważniejszych działań prowadzących do realizacji polityki CSR. 4. Etyka w biznesie jest wartością wtedy, gdy podejmowana jest dobrowolnie, bez oczekiwania na zwrot, np. w postaci poprawy wizerunku. Poniesione nakłady powinny być traktowane w kategoriach zysku, nie kosztu. Mimo, że kształtowanie postaw wrażliwych na takie podejście biznesowe przynosi dodatkowo skutek uboczny w postaci budowania pozytywnego wizerunku i reputacji firmy w środowisku, to nie efekt wizerunkowy powinien być powodem podejmowania działań w zakresie CSR. 5. Społeczna odpowiedzialność biznesu nie dotyczy jedynie przedsiębiorstw prywatnych. Również organizacje nie biznesowe, np. urzędy administracji państwowej czy samorządowej, jak również III sektor(ngo s,) są miejscem, gdzie powinny być wdrażane zasady CSR, dobre praktyki i etyczne działania. 6. Konieczne jest organizowanie wspólnych spotkań informacyjnych dla zarządzających firmami, pracowników, organizacji pozarządowych i władz samorządów w celu propagowania idei społecznej odpowiedzialności. Pozwoli to na stworzenie platformy wymiany myśli i doświadczeń dotyczących CSR oraz umożliwi proces kształtowania postaw sprzyjających uznaniu za ważne wartości pozaekonomicznych w działalności biznesowej. 7. Tworzenie kultury przedsiębiorstwa opartej na wartościach CSR wpłynie również na postawy pracowników w ich życiu prywatnym. 8. Dialog z pracownikami, troska o ich bezpieczeństwo w miejscu pracy, zapewnienie optymalnych warunków pracy, poszanowanie praw człowieka, troska o zdrowie pracowników, tworzenie warunków pozwalających na godzenie życia zawodowego z rodzinnym stanowić powinno przedmiot troski przedsiębiorstw w stosunku do własnych interesariuszy wewnętrznych i jest dobrym przykładem realizacji polityki CSR. 9. W zakresie troski o środowisko naturalne do działań rekomendowanych przez grupę roboczą należy aktywizowanie władz lokalnych, organizacji pozarządowych i społeczności lokalnych do społecznej kontroli odpowiedzialnego zarządzania
odpadami, odpowiedzialnego zarządzania ściekami, ograniczania zużycia energii oraz zużycia wody, itp. 10. Od 2014 r. wdrażanie zasad polityki CSR w dużych firmach przestaje już być działaniem dobrowolnym. Duże przedsiębiorstwa zostały zobligowane do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności na podstawie unijnej dyrektywy. Wzorce, które zostaną wprowadzone na poziomie ponadregionalnym będą również oddziaływać na małe lokalne firmy, co przyczyni się do popularyzacji idei społecznej odpowiedzialności biznesu oraz podniesie poziom świadomości obywatelskiej dotyczący analizowanego tematu. 11. Tworzenie sieci współpracy międzynarodowej w celu wymiany doświadczeń i czerpania wzorców do wdrażania na poziomie lokalnym( organizowanie warsztatów, wizyt seminariów). 12. Wprowadzenie do programu wszystkich studiów kursów dotyczących CSR 13. Stworzenie wspólnej platformy współpracy wszystkich zainteresowanych społeczną odpowiedzialnością, w tym, władz lokalnych, uczelni wyższych, NGO s, właścicieli i zarządzających biznesem. 14. Edukacja wszystkich zainteresowanych stron w zakresie polityki CSR 15. Pozyskiwanie i utrzymanie najlepszych pracowników w celu poprawienia wizerunku, a tym samym wzrost zaufania danej organizacji na rynku pracy. 16. Tworzenie pozytywnego wizerunku organizacji wśród pracowników społeczna odpowiedzialność stanowi bowiem jeden z elementów pozafinansowego motywowania pracowników. 17. Poprawa konkurencyjności dzięki wprowadzeniu zasad odpowiedzialnego biznesu, stanowić będzie kluczowy element strategii nowoczesnych organizacji. Społecznie odpowiedzialny biznes, to nic innego jak odpowiedzialny sposób funkcjonowania firmy w przestrzeni społecznej, ekonomicznej, przyrodniczej. Poprzez narzędzia marketingowe, public relations, społeczeństwa są skutecznie informowane o strategiach organizacji, a poziom kultury organizacyjnej w szczególności procesy komunikacji zewnętrznej ułatwiają ten proces. Realizacja
tych rozwiązań ma silne konstytucyjne fundamenty, choćby zapis art. 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej opisujący znaną od lat koncepcję zrównoważonego rozwoju. Jest ona bezdyskusyjnie powiązana ze społeczną odpowiedzialnością biznesu. Kształtuje świadomość nowych pokoleń, zachowując tym samym idę samorządności i jej główne założenia.