Ubezpieczenia Sumplement do wykładów I. Podział ubezpieczeń na działy i grupy wg polskiego prawa (w skrócie) Dział I Ubezpieczenia na życie(szerzej na ten temat w wykładzie nr 4) 1. Ubezpieczenia na życie 2. Ubezpieczenia posagowe 3. Ubezpieczenia na życie, jeśli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym unit linked life assurance) 4. Ubezpieczenia rentowe 5. Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeśli są uzupełnieniem ubezpieczeń z grup 1-4 Dział II - Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe 1. Ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej Ad. w tym przewóz osób 2. Ubezpieczenia choroby 3. Ubezpieczenia casco pojazdów lądowych 4. Ubezpieczenia casco pojazdów szynowych 5. Ubezpieczenia casco statków powietrznych 6. Ubezpieczenia żeglugi morskiej i śródlądowej, casco statków 7. Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie, obejmujące szkody na transportowanych przedmiotach, niezależnie od każdorazowo stosowanych środków transportu 8. Ubezpieczenia od szkód spowodowanych żywiołami 9. Ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych 10. Ubezpieczenia OC wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania pojazdów lądowych z napędem własnym, łącznie z ubezpieczeniami odpowiedzialności przewoźnika 11. Ubezpieczenia OC związane ze statkami powietrznymi 12. Ubezpieczenia OC związane z żeglugą morską i śródlądową 13. Ubezpieczenia OC nieujęte w grupach 10-12 14. Ubezpieczenia kredytu, w tym a) ogólnej niewypłacalności b) kredytu eksportowego, spłaty rat, kredytu hipotecznego, kredytu rolniczego 15. Gwarancja ubezpieczeniowa 16. Ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych. np. a) ryzyka utraty zatrudnienia b) ryzyka utraty zysku c) stałych wydatków ogólnych
17. Ubezpieczenia ochrony prawnej 18. Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania. II. Słownik najważniejszych pojęć, przygotowany przez KNUiFE Agent ubezpieczeniowy - przedsiębiorca, który działa w imieniu i na rzecz określonego towarzystwa ubezpieczeń. Agent ubezpieczeniowy, podobnie jak broker ubezpieczeniowy jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, ale w odróżnieniu od brokera związany jest z określonym - jednym lub wieloma zakładami ubezpieczeń. Potocznie, choć niezbyt precyzyjnie, terminem "agent ubezpieczeniowy" określa się także osoby, które są zatrudnione przez agenta ubezpieczeniowego (w ścisłym znaczeniu). Alokacja - część składki w ubezpieczeniu na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, która jest inwestowana. Wyrażana jest najczęściej w procentach, np. alokacja w 90% procentach oznacza, że 9/10 składki jest inwestowane, a pozostała część jest przeznaczana na ochronę od ubezpieczanego ryzyka. Asekuracja - synonim terminu ubezpieczenie. Assistance - rodzaj ubezpieczeń, w których świadczenia zakładu ubezpieczeń mają co do zasady charakter rzeczowy - polegają najczęściej na udzielaniu usług wsparcia technicznego, serwisowego, informacyjnego, zapewnienia noclegu, itp. w sytuacjach awaryjnych. Ubezpieczenia assistance ogół stanowią dodatkowe ubezpieczenie sprzedawane wraz z ubezpieczeniami komunikacyjnym, mieszkaniowymi lub turystycznymi. Autocasco (AC) - ubezpieczenie pojazdu mechanicznego, w którym ubezpieczyciel zapewnia odszkodowanie za zniszczenia, uszkodzenia (w tym także z winy właściciela) lub kradzież pojazdu. Broker ubezpieczeniowy - osoba fizyczna lub prawna, która działa w imieniu i na rzecz osób lub podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej. Broker ubezpieczeniowy, podobnie jak agent ubezpieczeniowy, jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, ale w odróżnieniu od agenta ubezpieczeniowego nie
występuje z ramienia żadnego zakładu ubezpieczeń. Jego rolą jest wspieranie klienta zarówno w toku wyboru właściwego ubezpieczenia, negocjacji jego warunków, jak też w późniejszym procesie realizacji usług ubezpieczeniowych. Cesja - przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego (cedent) na osobę trzecią (cesjonariusza); najczęściej występuje jako przeniesienie wyłącznie wierzytelności, co oznacza, że obowiązki nadal ciążą na ubezpieczającym, np. przy cesji praw z ubezpieczenia na bank udzielający kredytu. Dział ubezpieczeń - podstawowa jednostka podziału ryzyka w ubezpieczeniach. Wyróżnia się dwa działy ubezpieczeń: dział I - ubezpieczenia na życie, dział II - pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe. Każdy dział dzieli się na grupy oraz rodzaje ubezpieczeń. Szczegółowy podział został zawarty w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Franszyza integralna (warunkowa) - klauzula ograniczająca odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń w ten sposób, iż szkody do określonej, zazwyczaj niewielkiej wysokości, nie będą kompensowane przez zakład ubezpieczeń, np. za szkody nie przekraczające wartości 200 zł zakład ubezpieczeń nie odpowiada. W przypadku przekroczenia kwoty objętej franszyzą integralną odszkodowanie wypłacane jest w pełnej wysokości. Stąd nazwa - kwota franszyzy przy przekroczeniu umówionego progu wartości szkody wejdzie w skład całości odszkodowania - będzie jej integralną częścią. Ubezpieczyciele wprowadzają franszyzę integralną w celu uniknięcia dużej liczby postępowań likwidacyjnych dotyczących drobnych kwot. Franszyza redukcyjna (inaczej potrącalna lub bezwarunkowa) - odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń o określoną kwotę lub procent wartości ubezpieczeniowej. Oznacza to, że niezależnie od wartości odszkodowania (bezwarunkowo) zakład ubezpieczeń zmniejsza jego wysokość (stąd redukcja) o pewien procent lub kwotę, np. przy szkodzie całkowitej przedmiotu o wartości 10000 zł i franszyzie redukcyjnej w wysokości 1000 zł zakład ubezpieczeń wypłaci 9000 zł. Grupa ubezpieczeń - patrz Dział ubezpieczeń. Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU)
- wzorzec umowy, który jest ustalany przez zakład ubezpieczeń. Postanowienia OWU wraz z zapisami umowy ubezpieczenia są równoprawnym źródłem kształtującym prawa i obowiązki stron. Odbywa się to w ten sposób, że przepisy OWU mają charakter postanowień standardowych stosowanych dla wszystkich umów ubezpieczenia danego rodzaju oferowanych przez dany zakład, natomiast regulacje zawarte w umowie uzupełniają lub zmieniają standardowe zapisy wprowadzone przez OWU. Uważna lektura OWU jest konieczną czynnością dla świadomego nabycia usługi ubezpieczeniowej. Polisa - dokument wystawiony przez ubezpieczyciela potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia; fakt jej wystawienia nie stanowi przesłanki ważności umowy ubezpieczenia, jest jedynie jej potwierdzeniem. Pośrednik ubezpieczeniowy - agent ubezpieczeniowy lub broker ubezpieczeniowy. Regres ubezpieczeniowy - uprawnienie zakładu ubezpieczeń do żądania od sprawcy szkody zwrotu całości lub części wypłaconego odszkodowania; zakład ubezpieczeń, co do zasady, nie ma uprawnień regresowych wobec osób, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za które ponosi odpowiedzialność. Ryzyko ubezpieczeniowe - potocznie typ zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem; bardziej ściśle prawdopodobieństwo jego zajścia. Składka - świadczenie ubezpieczającego płacone za udzielanie przez zakład ubezpieczeń ochrony ubezpieczeniowej. Wysokość składki kalkulowana jest przede wszystkim w relacji do czasu trwania ochrony ubezpieczeniowej i innych czynników wpływających na prawdopodobieństwo wystąpienia szkody. Suma ubezpieczenia - ustalona w umowie ubezpieczenia kwota pieniężna stanowiąca górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Suma ubezpieczenia w ubezpieczeniach majątkowych, co do zasady powinna odpowiadać wartości ubezpieczanego mienia. Suma gwarancyjna
- termin o podobnym znaczeniu do sumy ubezpieczenia stosowany na oznaczenie górnej granicy odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej. Ubezpieczyciel (inaczej zakład ubezpieczeń lub towarzystwo ubezpieczeń) - strona umowy ubezpieczenia, która zobowiązuje się wypłacić świadczenie lub odszkodowanie w przypadku zajścia określonego zdarzenia. Ubezpieczający - osoba (podmiot) zawierająca umowę ubezpieczenia i zobowiązana do opłacania składek; jeśli ubezpieczający obejmuje ubezpieczeniem swoje dobro jest jednocześnie ubezpieczonym. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC) - ubezpieczenie, którego celem jest przejęcie odpowiedzialności osoby ubezpieczonej przez ubezpieczyciela, w sytuacji, w której ubezpieczony wyrządził szkodę osobę trzeciej i musiałby ją pokryć z własnych środków. Ubezpieczenie to chroni także interes osoby poszkodowanej, ponieważ umożliwia jej szybsze i pewniejsze uzyskanie odszkodowania od zakładu ubezpieczeń. Najbardziej rozpowszechnione ubezpieczenia tego typu mają charakter obowiązkowy (np. ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych). Ubezpieczony - osoba, której mienie, odpowiedzialność cywilna, życie lub inne dobro jest objęte ochroną ubezpieczeniową; najczęściej ubezpieczony jest jednocześnie ubezpieczającym, ale możliwa jest także taka sytuacja, w której ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Udział własny - ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń podobne w skutkach do franszyzy redukcyjnej, z tym że obniżenie wysokości odszkodowania obniżane jest zawsze o wartość stanowiącą iloczyn określony ułamka wyrażającego stopień udziału własnego ubezpieczającego oraz wartości odszkodowania. W odróżnieniu do franszyzy redukcyjnej ułamek ten jest odnoszony do wartości odszkodowania, a nie wartości ubezpieczanego mienia. W praktyce obrotu termin ten stosowany jest jako synonim franszyzy redukcyjnej. Uposażony
- osoba uprawniona do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego. Wypadek ubezpieczeniowy - ściśle określone w przepisach prawa, OWU lub umowie ubezpieczenia zdarzenie, którego wystąpienie powoduje powstanie obowiązku wypłaty świadczenia przez zakład ubezpieczeń; pojęcie to ma specyficzne znaczenie w ubezpieczeniach i nie należy go utożsamiać z potocznym rozumieniem słowa "wypadek". Zielona karta - obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za granicą. Od 1 maja 2004 w niektórych krajach (kraje UE + Norwegia, Islandia, Liechtenstein, Chorwacja i Szwajcaria) posiadacze samochodów z polskimi tablicami rejestracyjnymi nie musza legitymować się Zieloną Kartą.