dr inŝ. Beata Sadowska
Złudzenie optyczne Błędna interpretacja obrazu przez mózg związana z wpływem kontrastów, kolorów i cieni, które automatycznie wprowadzają mózg w błędny tok myślenia. Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj pomagają w postrzeganiu, jednak w określonych warunkach mogą powodować pozornie tylko prawdziwe wraŝenia i prowadzić do złudzeń. Powodem jest równieŝ opóźnienie w odbiorze danych wizualnych podczas przenoszenia ich z siatkówki oka do odpowiedniego obszaru mózgu. Jest to bardzo krótkie opóźnienie ok. jednej dziesiątej sekundy. Umysł jednak nawet w tak krótkim czasie potrafi dorysować sobie odpowiedni obraz. Złudzenia optyczne mogą przyjmować róŝną postać. Skorzystano ze stron internetowych: http:pl.wikipedia.org; another-diary.eblog.pl; www.eioba.pl
Przykłady złudzeń optycznych deformujące kształt, wielkość i długość powodowane fizjologią układu wzrokowego jasności i barwy figury dwuznaczne figury niemoŝliwe
Złudzenie ściany kawiarni Wszystkie poziome linie są do siebie równoległe. Taki wzór został ułoŝony z kafelków na ścianie pewnej kawiarni (St Michael's Hill, Bristol, Anglia). Zostało to zauwaŝone i opisane (1979) przez prof. Richarda L. Gregory i Priscille Heard. (http:pl.wikipedia.org) złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
linie na rysunku są równe i równoległe złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
Złudzenie Ponza Górna pozioma kreska wydaje się dłuŝsza niŝ ta leŝąca niŝej. Dzieje się tak dlatego, iŝ rysunek przypomina tor kolejowy zniekształcony przez perspektywę. Dwie ukośne linie postrzegamy, dzięki stałościom spostrzeŝeniowym, jako w rzeczywistości równoległe, co z kolei sugeruje, Ŝe dwie linie poziome mają róŝną długość. Działa tutaj teŝ prawo stałości oceny wielkości, wg którego subiektywnie postrzegamy przedmioty leŝące w róŝnej odległości od obserwatora i podobnego kształtu jako takie same, mimo iŝ na siatkówce oka przedmioty leŝące dalej są mniejsze. (http:pl.wikipedia.org) złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
Efekt spirali np. spitala Frasera Kiedy linie przecinają się obok kąta, nasze poczucie kierunku jest zachwiane. Ukośnie zakreskowane koła maja wygląd spirali. WraŜenie spirali jest dalej wzmacniane przez zmniejszanie odległości pomiędzy kołami w kierunku środka. To złudzenie zostało opublikowane po raz pierwszy przez J.A.Frasera w 1905 r. Stąd nazwa. złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
Złudzenie Mullera-Lyera Złudzenie dotyczące dwóch linii tej samej długości zakończonych strzałkami "do wewnątrz" lub "do zewnątrz" linii. Ulegamy złudzeniu, Ŝe linia ze strzałkami "do zewnątrz" jest dłuŝsza. złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
Złudzenie Zollnera Złudzenie to związane jest ze złą oceną wielkości kątów. Na ogół kąty rozwarte jak i ostre uwaŝamy za bardziej proste niŝ są w rzeczywistości. Na rysunku niŝej dłuŝsze linie wyglądają jakby nie był równoległe, faktycznie są jednak równoległe. Nasza mylna ocena spowodowana jest tym, Ŝe kąty między liniami dłuŝszymi i przekreślającymi skłonni jesteśmy brać za bardziej proste, przez co całość pojmujemy jako system nachylonych do siebie drabinek. złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
Złudzenie Poggendorfa złudzenie deformujące kształt, wielkość i długość
Wstęga Macha Krawędź białej płaszczyzny sąsiadująca z czernią wydaje się rozjaśniona, a krawędź czarnej ciemniejsza. Dzieje się tak z powodu hamowania obocznego na siatkówce kontrast między jasnymi i ciemnymi płaszczyznami w miejscu gdzie sąsiadują ze sobą zostaje zwiększony. (http:pl.wikipedia.org) złudzenie powodowane fizjologią układu wzrokowego
Siatka Hermana Na skrzyŝowaniach białych pasów pojawiają się szare kropki. Jest to równieŝ wynik hamowania obocznego włókna nerwowe, które przewodzi pobudzenie z obszaru skrzyŝowania białych pasków jest hamowane przez cztery sąsiadujące włókna. Tymczasem wszystkie inne hamowane są słabiej tylko przez dwa. (http:pl.wikipedia.org) złudzenie powodowane fizjologią układu wzrokowego
Irradiacja Sprawie Ŝe jaśniejsze lub błyszczące przedmioty oglądane na ciemnym tle wydają się większe. Dzieje się tak, poniewaŝ pole podraŝnienia fizjologicznego na siatkówce zajmuje większą powierzchnię, niŝ wielkość postrzeganego obrazu w rzeczywistości, a to z kolei spowodowane jest tym, Ŝe receptory na siatkówce połączone są w grupy. (http:pl.wikipedia.org) złudzenie powodowane fizjologią układu wzrokowego
Kontrast równoczesny Wpływ otaczających obiekt pól na postrzeganie go. złudzenie jasności i barwy
Kontrast następczy Zjawisko optyczne polegające na tym, Ŝe po wpatrywaniu się w jakiś kształt w jednym z kolorów podstawowych, a następnie odwróceniu wzroku w oczach pojawia się na chwilę ten sam, zamazany kształt wbarwie dopełniającej, np. czerwone zachodzące słońce pozostawi w oczach swój okrąg w barwie zielono-niebieskiej. Efekt McCollougha Jest to zjawisko, w którym w wyniku długotrwałego patrzenia na pokolorowane kształty (np. poziome lub pionowe linie) wzrok kojarzy pewne te kształty z kolorami, tak Ŝe zobaczenie podobnego kształtu automatycznie wywoła wraŝenie poświaty tego samego koloru. złudzenie jasności i barwy
skup się na krzyŝyku po środku, po chwili wszystko inne zniknie (www.eioba.pl)
Figury dwuznaczne W pewnych przypadkach mózg zmuszony jest do zinterpretowania sceny czy ruchu, którego nie moŝna postrzegać jednoznacznie. Nawet jeśli obraz na siatkówce oka pozostaje niezmienny, po upływie jakiegoś czasu moŝemy go postrzegać inaczej. Nigdy nie moŝna widzieć dwóch wariantów jednocześnie W. E. Hill. Moja Ŝona i moja teściowa 1915 figury dwuznaczne
Figura i tło W 1915 roku duński psycholog Edgar Rubin opublikował rysunek, który stał się potem popularny jako iluzja twarz-wazon. Nie po raz pierwszy zastosowano taką sztuczkę. Przykłady znaleziono takŝe wśród grafik z XVIII wieku. Złudzenie Rubina polega na dwuznaczności figury i tła. Szybkie odróŝnienie figury od tła jest w normalnych warunkach względnie proste dla mózgu człowieka, jednakŝe w szczególnych okolicznościach mózg moŝe mieć z tym problem. Obserwator widzi albo białą wazę na czarnym tle (biel staje się figurą), albo dwa czarne profile na tle białym (czerń staje się figurą). Postrzeganie danego kształtu zaleŝy to od tego, która z części konturu uznana zostanie przez nasz system percepcji jako część figury. Wpływ na rozstrzygnięcie dwuznaczności ci moŝe mieć równieŝ punkt widzenia obserwatora, jego nastawienie wewnętrzne, czy teŝ sugestia. Nie ma wątpliwości, iŝ złudzenie Rubina zachodzi przy udziale wyŝszych procesów korowych. Mózg danego obserwatora musi skojarzyć dany kształt z wiedzą na temat wazonów czy profili, aby móc je postrzegać. figury dwuznaczne
Sześcian Neckera Szwajcarski naukowiec, Louis Albert Necker, opublikował w 1832 ryciny przedstawiające sześcian, który zmieniał swoje połoŝenie podczas oglądania. Było to spowodowane tym, Ŝe z ilustracji zostały usunięte wszelkie wskazówki dotyczące głębi. Patrząc na sześcian Neckera widzimy układ linii, ale spodziewamy się zobaczyć sześcian. Nasz mózg musi zatem rozwiązać pewną dwuznaczność musi ustalić, który z rogów sześcianu leŝy bliŝej. Rozwiązanie tego problemu moŝe być odmienne u róŝnych obserwatorów, jak teŝ moŝe zmieniać się w czasie u jednego obserwatora figury dwuznaczne
Figury niemoŝliwe (www.eioba.pl)
Fantazje architektoniczne, budynki niemoŝliwe (www.eioba.pl)
okręgi pośrodku mają taką samą wielkość (www.eioba.pl) (another-diary.eblog.pl)
latająco-falujący dywan (www.eioba.pl)
płynący statek (www.eioba.pl)
ruszające się walce (www.eioba.pl)
tu nic się nie rusza (www.eioba.pl)
Które koło kręci się szybciej? (www.eioba.pl)
policz białe i czarne kropki znajdujące się między wierzchołkami kwadratów (www.eioba.pl)