DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1
POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDRO U 40% mocy w elektrowniach ma wi cej ni 40 lat - konieczno ich wy czenia z eksploatacji Linie przesy owe i dystrybucyjne niewystarczaj ce i w du ej mierze zdekapitalizowane zbyt ma y potencja transgranicznych linii przesy owych coraz wi kszy import w gla kamiennego ( w 2011 roku 16 mln ton) Import ponad 60% gazu ziemnego z Rosji i 98% ropy naftowej bardzo powolny rozwój elektrowni i elektrociep owni gazowych (dla poprawy elastyczno ci systemu) oraz odnawialnych róde energii) 2
KRYZYS ENERGETYCZNY W 2016 ROKU Do ko ca 2015 roku Polska powinna wy czy z eksploatacji 6500 MW. Grozi to wy czeniami pr du w godzinach szczytu. Jak mo na temu zaradzi? Plan prof. mijewskiego: efekt poprawa efektywno ci wykorzystania energii 2000 MW zwi kszenie przepustowo ci linii transgranicznych 2000 MW rozwój OZE i energetyki prosumenckiej 2000 MW budowa elektrowni i elektrociep owni gazowych 500 MW Razem 6500 MW 3
JAKI ROZWÓJ ENERGETYKI DO 2050 (1) 1. SYTUACJA W SEKTORZE W GLOWYM giel kamienny: zasoby operatywne, mo liwe do wydobycia 2,1 mld ton, czyli na 30 lat przy wydobyciu 70 mln ton/rok w 2030 roku tylko 12 kopal czynnych, o zdolno ci wydobycia 48 mln ton/rok wzrost importu w gla kamiennego, szczególnie dla Polski Pó nocnej energia z w gla coraz dro sza - konieczno zakupu uprawnie do emisji CO2 przez elektrownie 4
JAKI ROZWÓJ ENERGETYKI DO 2050 (2) 2. W GIEL BRUNATNY: obecne wydobycie 65-70 mln ton/rok w roku 2030 45-50 mln ton/rok w roku 2040 koniec wydobycia z istnej cych odkrywek ( Adamów 2023, Be chatów 2035, Turów 2040) istniej znaczne zasoby w gla brunatnego w okolicach Legnicy i Gubina, ale ich eksploatacja jest bardzo problematyczna 5
JAKI ROZWÓJ ENERGETYKI DO 2050 (3) 3. GAZ ZIEMNY: obecne zu ycie ok. 15 mld m3/rok, w tym import z Rosji ok. 10 mld m3/rok budowa gazoportu poprawi nieco sytuacj (ok. 3 mld m3/rok) nadzieja w gazie z upków, ale jeszcze wiele niewiadomych w przysz ci - tak e zgazowanie w gla (przy wysokich cenach gazu ziemnego) Konieczna budowa bloków gazowych oraz ma ych elektrociep owni gazowych wspó pracuj cych z OZE 6
JAKI ROZWÓJ ENERGETYKI DO 2050 (4) 4. ENERGIA J DROWA: wed ug danych PGE pierwsza elektrownia j drowa (3 000 MW) mo e by uruchomiona w 2025 roku (w tym czasie moc polskiego systemu powinna wynosi ponad 45 000 MW) koszt inwestycyjny 15-20 mld z /1000 MW (wg Moody Investor Service), a wi c 3 razy wi cej ni glowa i 4 razy wi cej ni gazowa tworzy miejsca pracy g ównie w trakcie budowy lokalizacja - nad samym morzem (ch odzenie) - konkurencja z farmami wiatrowymi konieczno przechowywania przez 10 lat radioaktywnych odpadów na terenie elektrowni konieczno budowy nowych sieci przesy owych o du ych mocach (przesy do Polski Po udniowej) brak poprawy bezpiecze stwa energetycznego kraju 7
JAKI ROZWÓJ ENERGETYKI DO 2050 (5) 5. ODNAWIALNE RÓD A ENERGII: Konieczne przy pieszenie rozwoju - w 2020 roku 15% energii ko cowej z OZE OZE Reprezentuj now filozofi rozwoju energetyki: skrajnie rozproszona szybka do zbudowania uruchamia prywatne rodki inwestycyjne zapewnia bezpiecze stwo energetyczne tworzy lokalne rynki pracy bezpieczna ekologicznie - wykorzystuje darmowe lub odpadowe paliwa wspó pracuj ca z inteligentnymi sieciami energetycznymi W Polsce najwi ksze szanse rozwoju ma biomasa, energia wiatru i energia s ca 8
BIOMASA Na wiecie 1% biomasy przeznacza si na cele energetyczne. Pokrywa to 12% zapotrzebowania na energi ko cow. ród a biomasy sta ej do celów energetycznych w Polsce: oma zbo owa i rzepakowa (ponad 10 mln ton/rok) drewno odpadowe z lasów i sadów ( ok. 10-12 mln ton/rok) plantacje ro lin energetycznych (10-20 t s.m./ha) odpady komunalne Op acalna jest budowa ma ych kot owni i elektrociep owni na odpadow biomas, natomiast konieczne jest zabronienie wspó spalania biomasy w elektrowniach Budowa biogazowni - tylko ma e (poni ej 1 MW) na odpady rolnicze 9
ENERGIA WIATRU Dynamiczny rozwój na wiecie: w 2010 r. 196 000 MW w 2015 r. 600 000 MW w 2020 r. 1 500 000 MW W Polsce obecnie 2 300 MW, a w 2020 ma by 6 000 MW Obecnie najszybszy rozwój na wiecie - farmy wiatrowe na morzu (wspó czynnik wykorzystania mocy 45-50%, chocia wy sze koszty) Nowo - rozwój mikroturbin wiatrowych (do 10-20 kw), przy domach, na dachach. Mo liwe do zastosowania w ca ym kraju. Problemy: wyprowadzenie mocy z du ych farm wiatrowych oraz magazynowanie energii nadmiarowej. 10
ENERGIA S CA (1) Roczna suma promieniowania ca kowitego (bezpo redniego i rozproszonego): na Saharze 2000 kwh/m2 rednio w Polsce 950 kwh/m2 (od 900 do 1050 kwh/m2). Kolektory s oneczne do przygotowania ciep ej wody. Mo liwo pokrycia rocznego zapotrzebowania 40-50%, a z sezonowym magazynem ciep a znacznie wi cej. Od kilku lat w Polsce dynamiczny rozwój (30-40%/rok). cznie w 2011 r. 900 000 m2 (ok. 700 MWc), co daje Polsce 7 miejsce w UE. Mamy ok. 60 producentów kolektorów s onecznych; kilku z nich eksportuje wi kszo swojej produkcji. Daleko jeszcze do nasycenia rynku krajowego. W 2011 r. w Polsce 17 m2/1000 mieszka ców, w Danii 98, w Czechach 64, w Holandii i w Szwecji po 48 m2/1000 mieszka ców 11
Panele fotowoltaiczne ENERGIA S CA (2) Szybki rozwój na wiecie: 2010 r. 40 000 MW 2020 r. 300 000 MW W Polsce 3 MW - nadzieja na rozwój w ustawie o OZE. Ci a obni ka kosztów dzi ki post powi technicznemu, konkurencji i efektowi skali (2 razy wi ksza produkcja, cena o 20% ni sza). Osi gni cie konkurencyjno ci wytwarzania pr du: w latach 2014-2016 w Niemczech, Danii i krajach Europy Po udniowej, a do 2025 we wszystkich krajach UE Problem: magazynowanie energii nadmiarowej. 12
PODSUMOWANIE Obecnie najwy szy priorytet to oszcz dno energii Unikni cie kryzysu w 2016r. Tylko przez szybki rozwój energetyki gazowej i OZE oraz budow nowych sieci transgranicznych konieczno rezygnacji w budowy elektrowni j drowej - rodki te mo na du o efektywniej wykorzysta do 2050 r. energia elektryczna i cieplna z OZE, gazu i w gla konieczny szybki rozwój inteligentnych budynków i systemów energetycznych (optymalizacja wykorzystania energii) 13
PO 2050 r. NADEJDZIE ERA S CA W POLSCE I NA CA YM WIECIE 14
DZI KUJ ZA UWAG 15