Planowanie przestrzenne 2.1. Modelowania lokalizacji miejsc pracy drogowa sieć istniejąca Oskar Gołaszewski Gospodarka Przestrzenna Semestr VI 2015/2016
I. Dokumentacja danych Zakresem opracowania jest 7 powiatów na terenie województwa dolnośląskiego (dzierżoniowski, kłodzki, strzelioski, świdnicki, ząbkowicki) i woj. opolskiego (nyski i brzeski). Składa się na nie łącznie 79 gmin. 1. Cel modelowania Celem modelowania jest optymalizacja rozmieszczenia miejsc pracy i miejsc zamieszkania na obszarze opracowania 2. Typ stosowawanego modelu symulacyjnego Do modelowao wykorzystano model alokacyjny, mechanizm pośrednich możliwości oraz wariant przesunięcia ogólnego 3. Typ stosowanych danych a) Sied powiązao Do celów modelowania wykorzystano sied drogową podzieloną na 4 klasy techniczne: autostrady, drogi główne przyspieszone, drogi główne, oraz drogi zbiorcze. W Tabeli 1. przedstawione zostały wartości, którymi opisano poszczególne odcinki dróg. Rys. 1. Przedstawia rozmieszczenie odcinków dróg na obszarze opracowania. Klasa m/min Km/h A 2000 120 GP 1500 90 G 1166 70 Z 833 50 Tabela 1. Prędkości przypisane poszczególnym klasom dróg
Rys.1. Mapa sieci drogowej b) Na terenie opracowania znajduje się 79 gmin. Każdej gminie odpowiada jeden rejon obliczeniowy. Zostały one wybrane z punktów węzłowych sieci dróg na podstawie położenia w miejscach największej koncentracji ludności. Zlokalizowane zostały one w większości na głównych skrzyżowaniach w danej gminie. Rozmieszczenie rejonów obliczeniowych obrazuje Rys.2. Rys.2. Lokalizacja rejonów obliczeniowych
c) Wartości mas źródłowych w rejonach liczba mieszkaoców. Dane zostały pozyskane z Banku danych lokalnych (dział informacji na podstawie 66 podregionów): https://bdl.stat.gov.pl/bdls, dane były dokładne, niczego nie trzeba było szacowad Rys.3. Rzeczywiste rozmieszczenie ludności na obszarze opracowania d) wartości mas celowych w rejonach - liczba pracujących ogółem. Zarówno dane o liczbie miejsc pracy jak i ludności w wieku produkcyjnym zostały pozyskane z Banku danych lokalnych (dział informacji na podstawie 66 podregionów): https://bdl.stat.gov.pl/bdls Ludnośd w wieku produkcyjnym uzyskałem sumując liczbę ludności w wieku 15 65lat. Faktyczną liczbe pracujących uzyskałem poprzez przemnożenie ludności w wieku prodkukcyjnym przez współczynnik aktywności zawodowej wynoszący 56,3%, następnie skonfrontowałem wynik z liczbą miejsc pracy i naniosłem poprawki. Rysunek 4 przedstawia Rzeczywistą liczbę miejsc pracy Rys.4 Rzeczywista liczba miejsc pracy
e) maksymalna odległośd międzyrejonowa i lista stref odległości Maksymalna odległośd międzyrejonowa na obszarze opracowania wynosi 114 minut.. W Tabeli 2. Przedstawiony został podział na 15 stref odległości oraz odpowiadające odległościom koszty transportu f) Krytyczny zasięg kontaktu Numer Strefa Koszt 1 1 1 2 5 3 3 10 8 4 15 13 5 20 18 6 25 23 7 30 28 8 35 33 9 40 38 10 50 45 11 60 55 12 70 65 13 85 78 14 100 93 15 114 107 Tabela 2. Podział na strefy odległości Krytyczny zasięg kontaktu przyjmuje się maksymalny-114 minut. g) Dobór parametru selektywności Na podstawie wzoru p = *ln(1/r)+ / a został obliczony podstawowy parametr selektywności, w którym: R frakcja niezaspokojonych podróży w zadanym zbiorze celów a : 0,000 000 1 a sumaryczna liczba celów: 561979 Wartośd p wynosi: 0,00003 (parametr podstawowy)
II. Wyniki modelowao Wizualizacja początkowa obrazuje alokacjie miejc zamieszkania względem miejsc pracy. Widzimy względnie równomierne rozmieszczenie. Największe ośrodki Świdnica, Dzierżoniów, Brzeg, Nysa oraz Kłodzko. Mniejsze, aczkolwiek znaczące na poziomie powiatowym centra to Strzegom, Strzelin, Ząbkowice Śląskie, Bielawa, Ziębice oraz Przeworno. Po 3 Iteracjach widzimy zanikanie małych ośrodków, w siłę rosną: Brzeg, Dzierżoniów, Świdnica, Ząbkowice, Kłodzko, Nysa
Po 10 iteracjach widzimy całkowite zdominowanie przez Dzierżoniów, Świdnicę, Kłodzko i Nysę Co ciekawe zniknęły Ząbkowice, z racji dobrego dojazdu zyskał na tym Dzierżoniów Po 20 iteracjach widzimy odpływ ludzi z Nysy i Świdnicy na rzecz Dzierżoniowa i Kłodzka
Ostatania, 50 iteracja ukazuje pełną dominację Kłodzka i Dzierżoniowa Badane modelowanie nie miało jednak narzuconych żadnych ograniczeo, nastąpiła pełna alokacja ludności co w rzeczywistości jest mało realne. W nastęnym modelowaniu ograniczyłem migrację ludzi do maksymalnego poziomu 70% a rejony destynacji ograniczyłem trzykronością obecnej wielkości. Wyniki zaprezentowane są poniżej: Widzimy względnie równomierne rozmieszczenie. Największe ośrodki to Świdnica, Dzierżoniów, Brzeg, Nysa oraz Kłodzko. Ciekawe jest to, iż obszar Dzierżoniowa składa się z kilku odrębnych części.
Początkowy wzrost w świdnicy, Dzierżoniowie, Kłodzku i Nysie. Nie różni się to bardzo od poprzedniego modelowania Dopiero tutaj, widzimy spore zmiany. Przede wszystkim w naturalny sposób zachowały się małe ośrodki. Spadek liczby ludności zosał ograniczony maksymalnie do 30%. Widzimy mocny spadek Ząbkowic na rzecz Dzierżoniowa, oraz odpływ ludzi z Brzegu
W krótkim czasię dominują : Kłodzko, Dzierżoniów, Nysa oraz Świdnica. Przestajemy zaóważad różnice pomiędzy 15 a 50 iteracją. III. Wnioski Na podstawie przeprowadzonych licznych symulacji i modelowao można wyróżnid 4 główne jednostki alokacji ludności w zględem pracy na poziomie Regionalnym. Na poziomie Lokalnym wyróżnia się: Brzeg, Ząbkowice, Strzelin oraz Nowa Ruda Na poziomie Regionalnym zdecydowanie Dominuje Dzierżoniów oraz Kłodzko, Do wysoko znaczacych zaliczamy również Świdnicę oraz Nysę. Jak wiemy z danych, miasta posiadają niższą stopę bezrobocia od obszaru wiejskiego. Nie jest w tym nic dziwnego, że alokacja następuje w tym kierunku. Dzierżoniów swoją silną pozycję zyskuje dzięki dobrej sieci komunikacyjnej z dwoma dużymi ośrodkami znajdującymi się w bliskiej odległości Świdnica i Ząbkowice, jako iż znajduje się w połowie drogi między tymi ośrodkami, istnieje duże prawdopodobieostwo, że alokacja ludności względem pracy najsilniej bedzie oddziaływad właśnie w tym mieście.