Republika Francuska Rewolucja, jak Saturn, pożera własne dzieci Georges Danton
1. Proklamowanie republiki Idee rewolucyjne dotarły do wielu państw; np. Niderlandy Płd. wystąpiły przeciw Habsburgom W wielu państwach obawiano się rozprzestrzeniania się idei rewolucyjnych Monarchie postanawiają siłą powstrzymać rozlew rewolucji w Europie Arystokraci francuscy przekonywali cesarza Józefa II, potem Leopolda II, by interweniowali we Francji W odpowiedzi Zgromadzenie Narodowe w 1792 r. wypowiada wojnę Austrii; wszyscy za wojną, nawet król Słaba armia francuska, rozewolucjonizowana,
Do wojny włączają się Prusy Powszechne oskarżanie za klęski kontrrewolucjonistów ogłoszenie alertu ojczyzna w niebezpieczeństwie W sierpniu 1792 r. manifestacje organizowane przez jakobinów i radykalnych sankiulotów porywają króla i umieszczają go w zamku Temple około 1400 ofiar sądów doraźnych powołanych przez sankiulocką Komunę Paryża Wygrana francuzów pod Valmy (bardziej propagandy niż wielki sukces) 22 września 1792r. nowe zgromadzenie zwane Komitetem Narodowym ogłosiło republikę
wprowadzenie kalendarza rewolucyjnego, w którym nową erę liczono od dnia proklamowania republiki; rok został podzielony na 12 miesięcy: vendemiaire, brumaire, frimaire, nivose, pluviose, ventose, germinal, floreal, prairial, messidor, thermidor, fructidor (kalendarz gregoriański został przywrócony dekretem Napoleona z 1 I 1806 roku)
2. Stracenie Ludwika XVI Większość w Konwencie mieli jakobini z triumwiratem na czele (Danton, Marat, Robespierre) Gdy wyszyły na jaw listy króla z prośbą o interwencję zbrojną w obronie monarchii podjęto decyzję o jego egzekucji 21 stycznia 1793 r. ścięcie króla na gilotynie
3. Wojna i dyktatura jakobinów szok w Europie po dokonaniu królobójstwa; zawiązanie I koalicji przeciw rewolucyjnej Francji: Austria+Prusy+Wielka Brytania+Holandia+Hiszpania Mimo tego sukcesy wojsk francuskich II-III 1793 - klęski Dumourieza w Holandii i Belgii; generał podpisuje rozejm z Austriakami, zobowiązując się ewakuować Belgię Dumouriez planuje marsz na Paryż i rojalistyczny zamach stanu; wobec porażki tych planów (Konwent dymisjonuje go) generał przechodzi na stronę Austriaków
Powstanie chłopów w Wandei 1793-1796 marzec 1793 - wielkie powstanie chłopskie w Wandei (północny zachód Francji) - przyczyny: ogłoszenie przez władze rewolucyjne poboru do wojska i zwalczanie przez rewolucję Kościoła katolickiego, który w Wandei cieszył się wyjątkowo dużym poparciem i szacunkiem; dekret żyrondystów o wyjęciu powstańców spod prawa i skazaniu na śmierć; powstanie rozszerzyło się na Bretanię i Normandię
3 stronnictwa mają decydującą rolę 1. Żyrondyści zamożna i średniozamożna burżuazja 2. Jakobini drobnomieszczaństwo 3. Sankiuloci lud Paryża
Powołany w poł. 1793 r. Komitet Ocalenia Publicznego zdominowali (po zamachu stanu) jakobini pod przywództwem Dantona
Konstytucja jakobińska 1793 Powszechne prawo wyborcze dla mężczyzn powyżej 21 lat Powszechna oświata Pomoc dla ubogich i chorych Nie weszła w życie
4. Terror jakobiński Przeciw jakobinom wybuchały częste powstania monarchistów i żyrondystów Kiedy w lipcu 1793 r. został zabity Marat zaczął panować powszechny terror jakobiński
w ustawie o podejrzanych (uchwalonej 5 IX 1793) do wrogów rewolucji zaliczono księży niezaprzysiężonych, szlachtę, emigrantów i ich rodziny oraz wszystkich pozostałych, którzy w jakikolwiek sposób wykazali niechęć wobec rewolucji walka z Kościołem i religią: masowo demolowano wnętrza świątyń jako zabytków ciemnoty (np. w katedrze paryskiej zniszczono w październiku 1793 wszystkie rzeźby i posągi), część kościołów zamieniono na świątynie Rozumu masowe konfiskaty majątków wrogów rewolucji rewolucja, jak Saturn, pożera własne dzieci : w marcu 1794 stracono przywódców paryskich sankiulotów reprezentujących najbardziej radykalne siły rewolucji (zgilotynowany został m.in. Jacques Rene Hébert); w kwietniu został zgilotynowany Georges Danton oraz 13 jego współpracowników w okresie Wielkiego Terroru wszystkie sprawy były sądzone w Paryżu; oskarżonym nie przysługiwało prawo do obrony, Trybunał Rewolucyjny nie musiał przesłuchiwać świadków
5. Przewrót 9 thermidora (27 lipca 1794r.) wiosna 1794 - sukcesy armii francuskiej: wkroczenie do Belgii (powstanie kościuszkowskie uniemożliwiło interwencję Rosji) opozycja antyjakobińska - Joseph Fouche i Paul Barras, związani z jakobinami, ale winni nadużyć, i dlatego obawiający się Robespierre a, głównymi organizatorami przewrotu 26 VII Robespierre ogłasza, że następnego dnia przedstawi listy proskrypcyjne 27 VII 1794- Konwent Narodowy przegłosowuje wyjęcie spod prawa Robespierre a i Saint-Justa; stracenie obu przywódców termidorianie jako siła centrowa rewolucji; po przejęciu władzy otwierają kościoły, pacyfikują Wandeę i Bretanię; biały terror przeciwko jakobinom i sankiulotom
Konstytucja roku III (1795) Władza ustawodawcza dwuizbowy parlament (Rada Pięciuset i Rada Starszych) Władza wykonawcza 5-cio osobowy dyrektoriat; powoływany przez parlament na okres 1 roku Głosować mogli ci co płacą podatki, ale kandydować tylko najbogatsi