Zestawienie ważniejszych chorób występujących u drobiu Choroby niezakaźne błędy żywieniowe, złe dziobanie okolicy steku, głowy, Kanibalizm warunki środowiskowe, grzbietu, skrzydeł wynicowanie jajowodu Zapalenie nadmierne stężenie NH 3 w spojówki i rogówki pomieszczeniu oka wybroczyny na spojówkach, surowiczy lub śluzowo-ropny wypływ z worka spojówkowego, obrzęki powiek, światłowstręt, ptaki nie pobierają paszy i wody Skaza wysiękowa niedobór witaminy E, selenu Krzywica Peroza Osteomalacja (łomikost) Dystrofia pokarmowa mięśni Skaza moczanowa tłuszczowego zwyrodnienia nerek i wątroby Mikotoksykozy brak apetytu, obrzęki podskórne, duszność, wylewy krwawe w mięśniach szkieletowych, obrzęk płuc niedobór Ca, P, witaminy D 3, zniekształcenia kości zły stosunek Ca:P niedobór Mn, Zn, kwasu ześlizgnięcie się ścięgna Achillesa, foliowego, biotyny, niacyny, trudności z poruszaniem się, choliny kulawizny spadek nieśności, słaba skorupa, niedobór Ca, P, witaminy D 3, kruche, łamliwe kości, ptaki zły stosunek Ca:P niechętnie się poruszają niedobór witaminy E, selenu, aminokwasów siarkowych nadmiar soli, Ca, niedobór wody pitnej, zatrucia mikotoksynami pasze wysokoenergetyczne, zły stosunek energetycznobiałkowy, niedobór związków lipotropowych witaminy E, B 12, stresy skażenie pasz toksynami ptaki osłabione, źle przyrastają, problemy z poruszaniem uszkodzenie nerek i ich niewydolność nerki i wątroba powiększone, bladożółte, zwyrodniałe, niższa nieśność duża śmiertelność, zahamowanie wzrostu, spadek produkcji, powiększenie wątroby i nerek, wybroczyny Zatrucia solą kuchenną nadmiar NaCI w paszy zwiększone pragnienie, osowiałość, spadek nieśności, mniejsze jaja
Choroby inwazyjne Kokcydioza Trichomonadoza (rzęsistkowica) pierwotniaki z rodzaju Eimeria rzęs i stek,, gęsi biegunka, spadek apetytu, pragnienie, osowiałość, przydatki głowowe bledną, skrzydła i ogon opuszczone do ziemi, duża śmiertelność brak apetytu, senność, osowiałość, biegunka, rozdęcie jelit ślepych, zapalenie błony śluzowej jelit Histomonadoza wiciowiec Histomonas meleagridis, rzadziej brak apetytu, osowiałość, biegunka, zasinienie, bladość korali, zmiany w jelitach ślepych i wątrobie Glistnica (askarydioza) nicień Askaridia galli, zahamowanie wzrostu, spadek produkcji, wychudzenie, nieżyt błony śluzowej jelit, obecność pasożytów w jelitach Amidostomatoza nicień Amidostomum anseris gęsi, rzadziej kaczki brak apetytu, osowiałość, zahamowanie wzrostu, biegunka, anemia, kłopoty z poruszaniem Choroby zakaźne bakteryjne Salmoneloza Kolibakterioza Mikoplazmoza Pastereloza (cholera drobiu) pałeczki Salmonella patogenne serotypy pałeczki okrężnicy E. coli bakteria z rodziny Mycophsmataceae, Mycoplasma gallisepticurm pałeczka posocznicy krwotocznej Pasteurella multocida i P. haemolitica brak apetytu, osowiałość, biegunka, zapalenie spojówek, zaburzenia nerwowe i ruchowe, stan zapalny błony śluzowej, obrzęk narządów utarta apetytu, zahamowanie wzrostu, biegunka, osowiałość, zmiany w narządach utrata apetytu, duszność kaszel, kichanie, wypływ śluzowo-surowiczy z nosa, zapalenie spojówek osowiałość, biegunka, wychudzenie, niedokrwistość, obrzęk stawów, kulawizna, stany zapalne narządów
Kampylobakterioza bakterie z rodzaju Campylobacter senność, biegunka, wychudzenie, objawy żółtaczkowe, obrzęk narządów, nieżyt błony śluzowej Stafylokokoza gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus biegunka, osowiałość, zaburzenia ruchowe, obrzęk stawów, kulawizna Zakażenie Clostridium laseczki beztlenowe brojlery brak apetytu, biegunka, osowiałość, nekrotyczne zapalenie jelit Choroby zakaźne wirusowe torby Fabrycjusza (Gumboro IBD) Rzekomy pomór drobiu (ND) Anemia zakaźna kurcząt (CA) spadku nieśności (EDS 76) Zespół złego wchłaniania krtani i tchawicy (ILT) obrzękłej głowy (SHS) wirus z rodziny Birnaviridae szczepy lentomezogeniczne wirusa, ND ptasi Circovirus adenowirus z II gr. adenowirusów ptasich reowirusy wirus z rodzaju Herpes kurczęta, Pneumovirus zaliczany do rodzaju paramykokurczęta, brak apetytu, osowiałość, biegunka, drgawki, wybroczyny w mięśniach, zmiany w narządach kichanie, rzężenie, duszność, skręty głowy i szyi zahamowanie wzrostu, anemia, zgorzelinowe zapalenie skóry, atrofia grasicy i torby Fabrycjusza, wybroczyny w tkance podskórnej i mięśniowej i błonie śluzowej żołądka gruczołowego spadek nieśności, małe jaja o chropowatej skorupie, odbarwienie skorupy, białko ulega rozrzedzeniu i zmętnieniu zahamowanie wzrostu, źle wykształcone, matowe, wypadające pióra, mięśnie piersiowe blade, w jelitach niestrawiona pasza, zmiany w narządach trudności w oddychaniu, kicha nie, rzężenie, wyciek surowi czy z worków spojówkowych szyja wyciągnięta, otwarty dziób, postawa półprzysiadu senność, brak apetytu, kicha nie, łzawienie, zapalenie spojówek, obrzęk głowy, odbarwienie skorup, obręcze na
Krwotoczne zapalenie jelit indyków (HE) nosa i tchawicy indyków (TRT) Choroba Derzsy'ego wirusów wirus z II grupy adenowirusów ptasich Pneumovirus wirus z rodziny Parroviridae Wirusowe zapalenie wirus wątroby kacząt Entavo-RNA gęsi, kaczki piżmowe kaczęta skorupie apatia, krwawa biegunka, anemia, obrzęk śledziony, stan zapalny dwunastnicy kichanie, rzężenie, zapalenie spojówek, obrzęk zatok podoczołowych i okolicy żuch wowej, spadek nieśności, nie żytowe zapalenie błony śluzo wej nosa i tchawicy brak apetytu, osowiałość, zahamowanie wzrostu, biegun ka, drgawki, porażenia osowiałość, drgawki, zarzuca nie głowy do tyłu, utrata rów nowagi, zmiany w narządach Zabiegi pielęgnacyjne Oprócz programu profilaktycznego w stadzie są wykonywane zabiegi pielęgnacyjne. Jednym z najczęściej wykonywanych jest przycinanie dziobów. Wykonuje się je w celu ograniczenia dziobania się oraz zmniejszenia rozsypywania paszy przez ptaki w trakcie jedzenia. Zabieg ten jest szczególnie zalecany w stadach utrzymywanych w kurnikach z oknami, gdzie normy natężenia światła są trudne do zachowania, oraz w kurnikach o gorszych warunkach środowiska, w których ptaki mogą być narażone na stresy. W klatkowym systemie utrzymania niosek, ze względu na rozsypywanie paszy i duże zagęszczenie ptaków, obcinanie dziobów powinno być stosowane zawsze. Przycinanie dzioba polega na równoczesnym przycięciu w odpowiedni sposób części dzioba i przypaleniu rany celem uniknięcia zakażeń i krwotoków. Do wykonania tego zabiegu służą specjalne aparaty. Przycinanie dzioba można wykonywać w kilku różnych terminach w zależności od tego, w jakim wieku są ptaki, u których zabieg jest wykonywany. Stosuje się też różne metody. Najczęściej przycięcie dzioba jest wykonywane w pierwszym dniu życia tuż po wylęgu i powinno być robione w zakładzie wylęgowym. Skraca się wówczas równo górną i dolną część dzioba. Wykonanie tego u jednodniówek jest łatwe do przeprowadzenia z punktu widzenia organizacji pracy. Po wybraniu piskląt do wychowu, podzieleniu na płeć i zaszczepieniu, pisklęta do momentu sprzedaży trzymane są w pudełkach. Można wtedy,
zgodnie z listą zamówień, łatwo dokonać przycinania dziobów. U tak młodych ptaków nie ma ryzyka wystąpienia krwawień oraz wywołuje to mniejszy stres niż przycinanie dziobów starszym kurczętom. Po tym zabiegu ptaki przez kilka godzin nie powinny mięć dostępu do wody i paszy, a im są starsze, tym dłużej mają trudności z pobieraniem karmy, wzrasta też ryzyko krwotoków. Inne zalecane terminy to między 6 a 10 dniem życia, a następnie u ptaków dorosłych. Przycina się wówczas około 1/3, maksymalnie 1/2 dzioba. U starszych ptaków przed przystąpieniem do przycinania dziobów należy sprawdzić stan zdrowotny stada. Nie przycina się dziobów w okresie wykonywania szczepień, do wody należy dodać witaminę K przeciwdziałającą krwotokom. Temperaturę aparatu do przycinania należy tak wyregulować, aby nie była zbyt niska (powoduje to krwotoki) ani zbyt wysoka (można poparzyć kurczęta). Przycinanie dziobów powinno być wykonane bardzo starannie, gdyż źle wykonane może utrudniać picie i pobieranie paszy, co w następstwie zmniejsza wyrównanie stada. W takim wypadku konieczne jest powtórzenie zabiegu u wybranych ptaków. Po zabiegu należy zadbać, aby w karmidłach było dostatecznie dużo paszy, tak aby ptaki bolącymi dziobami nie pukały w blachę.