SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 11 Część pierwsza PODSTAWY UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH Rozdział 1 HISTORIA UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH 17 Rozdział 2 FORMALNA KLASYFIKACJA I CECHY UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH 23 1. Klasyfikacja ubezpieczeń finansowych 23 2. Podstawowe cechy ubezpieczeń finansowych 26 Rozdział 3 KRYTERIA MATERIALNE I MATERIALNOPRAWNE UBEZPIECZENIA FINANSOWEGO I GWARANCJI UBEZPIECZENIOWEJ 29 1. Różnice i podobieństwa ubezpieczenia i gwarancji 29 2. Sens ekonomiczny ubezpieczenia i gwarancji 30 3. Konstrukcje prawne ubezpieczenia i gwarancji 31 4. Zarządzanie ryzykiem i regres w ubezpieczeniach.finansowych sensu largo 34 5. Struktura podmiotowa gwarancji i ubezpieczenia 36 6. Funkcje wewnętrzne ubezpieczenia i gwarancji 38 7. Zakres zastosowania gwarancji i ubezpieczenia 39 8. Nabycie ochrony ubezpieczeniowo-gwarancyjnej 39 9. Kryteria materialne i materialnoprawne ubezpieczenia i gwarancji... 40 Rozdział 4 OCENA RYZYKA UBEZPIECZENIOWEGO W OCHRONIE WIERZYTELNOŚCI 43 1. Ryzyko zakładu ubezpieczeń 43 2. Podstawowe zasady minimalizacji ryzyka przez ubezpieczyciela 46 5
3. Analiza makro 47 4. Analiza gałęzi i otoczenia 48 5. Analiza wskaźnikowa 48 5.1. Podstawowe wskaźniki finansowe 51 6. Analiza dyskryminacyjna 55 7. Credit-Rating 57 7.1. Istota credit-ratingu 57 7.2. Skale credit-ratingu 57 8. Underwriting ubezpieczeń finansowych 58 Rozdział 5 ZABEZPIECZENIE REGRESU W OCHRONIE WIERZYTELNOŚCI... 61 1. Formy zabezpieczeń 61 2. Kryteria wyboru formy zabezpieczenia 64 3. Zaspokojenie roszczeń zakładu ubezpieczeń z przyjętych zabezpieczeń 65 4. Wygaśnięcie zabezpieczenia 65 Rozdział 6 UBEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI 67 1. Wierzytelność pieniężna 67 2. Istota ubezpieczenia wierzytelności 70 3. Klasyfikacja ubezpieczeń wierzytelności 70 3.1. Ubezpieczenie kredytu 72 3.2. Ubezpieczenia innych kontraktów finansowych 75 4. Funkcje ubezpieczenia wierzytelności 76 Rozdział 7 GWARANCJA UBEZPIECZENIOWA 77 1. Istota gwarancji ubezpieczeniowych 77 1.1. Geneza gwarancji ubezpieczeniowych 77 1.2. Pojęcie i znaczenie gwarancji ubezpieczeniowych 78 1.3. Strony umowy gwarancji oraz podmioty stosunku prawnego...82 1.4. Przedmiot gwarancji 83 1.5. Forma i treść umowy gwarancji ubezpieczeniowej 84 2. Klasyfikacje i rodzaje gwarancji ubezpieczeniowych 88 3. Etapy udzielania gwarancji 93 3.1. Zlecenie wystawienia gwarancji 94 3.2. Ocena ryzyka 95 6
3.3. Podjęcie decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu ryzyka 97 3.4. Uzgodnienie formy zabezpieczenia 98 3.5. Ustalenie wysokości składki 98 3.6. Podpisanie umowy o udzielenie gwarancji 98 3.7. Zapłata prowizji 99 3.8. Zawarcie umowy gwarancji 99 4. Obsługa gwarancji w okresie jej ważności 100 Rozdział 8 UBEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI I GWARANCJA JAKO FORMA ZABEZPIECZENIA TRANSAKCJI GOSPODARCZYCH... 103 1. Ubezpieczenie i gwarancja jako forma zabezpieczenia 103 2. Przelew wierzytelności przysługujących z umowy ubezpieczenia. 104 2.1. Istota przelewu wierzytelności 104 2.2. Podział wierzytelności 106 2.3. Uwarunkowania formalnoprawne przelewu wierzytelności... 107 2.4. Ograniczenia zbywania wierzytelności 107 3. Powierniczy przelew wierzytelności formą zabezpieczenia spłaty kredytu 108 4. Cesja praw z polisy i przenoszenie praw z gwarancji 109 Rozdział 9 POZOSTAŁE UBEZPIECZENIA FINANSOWE 111 1. Ubezpieczenia od różnych ryzyk finansowych 111 2. Ubezpieczenia specyficzne dla instytucji finansowych 112 3. Ubezpieczenie sekurytyzacji aktywów 114 3.1. Istota sekurytyzacji 114 3.2. Aktywa podlegające sekurytyzacji 117 3.3. Ryzyka związane z sekurytyzowanymi aktywami 118 3.4. Programy ubezpieczeniowe zabezpieczające sekurytyzacje aktywów 119 Rozdział 10 RYNEK UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH 123 1. Światowy rynek ubezpieczeń finansowych 123 2. Polski rynek ubezpieczeń finansowych 124 3. Reasekuracja ubezpieczeń finansowych 129 4. Powiązania rynku ubezpieczeniowego z innymi segmentami rynku finansowego 132 7
4.1. Więzi kapitałowe 133 4.2. Więzi funkcjonalne 134 4.3. Zintegrowane instrumenty ubezpieczeniowo-flnansowe 136 4.4. Doradztwo ubezpieczeniowo-flnansowe 140 4.5. Integracja funkcjonalna rynku finansowego 141 Część druga WYBRANE PRODUKTY UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH Rozdział 1 UBEZPIECZENIE KREDYTU DOSTAWCY W OBROCIE KRAJOWYM 145 1. Wstęp 145 2. Podstawowe zasady ubezpieczenia kredytu kupieckiego 146 3. Elementy umowy ubezpieczenia kredytu kupieckiego 148 3.1. Przedmiot ubezpieczenia 148 3.2. Wypadek ubezpieczeniowy 148 3.3. Wyłączenia odpowiedzialności 150 3.4. Składka ubezpieczeniowa 151 4. Elementy techniki ubezpieczenia kredytu kupieckiego 152 4.1. Zawarcie umowy ubezpieczenia - formalny początek ubezpieczenia 152 4.2. Początek ochrony ubezpieczeniowej - materialny początek ubezpieczenia 154 5. Monitoring ryzyka 154 6. Rodzaje umów ubezpieczenia kredytu kupieckiego 155 Rozdział 2 UBEZPIECZENIE KREDYTU DOSTAWCY W OBROCIE MIĘDZYNARODOWYM 159 1. Wstęp 159 2. Podział ubezpieczeń kredytu w obrocie międzynarodowym 161 3. Zakres ochrony ubezpieczeniowej 162 4. Metody konstruowania ochrony ubezpieczeniowej 164 Rozdział 3 INNE UBEZPIECZENIA WSPIERAJĄCE EKSPORT 169 1. Wstęp 169 2. Ubezpieczenie kosztów poszukiwania zagranicznych rynków zbytu... 170 3. Ubezpieczenie inwestycji bezpośrednich za granicą 176
Rozdział 4 UBEZPIECZENIE KREDYTU BANKOWEGO 181 1. Ubezpieczenia kredytu hipotecznego 181 1.1. Rodzaje kredytu hipotecznego 181 1.2. Funkcje ubezpieczenia 183 1.3. Opis produktu 185 2. Ubezpieczenie kredytu zabezpieczonego zastawem rejestrowym 191 2.1. Istota zastawu rejestrowego 191 2.2. Funkcje ubezpieczenia 192 2.3. Opis produktu 193 3. Ubezpieczenie kredytu konsumenckiego 194 3.1. Istota kredytu konsumenckiego 194 3.2. Funkcje ubezpieczenia 194 3.3. Opis produktu 195 Rozdział 5 UBEZPIECZENIE WYBRANYCH KONTRAKTÓW FINANSOWYCH 199 1. Ubezpieczenie należności leasingowych 199 1.1. Istota leasingu 199 1.2. Opis produktu 200 2. Ubezpieczenie należności faktoringowych 202 2.1. Istota faktoringu 202 2.2. Opis produktu 204 3. Ubezpieczenie forfaitingu 205 3.1. Istota forfaitingu 205 3.2. Opis produktu 205 4. Ubezpieczenie sprzedaży ratalnej 206 4.1. Opis produktu 206 5. Ubezpieczenie krótkoterminowych papierów dłużnych 207 Rozdział 6 WYBRANE GWARANCJE UBEZPIECZENIOWE 209 1. Gwarancje zapłaty długu celnego 209 2. Gwarancje kontraktowe 211 2.1. Gwarancje przetargowe (wadialne) 213 2.2. Gwarancje zwrotu zaliczki 214 2.3. Gwarancje dobrego (należytego) wykonania kontraktu 214 9
2.4. Gwarancje właściwego usunięcia wad i usterek (dobrego serwisu) 215 2.5. Gwarancje zwrotu kwot zatrzymanych 216 2.6. Gwarancje zapłaty za wykonane prace w ramach kontraktu 216 3. Gwarancje koncesyjne 216 4. Gwarancje zapłaty wierzytelności handlowych 217 5. Gwarancja spłaty kredytu bankowego 218 Rozdział 7 UBEZPIECZENIA RÓŻNYCH RYZYK FINANSOWYCH 221 1. Ubezpieczenie przerw w działalności gospodarczej (business interruption) 221 1.1. Funkcje ubezpieczenia 222 1.2. Opis produktu 223 2. Ubezpieczenie nieprzewidzianych wydatków handlowych 226 3. Ubezpieczenie stałych wydatków ogólnych 228 4. Ubezpieczenie od ryzyka utraty zatrudnienia 229 Rozdział 8 SPECYFICZNE UBEZPIECZENIA SEKTORA FINANSOWEGO 231 1. Ubezpieczenie Bankers Blanket Bond (BBB) 232 2. Ubezpieczenie Computer Crime 235 3. Professional Liability 238 4. Ubezpieczenie kart płatniczych 240 5. Ubezpieczenie posiadaczy kart płatniczych 242 6. Ubezpieczenia pokrewne do polis bankowych i skierowane do przedsiębiorstw 243 6.1. Ubezpieczenie Directors and Officers 243 6.2. Ubezpieczenie od sprzeniewierzenia Fidelity 245 PODSUMOWANIE 246 BIBLIOGRAFIA 247