INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU LUBARTOWSKIEGO w 2014 r.

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W LUBARTOWIE INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU LUBARTOWSKIEGO w 2014 r. LUBARTÓW, marzec 2015 r. 1/ 50

INFORMACJA Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Lubartowie SPIS TREŚCI: str. 1. WSTĘP... 3 2. INFORMACJA SEKCJI NADZORU PRZECIWEPIDEMICZNEGO... 4 13 3. INFORMACJA SEKCJI HIGIENY śywności I śywienia...14 18 4. INFORMACJA SEKCJI HIGIENY KOMUNALNEJ... 19 27 5. INFORMACJA SEKCJI HIGIENY DZIECI I MŁODZIEśY...28 37 6. INFORMACJA SEKCJI HIGIENY PRACY...38 42 7. INFORMACJA STANOWISKA D.S. OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA...43 49 8. ZAKOŃCZENIE...50 2/ 50

1. W S T Ę P Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Lubartowie, jako organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej w powiecie lubartowskim wykonuje zadania w oparciu o Ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.), zgodnie z którą została powołana do: promowania zdrowego stylu Ŝycia; czuwania nad bezpieczeństwem Ŝywności i Ŝywienia oraz zdrowotnym wody; zapobiegania powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Na terenie powiatu lubartowskiego nasze zadania koncentrują się w głównej mierze na zapewnieniu mieszkającej tu ludności bezpieczeństwa sanitarnego i epidemiologicznego, poprzez kontrolę przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne a w szczególności w obszarach: higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, warunków zdrowotnych Ŝywności, Ŝywienia i przedmiotów uŝytku, warunków higieniczno - sanitarnych, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Przedstawiona informacja została sporządzona zgodnie z art. 12 a ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.). Przedstawia ocenę Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Lubartowie stanu sanitarnego powiatu lubartowskiego sporządzoną m.in. w oparciu o wyniki kontroli przeprowadzonych w 2014 r. w ramach bieŝącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego oraz zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i zakaŝeń. 3/ 50

2. SEKCJA NADZORU PRZECIWEPIDEMICZNEGO. Do zadań Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego naleŝy: - prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, - dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych, - nadzór nad stanem sanitarno higienicznym podmiotów o działalności leczniczej, - nadzór nad realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych. Nadzór epidemiologiczny prowadzony był w oparciu o przepisy prawne tj. ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r., poz. 947 z późn.zm.). ZACHOROWANIA NA WYBRANE CHOROBY ZAKAŹNE. Zachorowania i zapadalność ( na 100 000 mieszkańców) na wybrane choroby zakaźne w powiecie lubartowskim w latach 2014-2013 przedstawia poniŝsza tabela: Jednostka chorobowa wg ICD-10 nazwa symbol Liczba zachorowań wg definicji przypadków 2014 r. 2013 r. Zapadal ność na 100 tys. Liczba zachorowań wg definicji przypadków Zapadal ność na 100 tys. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Salmonelloza zatrucie pokarmowe A02.0 13 14,5 14 15,5 Wirusowe zakaŝenia jelitowe- wywołane A08.0 119 97 107,1 132,3 przez rotawirusy Wirusowe zakaŝenia jelitowe- wywołane A08.1 3 3,3 3 3,3 przez norowirusy Świnka B 26 5 5,6 10 11,0 Ospa wietrzna B 01 364 404,8 132 145,7 Styczność i naraŝenie na wściekliznę (potrzeba szczepień) Z 20.3/ Z 24.2 11 12,2 11 12,1 Borelioza A 69.2 38 42,3 29 32,0 RóŜyczka B 06 4 4,4 160 176,6 Płonica (szkarlatyna) A 38 15 16,7 57 62,9 Krztusiec A 37 1 1,1 3 3,2 RóŜa A46 3 3,3 1 1,1 Choroba meningokokowa inwazyjna -zap. opon mózg. Choroba meningokokowa inwazyjna posocznica Choroba wywołana przez Streptococcus A39.0; A39.8 0 0 0 0 A 39.1-4 B95.3/G04.2 0 0 0 0 1 1,1 2 2,1 4/ 50

pneumoniae G00.1 inwazyjna Ostre poraŝenia wiotkie u dzieci - 0 0 0 0 Wirusowe zapalenie B15 wątroby typu A 0 0 0 0 Wirusowe zapalenie wątroby typu B ostre Wirusowe zapalenie wątroby typu C (wg definicji przypadku 2005r. + 2014r.) B16, B18.0-1 B17.1; B18.2 0 0 0 0 7 7,8 9 9,9 Gruźlica A15, A16, 20 22,2 22 24,3 A18 Nowo wykryte zakaŝenia HIV Z 21 1 1,1 2 2,1 Kiła A 51 1 1,1 3 3,3 Grypa i podejrzenia zachorowań na grypę. W 2014 r. zarejestrowano w powiecie lubartowskim 1525 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, dwukrotnie mniej niŝ w 2013 r. Hospitalizowano 12 osób, w tym 10 z powodu objawów ze strony układu oddechowego i 1 osobę z innych przyczyn. Największą liczbę zachorowań zanotowano w grupie wiekowej 15-64 lata. Dzieci do lat 14 chorowały w 586 przypadkach. Nie odnotowano zgonów z powodu grypy. Nie notowano zachorowań na grypę spowodowaną wirusem A/H1N1. Gruźlica. W 2014 r. zarejestrowano 20 przypadków gruźlicy, o 2 przypadki mniej niŝ w 2013 r. Zapadalność na 100 tys. mieszkańców wynosiła 22,2. Gruźlica pozapłucna wystąpiła u 1 osoby. Zachorowania na gruźlicę dotyczyły osób dorosłych w wieku od 30 do 85 roku Ŝycia, nie chorowały dzieci i młodzieŝ. We wszystkich przypadkach była to gruźlica potwierdzona bakteriologicznie, w 11 przypadkach stwierdzono gruźlicę prątkującą. Prowadzono nadzór nad osobami z otoczenia chorych na gruźlicę. Ogółem objęto nadzorem 80 osób. Nie wydawano decyzji nakazującej poddanie się obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym w kierunku gruźlicy, ani decyzji nakazujących leczenie lub hospitalizację. Na bieŝąco jest prowadzona współpraca z poradniami lekarza rodzinnego w celu objęcia osób z kontaktu z chorymi na gruźlicę nadzorem epidemiologicznym. W przypadku kontaktu osób chorych na gruźlicę ze zwierzętami gospodarskimi informowana jest Inspekcja Weterynaryjna. Zachorowalność na wirusowe zapalenia wątroby. Wirusowe zapalenia wątroby typu A. W 2014 r. w powiecie lubartowskim nie zarejestrowano zachorowań na WZW typu A. 5/ 50

Wirusowe zapalenia wątroby typu B. W 2014 r. w powiecie lubartowskim nie zarejestrowano zachorowań na WZW typu B. Wirusowe zapalenia wątroby typu C. Ogółem w powiecie lubartowskim w 2014 r. zarejestrowano 7 przypadków zachorowań na WZW typu C, w tym 3 przypadki zachorowań na WZW typu C wg definicji przypadku z 2014 r. oraz 4 przypadki zachorowań na WZW typu C wg definicji przypadku z 2005 r. Zapadalność na 100 tys. mieszkańców wynosiła 7,8 i zmalała w stosunku do 2013 r. Wszystkie osoby chore zgłaszały w wywiadzie epidemiologicznym przynaleŝność do grup szczególnie naraŝonych m.in. na zabiegi chirurgiczne, transfuzję krwi przed 1993r., uzaleŝnienie od alkoholu. Chorzy zostali objęci nadzorem epidemiologicznym i szczepieniami ochronnymi. Zarejestrowano 1 przypadek nosiciela antygenu Hbs i 9 nosicieli HCV, u których wykryto nosicielstwo przy innych okolicznościach niŝ zachorowanie na wirusowe zapalenie wątroby. W celu zapewnienia szczepień osób z otoczenia chorych i zakaŝonych podejmowano działania w wyniku, których zaszczepiono 1 osobę, pozostałe były juŝ wcześniej zaszczepione p/wzw typu B. ZakaŜenia HIV, zachorowania AIDS. W 2014 r. w powiecie lubartowskim zgłoszono 1 nowe zakaŝenie HIV, był to męŝczyzna, w wieku 20 lat, drogą zakaŝenia był kontakt homoseksualny. W 2014 r. nie zarejestrowano przypadków zachorowań na AIDS. Choroby przenoszone drogą płciową. W 2014 r. w powiecie lubartowskim zarejestrowano 1 przypadek kiły wczesnej u męŝczyzny w wieku 29 lat, drogą zakaŝenia był kontakt homoseksualny. Zachorowania na choroby przenoszone drogą pokarmową. W 2014 r. na terenie powiatu lubartowskiego nie zanotowano ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową. Na terenie powiatu zarejestrowano 13 zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella (11 przypadków pałeczkami S. enteritidis, 1 przypadek - S. typhimurium, 1 przypadek - S. virchow). Zapadalność na 100 tys. mieszkańców powiatu zmalała i wynosiła 14,5. Podczas dochodzeń epidemiologicznych stwierdzono, Ŝe domniemaną przyczyną zatruć było przede wszystkim nie przestrzeganie zasad higieny podczas przygotowywania posiłków w skład, których wchodziły surowe jaja i surowe mięso drobiowe. W kaŝdym środowisku, w którym wystąpiło zatrucie, udzielono instruktaŝu oraz objęto nadzorem epidemiologicznym nosicieli, ozdrowieńców i osoby ze styczności, od których pobrano 103 próbki do badań sanitarno epidemiologicznych. W 2014 roku w powiecie lubartowskim zarejestrowano 119 zachorowań wywołanych przez rotawirusy. Współczynnik zapadalności w 2014 r. wzrósł i wyniósł 132,3. Wszystkie przypadki były hospitalizowane i potwierdzone badaniami laboratoryjnymi. Zachorowania dotyczyły dzieci w wieku do 7 lat. Szczyt zachorowań na biegunkę rotawirusową przypadł w 2014 r. na miesiące wiosenne marzec, kwiecień. 6/ 50

W 2014 r. zarejestrowano 3 zakaŝenia jelitowe wywołane przez norowirusy. Najczęstszą przyczyną zakaŝenia norowirusami była zanieczyszczona Ŝywność (np. sałatki, świeŝe lub mroŝone owoce i warzywa) oraz kontakt z chorym lub nosicielem. ZakaŜenia wywołane norowirusami mają charakterystyczny przebieg kliniczny, a mianowicie ostry początek, przebiegający z objawami tj. wymioty, nudności, bóle brzucha, biegunka, czasem występują objawy ogólne jak gorączka, dreszcze, bóle mięśni. Choroba trwa 1-2 dni, po czym następuje samoistne wyleczenie, lecz wydalanie wirusa przez ozdrowieńca utrzymuje się jeszcze około 2 tygodni. Zasadnicza profilaktyka zachorowań polega na rygorystycznym przestrzeganiu zasad higieny osobistej oraz zasad przygotowywania i podawania posiłków, a takŝe stosowaniu w środowisku zamkniętym do dezynfekcji pomieszczeń oraz rąk personelu środków o wirusobójczym spektrum działania. W 2014 roku zarejestrowano w powiecie lubartowskim 143 zachorowania na biegunki i zapalenia Ŝołądkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu oraz 59 przypadków wirusowych zakaŝeń jelitowych u dzieci do lat 2. Zarejestrowano 39 przypadków biegunek u osób przewlekle leczonych antybiotykami, których przyczyną było Clostridium difficile. W 2014 r. zarejestrowano 1 przypadek bakteryjnego zatrucia pokarmowego wywołanego jadem kiełbasianym (botulizm). U osoby chorej wystąpiły objawy swoiste tj. zamglone widzenie, podwójne widzenie, chrypka, trudności w połykaniu, wzdęcia brzucha, zaparcia, osłabienie siły mięśniowej, duszność. Zachorowanie było potwierdzone diagnostycznym badaniem laboratoryjnym wykonanym testem neutralizacji na myszach stwierdzającym obecność Clostridium botulinum typ B i E. Domniemaną przyczyną zatrucia był brak zachowania zasad higieny i spoŝycie konserwy mięsnej o zmienionych cechach organoleptycznych. W 2014 r. zarejestrowano 1 przypadek zatrucia grzybami. U chorego po 6-7 godzinach po spoŝyciu potrawy z zebranych grzybów leśnych pojawiły się ostre objawy w postaci biegunki, wymiotów i bólu brzucha. Podczas analizy laboratoryjnej w moczu osoby chorej stwierdzono amanitynę, najsilniejszą z toksyn występującą m.in. w muchomorze sromotnikowym. W obydwu przypadkach zatrucia jadem kiełbasianym i grzybami zejście choroby zakończyło się wyzdrowieniem. Zachorowania na inwazyjne choroby wywołane przez Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes. W 2014 r. w powiecie lubartowskim nie zarejestrowano inwazyjnej choroby meningokowej, ani inwazyjnych zakaŝeń wywołanych przez Haemophilus influenzae. Zarejestrowano 1 zachorowanie na zapalenie opon mózgowych wywołane przez Streptococcus pneumoniae (K 29 lat) oraz 1 zachorowanie wywołane przez Streptococcus pyogenes przebiegające pod postacią róŝy. Choroby przenoszone przez kleszcze. Zachorowania na Boreliozę z Lyme. W 2014 r. zarejestrowano 38 potwierdzonych zachorowań na Boreliozę z Lyme, o 9 więcej niŝ w 2013 r. Zapadalność wynosiła 42,3. W większości zarejestrowanych przypadków u chorych występował rumień wędrujący po kontakcie z kleszczem lub zachorowanie było potwierdzone testem jakościowym Western-blot, określającym swoistość wyniku dodatniego z pierwszego etapu badania metodą ELISA. śadna z osób nie była zawodowo związana z lasem. Najwięcej zachorowań zarejestrowano u osób zajmujących się rolnictwem, u emerytów i rencistów oraz osób bezrobotnych. 7/ 50

W 2014 r. w powiecie lubartowskim nie rejestrowano zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu. Zachorowania na choroby wirusowe (ospa wietrzna, róŝyczka, świnka) oraz inne. Najczęściej rejestrowaną grupą chorób na terenie powiatu lubartowskiego nadal stanowią choroby zakaźne wieku dziecięcego. Największą liczbę zachorowań w 2014 r. zarejestrowano na ospę wietrzną 364 zachorowania, o 232 więcej niŝ w 2013r., współczynnik zapadalności wzrósł i wyniósł 404,8. Wśród zachorowań największą grupę stanowiły niezaszczepione dzieci w wieku do 19 roku Ŝycia, znacznie rzadziej na ospę wietrzną chorowały osoby dorosłe. W 2014 r. znacznie spadła zachorowalność na róŝyczkę, zanotowano 4 zachorowania, o 156 mniej niŝ w 2013 r. współczynnik zapadalności zmalał i wyniósł 4,4. Wśród chorujących były 3 osoby zaszczepione 1 dawką i 1 osoba niezaszczepiona p/róŝyczce. W 2014 roku nastąpił równieŝ spadek zachorowań na świnkę, zanotowano 5 przypadków zachorowań (o 5 zachorowań mniej niŝ w 2013 r.), współczynnik zapadalności zmalał i wyniósł 5,6. Zachorowania dotyczyły dzieci w wieku 2-7 lat oraz 1 osoby dorosłej. Chorowali częściej chłopcy. W 2014 r. stwierdzono znaczny spadek zachorowań na krztusiec zanotowano tylko 1 przypadek, współczynnik zapadalności zmalał i wynosił 1,1. Zachorowanie wystąpiło u osoby dorosłej niezaszczepionej p/krztuścowi. W 2014 roku zmalał równieŝ wskaźnik zapadalności na płonicę, zarejestrowano 15 zachorowań, o 42 zachorowania mniej niŝ w 2013 r. i wyniósł 16,7. Zachorowania częściej występowały na wsi (14 zachorowań) niŝ w mieście (1 zachorowanie), dotyczyły przewaŝnie dziewcząt w wieku od 0-19 lat. Ostre poraŝenia wiotkie. W 2014 r. na terenie powiatu lubartowskiego nie notowano zachorowań na ostre poraŝenia wiotkie u dzieci do lat 14, ani zachorowań na poliomyelitis wywołanych dzikim wirusem lub wirusem pochodzenia szczepionkowego. NaraŜenie na wściekliznę/potrzeba szczepień. W 2014 r. zarejestrowano 44 pogryzienia z naraŝeniem na wściekliznę m.in. przez psa, kota, wiewiórkę, szczury i wydrę, w tym 11 przypadków z potrzebą szczepień poekspozycyjnych stwierdzonych po przeprowadzonym lekarskim badaniu kwalifikacyjnym. Dane o zarejestrowaniu chorób występujących sporadycznie oraz chorób zawlekanych z innych stref klimatycznych. Na terenie powiatu lubartowskiego w 2014 r. nie notowano zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome, błonicę, czerwonkę, cholerę, odrę, wściekliznę, tularemię, a takŝe innych chorób zawlekanych z innych stref klimatycznych. Dane o zarejestrowanych zgonach z powodu zakaŝeń i chorób zakaźnych. 8/ 50

Z powodu chorób zakaźnych w 2014 r. zmarła 1 osoba (K 29 lat). Przyczyną zgonu była inwazyjna choroba bakteryjna wywołana przez Streptococcus pneumoniae, przebiegająca z zapaleniem opon mózgowych i mózgu. NADZÓR NAD STANEM SANITARNO HIGIENICZNYM PODMIOTÓW O DZIAŁALNOŚCI LECZNICZEJ. W 2014 roku pod nadzorem Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Lubartowie było ogółem 161 podmiotów leczniczych, w tym 22 punkty szczepień. Ogółem przeprowadzono 174 kontrole sanitarne, punkty szczepień zostały skontrolowane 22 razy, w pozostałych podmiotach leczniczych przeprowadzono 152 kontrole. Wydano ogółem 32 decyzje administracyjne, w tym: 16 decyzji płatniczych, 15 decyzji potwierdzających spełnienie warunków wykonywania działalności leczniczej na podst. art. 100 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz U. z 2013r. poz. 217, z późn. zm.), 1 decyzję nakazującą zaprzestanie udzielania świadczeń z zakresu stomatologii w związku z uchybieniami sanitarno higienicznymi stwierdzonymi podczas kontroli sanitarnej. NałoŜono 1 mandat karny w wysokości 500 zł na osobę prowadzącą gabinet stomatologiczny, w którym podczas kontroli sanitarnej stwierdzono raŝące naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych, co mogło spowodować bezpośrednie zagroŝenie Ŝycia lub zdrowia ludzi. BieŜący nadzór prowadzono we wszystkich obiektach zaplanowanych na 2014 r. Podmioty lecznicze o charakterze zabiegowym zostały skontrolowane 2 razy w roku, niezabiegowe zgodnie z planem. Wszystkie podmioty lecznicze zorganizowane na terenie powiatu spełniają w podstawowym zakresie obowiązujące wymogi sanitarno - higieniczne, pomimo często występującego problemu niedostatecznych warunków przestrzennych. Wszystkie obiekty zasilane są w wodę z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia ludności. Jakość wody jest na bieŝąco nadzorowana. Stan sanitarno - techniczny obiektów słuŝby zdrowia ocenia się jako dostateczny. Na terenie powiatu lubartowskiego znajdują się 22 placówki Podstawowej Opieki Zdrowotnej, które spełniają wymagania zgodne z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012r., poz.739). Na terenie powiatu lubartowskiego znajdują 3 podmioty lecznicze realizujące programy dostosowania do wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Termin dostosowania podmiotów upływa 31.12.2016 r. Realizację nadzoru nad obiektami sprawującymi działalność leczniczą przedstawiają poniŝsze tabele: Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze stacjonarne i całodobowe (inne niŝ szpitale). Lp. Grupa obiektów Liczba obiektów wg. ewidencji na dzień 31. 12. 2014r. Liczba przeprowadzonych kontroli 1. Zakłady pielęgnacyjno - opiekuńcze 2 2 2. Hospicjum 1 1 9/ 50

3. Inne (transport medyczny) 1 1 4. Ogółem 4 4 Działalność lecznicza wykonywana przez podmioty lecznicze - ambulatoryjne świadczenia zdrowotne. Lp. Grupa obiektów 1. Przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie, punkty szczepień, ambulatoria itp. Liczba obiektów wg. ewidencji na dzień 31. 12. 2014r. Liczba przeprowadzonych kontroli 56 60 2. Medyczne laboratoria diagnostyczne 4 4 3. Zakład rehabilitacji leczniczej 1 1 4. Inne (Stacja dializ, RCKiK) 2 3 5. Ogółem 63 68 Działalność lecznicza wykonywana przez praktykę zawodową. Lp. Grupa obiektów Liczba obiektów wg. ewidencji na dzień 31. 12. 2014r. Liczba przeprowadzonych kontroli 1. Indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie 48 13 2. Indywidualne praktyki lekarzy dentystów 25 50 3. Indywidualne specjalistyczne praktyki lekarzy dentystów 18 36 4. Indywidualne praktyki pielęgniarek 3 3 5. Ogółem 94 102 Stan sanitarno-techniczny gabinetów zabiegowych jest dostateczny. Zaopatrzenie w sprzęt medyczny jednorazowego uŝytku jest prawidłowe. W gabinetach stomatologicznych ilość kątnic i prostnic jest wystarczająca. Końcówki stomatologiczne są poddawane procesom mycia, dezynfekcji i sterylizacji. Utrzymanie czystości i porządku pomieszczeń w poszczególnych podmiotach leczniczych nie budzi zastrzeŝeń; zaopatrzenie w środki czystości, sprzęt do sprzątania jest wystarczające. Sprzątanie odbywa się zgodnie z własną opracowaną procedurą i jest wykonywane przez wyznaczony personel. Podmioty lecznicze są wyposaŝone w sprzęt podzielony w zaleŝności od stref czystości mikrobiologicznej. Na terenie poszczególnych placówek znajdują się wydzielone pomieszczenia przeznaczone do mycia, dezynfekcji, suszenia oraz przechowywania sprzętu do sprzątania i środków czystościowych. Ilość środków dezynfekcyjnych we wszystkich podmiotach leczniczych jest wystarczająca. Wszystkie stanowiska do mycia i dezynfekcji rąk personelu medycznego posiadają umywalkę z bieŝącą ciepłą i zimną wodą, a takŝe dozowniki z mydłem płynnym, środkiem antyseptycznym do rąk, zasobnikiem na ręczniki jednorazowego uŝytku oraz pojemnikiem na zuŝyte ręczniki. 10/ 50

Środki dezynfekcyjne są dobrane właściwie. Pojemniki na roztwory uŝytkowe preparatów dezynfekcyjnych są stabilne, z przykrywą, mają odpowiednią pojemność, są oznakowane nazwą, datą, stęŝeniem oraz podpisem osoby przygotowującej. Roztwory uŝytkowe środków dezynfekcyjnych przygotowywane oraz przechowywane są według zaleceń producenta. Wszystkie preparaty przechowywane są w oryginalnych opakowaniach w miejscach niedostępnych dla osób niepowołanych. Osoby przygotowujące roztwory stosują środki ochrony osobistej. Na terenie powiatu lubartowskiego podmioty lecznicze stosują sterylizację narzędzi, sprzętu medycznego oraz materiałów opatrunkowych urządzeniami sterylizującymi parą wodną w nadciśnieniu (tzw. autoklawy). Gabinety stomatologiczne i gabinety zabiegowe są wyposaŝone we własny sprzęt do sterylizacji lub korzystają z usług innych podmiotów. W powiecie lubartowskim w lecznictwie otwartym zarejestrowanych jest 41 autoklawów i 3 autoklawy w lecznictwie zamkniętym. Gabinety stomatologiczne w większości posiadają tzw. stanowiska sterylizacji gabinetowej, a więc są zlokalizowane w wydzielonej części gabinetu. Stanowiska te w ustawieniu szeregowym stanowią ciąg technologiczny. W gabinetach są zapewnione warunki przechowywania materiałów sterylnych. Przebieg kaŝdego cyklu sterylizacyjnego jest kontrolowany wskaźnikami fizycznymi i wieloparametrowymi wskaźnikami chemicznymi. Kontrolę wewnętrzną testem bakteryjnym placówki przeprowadzają średnio 1 raz w miesiącu. Przygotowanie sprzętu i materiału do sterylizacji odbywa się w gabinetach. Wykonuje się tu mycie, dezynfekcję, osuszanie oraz pakowanie. Materiał i sprzęt po sterylizacji jest przechowywany w wydzielonych, czystych miejscach (szafy, szuflady). Resterylizacja nie jest wykonywana. We wszystkich placówkach prowadzona jest dokumentacja kontroli wewnętrznej kaŝdego procesu sterylizacyjnego. Prowadzona jest dokumentacja, umoŝliwiająca powiązanie procesu sterylizacji z konkretnym pacjentem, który korzystał z tego sprzętu. Najczęściej stosowanym opakowaniem sterylizacyjnym są opakowania papierowo-foliowe (torebki, rękawy). W placówkach słuŝby zdrowia przestrzega się odpowiednich okresów i warunków przechowywania materiału po procesie sterylizacji. Transport wysterylizowanych materiałów poza placówką odbywa się w szczelnych opakowaniach transportowych chroniących przed mechanicznymi uszkodzeniami. Podmioty o działalności leczniczej posiadają procedury postępowania z odpadami medycznymi zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. Nr 139, poz. 940). We wszystkich placówkach obowiązuje segregacja odpadów w miejscu ich powstawania. KaŜdy worek polietylenowy i pojemnik plastikowy po zamknięciu jest oznakowany datą zamknięcia, nazwą danej placówki oraz kodem odpadów w nich przechowywanych. Personel pouczony jest o zachowaniu naleŝytej ostroŝności przy postępowaniu z odpadami medycznymi. Odpady medyczne do czasu ich odbioru gromadzone są w wydzielonych urządzeniach chłodniczych. W 2014 r. w wyniku przeprowadzonych kontroli sanitarnych nie stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyłyby sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Budynki podmiotów leczniczych na terenie działalności PSSE w Lubartowie są murowane, w większości wolnostojące, skanalizowane, podłączone do wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę. Drogi dojazdowe do poszczególnych obiektów są utwardzone, umoŝliwiające dojazd transportem sanitarnym. Składowanie odpadów komunalnych odbywa się w kontenerach zamykanych ustawionych na utwardzonym podłoŝu. Podczas kontroli sanitarnych obiektów pojemniki były nieprzepełnione, otoczenie utrzymane czysto. Tereny wokół podmiotów leczniczych w większości są ogrodzone, zadrzewione i utrzymane w czystości. SZCZEPIENIA OCHRONNE. 11/ 50

W sposób ciągły sprawowany jest nadzór nad realizacją Programu Szczepień Ochronnych. Wykonywane są roczne i półroczne analizy poziomu uodpornienia populacji dzieci i młodzieŝy podlegających obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Sytuacja epidemiologiczna chorób przeciwko, którym prowadzone są obowiązkowe szczepienia ochronne na terenie powiatu lubartowskiego jest korzystna. Szczepienia ochronne realizowane są zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, odsetki zaszczepionych są zadowalające. Szczepienia dzieci w rocznikach szkolnych są realizowane systematycznie. W przypadkach uchylania się od obowiązku poddawania dzieci szczepieniom ochronnym obowiązek ten jest egzekwowany wobec opiekunów prawnych w oparciu o przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W takich przypadkach w 2014 r. wydano 20 upomnień wzywających osoby sprawujące pieczę nad dziećmi do wykonaniu obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym, z zagroŝeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej, wystosowano 33 pisma do rodziców przypominające o obowiązku szczepień ochronnych. Skierowano 4 wnioski do Lubelskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Lublinie o egzekucję administracyjną obowiązku wykonania szczepień ochronnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie jako wierzyciel wydał 8 tytułów wykonawczych w stosunku do obojga rodziców uchylających się od obowiązkowych szczepień ochronnych. Wydano 10 postanowień, w tym 4 dotyczyły zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Pod nadzorem PSSE w Lubartowie znajdują się 22 punkty szczepień. Podobnie jak w roku ubiegłym nie stwierdzono uchybień dotyczących wykonywania szczepień ochronnych, wszystkie placówki zaopatrzone były w odpowiednią ilość sprzętu jednorazowego uŝytku. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w prowadzeniu dokumentacji szczepień ochronnych. Placówki zaopatrzone są w rejestry rozchodu i przychodu kart uodpornienia oraz procedury higienicznego mycia rąk, dezynfekcji, mycia narzędzi i sprzętu medycznego, postępowania po ekspozycji, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, postępowania z odpadami medycznymi oraz postępowania na wypadek awarii urządzeń chłodniczych i dopływu energii elektrycznej. Podczas kontroli sanitarnych nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie zachowania łańcucha chłodniczego w trakcie transportu szczepionek oraz przechowywania szczepionek w punktach szczepień. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieŝy w powiecie lubartowskim 2014 rok wybrane szczepienia (%) Rok Ŝycia - rok 1 rok Ŝycia 2014r. 2rok Ŝycia - 2013r. urodzenia Rodzaj BCG WZW WZW DTP, BCG WZW DTP, DTP, Haemophilus. Haemophilus. MMR IPV IPV IPV influenze influenze szczepienia B B B podst. pierw. pierw. uzup. pierw. uzup. pierw. uzup. uzup. Powiat lubartowski 99,3% 45,8% 40,6% 52,4% 99,7% 95,8% 55,6% 43,9% 55,6% 43,9% 85,1% Rok Ŝycia rok urodzenia 3 rok Ŝycia 2012r. 6 rok Ŝycia- 2009r. 7 rok Ŝycia 2008r. 10 rok Ŝycia- 2005r. Rodzaj szczepienia DTP, IPV uzup. Haemophilus. influenze uzup. MMR podst. DTPa, OPV I przyp. DTPa, OPV I przyp. MMR podst. MMR przyp. Powiat lubartowski 93,4% 93,4% 98,8% 74,8% 97,3% 13,1% 86,7% Rok Ŝycia rok urodzenia 11 rok Ŝycia- 2004r. 14 rok Ŝycia- 2001r. 15 rok Ŝycia-2000r. 19 rok Ŝycia- 20 rok Ŝycia- 12/ 50

1996r. 1995r. MMR MMR Td - I d Td II d Td- III d Td III d Rodzaj szczepienia podst. przyp. Powiat lubartowski 1,0% 99,0% 94,5 98,0% 83,8% 94,4% W ramach szczepień zalecanych na terenie powiatu lubartowskiego w 2014r. zaszczepiło się m.in.: - p/grypie - 1 183 osoby, - p/ zakaŝeniom Streptococcus pneumoniae - 211osób, - p/ biegunce rotawirusowej - 109 osób, - p/ospie wietrznej 38 osób, - p/wzw typu A 8 osób, - p/kleszczowemu zapaleniu mózgu - 15 osób, - p/zakaŝeniom Neisseria meningitidis - 29 osób, - p/zakaŝeniom wirusem brodawczaka ludzkiego - 5 osób, - p/błonicy 3 osoby, - p/tęŝcowi 1340 osób, Wnioski. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych i zakaŝeń na terenie powiatu lubartowskiego w 2014 r., oceniana na podstawie zarejestrowanych przypadków jest zadawalająca. Nie zanotowano ognisk epidemicznych, ani zachorowań stanowiących problem epidemiologiczny. W 2014 r. zarejestrowano łącznie 885 zachorowań na róŝne choroby zakaźne, zakaŝenia i zatrucia, o 128 mniej niŝ w 2013 r. Zarejestrowano znaczny spadek zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę. W jednostkach chorobowych, które podlegają monitorowaniu, wskaźniki zachorowalności były w większości przypadków niŝsze niŝ w poprzednich latach. Na terenie powiatu lubartowskiego w 2014 r. najczęściej rejestrowaną grupą chorób była ospa wietrzna (z tendencją spadkową w porównaniu do 2013 i 2012 r.) oraz nieŝyty Ŝołądkowojelitowe o etologii bakteryjnej i wirusowej. Z obserwacji epidemiologicznych wynika, Ŝe w powiecie lubartowskim nadal spada liczba zachorowań na krztusiec. Sytuacja ta moŝe wskazywać na wystąpienie okresu między epidemicznego krztuśca po epidemii wyrównawczej, która wystąpiła w 2012 r. Wirusowe zapalenia wątroby na terenie powiatu lubartowskiego nie stanowią problemu epidemiologicznego. Zachorowań jest mniej dzięki szeroko zakrojonej działalności oświatowo-profilaktycznej, systematycznemu podnoszeniu poziomu higieny w podmiotach leczniczych, a przede wszystkim szczepieniom ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Zachorowania na neuroinfekcje w powiecie lubartowskim występują rzadko i kształtują się na podobnym poziomie jak w ubiegłych latach. W celu zapobiegania występowaniu najczęściej notowanych i niebezpiecznych chorób zakaźnych naleŝy nadal dąŝyć do: wprowadzenia powszechnych szczepień ochronnych p/ospie wietrznej, rotawirusom i zakaŝeniom pneumokokowym wśród populacji dziecięcej, wprowadzenia do PSO bezpiecznych i efektywnych szczepionek skojarzonych, wprowadzenia szczepień p/meningokokom w grupach wysokiego ryzyka, upowszechniania szczepień p/grypie, szerzenia oświaty zdrowotnej w zakresie zapobiegania zatruciom pokarmowym, upowszechniania badań diagnostycznych, szczególnie w kierunku HCV, monitorowanie leczenia osób chorych na gruźlicę aŝ do uzyskania informacji od lekarza o 13/ 50

wyleczeniu oraz konsekwentne prowadzenie nadzoru epidemiologicznego nad osobami z kontaktu z chorymi na gruźlicę. 3. SEKCJA HIGIENY śywności I śywienia Ocena stanu sanitarnego obiektów Ŝywieniowo - Ŝywnościowych i przedmiotów uŝytku. Zadaniem Sekcji Higieny śywności i śywienia jest sprawowanie nadzoru w zakresie przestrzegania przez przedsiębiorców sektora spoŝywczego odpowiedzialnych za bezpieczeństwo Ŝywności, przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące: warunków produkcji, transportu, przechowywania i wprowadzania do obrotu Ŝywności; warunków Ŝywienia zbiorowego; warunków zdrowotnych produkcji i obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z Ŝywnością. Realizując swoje zadania w 2014 r. w powiecie lubartowskim Państwowa Inspekcja Sanitarna objęła nadzorem: 746 obiektów Ŝywieniowo Ŝywnościowych, w tym m.in.: 1. 410 obiektów obrotu Ŝywnością; 2. 197 zakładów Ŝywienia zbiorowego; 3. 46 obiektów produkujących Ŝywność; 329 podmiotów prowadzących produkcję pierwotną; 3 wytwórnie materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością 7 miejsc obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z Ŝywnością. Strukturę nadzorowanych obiektów w latach 2013-2014 przedstawiono na niŝej zamieszczonej rycinie. 14/ 50

450 400 350 300 250 200 396 410 150 100 192 197 50 0 Obiekty obrotu Ŝywn. Zakłady Ŝywienia zbior. Obiekty prod. Ŝywn. 2013 396 192 49 7 49 46 7 10 Wytw./m-ca obr. przedm. uŝyt. 2014 410 197 46 10 Sekcja Higieny śywności i śywienia realizuje swoje zadania w oparciu o następujące podstawy prawne: Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia (Dz.U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.); Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. W sprawie higieny środków spoŝywczych (Dz. Urz. UE L 136 z dnia 30.04.2004r. ); Rozporządzenie (WE) 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością oraz uchylającego dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG. W 2014 roku kontrole przeprowadzano zgodnie z przyjętym harmonogramem kontroli, skontrolowano 470 obiektów. Przeprowadzano takŝe kontrole poza harmonogramem, w kaŝdym przypadku uzyskania informacji o uchybieniach sanitarnych zagraŝających zdrowiu lub Ŝyciu ludzi oraz w związku z realizacją zadań w ramach systemu informowania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX. Na podstawie kryteriów ujętych w ujednoliconych i obowiązujących w całym kraju arkuszach oceny stanu sanitarnego oceniono 414 obiektów Ŝywieniowo- Ŝywnościowych oraz 4 wytwórnie i miejsca obrotu materiałami przeznaczonymi do kontaktu z Ŝywnością, z czego nie spełniających wymagań obowiązującego prawa było 8 obiektów, co stanowiło 1,91 % obiektów ocenianych, w tym: na 170 obiektów obrotu Ŝywnością, niezgodne były 4 obiekty tj. 2,80%; na 166 obiektów Ŝywienia zbiorowego, niezgodne były 3 obiekty tj. 1,80%; na 45 obiektów produkcji Ŝywności niezgodny był 1 obiekt tj. 2,22 %; na 3 wytwórnie i miejsca obrotu materiałami przeznaczonymi do kontaktu z Ŝywnością wszystkie były zgodne z wymaganiami. 15/ 50

PoniŜsza tabela przedstawia ocenę porównawczą stanu sanitarnego na podstawie arkuszy w latach 2013-2014. 2013 r. 2014 r. Liczba obiektów ocenianych Liczba obiektów niezgodnych Procent obiektów niezgodnych 487 418 16 8 3,31% 1,91% Jak wynika z powyŝszego zestawienia w 2014 r. odsetek obiektów, które nie spełniały wymagań prawa Ŝywnościowego w porównaniu do 2013 r. zmniejszył się o 1,39 %. Wybrane grupy obiektów niezgodnych z wymaganiami w 2013 i 2014r. oraz procent poprawy lub pogorszenia stanu sanitarnego przedstawiono w poniŝszej tabeli. Lp. Obiekty % obiektów niezgodnych z wymaganiami 2013 r. 2014 r. % poprawy (+) lub pogorszenia ( -) 1. piekarnie 4,17% 4,00% +0,17% 2. sklepy spoŝywcze 4,33% 2,80% +1,57% 3. zakłady Ŝywienia zbiorowego otwarte 4. zakłady Ŝywienia zbiorowego zamknięte 3,16% 2,27% +0,89% 3,33% 1,28% +2,05% Spośród ocenionych w 2014 r. na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego obiektów, jako niezgodne z wymaganiami były obiekty z następujących grup: piekarnie 1 obiekt; sklepy spoŝywcze 4 obiekty; zakłady Ŝywienia zbiorowego typu otwartego 2 obiekty; zakłady Ŝywienia zbiorowego typu zamkniętego 1 obiekt. Natomiast w grupach obiektów takich jak: wytwórnie lodów; 16/ 50

automaty do lodów; ciastkarnie; przetwórnie owocowo-warzywne; wytwórnie makaronu; magazyny hurtowe; wytwórnie i miejsca obrotu materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością, nie stwierdzono zakładów niezgodnych z wymaganiami. W 2014 r. w ramach sprawowanego nadzoru przeprowadzono 874 kontrole i rekontrole, w tym 72 kontrole interwencyjne. Najczęściej stwierdzonymi uchybieniami higieniczno - sanitarnymi były: wprowadzanie do obrotu Ŝywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej, niewłaściwe przechowywanie łatwo psujących się środków spoŝywczych, brak czystości i porządku w pomieszczeniach produkcyjnych i handlowych, brak postępu we wdraŝaniu zasad GHP/GMP oraz systemu zapewnienia jakości HACCP. Celem poprawy stanu sanitarnego stosowano wobec przedsiębiorców nieprzestrzegających wymagań obowiązujących przepisów sankcje karne wynikające z uprawnień Państwowej Inspekcji Sanitarnej i tak w 2014 roku: wydano 85 decyzji administracyjnych, w tym: 2 decyzje unieruchomienia bądź przerwania działalności całego lub części zakładu; 5 decyzji zakazu wprowadzania do obrotu środków spoŝywczych; nałoŝono 49 mandatów karnych na sumę 10 450,00 zł; wydano 1 postanowienie o nałoŝeniu grzywy na sumę 500,00 zł. Jakość zdrowotna środków spoŝywczych i przedmiotów uŝytku Pobierane próbki środków spoŝywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością przekazywane były do badań laboratoryjnych do Laboratorium Badań Środowiskowych i śywności w WSSE w Lublinie oraz w Warszawie, w Tarnobrzegu i w Sanoku. W 2014r. do badań pobrano 204 próbki, w tym: 1. 202 próbki środków spoŝywczych, z czego zakwestionowane były 4 próbki, w tym: - 2 próbki ze względu na zanieczyszczenia mikrobiologiczne: produkt pn. Filety z piersi kurcząt i produkt pn. Udko z kurczaka w marynacie ; - 1 próbka ze względu na przekroczenie najwyŝszego dopuszczalnego poziomu Ochratoksyny A w produkcie pn. Chleb zwykły pieczywo Ŝytnio-pszenne ; - 1 próbka produktu pn. Naturalna woda Mineralna Saguaro ze względu na nieprawidłowe cechy produktu tj. zapach niewłaściwy, nietypowy, obcy; 2. 2 próbki materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością, które nie były kwestionowane. System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej śywności i Paszach (RASFF). W 2014 r. w ramach systemu RASFF podjęto działania mające na celu wycofanie 32 partii środków spoŝywczych i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością. Na podstawie oceny ryzyka podejmowano działania zapewniające wyeliminowanie 17/ 50

zagroŝenia. Monitorowano wycofanie produktów z rynku, podejmowano działania wyjaśniające i działania zaradcze, stosownie do stanu faktycznego. Działania te były podejmowane w związku z otrzymaniem: powiadomień alarmowych dotyczących 18 produktów; powiadomień informacyjnych dotyczących 14 produktów, w których stwierdzono zagroŝenia dla zdrowia. np: przekroczenia dopuszczalnego poziomu mikotoksyn; obecność bakterii Salmonella Enteritidis; przekroczenia dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A; pozostałości doxycykliny w mięsie wieprzowym; przekroczenia limitu migracji ołowiu i kadmu; wysoką zawartości arsenu i rtęci w grzybach suszonych. W ramach działań w systemie RASFF przeprowadzono 90 kontroli sanitarnych. W roku 2014 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie zgłosił 3 powiadomienia informacyjne do systemu RASFF dotyczące niebezpiecznych produktów Ŝywnościowych, tj. α) produktu pn.,,filet z piersi kurczaka, w którym stwierdzono obecność pałeczek Salmonella Enteritidis w 25 g; β) produktu pn.,,udko z kurczaka w marynacie w którym stwierdzono obecność pałeczek Salmonella Muenchen; χ) produktu pn. Chleb,,Zwykły pieczywo pszenno-ŝytnie, w którym stwierdzono przekroczenie najwyŝszego dopuszczalnego poziomu Ochratoksyny A. Obrót grzybami. W 2014 r. wydawaniem atestów ( nieodpłatnie) na grzyby zajmowało się 2 zatrudnionych pracowników: grzyboznawca i klasyfikator grzybów. W/w pracownicy oprócz wydawania atestów udzielali informacji osobom zainteresowanym o zasadach sprzedaŝy grzybów i sposobie uzyskiwania atestów oraz udzielali porad i wskazówek dotyczących identyfikacji grzybów. W 2014 r. w/w pracownicy Stacji udzielili 6 porad i wskazówek dotyczących identyfikacji grzybów. W miejscu oceny grzybów (holl budynku Stacji) umieszczono materiały informacyjne o grzybach dopuszczonych do obrotu, o grzybach niejadalnych, grzybach trujących oraz o grzybach chronionych na terenie Polski. Ponadto na stronie internetowej Stacji zamieszczono materiały p.n. Poradnik grzybiarza zawierający informacje o sposobie pozyskiwania i zasadach obrotu grzybami. Na stronie internetowej umieszczono równieŝ informację odnośnie wydawania atestów na grzyby świeŝe i suszone oraz udzielania porad i wskazówek dotyczących identyfikacji grzybów. W 2014 roku łącznie wydano 418 atestów, w tym 390 na grzyby świeŝe i 28 na grzyby suszone. Oceniono 1221,5 kg grzybów świeŝych oraz 22,8 kg grzybów suszonych. W 2014 r. roku pobrano 1 próbkę grzybów suszonych do badań laboratoryjnych w celu ustalenia poziomu zanieczyszczenia metalami, próbka nie była kwestionowana. Na terenie działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Lubartowie w 2014 r. zarejestrowano 1 przypadek zatrucia grzybami. Zatrucia pokarmowe. W roku 2014 na nadzorowanym terenie nie zarejestrowano przypadków zbiorowego zatrucia pokarmowego. Nadzór nad obiektami obrotu kosmetykami. W 2014 roku Sekcja Hśś sprawowała nadzór nad 6 zakładami obrotu kosmetykami. Były to: 2 hurtownie oraz 4 sklepy. 18/ 50

Ogółem w zakładach obrotu kosmetykami przeprowadzono 6 kontroli sanitarnych, które dotyczyły sprawdzenia zgodności oznakowania kosmetyków z obowiązującymi przepisami prawa. Próbek kosmetyków do badań laboratoryjnych nie pobierano. Podsumowanie Liczba obiektów Ŝywieniowo Ŝywnościowych w roku 2014 znacznie się zwiększyła w związku obowiązkiem rejestracji podmiotów działających na rynku spoŝywczym prowadzących produkcję pierwotną, wynikającym przepisów ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia ( Dz. U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.) Stan sanitarny zakładów w porównaniu do roku 2013, uległ nieznacznej poprawie, szczególnie w takich grupach obiektów jak sklepy spoŝywcze, piekarnie, zakłady Ŝywienia zbiorowego zamkniętego, zakłady Ŝywienia zbiorowego otwartego. Celem zapewnienia jak najlepszej ochrony zdrowia konsumentów, w dalszym ciągu będzie kontynuowany nadzór sanitarny w ramach urzędowej kontroli Ŝywności w zakresie: wdraŝania i skutecznego stosowania systemów kontroli wewnętrznej w obiektach Ŝywności i Ŝywienia; stosowania prawidłowych procesów mycia i dezynfekcji; zachowania łańcucha chłodniczego; zachowania higieny osobistej i higieny miejsca pracy; prawidłowego znakowania wyrobów. 4. SEKCJA HIGIENY KOMUNALNEJ W 2014 roku Sekcja Higieny Komunalnej prowadziła : nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi oraz nad stanem sanitarnym urządzeń wodociągowych, nadzór nad jakością wody w miejscach wykorzystywanych do kąpieli, nadzór nad jakością wody w basenie kąpielowym krytym, nadzór nad stanem sanitarno-higienicznym obiektów uŝyteczności publicznej. Jakość wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawują nadzór sanitarny nad jakością wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.). Jakość wody przeznaczonej do spoŝycia powinna odpowiadać wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61, poz. 417 z późn. zm.), które jest zgodne z zaleceniami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U.L. 330 z 5.12.1998). Badania jakości wody do spoŝycia wykonują laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości badań zatwierdzonym przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. 19/ 50

Woda nadzorowana przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej to woda określona w ustawie dotyczącej zbiorowego zaopatrzenia w wodę, a więc produkowana i dostarczana odbiorcom przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne. Podstawą nadzoru nad jakością wody dostarczanej konsumentom jest ocena zgodności z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu w aspekcie zagroŝeń zdrowotnych, jakie mogą powodować zanieczyszczenia pojawiające się w wodzie. Ludność powiatu lubartowskiego zaopatrywana jest w wodę do spoŝycia z ujęć wód podziemnych. Liczba mieszkańców powiatu lubartowskiego stan na 31.12.2014 r. wynosiła 89914 osób, liczba osób korzystających z wody z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w 2014 r. wynosiła 89028 osób - stanowi to, Ŝe 99,01% ogólnej liczby ludności zamieszkałej na terenie powiatu lubartowskiego korzysta z wody o kontrolowanej jakości. Zaopatrzenie ludności w wodę na terenie powiatu lubartowskiego Monitoring jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi prowadzony był zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.). Z punktów wytypowanych na wodociągach zbiorowego zaopatrzenia pobierane były próbki wody do badań w zakresie monitoringu kontrolnego oraz monitoringu przeglądowego. Produkcją wody na terenie powiatu lubartowskiego w 2014 r. zajmowały się: 1. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp.zo. o. w Lubartowie, ul. Parkowa 6 21-100 Lubartów. 2. Gmina Abramów, ul. 22 Lipca, 21-143 Abramów. 3. Gmina Firlej, ul. Rynek 1, 21-136 Firlej. 4. Gmina Jeziorzany, ul. Rynek 22, 21-146 Jeziorzany. 5. Gmina Kamionka, ul. Lubartowska 1, 21-132 Kamionka. 6. Gmina Kock, ul. J. Pawła II 27, 21-150 Kock. 7. Zakład Usług Komunalnych i Mieszkaniowych w Lubartowie, Kol. Skrobów 104, 21-100 Lubartów. 8. Miejskie Przedsiębiorstwo wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Lublinie, al. J. Piłsudskiego 15, 20-407 Lublin. 9. Gmina Michów, ul. Rynek I/16, 21-140 Michów. 10. Gminna Niedźwiada, 21-104 Niedźwiada. 11. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Ostrowie Lubelskim, ul. Batalionów Chłopskich 35, 21-110 Ostrów Lubelski. 12. Gmina Ostrówek, 21-102 Ostrówek. 13. Gmina Serniki, 21-107 Serniki. 14. Gmina Uścimów, 21-109 Uścimów. % ludności korzystającej z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę w gminach w 2014 r. przedstawia poniŝsza tabela : Lp. Miasto/Gmina Liczba ludności wg ewidencji gmin Liczba osób korzystających z wod.zbior. zaopatrz. % ludności korzystających z wod.zbior. zaopatrz. 1. Miasto Lubartów 22168 22168 100 2. Miasto Kock 3465 3465 100 3. Miasto Ostrów Lub. 2145 2145 100 4. Gmina Abramów 4268 4268 100 5. Gmina Firlej 5981 5981 100 6. Gmina Jeziorzany 2934 2899 98,81 7. Gmina Kamionka 6385 6385 100 8. Gmina Kock 3277 3245 99,02 20/ 50

9. Gmina Lubartów 11078 11078 100 10. Gmina Michów 6222 5555 89,28 11. Gmina Niedźwiada 6420 6420 100 12. Gmina Ostrów Lub. 3264 3171 97,15 13. Gmina Ostrówek 4082 4023 98,55 14. Gmina Serniki 4890 4890 100 15. Gmina Uścimów 3335 3335 100 RAZEM 89914 89028 99,01 Liczbę wodociągów zbiorowego zaopatrzenia dostarczających wodę o dobrej i złej jakości oraz liczbę ludności korzystającej z wody o dobrej i złej jakości w 2014 r. przedstawia poniŝsza tabela: Wodociągi Liczba Liczba wodociągów Liczba ludności o produkcji urządzeń dostarczających korzystającej z wody [ m 3 /d ] wodę dobrej jakości wodę nie spełniającą wymagań rozp. MZ dobrej jakości nie spełniającej wymagań rozp. MZ < 100 15 15-8033 - 100 1000 22 22-51796 - 1000 10 000 1 1-29199 - 10 000 100 000 - - - - - >100 000 - - - - - Inne podmioty zaopatrujące w wodę 5 5 - - - Ogółem 43 43-89028 - Liczba ludności powiatu lubartowskiego korzystająca z wody z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę w 2014 r. 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1 liczba ludności na terenie powiatu lubartowskiego- 31.12.2014 r. liczba ludności korzystająca z wody z wodociagów zbiorowego zaopatrzenia liczba ludności korzystająca z wody o niekontrolowanej jakości Ocena jakości wody przeznaczonej do spoŝycia Gdy jakość wody nie odpowiadała wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. 21/ 50

z 2007 r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.) Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie wydawał decyzje administracyjne. ZastrzeŜenia dotyczyły głównie zawartości Ŝelaza, manganu, amonowego jonu i mętności oraz liczby bakterii grupy coli, Eschericha coli i ogólnej liczby mikroorganizmów w 22ºC po 72 h. Jakość fizykochemiczna W przypadku przekroczeń parametrów fizykochemicznych kaŝdorazowo, indywidualnie oceniane było bezpieczeństwo zdrowotne wody i na tej podstawie PPIS w Lubartowie wydawał decyzje o warunkowej przydatności wody do spoŝycia. Ryzyko zdrowotne ze spoŝyciem takiej wody określa się jako niewielkie. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe zwiększona zawartość Ŝelaza, manganu i amonowego jonu nie stwarza zagroŝenia dla zdrowia ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie zaproponowała, opartej na przesłankach zdrowotnych, zalecanej dopuszczalnej wartości tych parametrów w wodzie do spoŝycia. Jednak obecność w wodzie tych parametrów, zwłaszcza w wartościach ponadnormatywnych obniŝa wartości uŝytkowe wody i jej walory smakowe oraz podwyŝsza barwę, co moŝe być przedmiotem uzasadnionych skarg odbiorców wody. śelazo i mangan mogą powodować tworzenie się osadów w rurach sieci dystrybucyjnej oraz sprzyjać rozwojowi bakterii Ŝelazowych i manganowych pogarszających smak, zapach i mętność wody oraz powodujących wtórne zanieczyszczenie. Osady w rurach mogą teŝ negatywnie wpływać na sprawność sieci wodociągowej, prace filtrów i wodomierzy. Konsumenci mogą się skarŝyć np. na plamienie pranej bielizny czy urządzeń sanitarnych. Jakość mikrobiologiczna Pogorszenie jakości wody w zakresie mikrobiologicznym mogło być spowodowane głównie awariami urządzeń, brakiem właściwej dezynfekcji po dokonanej konserwacji, złym stanem technicznym instalacji wewnętrznej, przeciekami na sieci, małym rozbiorem wody oraz brakiem regularnego płukania sieci. Bakterie grupy coli (z wyjątkiem E. coli) występują zarówno w ściekach, jak i wodach naturalnych. Niektóre z tych bakterii są wydalane z kałem ludzi i zwierząt. Bakterie grupy coli odznaczają się równieŝ zdolnością przetrwania i namaŝania w systemach dystrybucji wody. Bakterie grupy coli powinny być nieobecne w wodzie tuŝ po zakończeniu dezynfekcji, ich wykrycie oznacza nieskuteczność uzdatniania wody. Obecność tych bakterii w systemach dystrybucyjnych i zbiornikach wody moŝe świadczyć o obecności biofilmu bądź zanieczyszczeniu wody obcym materiałem, na przykład roślinnym lub glebą. Bakterie grupy coli mogą pojawiać się w wodzie, która uległa wtórnemu zanieczyszczeniu po opuszczeniu stacji uzdatniania w wyniku rozwoju bakterii w osadach wewnątrz przewodów lub na nieodpowiednich materiałach będących w kontakcie z wodą (np. uszczelki, smary, plastiki, złączki, tworzywa sztuczne stosowane w rurach i złączkach itp.).bakterie te mogą się równieŝ przedostawać do systemu dystrybucji wody z gleby lub wód naturalnych poprzez nieszczelne zawory i dławiki, naprawiane przewody lub poprzez zwrotne zassanie wody. Escherichia coli jest najbardziej wiarygodnym wskaźnikiem, poniewaŝ jej obecność w wodzie wskazuje na świeŝe zanieczyszczenie i moŝliwość wystąpienia towarzyszących jej bakterii chorobotwórczych pochodzenia jelitowego. Escherichia coli znajduje się w duŝych ilościach w odchodach ludzkich i zwierzęcych. Występuje teŝ w ściekach surowych, ściekach oczyszczonych i we wszystkich wodach naturalnych oraz glebach zanieczyszczonych niedawno odchodami, zarówno pochodzenia ludzkiego, rolniczego lub od dzikich zwierząt i ptaków. Tak więc obecność E. coli w wodzie nigdy nie moŝe być ignorowana. Escherichia coli moŝe wywoływać zakaŝenia układu moczowego jak i równieŝ zapalenie opon 22/ 50