Materiały pomocnicze do laboratorium z Architektury Komputerów II. Konfiguracja wirtualnej maszyny PC 1. Krótka charakterystyka programu Microsoft Virtual PC. Microsoft Virtual PC jest emulatorem komputera PC dla środowiska Windows. Program wiernie naśladuje działanie prawdziwego komputera PC wraz z urządzeniami peryferyjnymi i pomocniczymi (m. in. klawiatury, monitora, twardego dysku, stacji dysków, stacji CD, karty muzycznej, drukarki itd.). Oznacza to, że użytkownik ma możliwość instalacji, uruchamiania i testowania dowolnych programów (w tym również systemów operacyjnych np. DOS, Windows czy Linux) napisanych dla komputerów PC bez konieczności wykonywania wymienionych czynności na fizycznym komputerze. Takie podejście ma trzy zalety: szybkość pracy użytkownik nie musi przełączać się ciągle pomiędzy natywnym systemem operacyjnym, na którym zazwyczaj pracuje i z którego narzędzi jest mu najwygodniej korzystać, i systemem dla którego testuje implementacje własnych projektów obydwa systemy dostępne są jednocześnie. bezpieczeństwo odpowiednie ustawienie parametrów wirtualnej maszyny gwarantuje całkowite rozdzielenie urządzeń fizycznych komputera hosta i komputera wirtualnego użytkownik pracuje na całkowicie wirtualnym sprzęcie (dotyczy to przede wszystkim dysków twardych czy stacji dyskietek, na których testowane programy mogą wykonywać nawet najbardziej ryzykowne operacje bez niebezpieczeństwa uszkodzenia urządzeń fizycznych). nieograniczony dostęp do urządzeń sprzętowych komputera z poziomu programów aplikacyjnych ta zaleta przydaje się gdy należy testować programy działające blisko sprzętu, tzn. takie które w bezpośredni sposób odwołują się do urządzeń sprzętowych tworzących system komputerowy (np. programów działających w pod kontrolą systemu MS-DOS), taki sposób programowania nie jest możliwy z poziomu większości wielozadaniowych systemów operacyjnych (np. Windows), gdyż systemy te chronią fizyczny dostęp aplikacji do urządzeń sprzętowych. Wymienione zalety, a szczególnie ostatnia powodują, że emulator Virtual PC jest bardzo wygodnym narzędziem do realizacji zadań laboratoryjnych z architektury komputerów. Największą wadą rozwiązań opartych o emulację jest szybkość działania wirtualnej maszyny choć wada ta jest praktycznie niezauważalna dla mało wymagających sprzętowo systemów operacyjnych takich jak MS-DOS. Instytut Informatyki, PŁ str. 1
2. Konfiguracja programu Microsoft Virtual PC. Do zajęć laboratoryjnych przygotowany został profil sprzętowo software-owy wirtualnej maszyny, o następujących cechach: 16 MB zainstalowanej pamięci stacja dyskietek i stacja dysków CD startowy dysk twardy o pojemności 2 GB możliwość współdzielenia folderów (lub całych dysków) pomiędzy maszyną wirtualną, a komputerem hostem system operacyjny DOS 6.22 wraz z podstawowymi programami narzędziowymi, (FDISK, EDIT) zainstalowany na startowym dysku twardym wszystkie niezbędne programy narzędziowe do realizacji zadań laboratoryjnych z architektury komputerów II (TASM, TLINK, TD, EXE2BIN oraz programy pomocnicze TDEV i TDUMP) manager plików (DOS Navigator - darmowy odpowiednik programu Norton Commander) Środowisko MS-DOS zostało skonfigurowane tak, że wszystkie wymienione programy narzędziowe mogą być uruchamiane bezpośrednio z dowolnego bieżącego dysku/katalogu wirtualnej maszyny. Konfiguracja opisanego profilu wymaga wykonania podanych niżej czynności: Pobranie ze strony laboratorium architektury komputerów następujących plików: Architektura.vmc - plik profilu wirtualnej maszyny do laboratorium Architektura.vhd - plik zawierający dane wirtualnego dysku twardego dla profilu Pobranie, zainstalowanie i uruchomienie programu Microsoft Virtual PC. Uruchomienie polecenia New Virtual Machine Wizard w konsoli zarządzania wirtualnymi maszynami (polecenie to uruchamiane jest również automatycznie pod koniec instalacji programu Microsoft Virtual PC): Instytut Informatyki, PŁ str. 2
Po uruchomieniu kreatora nowej maszyny wirtualnej na ekranie pojawi się okno z informacją o rozpoczęciu pracy kreatora (jak zostało powiedziane w poprzednim podpunkcie okno poniższe pojawi się automatycznie pod koniec instalacji programu Microsoft Virtual PC): Po wciśnięciu klawisza Next na ekranie pojawi się okno z pytaniem o tryb tworzenia nowej maszyny wybieramy opcję dodania istniejącej maszyny wirtualnej: Instytut Informatyki, PŁ str. 3
Po wybraniu opcji dodania istniejącej maszyny wirtualnej kreator zadaje pytanie o lokalizację pliku zawierającego parametry profilu wybieramy plik Architektura.vmc, sytuację tę pokazuje poniższy rysunek (przy założeniu że ścieżka pliku profilu to C:\Architektura\Architektura.vmc): Kreator kończy działanie i wyświetlane jest zaprezentowane niżej okno z ustawieniami profilu. Ponieważ pliki danych reprezentujących wirtualne dyski twarde nie są integralną częścią plików profili, należy upewnić się, czy plik z danymi twardego dysku Architektura.vhd zamontowany jest jako pierwszy dysk twardy maszyny wirtualnej (poniższe okno demonstruje prawidłowe ustawienie przy założeniu, że ścieżka pliku z danymi wirtualnego dysku twardego to C:\Architektura\Architektura.vhd): Instytut Informatyki, PŁ str. 4
Po zakończeniu działania kreatora należy wystartować przygotowaną maszynę. Po starcie systemu MS-DOS automatycznie ładowany jest manager plików i dostępne są następujące dyski: - stacja dyskietek (oznaczona w systemie literą A) - dysk twardy (oznaczony w systemie literą C) - stacja CD (oznaczona w systemie literą D) Sytuację tę przedstawia poniższe okienko: ikona Shared Folders Aby uzyskać dostęp do plików w fizycznej strukturze katalogowej systemu komputera - hosta należy wykonać jeszcze kilka dodatkowych czynności. W pierwszej kolejności należy kliknąć prawym przyciskiem myszy żółtą ikonę Shared Folders w lewym dolnym rogu okna i wybrać opcję Share folder. Na ekranie pojawi się okno pokazane poniżej: Instytut Informatyki, PŁ str. 5
Należy wybrać katalog(i) lub dysk(i), który będzie widziany przez system wirtualny jako dodatkowy dysk. W polu wyboru Drive letter należy wybrać literę pod którą widziany będzie współdzielony katalog lub dysk. Należy zaznaczyć opcję Share every time aby przy każdym późniejszym starcie wirtualnej maszyny montowany był wybrany katalog lub dysk. Operację można powtórzyć kilkukrotnie w celu zamontowania większej liczby katalogów dzielonych. Po zamknięciu okna wyboru folderów dzielonych uzyskujemy dostęp do fizycznej struktury katalogowej komputera - hosta: Instytut Informatyki, PŁ str. 6
3. Najczęściej stosowane skróty klawiszowe. Poniżej podane są skróty klawiszowe i techniki operowania myszą najczęściej stosowane podczas pracy z programem Microsoft Virtual PC: wciśnięcie lewego przycisku myszy ponad oknem emulatora powoduje oddanie kontroli nad ruchami myszy maszynie wirtualnej wciśnięcie przycisku prawy Alt przywraca kontrolę nad ruchami myszy systemowi operacyjnemu komputera hosta wciśnięcie przycisków prawy Alt + Del podczas gdy aktywne jest okno emulatora jest równoważne przekazaniu maszynie wirtualnej sygnału o wciśnięciu przez użytkownika kombinacji klawiszy Ctrl + Alt + Del wciśnięcie kombinacji klawiszy prawy Alt + Enter ustawia pełnoekranowy tryb pracy maszyny wirtualnej wciśnięcie kombinacji klawiszy prawy Alt + Enter w sytuacji gdy praca odbywa się w trybie pełnoekranowym przywraca okienkowy tryb pracy emulatora wciśnięcie kombinacji prawy Alt + F4 wyłącza wirtualny komputer Instytut Informatyki, PŁ str. 7