Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie BIBLIOTEKI PUBLICZNE MIASTA RZESZOWA W LICZBACH 2012

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie BIBLIOTEKI PUBLICZNE MIASTA RZESZOWA W LICZBACH 2012 Rzeszów 2013

2 Opracowano w Dziale Udostępniania Zbiorów Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie Redakcja: Renata Pasternak Oprogramowanie komputerowe: Marek Peller Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie Nakład 5 egz. Sekcja Poligrafii Rzeszów, ul. Sokoła 13

3 Biblioteki publiczne miasta Rzeszowa w liczbach - 2012 są XXI rocznikiem publikacji przedstawiającej stan i działalność rzeszowskich bibliotek. Bieżące wydanie zawiera dane statystyczne obrazujące poziom czytelnictwa oraz wskaźniki uzyskane przez biblioteki w Rzeszowie w 2012 roku w odniesieniu do wyników lat ubiegłych. Tegoroczne wydanie zachowuje dotychczasowy układ rozdziałów: 1. Sieć przekształcenia organizacyjne oraz liczba oddziałów, filii i punktów bibliotecznych w roku sprawozdawczym. 2. Zbiory biblioteczne stan księgozbiorów, zbiorów specjalnych, czasopism na koniec roku sprawozdawczego, porównanie z rokiem ubiegłym i zmiany w ostatnich pięciu latach. 3. Stan czytelnictwa liczba czytelników, struktura według wieku i zajęcia, stan i struktura wypożyczeń, analiza porównawcza z wcześniejszymi latami. 4. Czytelnie stan udostępnień prezencyjnych i działalność informacyjna rzeszowskich bibliotek. 5. Upowszechnianie czytelnictwa ważniejsze działania bibliotek na rzecz popularyzacji książki i czytelnictwa w środowisku. 6. Biblioteki Adresy Telefony Publikacja powstała w oparciu o dane liczbowe pochodzące z meldunków statystycznych i sprawozdań opisowych oddziałów i filii. Zamieszczone tabele, wykresy i komentarze pozwalają na analizę zmian zachodzących w bibliotekach publicznych, na przestrzeni ostatnich 5 lat. Stanowią źródło informacji o stanie czytelnictwa i działalności bibliotek miasta Rzeszowa.

4 BIBLIOTEKI PUBLICZNE W RZESZOWIE W 2012 ROKU I. SIEĆ Na koniec 2012 roku na terenie Rzeszowa funkcjonowały: WiMBP przy ul. Sokoła (Biblioteka z Czytelnią Główną, Czytelnią Czasopism Bieżących, Informatorium i Sekcją Informacji Komputerowej),, Wypożyczalnia Główna, Wypożyczalnia Muzyczna, 17 filii miejskich. Liczba filii w porównaniu z rokiem ubiegłym nie zmieniła się. Z myślą o ułatwieniu dostępu do książek najmłodszym czytelnikom, osobom starszym, chorym oraz przebywającym w zakładach zamkniętych była kontynuowana działalność 5 punktów bibliotecznych. W porównaniu z rokiem 2011 liczba punktów nie zmieniła się. Punkty biblioteczne na terenie Rzeszowa: Punkt w Przedszkolu Nr 3 (prowadzony przez Filię 1) Punkt w Przedszkolu Nr 40 (prowadzony przez Filię 1) Punkt w Domu Seniora (prowadzony przez Filię 6) Punkt w Areszcie Śledczym (prowadzony przez Filię 7) Punkt w Domu Pomocy Społecznej (prowadzony przez Filię 8)

5 Tabela 1 Podstawowe dane dotyczące bibliotek publicznych (na koniec 2012 roku) ------------------------------------------------------------------ Agendy L i c z b a Wypożyczeń --------------------------------- Punkty Biblioteczne Książek Czytelników ------------------------------------------------------------------ 1. CENTRALA 144 400 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 2 212 560 1 289 3. OD. DZIECI I MŁ. 25 930 2 532 28 605 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 57 313 8 104 89 441 5. FILIA NR 1 2 22 416 2 074 47 265 6. FILIA NR 2 26 071 2 302 43 899 7. FILIA NR 3 21 700 2 291 45 622 8. FILIA NR 4 28 010 3 227 69 655 9. FILIA NR 5 9 474 342 6 228 10. FILIA NR 6 1 31 618 3 895 72 795 11. FILIA NR 7 1 19 098 1 304 36 298 12. FILIA NR 8 1 21 935 1 831 28 672 13. FILIA NR 9 19 687 1 839 61 607 14. FILIA NR 10 28 327 2 858 57 140 15. FILIA NR 11 11 402 288 7 338 16. FILIA NR 12 10 378 285 8 434 17. FILIA NR 15 13 883 1 424 26 004 18. FILIA NR 16 17 231 2 021 36 321 19. FILIA NR 17 12 302 730 17 428 20. FILIA NR 18 10 754 404 9 765 21. FILIA NR 20 11 005 904 26 059 ------------------------------------------------------------------ RAZEM 5 545 146 39 215 719 865 ------------------------------------------------------------------

II. ZBIORY BIBLIOTECZNE Książki i czasopisma oprawne Tabela 2 Informacje o książkach i czasopismach oprawnych w roku 2012 ------------------------------------------------------------------------------- Agendy K s i ę g o z b i ó r ------------------------------------------------------- Ogółem Przybyło Ubyło % do ogółu -------------------------- 8-93 8-3 inna cz.op ------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 144 400 2 833 2 220 2.3 17.7 64.7 15.2 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 2 212 105 7.1 92.9 3. OD. DZIECI I MŁ. 25 930 734 2 856 45.2 19.0 35.4 0.3 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 57 313 966 12 616 0.2 40.4 59.3 5. FILIA NR 1 22 416 1 087 1 069 24.6 49.9 25.6 6. FILIA NR 2 26 071 851 848 25.6 48.3 26.1 7. FILIA NR 3 21 700 1 055 1 635 26.3 46.7 26.9 8. FILIA NR 4 28 010 1 332 1 666 21.4 41.7 37.0 9. FILIA NR 5 9 474 837 3 783 26.2 56.5 17.3 10. FILIA NR 6 31 618 1 452 1 199 22.7 36.8 40.6 11. FILIA NR 7 19 098 1 166 1 572 30.5 46.6 22.8 12. FILIA NR 8 21 935 849 127 24.0 47.2 28.8 13. FILIA NR 9 19 687 804 597 20.3 58.0 21.8 14. FILIA NR 10 28 327 1 517 1 482 24.6 39.8 35.6 15. FILIA NR 11 11 402 477 1 392 24.1 49.7 26.2 16. FILIA NR 12 10 378 488 27.1 46.8 26.2 17. FILIA NR 15 13 883 967 84 26.9 48.5 24.6 18. FILIA NR 16 17 231 1 123 959 19.6 53.4 27.0 19. FILIA NR 17 12 302 722 1 485 29.2 44.3 26.5 20. FILIA NR 18 10 754 794 24.0 53.0 23.0 21. FILIA NR 20 11 005 866 1 162 28.4 54.8 16.8 ------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 545 146 21 025 36 752 17.0 37.0 41.9 4.1 ------------------------------------------------------------------------------- Analiza struktury zbiorów zgromadzonych w rzeszowskich bibliotekach nie wykazuje szczególnych zmian w porównaniu z latami poprzednimi. Nadal największy procent stanowi literatura popularnonaukowa (41,9 %), nieco mniejszy literatura piękna dla dorosłych (37 %), natomiast najniższy literatura dla dzieci (17 %). Różnice można zauważyć przyglądając się strukturze księgozbiorów poszczególnych filii, oddziałów i części centralnej. Filie osiedlowe odwiedzane przez czytelników o różnorodnych preferencjach, najczęściej poszukujących jednak lektury beletrystycznej, gromadzą więcej powieści i książek dla dzieci, mniej literatury popularnonaukowej. Natomiast zbiory Wypożyczalni Głównej oraz Biblioteki przy ul. Sokoła to głównie książki naukowe i popularnonaukowe, z których korzystają dorośli, studenci, młodzież, głównie osoby dokształcające się. W Oddziale dla Dzieci ze względu na beneficjentów gromadzi się literaturę dla młodych i najmłodszych

czytelników stąd w stosunku do całości zbiorów stanowi ona 45,2 %. Tabela 3 Księgozbiory (książki i czasopisma oprawne) 2011 2012 7 Stan w woluminach 2011 2012 +/- 560 873 545 146-15 747 Na koniec 2012 roku księgozbiór wynosił: 545146 pozycji (w tym: 523059 książek i 22087 czasopism oprawnych). W porównaniu z rokiem ubiegłym liczba woluminów zmniejszyła się o 15747. Tabela 4 Księgozbiory (książki i czasopisma oprawne) w latach 2008 2011 Stan w woluminach 2008 2009 2010 2011 2012 569 572 564 910 570 157 560 873 545 146 Zwiększona liczba księgozbioru w 2010 roku to wynik włączenia do sieci rzeszowskich bibliotek placówki z Budziwoja. Z kolei w 2012 r. księgozbiór wyraźnie zmalał ze względu na dużą liczbę ubytków. Tabela 5 Liczba ubytków w księgozbiorach (książek i czasopism oprawnych) w latach 2008-2012 2008 2009 2010 2011 2012 Ubytki 23 423 29 960 24 218 29 204 36752 Na podwyższoną liczbę ubytkowanych woluminów w 2012 roku miały wpływ: selekcja zbiorów przeprowadzona w Centrali, w Oddziale dla Dzieci, a przede wszystkim w Wypożyczalni Głównej w związku z przygotowaniem do zmiany w organizacji przechowywania zbiorów i przejściem placówki z systemu formalnego do systematycznego układu zbiorów. Biblioteki publiczne wycofywały woluminy o nieaktualnej treści, mało atrakcyjne czytelniczo, zniszczone, a także zagubione przez czytelników.

8 W 2012 roku wycofano 36752 książki tj. o 7545 więcej niż w roku poprzednim. Tabela 6 Liczba wpływów księgozbioru (książek i czasopism oprawnych) w latach 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 Wpływy 21 538 25 298 29 465 19920 21025 W 2012 roku zarejestrowano 21025 wpływów (w tym 20250 książek i 775 czasopism oprawnych). W porównaniu z rokiem 2011 nastąpił wzrost o 1105 jednostek inwentarzowych. Jest to poziom analogiczny jak w 2008 roku. Znaczny wzrost wpływów księgozbioru w latach 2009 i 2010 był spowodowany rozszerzeniem granic miasta i przejęciem przez WiMBP w Rzeszowie zbiorów bibliotek ze Zwięczycy (2009 r.) oraz z Budziwoja (2010 r.). Na wpływy składają się zarówno książki z zakupu jak również książki otrzymane w darze od czytelników, przyjęte w zamian za pozycje zagubione oraz książki przeinwentaryzowane. Tabela 7 Zakup książek w 2012 roku --------------------------------------------------------------------- Agendy Zakup średnia Kwota wydana wolum. cena ks. na książki --------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 1 084 40.97 44 408.34 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 88 42.85 3 771.18 3. OD. DZIECI I MŁ. 627 18.78 11 774.92 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 904 27.38 24 755.06 5. FILIA NR 1 970 21.95 21 293.17 6. FILIA NR 2 821 21.32 17 502.35 7. FILIA NR 3 1 001 22.17 22 188.32 8. FILIA NR 4 1 285 22.95 29 487.67 9. FILIA NR 5 785 21.29 16 710.50 10. FILIA NR 6 1 407 23.57 33 165.86 11. FILIA NR 7 1 058 21.53 22 783.89 12. FILIA NR 8 780 21.99 17 154.51 13. FILIA NR 9 800 21.69 17 351.01 14. FILIA NR 10 1 148 20.72 23 783.80 15. FILIA NR 11 471 19.82 9 336.85 16. FILIA NR 12 483 19.98 9 651.59 17. FILIA NR 15 644 20.43 13 158.07 18. FILIA NR 16 982 21.00 20 622.54 19. FILIA NR 17 692 21.44 14 837.45 20. FILIA NR 18 790 20.90 16 514.16 21. FILIA NR 20 824 21.72 17 901.15 --------------------------------------------------------------------- RAZEM 17 644 23.13 408 152.39 ---------------------------------------------------------------------

9 Tabela 8 Zakup książek w latach 2008 2012 Liczba Wartość 2008 19 320 419 454,21 2009 12 427 318 220,87 2010 13 012 334 219,79 2011 15 576 392 101,27 2012 17 644 408 152,39 Wykres 1 Liczba zakupionych książek w latach 2008 2012 25 000 20 000 15 000 10 000 19 320 12 427 13 012 15 576 17 644 Liczba zakupionych książek 5 000 0 2008 2009 2010 2011 2012 W latach 2009 2010 utrzymywał się niski poziom zakupu książek w stosunku do roku 2008. Od 2011 roku nastąpiła niewielka poprawa, która utrzymała się również w roku 2012. W 2012 roku zakupiono o 2068 książek więcej niż w roku 2011 za kwotę wyższą o 16 051,12 zł. Na poziom zakupu w poszczególnych latach największy wpływ miała wysokość celowej dotacji ze środków przekazanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, co obrazuje poniżej zamieszczona tabela.

10 Dotacja z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2008-2012 2008 302 017,00 2009 63 423,00 2010 75 187,00 2011 111 061,00 2012 110 051,00 W 2012 roku na zakup 1 książki wydatkowano o 2,04 zł mniej niż w roku poprzednim, zmalała średnia cena zakupionej książki (2011 25,17 zł; 2012 23,13 zł). Tabela 9 Wskaźnik zakupu w latach 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012* Wskaźnik zakupu 11,2 7,2 7,2 8,6 9,8 Analizując tabelę wskaźnika zakupu w latach 2008 2012 obserwujemy, że rok 2008 był dla Biblioteki najkorzystniejszy. Niestety, w latach 2009 i 2010 liczba zakupionych pozycji w przeliczeniu na 100 mieszkańców zmalała. Dopiero rok 2011 przyniósł wzrost, który utrzymał się również w roku 2012. * przy obliczaniu wskaźnika zakupu wzięto pod uwagę liczbę mieszkańców stan na 30.06.2012 roku zgodnie z wykazem Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego. Tabela 10 Liczba i wartość zakupu czasopism oprawnych (zakup tylko dla Centrali) Liczba 2011 Liczba 2012 +- Wartość 2011 Wartość 2011 Zakup 14 0-14 1180,18 0-1180,18 +/- W roku 2012 nie uzupełniano zbioru czasopism oprawnych poprzez zakup antykwaryczny, ponieważ nie znaleziono na tym rynku pozycji odpowiednich, zgodnych z profilem gromadzenia. Uzupełnienia realizowano poprzez dodatkowe zamówienia w ramach prenumeraty.

11 Tabela 11 Liczba i wartość prenumeraty czasopism Liczba 2011 Liczba 2012 +/- Wartość 2011 Wartość 2012 Prenumerata 464 450-14 72176,24 65294,46-6881,78 +/- W roku 2012 spadła kwota wydana na prenumeratę czasopism o 6881,78 zł. Spadek nakładów był spowodowany mniejszą liczbą zakupionych egzemplarzy (niektóre tytuły przestały się ukazywać na rynku, z innych Biblioteka zrezygnowała) oraz wyższą ceną prasy. Zbiory specjalne Tabela 12 Liczba zbiorów specjalnych Placówka Stan na 31.XII.2011 Wpływy Ubytki Stan na 31.XII.2012 Centrala 11318 201 406 11113 244 30 63 211 Wypożyczalnia 21100 285 0 21385 Muzyczna Wypożyczalnia 1161 110 3 1268 Główna Filie 1831 1012 11 2832 RAZEM 35654 1638 483 36809

12 Tabela 13 Liczba wpływów zbiorów specjalnych z zakupu Placówka 2011 2012 +/ - Centrala 22 27 +5 54 23-31 Wypożyczalnia 378 272-106 Muzyczna Wypożyczalnia 178 86-92 Główna Filie 763 792 +29 RAZEM 1395 1200-195 Tabela 14 Wartość zakupu zbiorów specjalnych Biblioteka 2011 2012 +/- Centrala 2721,43 2915,00 +193,57 1758,38 722,12-1036,26 Wypożyczalnia 10676,17 8034,93-2641,24 Muzyczna Wypożyczalnia 5317,38 2640,02-2677,36 Główna Filie 25593,85 22554,86-3038,99 RAZEM 46067,21 36866,93-9200,28 W roku 2012 nastąpił spadek zakupu zbiorów specjalnych w stosunku do roku ubiegłego. Niewielki wzrost zanotowała tylko Centrala oraz filie miejskie, które od 2009 roku systematycznie gromadzą filmy i książki mówione.

Tabela 15 Stan zbiorów specjalnych na koniec 2012 (podział na rodzaje zbiorów) 13 Rodzaj zbiorów Liczba CD dokumenty elektroniczne 474 CD książka mówiona 2431 CD płyty 1710 Dyskietki 37 Dokumenty Życia Społecznego 7119 Filmy 2370 Grafika 364 Kartografia 2114 Kasety video 1 Książka mówiona - taśmy 6011 Mikrofilmy 462 Normy 239 Nuty 2215 Plastyka 73 Płyty analogowe 8937 Przeźrocza 291 Rękopisy 170 Starodruki 434 Taśmy 1357 Razem 36809

14 W 2012 roku oddziały i filie kontynuowały wprowadzanie rekordów bibliograficznych zawierających opisy gromadzonych zbiorów. Zbiory opracowane komputerowo, jako procent ogólnej liczby zbiorów w poszczególnych placówkach na 31.XII. 2012 roku: Filia nr 1 100 % Filia nr 2 100 % Filia nr 3 100 % Filia nr 4 100 % Filia nr 5 19 % Filia nr 6 100 % Filia nr 7 94 % Filia nr 8 100 % Filia nr 9 100 % Filia nr 10 100 % Filia nr 11 22 % Filia nr 12 16 % Filia nr 15 32 % Filia nr 16 100 % Filia nr 17 57 % Filia nr 18 100 % Filia nr 20 71 % 100 % Wypożyczalnia Muzyczna 20 % Wypożyczalnia Główna 100 %

15 III. CZYTELNICY I WYPOŻYCZENIA Tabela 16 Czytelnicy w latach 2011 2012 --------------------------------------------------------------- Agendy Czytelnicy --------------------------------------- 2011 2012 + - --------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 552 560 8 3. OD. DZIECI I MŁ. 2 520 2 532 12 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 9 524 8 104-1 420 5. FILIA NR 1 1 994 2 074 80 6. FILIA NR 2 2 351 2 302-49 7. FILIA NR 3 2 038 2 291 253 8. FILIA NR 4 3 072 3 227 155 9. FILIA NR 5 374 342-32 10. FILIA NR 6 3 590 3 895 305 11. FILIA NR 7 1 224 1 304 80 12. FILIA NR 8 1 606 1 831 225 13. FILIA NR 9 1 806 1 839 33 14. FILIA NR 10 2 971 2 858-113 15. FILIA NR 11 289 288-1 16. FILIA NR 12 282 285 3 17. FILIA NR 15 1 293 1 424 131 18. FILIA NR 16 1 601 2 021 420 19. FILIA NR 17 707 730 23 20. FILIA NR 18 316 404 88 21. FILIA NR 20 846 904 58 --------------------------------------------------------------- RAZEM 38 956 39 215 1 874-1 615 ---------------------------------------------------------------

Filia nr 1 Filia nr 2 Filia nr 3 Filia nr 4 Filia nr 5 Filia nr 6 Filia nr 7 Filia nr 8 Filia nr 9 Filia nr 10 Filia nr 11 Filia nr 12 Filia nr 15 Filia nr 16 Filia nr 17 Filia nr 18 Filia nr 20 WM OD WG Filia nr 1 Filia nr 2 Filia nr 3 Filia nr 4 Filia nr 5 Filia nr 6 Filia nr 7 Filia nr 8 Filia nr 9 Filia nr 10 Filia nr 11 Filia nr 12 Filia nr 15 Filia nr 16 Filia nr 17 Filia nr 18 Filia nr 20 WM OD WG 16 Wykres 2 Czytelnicy na koniec 2012 roku (poszczególne filie wg numerów i oddziały) 9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 2012 Wykres 3 Czytelnicy w latach 2011-2012 10000 8000 6000 4000 2000 0 2011 2012 2011

17 Tabela 17 Wzrost lub spadek liczby czytelników w 2012 roku --------------------------------- WZROST LUB SPADEK LICZBY CZYTELNIKÓW --------------------------------- 1. FILIA NR 16 420 2. FILIA NR 6 305 3. FILIA NR 3 253 4. FILIA NR 8 225 5. FILIA NR 4 155 6. FILIA NR 15 131 7. FILIA NR 18 88 8. FILIA NR 7 80 9. FILIA NR 1 80 10. FILIA NR 20 58 11. FILIA NR 9 33 12. FILIA NR 17 23 13. OD. DZIECI I MŁ. 12 14. WYPOŻ. MUZYCZNA 8 15. FILIA NR 12 3 16. CENTRALA 0 17. FILIA NR 11-1 18. FILIA NR 5-32 19. FILIA NR 2-49 20. FILIA NR 10-113 21. WYPOŻ. GŁÓWNA -1420 --------------------------------- RAZEM 259

18 Wykres 4 Wzrost lub spadek liczby czytelników w 2012 roku Wyp. Gł. Filia nr 10 Filia nr 2 Filia nr 5 Filia nr 11 Centrala Filia nr 12 Wyp. Muz. Oddz. dla Dz. i Mł. Filia nr 17 Filia nr 9 Filia nr 20 Filia nr 1 Filia nr 7 Filia nr 18 Filia nr 15 Filia nr 4 Filia nr 8 Filia nr 3 Filia nr 6 Filia nr 16-2000 -1500-1000 -500 0 500 1000 Tabela 18 Liczba czytelników w latach 2008 2012 Liczba czytelników 2008 2009 2010 2011 2012 36604 39397 38931 38956 39215

19 Wykres 5 Liczba czytelników w latach 2008 2012 40000 39500 39000 39397 38931 38956 39215 38500 38000 37500 37000 36500 36604 36000 35500 35000 2008 2009 2010 2011 2012 Od 2009 roku liczba zarejestrowanych czytelników jest w miarę stabilna. Zanotowany w 2008 roku spadek liczby czytelników był prawdopodobnie spowodowany zamknięciem na kilka miesięcy aż 5 placówek z powodu remontów. Największą liczbę czytelników zarejestrowała Wypożyczalnia Główna (ponad 8 tysięcy), Filia nr 6, Filia nr 4, Filia nr 10 oraz. Większość placówek zanotowała wzrost liczby użytkowników. W czołówce znalazły się Filie nr: 16, 6 i 3. Znaczący spadek zanotowała Wypożyczalna Główna. Był spowodowany zamknięciem placówki na ponad 3 miesiące w związku z przejściem biblioteki z systemu magazynowego do wolnego dostępu do półek.

20 Tabela 19 - cz. 1 Struktura czytelników w roku 2012 wg wieku -------------------------------------------------------------------------------------------- Agendy C z y t e l n i c y -------------------------------------------------------------------- Ogółem do 6-12 13-15 16-19 20-24 25-44 45-60 pow. 5 lat lat lat lat lata lata lat 60 lat -------------------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 560 1 7 72 86 210 124 60 3. OD. DZIECI I MŁ. 2 532 55 579 343 601 309 425 168 52 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 8 104 10 35 719 2 958 3 164 821 397 5. FILIA NR 1 2 074 256 336 136 151 155 498 259 283 6. FILIA NR 2 2 302 51 312 176 295 317 527 423 201 7. FILIA NR 3 2 291 25 247 169 240 309 678 416 207 8. FILIA NR 4 3 227 25 251 170 311 357 1 177 522 414 9. FILIA NR 5 342 12 77 42 48 20 88 33 22 10. FILIA NR 6 3 895 27 933 230 327 508 984 537 349 11. FILIA NR 7 1 304 9 276 115 85 54 432 208 125 12. FILIA NR 8 1 831 6 119 96 158 258 679 325 190 13. FILIA NR 9 1 839 5 228 92 165 167 458 352 372 14. FILIA NR 10 2 858 88 405 195 271 325 754 468 352 15. FILIA NR 11 288 9 71 25 18 17 72 42 34 16. FILIA NR 12 285 54 87 33 25 31 34 14 7 17. FILIA NR 15 1 424 2 38 53 38 50 863 310 70 18. FILIA NR 16 2 021 10 153 137 215 321 583 340 262 19. FILIA NR 17 730 10 242 65 86 45 137 91 54 20. FILIA NR 18 404 25 30 29 81 112 84 43 21. FILIA NR 20 904 5 78 80 100 77 295 184 85 -------------------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 39 215 649 4 468 2 229 3 954 6 445 12 170 5 721 3 579 -------------------------------------------------------------------------------------------- Tabela 19 - cz. 2 Struktura czytelników w roku 2012 wg wieku, jako procent -------------------------------------------------------------------------------------- Agendy C z y t e l n i c y - % do ogółu ---------------------------------------------------------------- do 6-12 13-15 16-19 20-24 25-44 45-60 pow. 5 lat lat lat lat lata lata lat 60 lat -------------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 0.2 1.3 12.9 15.4 37.5 22.1 10.7 3. OD. DZIECI I MŁ. 2.2 22.9 13.5 23.7 12.2 16.8 6.6 2.1 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 0.1 0.4 8.9 36.5 39.0 10.1 4.9 5. FILIA NR 1 12.3 16.2 6.6 7.3 7.5 24.0 12.5 13.6 6. FILIA NR 2 2.2 13.6 7.6 12.8 13.8 22.9 18.4 8.7 7. FILIA NR 3 1.1 10.8 7.4 10.5 13.5 29.6 18.2 9.0 8. FILIA NR 4 0.8 7.8 5.3 9.6 11.1 36.5 16.2 12.8 9. FILIA NR 5 3.5 22.5 12.3 14.0 5.8 25.7 9.6 6.4 10. FILIA NR 6 0.7 24.0 5.9 8.4 13.0 25.3 13.8 9.0 11. FILIA NR 7 0.7 21.2 8.8 6.5 4.1 33.1 16.0 9.6 12. FILIA NR 8 0.3 6.5 5.2 8.6 14.1 37.1 17.7 10.4 13. FILIA NR 9 0.3 12.4 5.0 9.0 9.1 24.9 19.1 20.2 14. FILIA NR 10 3.1 14.2 6.8 9.5 11.4 26.4 16.4 12.3 15. FILIA NR 11 3.1 24.7 8.7 6.3 5.9 25.0 14.6 11.8 16. FILIA NR 12 18.9 30.5 11.6 8.8 10.9 11.9 4.9 2.5 17. FILIA NR 15 0.1 2.7 3.7 2.7 3.5 60.6 21.8 4.9 18. FILIA NR 16 0.5 7.6 6.8 10.6 15.9 28.8 16.8 13.0 19. FILIA NR 17 1.4 33.2 8.9 11.8 6.2 18.8 12.5 7.4 20. FILIA NR 18 6.2 7.4 7.2 20.0 27.7 20.8 10.6 21. FILIA NR 20 0.6 8.6 8.8 11.1 8.5 32.6 20.4 9.4 -------------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 1.8 11.4 5.7 10.1 16.4 31.0 14.6 9.1 --------------------------------------------------------------------------------------

21 Analizując strukturę użytkowników według wieku widać, że najwięcej, bo 31 % stanowią czytelnicy w przedziale wiekowym 25 44 lata (w roku 2008 27,5%, w roku 2009 29,0 %, w roku 2010 30,2 %, w roku 2011 30,6 %). Kolejne liczne grupy tworzą czytelnicy w wieku 20 24 lata (16,4 %), użytkownicy w wieku 45 60 lat (14,6 %) oraz młodzież w wieku 16 19 lat 10,1 % (w roku 2008 13,3 %, w roku 2009 12,7, w roku 2010 12,1 %, w roku 2011 11%). Najmniej liczne grono stanowią dzieci do 5 lat zaledwie 1,8 % i gimnazjaliści w wieku 13 15 lat 5,7 %. Na poziomie 11,4 % kształtuje się czytelnictwo wśród dzieci w wieku 6 12 lat. Niewielki wśród czytelników jest również odsetek osób pow. 60 roku życia 9,1 %. Ponieważ zmieniła się struktura wg wieku zliczając osoby do 15 roku życia odsetek ten wynosi w roku sprawozdawczym 18,9 % (w roku 2008 21,4 %, w roku 2009-19,9 %, w roku 2010 18,8 %, w 2011 roku wynosił 19 %). Widać tutaj stałą tendencję spadkową podobnie jak wśród młodzieży między 16 a 19 rokiem życia. Powodem jest prawdopodobnie powolne, lecz systematyczne starzenie się społeczeństwa oraz bardzo niski (jeden z najniższych na świecie) przyrost naturalny. Cała uwaga powinna, więc być nakierowana na rozwijanie czytelnictwa wśród dzieci oraz młodzieży. Z myślą o tych obecnych i potencjalnych użytkownikach stale modyfikuje się ofertę dostosowaną do różnorodnych potrzeb. Biblioteki dążą do tego, aby stać się nowoczesnymi centrami informacji oraz edukacji interdyscyplinarnej i multimedialnej. Starają się być otwarte na nowe wyzwania i przyjazne dla środowiska, dla którego pracują. Struktura czytelników w poszczególnych placówkach związana jest z profilem biblioteki i potrzebami środowiska. W związku z tym w Oddziale dla Dzieci liczba użytkowników do lat 15 jest największa (38,6 %). Ze zbiorów Wypożyczalni Głównej korzystają głównie osoby w wieku 25 44 lata (39,0 %) i 20 24 lata, w tym studenci (36,5 %).

22 Tabela 20 cz.1 Struktura czytelników w roku 2012 według zajęcia ------------------------------------------------------------------------------------------- Agendy C z y t e l n i c y -------------------------------------------------------------------------- Ogółem P R U S M I Nz ------------------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 560 6 3 215 98 80 41 117 3. OD. DZIECI I MŁ 2 532 23 2 394 141 1 733 62 177 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 8 104 392 7 2 170 2 835 1 024 131 1 545 5. FILIA NR 1 2 074 74 1 426 116 904 82 471 6. FILIA NR 2 2 302 120 4 554 222 867 40 495 7. FILIA NR 3 2 291 117 1 633 222 744 60 514 8. FILIA NR 4 3 227 192 905 261 863 83 923 9. FILIA NR 5 342 20 5 61 15 180 5 56 10. FILIA NR 6 3 895 155 2 875 366 1 659 126 712 11. FILIA NR 7 1 304 67 371 41 481 53 291 12. FILIA NR 8 1 831 105 2 447 198 436 46 597 13. FILIA NR 9 1 839 34 587 111 465 28 614 14. FILIA NR 10 2 858 166 1 641 253 987 34 776 15. FILIA NR 11 288 16 7 30 8 126 23 78 16. FILIA NR 12 285 21 50 11 164 39 17. FILIA NR 15 1 424 106 3 967 45 132 4 167 18. FILIA NR 16 2 021 152 1 515 291 539 47 476 19. FILIA NR 17 730 28 1 130 29 408 22 112 20. FILIA NR 18 404 18 1 115 79 97 11 83 21. FILIA NR 20 904 323 69 268 244 ------------------------------------------------------------------------------------------ RAZEM 39 215 1 812 41 10 409 5 411 12 157 898 8 487 Tabela 20 cz.2 Struktura czytelników w roku 2012 według zajęcia ------------------------------------------------------------------------------ Agendy C z y t e l n i c y - % do ogółu ------------------------------------------------------ P R U S M I Nz ------------------------------------------------------------------------------ 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1.1 0.5 38.4 17.5 14.3 7.3 20.9 3. OD. DZIECI I MŁ. 0.9 0.1 15.6 5.6 68.4 2.4 7.0 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 4.8 0.1 26.8 35.0 12.6 1.6 19.1 5. FILIA NR 1 3.6 0.0 20.5 5.6 43.6 4.0 22.7 6. FILIA NR 2 5.2 0.2 24.1 9.6 37.7 1.7 21.5 7. FILIA NR 3 5.1 0.0 27.6 9.7 32.5 2.6 22.4 8. FILIA NR 4 5.9 28.0 8.1 26.7 2.6 28.6 9. FILIA NR 5 5.8 1.5 17.8 4.4 52.6 1.5 16.4 10. FILIA NR 6 4.0 0.1 22.5 9.4 42.6 3.2 18.3 11. FILIA NR 7 5.1 28.5 3.1 36.9 4.1 22.3 12. FILIA NR 8 5.7 0.1 24.4 10.8 23.8 2.5 32.6 13. FILIA NR 9 1.8 31.9 6.0 25.3 1.5 33.4 14. FILIA NR 10 5.8 0.0 22.4 8.9 34.5 1.2 27.2 15. FILIA NR 11 5.6 2.4 10.4 2.8 43.8 8.0 27.1 16. FILIA NR 12 7.4 17.5 3.9 57.5 13.7 17. FILIA NR 15 7.4 0.2 67.9 3.2 9.3 0.3 11.7 18. FILIA NR 16 7.5 0.0 25.5 14.4 26.7 2.3 23.6 19. FILIA NR 17 3.8 0.1 17.8 4.0 55.9 3.0 15.3 20. FILIA NR 18 4.5 0.2 28.5 19.6 24.0 2.7 20.5 21. FILIA NR 20 35.7 7.6 29.6 27.0 ------------------------------------------------------------------------------ RAZEM 4.7 0.1 26.5 13.8 31.0 2.3 21.6

23 P robotnicy R rolnicy U pracownicy umysłowi M młodzież ucząca się w szkołach podstawowych, gimnazjach, średnich i pomaturalnych S studenci I inni zatrudnieni Nz pozostali (w tym emeryci, renciści, bezrobotni) Badając strukturę czytelników według zajęcia można stwierdzić, że ze zbiorów bibliotek publicznych korzystają głównie dzieci i młodzież ucząca się (M) 31,0 %. Niestety w tej grupie notujemy systematyczny spadek czytelnictwa: 2008 rok 36,6 %; 2009 rok 34,6 %; rok 2010 32,3 %, rok 2011 31,9. Jest on bardzo niepokojący, a przyczyną mogą być zmiany demograficzne polskiego społeczeństwa, łatwy dostęp do Internetu i alternatywnych źródeł informacji i rozrywki. W 2012 roku spadło również czytelnictwo wśród studentów, mimo iż od kilku lat utrzymywało się na niemal niezmienionym poziomie (rok 2009-14,6 %; rok 2010 14,7 %; rok 2011 14,4 %; rok 2012 13,8 %). Zapewne na zmianę wpłynęło kilkumiesięczne zamknięcie Wypożyczalni Głównej oraz szerszy dostęp do ibuków. Wzrost nastąpił w grupie (U) pracowników umysłowych (2008 rok 23,4 %; 2009 rok 24,8 %; 2010 rok - 25,0 %; 2011 rok - 25,8 %; 2012 rok 26,5 %), oraz (Nz) osób bez zatrudnienia (2008 rok 19,1 %; 2009 rok 19,6 %; rok 2010 21,2 %; 2011 rok 21,1 %; 2012 rok 21,6 %). Tabela 21 Społeczny zasięg czytelnictwa w latach 2008 2012 Czyt./100 mieszkań.* 2008 2009 2010 2011 2012 21,1 22,8 21,7 21,7 21,7 * Liczba mieszkańców stan na 30.06.2012 roku zgodnie z wykazem Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Rzeszowie

24 Wykres 6 Społeczny zasięg czytelnictwa w latach 2008-2012 23 22,8 22,5 22 21,7 21,7 21,7 21,5 21 21,1 20,5 20 2008 2009 2010 2011 2012 Społeczny zasięg czytelnictwa, czyli liczba czytelników na 100 mieszkańców utrzymuje się od trzech lat na takim samym poziomie. Spadek w roku 2010 mógł być spowodowany rozszerzeniem granic miasta, a przez to zwiększeniem liczby ludności. Tabela 22 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2011 2012 -------------------------------------------------------------- Agenda Wypożyczenia -------------------------------------- 2011 2012 + - -------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 150 1 289 139 3. OD. DZIECI I MŁ. 28 920 28 605-315 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 122 169 89 441-32 728 5. FILIA NR 1 48 763 47 265-1 498 6. FILIA NR 2 45 537 43 899-1 638 7. FILIA NR 3 42 274 45 622 3 348 8. FILIA NR 4 67 930 69 655 1 725 9. FILIA NR 5 6 123 6 228 105 10. FILIA NR 6 66 240 72 795 6 555 11. FILIA NR 7 30 817 36 298 5 481 12. FILIA NR 8 26 607 28 672 2 065

Filia nr 1 Filia nr 2 Filia nr 3 Filia nr 4 Filia nr 5 Filia nr 6 Filia nr 7 Filia nr 8 Filia nr 9 Filia nr 10 Filia nr 11 Filia nr 12 Filia nr 15 Filia nr 16 Filia nr 17 Filia nr 18 Filia nr 20 WM OD WG 25 13. FILIA NR 9 63 278 61 607-1 671 14. FILIA NR 10 55 753 57 140 1 387 15. FILIA NR 11 7 778 7 338-440 16. FILIA NR 12 7 829 8 434 605 17. FILIA NR 15 25 836 26 004 168 18. FILIA NR 16 29 405 36 321 6 916 19. FILIA NR 17 17 380 17 428 48 20. FILIA NR 18 7 023 9 765 2 742 21. FILIA NR 20 24 406 26 059 1 653 -------------------------------------------------------------- RAZEM 725 218 719 865 32 937-38 290 -------------------------------------------------------------- Wykres 7 Wypożyczenia księgozbiorów w 2012 roku 100 000 90 000 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 2012 Tabela 23 Wzrost lub spadek liczby wypożyczeń księgozbiorów --------------------------------- WZROST LUB SPADEK LICZBY WYPOŻYCZEŃ --------------------------------- 1. FILIA NR 16 6916 2. FILIA NR 6 6555 3. FILIA NR 7 5481 4. FILIA NR 3 3348 5. FILIA NR 18 2742 6. FILIA NR 8 2065 7. FILIA NR 4 1725 8. FILIA NR 20 1653 9. FILIA NR 10 1387 10. FILIA NR 12 605 11. FILIA NR 15 168 12. WYPOŻ. MUZYCZNA 139

26 13. FILIA NR 5 105 14. FILIA NR 17 48 15. CENTRALA 0 16. OD. DZIECI I MŁ. -315 17. FILIA NR 11-440 18. FILIA NR 1-1498 19. FILIA NR 2-1638 20. FILIA NR 9-1671 21. WYPOŻ. GŁÓWNA -32728 --------------------------------- RAZEM -5353 --------------------------------- Wykres 8 Wzrost lub spadek liczby wypożyczeń księgozbiorów 2012 rok Wyp. Gł. Filia nr 9 Filia nr 2 Filia nr 1 Filia nr 11 Oddz. dla Dz. i Mł. Centrala Filia nr 17 Filia nr 5 Wyp. Muz. Filia nr 15 Filia nr 12 Filia nr 10 Filia nr 20 Filia nr 4 Filia nr 8 Filia nr 18 Filia nr 3 Filia nr 7 Filia nr 6 Filia nr 16-35000 -30000-25000 -20000-15000 -10000-5000 0 5000 10000

27 Tabela 25 Struktura wypożyczeń księgozbiorów w 2012 roku ------------------------------------------------------------------------------- Agendy W y p o ż y c z e n i a ------------------------------------------------------- Ogółem 8-93 8-3 inna % do ogółu ---------------- 8-93 8-3 inna ------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 289 1 289 100.0 3. OD. DZIECI I MŁ. 28 605 16 026 8 280 4 299 56.0 28.9 15.0 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 89 441 444 47 053 41 944 0.5 52.6 46.9 5. FILIA NR 1 47 265 10 960 31 817 4 488 23.2 67.3 9.5 6. FILIA NR 2 43 899 6 876 31 673 5 350 15.7 72.1 12.2 7. FILIA NR 3 45 622 8 320 32 019 5 283 18.2 70.2 11.6 8. FILIA NR 4 69 655 14 301 44 372 10 982 20.5 63.7 15.8 9. FILIA NR 5 6 228 2 041 3 460 727 32.8 55.6 11.7 10. FILIA NR 6 72 795 14 885 46 143 11 767 20.4 63.4 16.2 11. FILIA NR 7 36 298 8 806 23 659 3 833 24.3 65.2 10.6 12. FILIA NR 8 28 672 4 481 20 094 4 097 15.6 70.1 14.3 13. FILIA NR 9 61 607 8 675 44 121 8 811 14.1 71.6 14.3 14. FILIA NR 10 57 140 13 963 36 409 6 768 24.4 63.7 11.8 15. FILIA NR 11 7 338 2 620 4 060 658 35.7 55.3 9.0 16. FILIA NR 12 8 434 2 915 4 806 713 34.6 57.0 8.5 17. FILIA NR 15 26 004 6 202 15 872 3 930 23.9 61.0 15.1 18. FILIA NR 16 36 321 6 941 24 518 4 862 19.1 67.5 13.4 19. FILIA NR 17 17 428 5 547 9 953 1 928 31.8 57.1 11.1 20. FILIA NR 18 9 765 1 611 7 383 771 16.5 75.6 7.9 21. FILIA NR 20 26 059 6 464 18 182 1 413 24.8 69.8 5.4 ------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 719 865 142 078 453 874 123 913 19.7 63.0 17.2 ------------------------------------------------------------------------------- Tabela 26 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2008 2012 Wypożyczenia książek 2008 2009 2010 2011 2012 652805 666203 700538 725218 719865

28 Wykres 10 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2008 2012 2012 719865 2011 725218 2010 700538 2009 666203 2008 652805 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 Tabela 27 Wypożyczenia zbiorów na zewnątrz w latach 2011 2012 Rodzaj zbiorów 2011 2012 + - Książki 725218 719865-5353 Czasopisma nieoprawne 7767 7373-394 Zbiory specjalne 34982 38601 +3619 Razem 767967 765839-2128 Tabela 28 Wypożyczenia zbiorów w latach 2008 2012 Wypożyczenia książek, czasopism i zb. specjalnych 2008 2009 2010 2011 2012 668437 682322 727322 767967 765839

29 Wykres 11 Wypożyczenia zbiorów w latach 2008 2012 780000 767967 765839 760000 740000 727322 720000 700000 682322 680000 668437 660000 640000 620000 600000 2008 2009 2010 2011 2012 Rok 2012 przyniósł spadki zarówno liczby wypożyczeń księgozbiorów jak i czasopism nieoprawnych. Wzrost nastąpił jedynie w zakresie wypożyczeń zbiorów specjalnych. Największą liczbę wypożyczeń książek, a jednocześnie najwyższy spadek (o 32728 wol.) zanotowała Wypożyczalnia Główna, a najmniejszą Wypożyczalnia Muzyczna i Filia nr 5. Wypożyczalnia Muzyczna gromadzi głównie zbiory specjalne, dlatego też wypożyczenia książek są tam niewielkie. Największy wzrost zanotowano w Filii nr 16, Filii nr 6 i Filii nr 7. Należy nadmienić, że w większości placówek można zaobserwować zwiększenie liczby wypożyczeń. Wynikało to głównie z powodu zamknięcia Wypożyczalni Głównej na czas zmiany układu księgozbioru i korzystania czytelników z pozostałych agend. W porównaniu z rokiem 2011 struktura wypożyczeń nieznacznie się zmieniła. Zmniejszyło się zapotrzebowanie na literaturę popularnonaukową (2011 rok 19,3 %; 2012 rok 17,2 %) na co wpływ miało zapewne wyłączenie z udostępniania na kilka miesięcy Wypożyczalni Głównej. Wzrósł procent

30 wypożyczeń literatury pięknej (2011 rok 61,2; 2012 rok 63,0 %) oraz nieznacznie książek dziecięcych (2011 rok 19,5 %; 2012 rok 19,7 %). W Wypożyczalni Głównej, w związku z profilem gromadzenia i określonymi potrzebami czytelniczymi, 46,9 % wypożyczeń stanowiła literatura popularnonaukowa (spadek w porównaniu z rokiem 2011 o 1,7 punktu procentowego). Tabela 29 Wypożyczenia na 1 wolumin w roku 2012 ------------------------------ WYPOŻYCZENIA NA 1 WOLUMIN ------------------------------ 1. FILIA NR 9 3.1 2. FILIA NR 4 2.5 3. FILIA NR 20 2.4 4. FILIA NR 6 2.3 5. FILIA NR 16 2.1 6. FILIA NR 3 2.1 7. FILIA NR 1 2.1 8. FILIA NR 10 2.0 9. FILIA NR 15 1.9 10. FILIA NR 7 1.9 11. FILIA NR 2 1.7 12. WYPOŻ. GŁÓWNA 1.6 13. FILIA NR 17 1.4 14. FILIA NR 8 1.3 15. OD. DZIECI I MŁ. 1.1 16. FILIA NR 18 0.9 17. FILIA NR 12 0.8 18. FILIA NR 5 0.7 19. FILIA NR 11 0.6 20. WYPOŻ. MUZYCZNA 0.6 21. CENTRALA ------------------------------ RAZEM 1.3 ------------------------------

31 Tabela 30 Wypożyczenia księgozbiorów na 1 czytelnika w roku 2012 ------------------------------ LICZBA WYPOŻYCZEŃ ROCZNIE NA 1 CZYTELNIKA ------------------------------ 1. FILIA NR 9 33.5 2. FILIA NR 12 29.6 3. FILIA NR 20 28.8 4. FILIA NR 7 27.8 5. FILIA NR 11 25.5 6. FILIA NR 18 24.2 7. FILIA NR 17 23.9 8. FILIA NR 1 22.8 9. FILIA NR 4 21.6 10. FILIA NR 10 20.0 11. FILIA NR 3 19.9 12. FILIA NR 2 19.1 13. FILIA NR 6 18.7 14. FILIA NR 15 18.3 15. FILIA NR 5 18.2 16. FILIA NR 16 18.0 17. FILIA NR 8 15.7 18. OD. DZIECI I MŁ. 11.3 19. WYPOŻ. GŁÓWNA 11.0 20. WYPOŻ. MUZYCZNA 2.3 21. CENTRALA ------------------------------ RAZEM 18.4 ------------------------------ Największą aktywność księgozbioru wykazały Filie nr: 9, 4, 20. Najmniejszą Filie nr: 5 i 11. W Wypożyczalni Muzycznej użytkownicy korzystają głównie ze zbiorów specjalnych, stąd niewysoki wskaźnik wypożyczeń księgozbioru na poziomie 0,6. Także Wypożyczalnia Główna i w związku ze specyfiką zbiorów i charakterystyczną grupą użytkowników wykazują mniejszą aktywność księgozbiorów. Udostępniane są tam przede wszystkim książki popularnonaukowe i lektury. Powoduje to mniejszą rotację gromadzonych zasobów. Biorąc pod uwagę wypożyczenia na 1 czytelnika, to zdecydowanie najwięcej książek czytali użytkownicy w Filii nr 9, Filii nr 12 oraz w Filii nr 20.

32 Tabela 31 Wypożyczenia na 1 czytelnika w latach 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 Wyp/czyt. 17,8 16,9 18,0 18,6 18,4 Wykres 12 Wypożyczenia na 1 czytelnika w latach 2008 2012 19 18,5 18,6 18 17,5 17,8 18 18,4 17 16,5 16,9 16 2008 2009 2010 2011 2012 Biorąc pod uwagę dane statystyczne za lata 2008 2009 zauważamy, że następuje systematyczny spadek intensywności korzystania ze zbiorów. Aktywność czytelnicza zmniejszyła się wówczas o 0,9 wypożyczenia rocznie na jednego czytelnika. Rok 2010 przyniósł wzrost wskaźnika, który w roku 2011 wynosił 18,6, zaś w roku sprawozdawczym nieznacznie spadł do poziomu 18,4. Również tutaj zawinił brak dostępności zbiorów WG (różnica w stosunku do ubiegłego roku na poziomie 1,8 in minus). IV. CZYTELNIE W ciągu ostatnich pięciu lat liczba miejsc w czytelniach i kącikach czytelnianych systematycznie zwiększała się. Od 2008 roku przybyło ich 28. Stwarza to osobom korzystającym z księgozbiorów podręcznych, czasopism, materiałów informacyjnych większy komfort pracy, nauki a nawet relaksu.

33 Zmiany w czytelniach związane były z korzystniejszymi aranżacyjnymi wnętrz bibliotecznych po remontach. Na przestrzeni ostatnich lat czytelnie dysponujące tradycyjnymi źródłami informacji wzbogaciły się o sprzęt komputerowy, co umożliwiło rozszerzenie oferty o dostęp do Internetu i zasobów cyfrowych. Liczba miejsc w czytelniach w latach 2008-2012 rok 2008 284 miejsca rok 2009 304 miejsca rok 2010 308 miejsc rok 2011 310 miejsc rok 2012 312 miejsc Liczba stanowisk komputerowych dostępnych dla użytkowników w latach 2008-2012 rok 2008 77 rok 2009 74 rok 2010 77 rok 2011 82 rok 2012 83 Liczba stanowisk komputerowych dla użytkowników z dostępem do Internetu w latach 2008-2012 rok 2008 55 rok 2009 53 rok 2010 56 rok 2011 63 rok 2012 65

Liczba miejsc w czytelni 34 Wykres 13 Miejsca w czytelniach i udostępnienia w latach 2008 2012 315 310 305 300 295 290 285 280 275 270 2008 2009 2010 2011 2012 Udostępnienia na miejscu 250000 200000 150000 100000 50000 0 Tabela 32 Odwiedziny porównawczo w latach 2011 2012 ---------------------------------------------------------------------- Agendy Odwiedziny ---------------------------------------------- 2011 2012 + - ---------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 19 882 21 725 1 843 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 847 1 476-371 3. OD. DZIECI I MŁ. 5 867 6 281 414 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 8 774 5 121-3 653 5. FILIA NR 1 1 106 921-185 6. FILIA NR 2 744 544-200 7. FILIA NR 3 1 785 2 061 276 8. FILIA NR 4 6 871 6 727-144 9. FILIA NR 5 1 543 760-783 10. FILIA NR 6 4 766 3 732-1 034 11. FILIA NR 7 3 922 3 478-444 12. FILIA NR 8 1 551 1 552 1 13. FILIA NR 9 2 001 1 849-152 14. FILIA NR 10 3 722 4 239 517 15. FILIA NR 11 486 467-19 16. FILIA NR 12 377 406 29 17. FILIA NR 15 1 733 1 500-233 18. FILIA NR 16 4 323 4 087-236 19. FILIA NR 17 835 730-105 20. FILIA NR 18 231 96-135 21. FILIA NR 20 172 117-55 ---------------------------------------------------------------------- RAZEM 72 538 67 869 3 080-7 749 ----------------------------------------------------------------------

35 Tabela 33 Wzrost lub spadek liczby odwiedzin ( 2012 rok) --------------------------------- WZROST LUB SPADEK LICZBY ODWIEDZIN --------------------------------- 1. CENTRALA 1843 2. FILIA NR 10 517 3. OD. DZIECI I MŁ. 414 4. FILIA NR 3 276 5. FILIA NR 12 29 6. FILIA NR 8 1 7. FILIA NR 11-19 8. FILIA NR 20-55 9. FILIA NR 17-105 10. FILIA NR 18-135 11. FILIA NR 4-144 12. FILIA NR 9-152 13. FILIA NR 1-185 14. FILIA NR 2-200 15. FILIA NR 15-233 16. FILIA NR 16-236 17. WYPOŻ. MUZYCZNA -371 18. FILIA NR 7-444 19. FILIA NR 5-783 20. FILIA NR 6-1034 21. WYPOŻ. GŁÓWNA -3653 --------------------------------- RAZEM -4669 --------------------------------- Od 2010 roku, w którym zanotowano 76 715 odwiedzin w czytelniach rzeszowskich bibliotek, z każdym następnym rokiem następuje ich spadek, w roku 2011 o 4177, zaś w roku 2012 o 4669. Wzrost zanotowała Centrala (Czytelnia Główna, Czytelnia Czasopism Bieżących, Informatorium, Sekcja Informacji Komputerowej) oraz kilka filii (Filie nr: 10, 3 12) i. Spadki były spowodowane w Wypożyczalni Głównej (-3653) zamknięciem placówki, w filiach i Wypożyczalni Muzycznej brakiem zainteresowania tradycyjnym księgozbiorem informacyjnym i powszechnym korzystaniem z informacji internetowych.

Tabela 34 Udostępnienia na miejscu w roku 2012 Placówka Centrala Informatorium i Sekcja Inf. Komputerowej Czytelnie: Główna Książki i czasopisma oprawne 36 Czasopisma nieoprawne Zbiory specjalne Razem 12694 1314 3868 17876 30148 41276 256 71680 i Czas. Bież. Filie i oddziały 21354 27381 2777 51512 Razem 64196 69971 6901 141068 Wykres 14 Struktura udostępnień na miejscu w roku 2012 5% 50% 45% książki i czasopisma oprawne czasopisma zbiory specjalne Struktura udostępnień na miejscu wskazuje, że w roku 2012 w rzeszowskich bibliotekach najwięcej korzystano z czasopism bieżących - (50%), mniej z książek i czasopism oprawnych (45%). Od 2009 roku rosło zainteresowanie zbiorami specjalnymi, niestety w roku sprawozdawczym nastąpił spadek o 2 punkty procentowe

37 (2009 2 %; 2010 5 %; 2011 7 %; 2012 5 %). Przyczyn należy upatrywać w braku dostępności zbiorów Wypożyczalni Głównej z powodu jej zamknięcia przez ponad jeden kwartał (spadek udostępnień w stosunku do roku ubiegłego, o 2944 czyli 2,1 %) co wskazywałoby, że w przypadku pracy placówki liczba udostępnień zbiorów specjalnych byłaby na poziomie z roku 2011 lub wyższym. Tabela 35 Udostępnienia porównawczo 2011 2012 ---------------------------------------------------------------------- Agendy Udostępnienia ---------------------------------------------- 2011 2012 + - ---------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 99 444 89 556-9 888 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 5 450 2 910-2 540 3. OD. DZIECI I MŁ. 8 948 10 691 1 743 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 10 616 7 672-2 944 5. FILIA NR 1 1 612 1 425-187 6. FILIA NR 2 869 880 11 7. FILIA NR 3 1 181 1 345 164 8. FILIA NR 4 6 923 6 605-318 9. FILIA NR 5 2 108 1 180-928 10. FILIA NR 6 8 265 7 090-1 175 11. FILIA NR 7 3 682 3 289-393 12. FILIA NR 8 1 940 1 298-642 13. FILIA NR 9 1 008 984-24 14. FILIA NR 10 920 700-220 15. FILIA NR 11 1 115 1 060-55 16. FILIA NR 12 464 558 94 17. FILIA NR 15 1 940 1 321-619 18. FILIA NR 16 1 548 2 027 479 19. FILIA NR 17 329 226-103 20. FILIA NR 18 134 70-64 21. FILIA NR 20 246 181-65 ---------------------------------------------------------------------- RAZEM 158 742 141 068 2 491-20 165 ----------------------------------------------------------------------

38 Wykres 15 Udostępnienia porównawczo (lata 2011 2012) 12000 10000 8000 6000 4000 2011 2012 2000 0 Tabela 36 Udostępnienia w latach 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 Liczba 194511 169991 164017 158742 141068

39 Wykres 16 Udostępnienia w latach 2008 2012 250000 200000 150000 194511 169991 164017 158742 141068 100000 50000 0 2008 2009 2010 2011 2012 W czytelniach, mimo przyrostu miejsc, z roku na rok notuje się spadek odwiedzin i udostępnień. Korzystanie ze zbiorów książkowych, gromadzonych w tych placówkach, zawsze służyło zdobyciu konkretnych informacji. Encyklopedie, leksykony, słowniki, informatory oraz monografie są obecnie wypierane przez niemal powszechnie dostępny Internet, zarówno w bibliotekach jak i domach użytkowników. Na malejące zainteresowanie czytelniami nie pozostaje również bez wpływu standardowe korzystanie z usług kserograficznych. Największy wzrost odwiedzin zanotowano w Filii nr 10 oraz Oddziale dla Dzieci i Filii nr 3 gdzie nastąpiło również podwyższenie liczby udostępnień. Udostępnienia zwiększyły się także w Filii nr 16. Największy spadek udostępnień nastąpił w Centrali i Wypożyczalni Głównej, przy czym w Centrali odnotowano wzrost odwiedzin. Obniżone wyniki udostępnień w Centrali spowodowane były coraz lepiej komputerowo opracowanymi zbiorami, a przez to łatwiejszym dostępem do konkretnego tytułu. Spadki w Wypożyczalni Głównej wyniknęły z powodu zamknięcia placówki.

Tabela 37 cz.1. Odwiedziny w Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących WiMBP 40 2011 2012 +/- Czytelnia Główna Czytelnia Czasopism Bieżących 9470 9599 +129 3664 4756 +1092 Razem 13134 14355 +1221 Tabela 37 cz.2. Udostępnienia w Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących WiMBP 2011 2012 +/- Czytelnia Główna Czytelnia Czasopism Bieżących 39881 37625-2256 41045 34055-6990 Razem 80926 71680-9246 Największe czytelnie WiMBP w Rzeszowie zanotowały na koniec 2012 roku wzrost odwiedzin o 1221 i spadek udostępnień o 9246. Widać, że zainteresowanie ofertą czytelń powiększyło się w stosunku do ubiegłego roku, zaś obniżenie się liczby udostępnień spowodowane było prawdopodobnie lepiej opracowanym katalogiem elektronicznym, a co za tym idzie szybszym i skuteczniejszym dotarciem do poszukiwanej pozycji, a także łatwiejszym dostępem do materiałów w postaci elektronicznej oraz do Internetu.

41 Tabela 38 Działalność informacyjna w latach 2011 2012 ---------------------------------------------------------------------- Agendy Informacje ---------------------------------------------- 2011 2012 + - ---------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 7 149 6 784-365 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 686 1 132-554 3. OD. DZIECI I MŁ. 2 593 4 048 1 455 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 1 180 1 139-41 5. FILIA NR 1 2 020 1 826-194 6. FILIA NR 2 1 045 1 154 109 7. FILIA NR 3 464 629 165 8. FILIA NR 4 2 874 3 333 459 9. FILIA NR 5 1 187 386-801 10. FILIA NR 6 4 324 4 542 218 11. FILIA NR 7 648 580-68 12. FILIA NR 8 384 920 536 13. FILIA NR 9 1 018 982-36 14. FILIA NR 10 1 037 1 566 529 15. FILIA NR 11 68 126 58 16. FILIA NR 12 28 24-4 17. FILIA NR 15 162 252 90 18. FILIA NR 16 815 658-157 19. FILIA NR 17 342 270-72 20. FILIA NR 18 88 83-5 21. FILIA NR 20 59 35-24 ---------------------------------------------------------------------- RAZEM 29 171 30 469 3 619-2 321 ---------------------------------------------------------------------- W 2012 roku zanotowano dalszy wzrost udzielonych informacji (o 1298). Z analizy porównawczej wynika, że spadek nastąpił głównie w Filii nr 5, Wypożyczalni Muzycznej i WiMBP (Informatorium, Sekcja Informacji Komputerowej). Przyczyną spadków w tych placówkach były skrócone godziny pracy w przypadku Filii nr 5 i Wypożyczalni Muzycznej spowodowane problemami kadrowymi, zaś w przypadku Centrali zmniejszonym zapotrzebowaniem na informację w roku sprawozdawczym, przy czym obniżenie jest na tyle niewielkie, zaledwie 5,3 %, że może wskazywać na naturalne wahania w poszczególnych latach.

42 Tabela 39 Wykorzystanie Internetu w roku 2012 Agendy 2011 2012 + / - Filia nr 1 605 429-176 Filia nr 2 329 371 +42 Filia nr 3 1309 1732 +423 Filia nr 4 3569 4126 +557 Filia nr 5 325 277-48 Filia nr 6 3214 2153-1061 Filia nr 7 1653 1577-76 Filia nr 8 1342 693-649 Filia nr 9 1080 875-205 Filia nr 10 3305 4111 +806 Filia nr 11 114 113-1 Filia nr 12 0 0 0 Filia nr 15 1236 1142-94 Filia nr 16 3292 3008-284 Filia nr 17 738 603-135 Filia Nr 18 144 41-103 Filia nr 20 26 22-4 2710 2955 +245 Wypożyczalnia Główna 1959 1420-539 Wypożyczalnia Muzyczna 694 749 +55 Sekcja Informacji 3543 4177 +634 Komputerowej RAZEM 31187 30574-613 Wyniki statystyczne poszczególnych placówek uzależnione są od liczby dostępnych dla czytelników komputerów, oraz od ruchu czytelniczego w danej placówce. Na koniec 2012 roku we wszystkich agendach WiMBP w Rzeszowie czytelnicy mogli korzystać z Internetu na 65 komputerach.

V. UPOWSZECHNIANIE CZYTELNICTWA Tabela 40 Działalność oświatowa Działu Udostępniania Zbiorów w latach 2011-2012 43 Rodzaj imprezy Liczba Liczba + / - Uczestnicy Uczestnicy + / - 2011 2012 2011 2012 Spotkania 46 56 +10 1813 1952 +139 autorskie Pogadanki 177 106-71 4715 3077-1638 Konkursy 177 132-45 4672 3750-922 Dyskusje 89 65-24 1438 926-512 Lekcje, wycieczki 318 248-70 6124 4799-1325 Inne 550 590 + 40 12289 10694-1595 Pasowanie na 26 27 + 1 1118 1173 + 55 czyt. Razem 1383 1224-159 32169 26371-5798 W 2012 roku placówki Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie prowadziły szereg działań na rzecz promocji książki i upowszechniania czytelnictwa. Ich celem było przygotowanie i zrealizowanie oferty atrakcyjnej i jednocześnie konkurencyjnej do tej proponowanej przez innych uczestników rynku. Swoje propozycje skierowały do wszystkich grup użytkowników: dzieci, młodzieży i dorosłych, osób wymagających specjalnej troski i indywidualnego podejścia. Wśród przedsięwzięć znalazły się cykle tematyczne, spotkania autorskie, spotkania z interesującymi ludźmi, imprezy literackie i okolicznościowe, warsztaty komputerowe, językowe, plastyczne, konkursy czytelnicze oraz kluby czytelnicze. Wszystkim inicjatywom towarzyszyła myśl, iż najważniejszym zadaniem biblioteki jest kształtowanie kultury czytelniczej, najlepiej od najmłodszych lat. Stąd wiele działań nakierowanych na najmłodszych czytelników wspomagających ich rozwój intelektualny i emocjonalny, zachęcających do różnych aktywności. Spośród wszystkich zrealizowanych w 2012 roku form pracy z czytelnikiem należy wymienić:

44 Nazwa imprezy Miejsce realizacji WYSTAWY 1. Jasełka w obrazach wystawa prac laureatów wyróżnionych i nagrodzonych w konkursie plastycznym zorganizowanym przez SP nr 17 pod patronatem WiMBP w Rzeszowie 2. Lata Dwudzieste, Lata Trzydzieste. Kadry z Życia Miasta z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie 3. Anioły, aniołki, aniołeczki w dbałości o przyrody zakąteczki (8. edycja) wernisaż i wystawa prac uczestników konkursu plastycznego zorganizowanego przez SP 2 i Zespół Szkolno - Przedszkolny 23 pod patronatem WiMBP w Rzeszowie Filia nr 7 4. Wystawa fotografii Agnieszki Szafirskiej Książka Wypożyczalnia Muzyczna 5. Wernisaż i wystawa ikon Marii Topolewicz Wypożyczalnia Muzyczna 6. Pomóżmy zwierzakom prezentacja prac plastycznych i literackich laureatów 12. edycji konkursu zorganizowanego przez Rzeszowskie Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt. 7. Wernisaż i wystawa ekslibrisów czeskich ze zbiorów Mieczysława Bielenia 8. Wystawa prac laureatów 3. edycji międzyszkolnego konkursu Małe Rzemiosło Wielka Sztuka pod hasłem Ramka dla pupila - dla nas skaczą i fruwają, do rameczki zapraszają, zorganizowanego przez SP nr 2 i SP nr 23 Wypożyczalnia Muzyczna 9. Wernisaż i wystawa fotografii Jerzego Wygody Turki Wypożyczalnia wielkanocne Muzyczna 10. Wystawa Karta z historii. 70. Rocznica powstania AK 11. Wernisaż i wystawa grafiki Katarzyny Pempek Naturalnie 12. Wystawa Katyń zbrodnia, która miała być odzyskana, ze zbiorów IPN-u Oddział w Rzeszowie Wypożyczalnia Muzyczna Filia nr 7