Dyrektywa ATEX i znak Uregulowania prawne a oferta ASTE dla stref zagrożonych wybuchem MATERIAŁY SZKOLENIOWE Prowadzący Małgorzata Kwasigroch Kierownik Działu Marketingu Alicja Cwojdzińska Specjalista ds. Marketingu Termin szkolenia 2006.02.24 Miejsce szkolenia ASTE, ul. Wielopole 7, 80-556 Gdańsk
Spis treści Część I: Szkolenie 1. Uregulowania prawne dotyczące zabezpieczeń w warunkach zagrożenia wybuchem 2. Ocena zgodności z wymaganiami dyrektywy ATEX 3. Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem 4. Grupy i kategorie urządzeń w wykonaniu przeciwybuchowym 5. Podział stref zagrożenia wybuchem i kategorii wykonań urządzeń (dot. grupy II) 6. Klasyfikacja rodzajów zabezpieczeń budowa urządzeń 7. Klasy temperaturowe 8. Certyfikacja maszyn i urządzeń do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem (w wykonaniach przeciwwybuchowych) 9. Miejsca montażu urządzeń iskrobezpiecznych z atestem ATEX i oznaczeniem znakiem 10. Oznaczenia stosowane w urządzeniach przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem 11. Oferta ASTE dla stref zagrożonych wybuchem 12. Bibliografia strona 2 3 4 5 6 7 7 7 8 13 14 16 Część II: Część III: Analiza map rynku potencjalnych klientów na wyroby ATEX Załączniki 1. Test 2. Przepisy prawne treść rozporządzeń wprowadzających dyrektywę ATEX95 i ATEX137 3. Wykaz potencjalnych klientów producentów i projektantów urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym. Strona 2 z 14
1. Uregulowania prawne dotyczące zabezpieczeń w warunkach zagrożenia wybuchem Różniące się od siebie przepisy dotyczące bezpieczeństwa w poszczególnych krajach Unii Europejskiej stanowiły poważną przeszkodę w swobodnym przepływie towarów pomiędzy państwami. Postanowiono ujednolicić obowiązujące w poszczególnych krajach przepisy tworząc tzw. Dyrektywy Nowego Podejścia. W przypadku stref zagrożonych wybuchem i urządzeń przeznaczonych do pracy w tych strefach należy przywołać dwie podstawowe dyrektywy ATEX (od francuskiego sformułowania Atmosphere Explosible): Dyrektywę 94/9/EU ATEX95 Parlamentu Europejskiego i Rady (z dnia 23.03.1994r.) w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem obowiązująca w krajach UE od 1lipca 2003roku wprowadzoną do polskiego prawodawstwa Rozporządzeniem Ministra Gospodarki (z dnia 22 grudnia 2005r.) w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. obowiązującym w Polsce od 1 stycznia 2006 roku. Dyrektywę 99/92/EC ATEX137 (z dnia 16.12.1999r.) w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa wprowadzoną do polskiego prawodawstwa Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (z dnia 29 maja 2003 roku) w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa obowiązującym w Polsce od 25 lipca 2003 roku. Celem wprowadzenia dyrektywy ATEX jest całkowita eliminacja lub maksymalne zmniejszenie ryzyka, jakie wiąże się ze stosowaniem dowolnego produktu w obszarach, w których może występować atmosfera grożąca wybuchem, określana dalej jako Ex. Dyrektywa ATEX definiuje jedynie najbardziej podstawowe wymagania jakie musi spełniać produkt przeznaczony do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Wymagania szczegółowe podane są w normach zharmonizowanych z dyrektywą. Pewne wymagania niesprecyzowane ani w dyrektywie ani w normach mogą też być przedmiotem regulacji wewnętrznych obowiązujących w danym kraju. Niemniej jednak i tu obowiązuje zasada, że przepisy wewnątrzkrajowe nie mogą być sprzeczne z dyrektywą ani nie mogą "zaostrzać" jej wymagań. Strona 3 z 14
Dyrektywa ATEX137 i ATEX95 oraz odpowiednie rozporządzenia 1. Definiują przestrzenie wybuchowe 2. Wprowadzają podział na grupy i kategorie urządzeń przeznaczonych do pracy w tych przestrzeniach 3. Określają wymogi bezpieczeństwa dotyczące projektowania i budowy urządzeń i systemów ochronnych do użytku w strefach zagrożonych wybuchem 4. Opisują procedurę badania urządzeń przez jednostki notyfikowane oraz określają zawartość deklaracji zgodności 5. Określają minimalne kryteria, jakie powinny być uwzględnione przy notyfikowaniu jednostek 6. Określają sposób oznakowania urządzeń i systemów ochronnych 7. Podają wzór oznakowania CE Europejskie przepisy Dyrektywy ATEX znajdują swoje odbicie w polskich rozporządzeniach i normach. Na dzień 31 stycznia 2005 były 43 normy zharmonizowane z Dyrektywą ATEX. 2. Ocena zgodności z wymaganiami dyrektywy ATEX Pełną odpowiedzialność za określenie czy dany wyrób podlega ocenie zgodności z wymaganiami dyrektywy ATEX oraz za spełnianie tych wymagań ponosi jego producent lub podmiot, który wprowadza wyrób do obrotu na terenie Unii Europejskiej. Dotyczy to również wyrobów wykonywanych na własny użytek w firmie producenta. W tym bowiem przypadku producent traktowany jest jako podmiot wprowadzający wyrób do użytkowania na terenie Unii. W zakres dyrektywy ATEX wchodzą zarówno urządzenia elektryczne jak i te, które nie są zasilane prądem elektrycznym przeznaczone do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Strefa Wybuchowa EX W myśl dyrektywy z sytuacją zagrożenia mamy do czynienia w przestrzeniach, gdzie produkuje się, użytkuje lub przechowuje substancje mogące wytworzyć z powietrzem (lub innymi utleniaczami) mieszaniny wybuchowe. Do takich substancji zaliczyć należy: ciecze łatwo zapalne i ich pary (np. benzyny, alkohole, etery, rozcieńczalniki organiczne) gazy palne (np. propan butan, wodór, acetylen) pyły i włókna (np. pył węglowy, pył aluminiowy, pył cynowy, pył drzewny) Wybuch może mieć miejsce przy jednoczesnym wystąpieniu warunków: atmosfery wybuchowej (mieszaniny palnych gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem, w której, po zainicjowaniu źródłem zapłonu, spalanie rozprzestrzenia się samorzutnie na całą mieszaninę) oraz wyzwoleniu dostatecznej porcji energii pochodzącej od efektywnego źródła zapłonu. Przepisy precyzują 13 efektywnych źródeł zapłonu: 1. gorące powietrze 2. płomienie i gorące gazy (w tym gorące cząstki) 3. iskry wytwarzane mechanicznie 4. urządzenia elektryczne 5. prądy błądzące oraz katodowa ochrona przed korozją Strona 4 z 14
6. elektryczność statyczna (wyładowania szopiaste, stożkowe i z obłoku pyłu) 7. uderzenie pioruna 8. fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej (od 104 Hz do 3x1012 Hz) 9. fale elektromagnetyczne o częstotliwości (od 3x1011 Hz do 3x1015Hz) 10. promienie jonizujące 11. ultradźwięki 12. sprężania adiabatyczne i fale uderzeniowe 13. reakcje egzotermiczne, włącznie z samozapaleniem się pyłów Z powyższych warunków wynika, że wyroby przeznaczone do użytkowania w atmosferze n.p. mieszaniny wodoru z chlorem, która wprawdzie jest wybuchowa nie podlegają dyrektywie ATEX, jeśli mieszanina nie zawiera powietrza. Ważny jest również zapis o warunkach atmosferycznych. Wprawdzie dyrektywa nie definiuje "warunków atmosferycznych" ale na jej użytek przyjmuje się, że dotyczy to obszarów o temperaturze od - 20 o C do + 60 o C i ciśnieniu od 0,8 bara do 1,1 bara. Rozpatrując rodzaje wyrobów - objęte dyrektywą mogą być zarówno gotowe urządzenia, sprzęt ochronny, podzespoły a także urządzenia bezpieczeństwa, sterowania i regulacji, elektryczne lub nie. Decydującym kryterium jest czy zostały one wyprodukowane z przeznaczeniem do stosowania w atmosferach wybuchowych czy też nie. Zatem zbiornik, przeznaczony do magazynowania cieczy palnych pod ciśnieniem atmosferycznym ale przeznaczony do użytku w normalnym otoczeniu nie musi być rozważany jako urządzenie do stref Ex bowiem strefa Ex znajduje się w jego wnętrzu a nie w jego otoczeniu i jest oddzielona od otoczenia n.p. stalowym płaszczem zbiornika. Jeśli jednak zawiera on w środku czyli w strefie Ex dowolne urządzenia pomiarowe czy regulacyjne to te urządzenia będą podlegały dyrektywie ATEX gdyż są przeznaczone do obszaru Ex. Często zdarza się jednak, że wspomniany wyżej zbiornik sam może być przyczyną wystąpienia strefy Ex. Stanie się tak wówczas gdy nastąpi jego rozszczelnienie, np. na spawach lub na dowolnym złączu. Jeśli przechowywana w nim substancja palna zacznie wydostawać się na zewnątrz to zacznie tworzyć mieszaninę z powietrzem a więc powstanie strefa Ex w otoczeniu zbiornika. W takiej sytuacji należałoby potraktować zbiornik jako przeznaczony do obszarów Ex a zatem wchodzący w zakres dyrektywy. Dodatkowym kryterium oceny urządzenia jest stawiany przez dyrektywę wymóg "zdolności wywołania eksplozji". Oznacza on, że urządzenie wchodzi w zakres dyrektywy jeśli jest przeznaczone do obszaru Ex i jednocześnie jest zdolne spowodować zapłon lub może stać się jego przyczyną. Efektywne źródła zapłonu zostały już zdefiniowane powyżej. 3. Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem Klasyfikacja stref została zdefiniowana w Załączniku nr I dyrektywy 99/92/EC ATEX137 z 16 grudnia 1999 O minimalnych wymaganiach zwiększających bezpieczeństwo i ochronę zdrowia pracowników potencjalnie narażonych przy pracy w obszarach z atmosferą wybuchową. Przestrzenie, w których występuje zagrożenie wybuchem dzielone są na strefy zagrożenia. Za dokonanie tej oceny odpowiedzialny jest inwestor, projektant obiektu budowlanego oraz jego użytkownik końcowy. Strona 5 z 14
atmosfera wybuchowa wywołana przez mieszaninę powietrza oraz: gazy, ciecze i ich pary (strefa G) palne pyły (strefa D) strefa zagrożenia wybuchem strefa 0 strefa 1 strefa 2 strefa 20 strefa 21 strefa 22 atmosfera wybuchowa... występuje ciągle, utrzymuje się przez długi czas występuje sporadycznie nie występuje podczas normalnej pracy, a jeżeli wystąpi, to utrzymuje się przez krótki czas występuje ciągle, utrzymuje się przez długi czas występuje sporadycznie nie występuje podczas normalnej pracy, a jeżeli wystąpi, to utrzymuje się przez krótki czas 4. Grupy i kategorie urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym a) Grupy urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym Dyrektywa ATEX dzieli wszystkie urządzenia przeznaczone dla stref Ex na dwie zasadnicze grupy: grupa opis podgrupa opis grupa I urządzenia przeznaczone do pracy pod ziemią w kopalniach oraz w naziemnych obszarach - - kopalń ale są zagrożone wybuchem gazu lub pyłu urządzenia przeznaczone do grupa propanowa (np. aceton, alkohol A stosowania na powierzchni w metylowy i etylowy, aceton) grupa II obszarach zagrożonych B grupa etylenowa (np. etylen, siarkowodór) wybuchem gazów, par. mgieł grupa wodorowa (np. acetylen, wodór C lub pyłów hydrazyna, dwusiarczek węgla) b) Kategorie urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym W ramach każdej grupy urządzenia dzieli się dalej na kategorie. W grupie I (urządzenia dla górnictwa) wyróżnia się następujące kategorie urządzeń: M1. urządzenia przeznaczone do pracy w atmosferze zagrożenia wybuchem metanu i/lub pyłu węglowego, zapewniające bardzo wysoki poziom zabezpieczenia, które są zdolne do działania nawet w przypadku rzadko występujących awarii, o zabezpieczeniach takich, że: a) w przypadku defektu jednego ze środków zabezpieczających, przynajmniej drugi, niezależny środek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia b) wymagany poziom zabezpieczenia będzie zapewniony w przypadku wystąpienia dwóch, niezależnych Strona 6 z 14
od siebie uszkodzeń M2. urządzenia przeznaczone do pracy w atmosferze zagrożenia wybuchem metanu i/lub pyłu węglowego, zapewniające wysoki poziom zabezpieczenia, których zabezpieczenia zapewniają właściwy poziom bezpieczeństwa podczas normalnego działania, a także w przypadku wystąpienia bardziej surowych warunków działania, w szczególności powstałych na skutek nieostrożnego obchodzenia się z urządzeniem W grupie II (urządzenia dla przemysłu) wyróżnia się następujące kategorie urządzeń: Kategoria 1. urządzenia zapewniające bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa nawet w przypadku rzadko występującej awarii urządzenia, o środkach zabezpieczeń takich, że: a) w przypadku awarii jednego ze środków zabezpieczających, przynajmniej drugi, niezależny środek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia b) wymagany poziom bezpieczeństwa zapewniony będzie w przypadku wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń Kategoria 2. urządzenia zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa, o zabezpieczeniach takich, że zapewniają bezpieczeństwo nawet w przypadku częstych zaburzeń lub uszkodzeń urządzeń Kategoria 3. urządzenia zapewniające normalny poziom bezpieczeństwa, o zabezpieczeniach zapewniających bezpieczeństwo podczas normalnej pracy urządzenia. 5. Podział stref zagrożenia wybuchem i kategorii wykonań urządzeń (dot. grupy II) atmosfera wybuchowa występuje stale lub długotrwale występuje czasowo podczas normalnej pracy strefa kategoria wykonania Gazy Pyły Gazy Pyły (G) (D) (G) (D) 0 20 1G 1D 1 21 2G 2D bezpieczeństwo jest zapewnione w razie wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń* w razie wystąpienia jednego uszkodzenia nie występuje podczas normalnej pracy, a jeżeli wystąpi to utrzymuje 2 22 3G 3D podczas normalnej pracy się przez krótki czas Określone przez Użytkownika Wykonawcę lub w przypadku gdy po uszkodzeniu jednego ze środków zabezpieczających drugi, niezależny środek zapewni wymagany poziom bezpieczeństwa). Podsumowując: w strefie Z0 i Z20 można stosować jedynie urządzenia kategorii 1 w strefie Z1 i Z21 - urządzenia kategorii 1 i 2 w strefie Z2 i Z22 - urządzenia kategorii 1, 2, 3 Strona 7 z 14
6. Klasyfikacja rodzajów zabezpieczeń budowa urządzeń Do oznaczania rodzajów zastosowanych w budowie urządzenia zabezpieczeń używa się następujących oznaczeń: d budowa ognioszczelna ia budowa iskrobezpieczna (strefa 0) ib budowa iskrobezpieczna (strefa 1) p z osłoną gazową z nadciśnieniem e budowa wzmocniona o z osłona olejową q z osłona proszkową/piaskową m obudowa hermetyczna n urządzenia przeznaczone do strefy 2 s wykonanie specjalne k wykonanie wodoszczelne 7. Klasy temperaturowe Klasy temperaturowe wymieniane są w oznakowaniu urządzenia tylko jeśli zawiera ono literę G (do zastosowań w zagrożeniu gazami, cieczami i ich parami). Jest to klasyfikacja materiałów łatwopalnych w odniesieniu do ich temperatury zapłonu klasa temperaturowa dopuszczalna temperatura obudowy [ C] temperatura zapłonu gazu [ C] T1 450 >450 T2 300 300-450 T3 200 200-300 T4 135 135-200 T5 100 100-135 T6 85 85-100 8. Certyfikacja maszyn i urządzeń do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem (w wykonaniach przeciwwybuchowych) Ocena techniczna w celu dopuszczenia danego urządzenia musi być wykonana przez jednostki notyfikowane (mianowane przez władze w Krajach Członkowskich UE). Minimalne kryteria, które musi spełniać jednostka notyfikowana określa dyrektywa ATEX (i za nią rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej). Certyfikaty wystawiane przez zachodnie instytucje są w większości honorowane w Polsce. Wyjątek stanowią urządzenia dla górnictwa, które wymagają dodatkowej certyfikacji przez uprawniony do tego krajowy instytut Kopalnię Doświadczalną Barbara. W Polsce instytucjami prowadzącymi badania dla urządzeń przeznaczonych do stref przeciwybuchowych oraz uprawnionymi do przyznawania deklaracji zgodności z dyrektywą ATEX są: Wyższy Urząd Górniczy www.wug.gov.pl Główny Instytut Górnictwa Kopalnia Doświadczalna Barbara www.gig.katowice.pl PROCHEM SA www.prochem.com.pl Strona 8 z 14
Wiele urządzeń wykorzystywanych w polskim przemyśle posiada certyfikaty wydane przez zagraniczne jednostki certyfikacyjne. Są to między innymi następujące instytucje: Fyzikálně Technický Zkušební Ŭstav czeska instytucja certyfikująca (www.ftzu.cz), CESI Certificazione Ex-Atex włoska instytucja certyfikująca (www.cesi.it), DNV Det Norske Veritas norweska instytucja certyfikacyjna (www.dnv.com.pl) Elementy przeznaczone do montażu w strefach wybuchowych (takie jak dławnice EEx czy PMA Ex - System) i do produkcji urządzeń ze znakiem Ex posiadające certyfikaty zgodności z dyrektywą Aten NIE muszą być poddawane dodatkowym badaniom w kraju. Elementy posiadające certyfikat zaliczający dany produkt do odpowiedniej grupy urządzeń (zgodnie z ATEX) nie mogą być używane w innej grupie. 9. Miejsca montażu urządzeń iskrobezpiecznych z atestem ATEX i oznaczeniem znakiem. Dyrektywa ATEX dzieli wszystkie urządzenia przeznaczone dla stref Ex na dwie zasadnicze grupy: Grupa I: urządzenia przeznaczone do pracy pod ziemią w kopalniach oraz w naziemnych obszarach kopalń ale są zagrożone wybuchem gazu lub pyłu Grupa II urządzenia przeznaczone do stosowania na powierzchni w obszarach zagrożonych wybuchem gazów, par. mgieł lub pyłów W ofercie ASTE Sp. z o.o. znajdują się produkty przeznaczone dla grupy II. W związku z tym dokładniej zajmiemy się grupą II urządzeń. Grupa II Z przepisów zawartych w dyrektywie ATEX wynika, że gałęziami przemysłu, które wymagają montażu urządzeń grupy II w wykonaniu iskrobezpiecznym są: a) przemysł petrochemiczny: Urządzenia iskrobezpieczne montowane są w rafineriach wszędzie tam gdzie produkty przetwórstwa naftowego mogą tworzyć zagrożenie wybuchu gazów. Są to przede wszystkim: czujniki pomiarowe, zawory rurociągów, zawory zbiorników układy sterowania instalacje wentylacyjne i oświetleniowe. b) przemysł chemiczny: W zakładach chemicznych może dojść do wybuchu gazu. Do powstania atmosfery wybuchowej może również dojść tam gdzie występują drobne pyły pochodzenia organicznego oraz gazy i pary cieczy palnych. Do zakładów chemicznych zaliczamy również przedsiębiorstwa produkujące farby i lakiery. Mieszalniki do farb są wykonywane w wersji przeciwwybuchowej. Magazyny, gdzie przechowywane są produkty lakiernicze również są uznawane za atmosfery wybuchowe. c) przemysł drzewno papierniczy: Strona 9 z 14
Odpady drewna mogą tworzyć w mieszaninie z powietrzem atmosferę wybuchową. W zakładach drzewnych mogą powstawać niebezpieczne związki gazów, mgieł i oparów z powietrzem tworząc atmosferę wybuchową. Miejsca powstawania przestrzeni zagrożonych wybuchem to: szlifierki, obrabiarki i młyny pracujące bez wentylacji, instalacje wentylacyjne, odpylacze, silosy i zbiorniki opadu drzewnego, malarnie i lakiernie oraz miejsca do suszenia wyrobów oprawy oświetleniowe, wentylatory d) przemysł rolniczy: Szczególnie narażone na powstanie atmosfer wybuchowych są silosy, magazyny płodów rolnych (ziarno) oraz suszarnie i magazyny przeznaczone do suszenia zbóż. W celu uniknięcia powstania zagrożenia wybuchowego stosuje się wentylatory. e) przemysł spożywczy: Urządzeniami iskrobezpiecznymi w tej gałęzi przemysłu są pompy do transportu płynów i gazów niebezpiecznych powstających przy produkcji wielu produktów spożywczych, m.in.: browary, winiarnie, zakłady tłuszczowe. W wykonaniu przeciwwybuchowym produkowane są również mieszalniki i młyny do różnych substancji spożywczych. Do określania poziomu cieczy, wielkości ciśnienia czy temperatury są wykorzystywane mierniki czy sygnalizatory, które również często muszą być wykonane zgodnie z dyrektywą ATEX. Dyrektywa Atex dotyczy urządzeń elektrycznych i mechanicznych instalowanych w strefach zagrożonych wybuchem oraz urządzeń instalowanych poza strefą bezpośrednio połączonych z elementami umiejscowionymi w strefie niebezpiecznej. Są to urządzenia zabezpieczające lub wspomagające działanie systemów ochronnych np. bariery, separatory, przetworniki pomiarowe, zasilacze. Jeżeli w danym miejscu wystąpi strefa wybuchowa to dąży się do jej ograniczenia. Realizuje się to przez zabudowę w budynkach ognioszczelnych, zbiornikach przeciwwybuchowych. W takich przypadkach wymagana jest stała kontrola wielkości fizycznych obiektów, które znajdują się w strefie niebezpiecznej. Ze względu na to produkuje się głównie następujące urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym: czujniki pomiarowe różnego typu (temperatury, ciśnienia) oprawy oświetleniowe, układy sterowania (siłowniki) W wykonaniu iskrobezpiecznym produkowane są również specjalistyczne urządzenia wykorzystywane w każdej z wymienionych gałęzi przemysłu, np.: obrabiarki, wentylatory, mieszalniki. Bardzo dużą grupę urządzeń stanowią wentylatory. Są powszechnie stosowane, gdyż skutecznie zmniejszają ryzyko powstania atmosfery wybuchowej. Strona 10 z 14
Jak wyżej wspomniano w zakładach przemysłowych dąży się do minimalizacji stref zagrożonych wybuchem. Nie oznacza to jednak montażu urządzeń Ex w samych strefach, ale w obszarach bezpośrednio przyległych do nich. GRUPA I Do tej grupy (jak wynika z dyrektywy) należą wszystkie urządzenia stosowane w kopalniach podziemnych i naziemnych. Stosowanie urządzeń iskrobezpiecznych jest wymagane ze względu na wszechobecny metan w atmosferze kopalni. Do urządzeń pracujących w kopalniach zaliczamy: kombajny do urabiania węgla, urządzenia transportowe, urządzenia zasilające, systemy łączności podziemnej, systemy sygnalizacyjne, kontrolno - pomiarowe systemy sterowania, instalacje podziemne. 10. Oznaczenia stosowane w urządzeniach przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem CE 0102 II 2 G E Ex d IIc T4 T125 C Oznaczenie CE Numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej Ikona informująca o wykonaniu przeciwwybuchowym Grupa wybuchowości Kategoria urządzenia Strefa G gazowa D - pyłowa Standard europejski Ochrona przeciwwybuchowa Rodzaj zabezpieczeń stosowanych w budowie urządzeń Podgrupa wybuchowości Klasa temperaturowa Temperatura obudowy (tylko dla podgrup IIA, IIB lub IIC) Dyrektywa ATEX jest dyrektywą znakowania CE, co oznacza, że wyroby oznakowane znakiem Ex, zanim wejdą na rynek Unii Europejskiej muszą zostać oznaczone również znakiem CE. Strona 11 z 14
11. Oferta ASTE dla stref zagrożonych wybuchem. a) PMA Ex System CE 1258 II2GD EEx e II IP66 Ta=-20 +85 C SEV05ATEX0105 PRZEZNACZENIE II grupa wybuchowości, tj. przeznaczone do urządzeń pracujących nad ziemią w atmosferze zagrożenia wybuchem kategoria urządzenia 2 wysoki stopień bezpieczeństwa nawet w przypadku częstych zaburzeń pracy urządzenia GD do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem 1 i 2 (gaz), 21 i 22 (pyły) e budowa wzmocniona II do wszystkich podgrup wybuchowości BUDOWA PMA Ex-System obejmuje rury ESX wykonane z modyfikowanego poliamidu PA11 oraz szereg akcesoriów z poliamidu PA12. końcówki proste END, ENV (IP66, IP68) końcówki kątowe 45, 90 EAD, EAV, EWD, EWV (IP66, IP68) końcówki łukowe 90 EBD, EBV (IP66, IP68) końcówki z dławnicą ENZ (IP68) złączki Y-kształtne EYD, EYR (IP66, IP68) złączki do rur gładkich ENR-REM (IP68 od strony rury PMA) Strona 12 z 14
uchwyty do rur EH-0 uchwyty do rur EPS rury karbowane ESX Rury ESX i akcesoria EEx wykonane są z poliamidów odprowadzających ładunki elektryczne. Są przeznaczone do stosowania wyłącznie z produktami PMA EEx w strefach 1 i 2 (gaz) oraz 21 i 22 (pył, kurz), określonych zgodnie z ATEX137. Produkty PMA Ex System wykonane są zgodnie z Dyrektywą Europejską 94/9/EC (ATEX 95) i posiadają oznaczenie na każdym produkcie oprócz uszczelek i klipsów. b) Dławnice EEx (Bimed) II2G EEx eii T=-20 +80 C ZELM01ATEX0061X PRZEZNACZENIE grupa wybuchowości, tj. przeznaczone do urządzeń pracujących nad ziemią w atmosferze zagrożenia wybuchem kategoria urządzenia 2 wysoki stopień bezpieczeństwa nawet w przypadku częstych zaburzeń pracy urządzenia G do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem gazu e budowa wzmocniona II do wszystkich podgrup wybuchowości BUDOWA wykonane z modyfikowanego poliamidu odprowadzającego ładunki elektryczne wykonane zgodnie z Dyrektywą Europejską 94/9/EC (ATEX 95) zalecane do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem gazu Strona 13 z 14
12. Bibliografia: 1. Dyrektywa 94/9/WE (ATEX95) Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 23 marca 1994r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki (z dnia 22 grudnia 2005r.) w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 3. Dyrektywa 99/92/EC (ATEX137) (z dnia 16.12.1999r.) w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa 4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa 5. dr. Wojciech Doliński Znak CE nowe podejście do bezpieczeństwa produktów w ramach wspólnego rynku Unii Europejskiej cz.v 6. Strona internetowa Ministerstwa Gospodarki http://www.mgip.gov.pl/gospodarka/przetworstwo+przemyslowe/przemysl+maszynowy/dyrektywa+at EX+949WE/ 7. Strony internetowe producentów urządzeń o wykonaniu przeciwwybuchowym. Strona 14 z 14