Przedmowa... XI Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne papierów wartościowych... 1 1. Uwagi wprowadzające... 4 2. Funkcje papierów wartościowych... 6 I. Uwagi ogólne... 6 II. Funkcje ogólne... 8 III. Funkcje szczególne... 11 3. Klasyczne pojęcie papieru wartościowego... 20 I. Istota sporu i cel badań... 20 II. Koncepcje pojęcia papieru wartościowego w nauce niemieckiej... 21 III. Przegląd koncepcji pojęcia papieru wartościowego w polskiej doktrynie... 27 IV. Propozycja typologicznego ujęcia papieru wartościowego... 37 V. Propozycja wyodrębnienia konstytutywnych cech papieru wartościowego w ujęciu typologicznym... 43 4. Papier wartościowy a dokumenty dowodowe... 56 I. Uwagi ogólne... 56 II. Znaki legitymacyjne... 56 5. Teorie powstania klasycznego papieru wartościowego... 71 I. Uwagi ogólne... 71 II. Teoria kreacyjna... 72 III. Teoria dobrej wiary... 73 IV. Teoria emisyjna... 73 V. Teoria umowna... 74 VI. Kwalifikowana teoria umowna... 74 VII. Wnioski... 75 6. Rodzaje papierów wartościowych... 77 I. Klasyfikacja normatywna... 77 II. Klasyfikacja doktrynalna... 78 7. Przenoszenie praw z papierów wartościowych... 105 I. Uwagi ogólne... 105 II. Przenoszenie papierów wartościowych imiennych... 105 III. Przenoszenie papierów wartościowych na zlecenie... 109 IV. Przenoszenie papierów wartościowych na okaziciela... 111 V. Pojęcie wydania dokumentu... 113 8. Dematerializacja a klasyczna teoria papieru wartościowego... 114 I. Pojęcie i przyczyny dematerializacji... 114 II. Rodzaje dematerializacji... 116 III. Dematerializacja a dokument elektroniczny... 117 IV. Zjawisko quasi-dematerializacji... 118 V. Materializacja i rematerializacja... 119 VI. Wpływ dematerializacji na klasyczną teorię prawa papierów wartościowych... 120 V
VII. Pojęcie zdematerializowanego papieru wartościowego w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi a znaczenie cywilnoprawne papieru wartościowego... 130 9. Zasada numerus clausus papierów wartościowych... 133 I. Przedmiot sporu... 133 II. Koncepcje reprezentowane w polskiej doktrynie... 134 III. Argumenty doktryny za obowiązywaniem zasady numerus clausus papierów wartościowych... 134 IV. Argumenty doktryny za złagodzeniem rygoryzmu zasady numerus clausus papierów wartościowych... 136 V. Argumenty podnoszone przeciw zasadzie numerus clausus papierów wartościowych... 141 VI. Zasada numerus clausus w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi... 152 VII. Zasada numerus clausus a bankowe papiery wartościowe... 154 VIII. Zasada numerus clausus a pojęcie security w prawie amerykańskim wzmianka... 155 IX. Wnioski... 156 10. Umorzenie papieru wartościowego... 158 11. Ogólna ocena ramowej regulacji papierów wartościowych w KC.. 158 Rozdział II. Weksle... 167 12. Zagadnienia ogólne... 171 I. Geneza weksla i początki prawa wekslowego... 171 II. Ujednolicenie prawa wekslowego w skali międzynarodowej... 177 III. Źródła polskiego prawa wekslowego... 181 IV. Prawo wekslowe w systemie prawa polskiego... 182 V. Zasady prawa wekslowego... 189 VI. Doktryna polskiego prawa wekslowego... 189 VII. Orzecznictwo sądowe... 191 13. Istota prawna zobowiązania wekslowego... 192 I. Zdolność wekslowa i zdolność do działań wekslowych... 192 II. Powstanie zobowiązania wekslowego... 195 III. Cechy zobowiązania wekslowego... 198 IV. Zmiana treści weksla... 210 V. Wykładnia zobowiązania wekslowego... 211 14. Funkcje weksla... 212 I. Weksel jako papier wartościowy... 212 II. Funkcja płatnicza... 213 III. Funkcja obiegowa... 213 IV. Funkcja gwarancyjna... 214 V. Funkcja kredytowa i refinansowa... 215 VI. Inne zadania weksla... 221 VII. Weksel w obrocie międzynarodowym... 223 15. Rodzaje weksli... 226 I. Zasadnicze typy weksli... 226 16. Inne rodzaje weksli... 228 I. Weksel in blanco... 228 II. Weksel gwarancyjny... 238 III. Weksel dyskontowy... 240 IV. Pozostałe rodzaje weksli... 245 17. Wystawienie i forma weksla... 246 I. Wystawienie weksla... 246 II. Blankiet wekslowy... 246 VI
III. Rekwizyty wekslowe... 247 IV. Dodatkowe klauzule wekslowe... 256 18. Przeniesienie praw z weksla... 261 I. Indos wekslowy... 261 II. Rodzaje indosów... 268 III. Funkcje indosu... 272 IV. Inne sposoby przenoszenia praw z weksla... 273 V. Legitymacja wekslowa... 275 VI. Zarzuty wekslowe... 277 19. Przyjęcie wekslowe (akcept)... 279 I. Uwagi ogólne... 279 II. Istota prawna akceptu... 280 III. Uwagi szczegółowe... 282 20. Poręczenie wekslowe (aval)... 283 I. Uwagi ogólne... 283 II. Forma poręczenia wekslowego... 285 III. Poręczenie wekslowe a poręczenie cywilne... 288 IV. Charakter prawny avalu... 290 V. Aval w orzecznictwie... 295 21. Realizacja praw z weksla... 298 I. Zapłata (inkaso)... 298 II. Regres wekslowy... 302 III. Protest wekslowy... 304 IV. Dochodzenie roszczeń wekslowych... 308 22. Wyręczenie wekslowe... 313 I. Uwagi ogólne... 313 II. Przyjęcie przez wyręczenie... 314 III. Zapłata przez wyręczenie.................................... 315 23. Odpowiedzialność wekslowa... 316 I. Charakter odpowiedzialności... 316 II. Główni dłużnicy wekslowi... 319 III. Pozostali dłużnicy wekslowi... 320 24. Wtóropisy i odpisy weksla... 324 I. Wtóropisy................................................ 324 II. Odpisy... 325 25. Inne regulacje dotyczące weksla... 326 I. Przedawnienie roszczeń... 326 II. Bezpodstawne wzbogacenie... 329 III. Umorzenie weksla... 332 IV. Opłaty notarialne związane z wekslem... 335 V. Prawo wekslowe a prawo rynku kapitałowego... 335 Rozdział III. Czek... 337 26. Zagadnienia wstępne... 339 I. Doktrynalne definicje czeku... 339 II. Natura prawna czeku... 341 III. Prawne funkcje czeku i jego praktyczne znaczenie w obrocie gospodarczym... 344 IV. Rozwój historyczny instytucji prawnej czeku... 349 V. Rozwój międzynarodowego i polskiego prawa czekowego... 349 VI. Aktualny stan polskiego prawa czekowego... 350 27. Sporządzenie czeku... 352 I. Kwestie terminologiczne... 352 II. Blankiet czekowy... 353 VII
III. Elementy obligatoryjne (minimalne) czeku... 355 IV. Dodatkowe klauzule czekowe... 365 28. Wystawienie czeku i jego skutki prawne... 374 I. Zdolność czekowa i zdolność do czynności czekowych... 374 II. Skutki prawne wystawienia czeku w relacji wystawca-bank (trasat).. 376 III. Powstanie zobowiązania czekowego... 380 IV. Cechy zobowiązania czekowego... 382 29. Rodzaje czeków... 385 I. Ustawowe rodzaje czeków... 385 II. Pozaustawowe rodzaje czeków... 392 III. Czek niezupełny (in blanco)... 394 30. Przeniesienie praw z czeku... 401 I. Zagadnienia ogólne... 401 II. Zagadnienia szczegółowe... 403 31. Poręczenie czekowe... 406 32. Realizacja praw z czeku... 407 I. Przedstawienie czeku do zapłaty... 407 II. Zapłata czeku... 409 III. Odmowa zapłaty... 410 IV. Dochodzenie roszczeń czekowych... 410 33. Pozostałe zagadnienia dotyczące czeku... 411 I. Zmiana tekstu czeku... 411 II. Wtóropisy czeku... 413 III. Umorzenie czeku... 414 IV. Skutki prawne braku pokrycia czeku... 415 V. Przedawnienie roszczeń... 417 Rozdział IV. Konosamenty... 419 34. Pojęcia wstępne... 420 35. Źródła prawa... 421 I. Prawo obowiązujące... 421 II. Próby unowocześnienia uregulowania umowy przewozu towarów morzem i konosamentu... 421 36. Pochodzenie i ewolucja konosamentu... 421 37. Znaczenie konosamentu w handlu morskim... 423 I. Znaczenie konosamentu w umowach sprzedaży towarów wykonywanych z udziałem przewozu morskiego... 423 II. Znaczenie konosamentu jako instrumentu zabezpieczenia kredytu udzielonego przez bank... 424 38. Charakter prawny konosamentu... 425 I. Konosament a umowa przewozu... 425 II. Konosamenty liniowe i czarterowe... 426 III. Imperatywne uregulowanie odpowiedzialności przewoźnika... 427 39. Dwa rodzaje konosamentu: konosament załadowania i przyjęcia do załadowania... 428 I. Handlowe znaczenie konosamentu załadowania... 428 II. Konosamenty przyjęcia do załadowania w praktyce handlu morskiego. 429 40. Wystawienie konosamentu: podmiot zobowiązany i podmiot uprawniony z konosamentu... 429 I. Przewoźnik jako wystawca konosamentu... 429 II. Podmiot uprawniony z konosamentu... 431 41. Treść konosamentu... 432 I. Ustawowe uregulowanie treści konosamentu... 432 II. Klauzule konosamentu... 433 VIII
III. Podpisanie konosamentu... 435 42. Konosament jako dowód przyjęcia przez przewoźnika ładunku do przewozu: konosament czysty i nieczysty... 435 I. Znaczenie dowodowe konosamentu... 435 II. Zastrzeżenia przewoźnika dotyczące określenia ładunku wpisane do konosamentu... 436 III. Konosament nieczysty i praktyka listów gwarancyjnych... 436 43. Uprawnienia osoby legitymowanej z konosamentu... 438 I. Prawo do dysponowania ładunkiem w czasie przewozu... 438 II. Prawo do odbioru ładunku w porcie przeznaczenia... 438 44. Przeniesienie konosamentu... 439 I. Zasady przenoszenia uprawnień z konosamentu... 439 II. Przeniesienie konosamentu imiennego... 439 III. Indos konosamentu na zlecenie... 440 IV. Przeniesienie konosamentu na okaziciela... 441 45. Konosament jako papier wartościowy... 441 I. Wartościowy papier towarowy... 441 II. Zmiany w Kodeksie morskim... 442 III. Ewolucja znaczenia konosamentu w prawie porównawczym... 443 IV. Wartość konosamentu... 444 46. Konosament bezpośredni... 445 47. Dokumenty przewozowe, które nie reprezentują ładunku w przewozie... 446 I. Morski list przewozowy..................................... 446 II. Elektroniczna dokumentacja przewozu: konosament elektroniczny... 447 48. Przedawnienie roszczeń z konosamentu... 449 Rozdział V. Polisa ubezpieczeniowa... 451 49. Definicja polisy ubezpieczeniowej... 452 50. Polisa ubezpieczeniowa w Kodeksie cywilnym... 453 I. Dokument ubezpieczenia... 453 II. Wystawienie i doręczenie dokumentu ubezpieczenia... 454 III. Polisa zawierająca kontrofertę ubezpieczyciela (art. 811 KC)... 457 51. Treść dokumentu ubezpieczenia... 459 52. Charakter prawny polisy ubezpieczeniowej... 462 53. Rodzaje polis ubezpieczeniowych... 464 I. Uwagi wstępne... 464 II. Polisa indywidualna (jednostkowa)... 465 III. Polisa zbiorowa (grupowa)... 465 IV. Polisa generalna... 465 V. Polisa obrotowa... 466 VI. Polisa blokowa... 466 54. Zastępcze dowody ubezpieczenia... 467 I. Uwagi wstępne... 467 II. Legitymacja ubezpieczeniowa... 467 III. Tymczasowe zaświadczenie... 467 IV. Certyfikat ubezpieczeniowy... 467 V. Dowód zapłacenia składki za bieżący okres ubezpieczenia (kwit zapłaty składki)... 469 VI. Nota pokrycia... 469 55. Polisa w ubezpieczeniach obowiązkowych... 470 I. Uwagi ogólne... 470 II. Rodzaj i treść dokumentu ubezpieczenia obowiązkowego... 470 III. Spełnienie obowiązku ubezpieczenia a dokument ubezpieczenia... 472 IX
56. Odrębności polis w ubezpieczeniach morskich... 473 I. Uwagi ogólne... 473 II. Wystawienie polisy i tymczasowego dokumentu ubezpieczenia... 473 III. Treść polisy... 474 IV. Polisa w ubezpieczeniu na rzecz osoby trzeciej... 475 V. Przeniesienie polisy... 476 Indeks rzeczowy... 479 X